Το υπόλοιπο του χρέους μας στο ΔΝΤ είναι περίπου 10 δισ. ευρώ. Η αποπληρωμή του θα ολοκληρωθεί το 2024, θα γίνεται σταδιακά στα επόμενα 5 χρόνια. Αυτό το τμήμα του χρέους είναι το ακριβότερο από όσα οφείλουμε σε δημόσιους φορείς (ΕΚΤ, EFSF, ESM). Πληρώνουμε στο ΔΝΤ επιτόκια που αρχίζουν λίγο κάτω από 4% και, για ένα μέρος ύψους 3 δισ. ευρώ περίπου, ανέρχονται στο 4,9%. Πρόκειται για πανάκριβα δάνεια.

Οι εκλογές επίκεινται. Η κυβέρνηση δεν έχει κάτι να κερδίσει ροκανίζοντας τον χρόνο. Αλλά η χώρα έχει πολλά που θα διακινδυνεύσει να χάσει αν συνεχίσει να σέρνεται.

Πρέπει να τρέξουμε, γιατί βγήκαμε από το μνημόνιο αλλά δεν βγαίνουμε στις αγορές. Αν δεν βγούμε και δεν αρχίσουμε να αναβαθμίζουμε τη θέση μας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, η δημοκρατία θα πιεστεί και η παραμονή μας στην Ευρωζώνη θα αμφισβητηθεί. Ειδικά με τους πολιτικούς συσχετισμούς που θα προκύψουν από τις ευρωεκλογές, είναι σχεδόν απίθανο να μας δοθεί χέρι βοηθείας από τον ESM, αν το χρειαστούμε.

Στα τέλη των περιπετειών του, το πρόβλημα του Πινόκιο δεν ήταν ότι μεγάλωνε η μύτη του κάθε φορά που έλεγε ψέματα, τότε πια είχε καταλάβει πόσο κακό είναι να λες ψέματα και τα είχε σταματήσει. Το μεγάλο πρόβλημά του παρουσιάστηκε αφότου απελευθερώθηκε από τα σκοινάκια απ’ όπου κρεμόταν ως μαριονέτα και απέκτησε τη δυνατότητα να κινείται ελεύθερα – όπως του άρεσε. Τότε, ακριβώς, άρχισε να κάνει το ένα λάθος πάνω στο άλλο, κι έτσι κατέληξε στην κοιλιά του κήτους. Το (κατά Susan Strange) πρόβλημα του Πινόκιο, είναι ένα πρόβλημα του πολιτικού μας συστήματος.

Το καλό νέο είναι ότι ακόμη η χώρα δεν έχει πέσει στα βράχια. Το κακό είναι ότι, αν δεν υποχρεωθεί να αλλάξει συμπεριφορά το πολιτικό σύστημα, είναι θέμα χρόνου να πέσει. Αυτό φοβούνται οι αγορές και δεν μας αγγίζουν. Τι βλέπουν;

Γνωρίζουν ότι στις 27 Φεβρουαρίου θα υπάρξει η πιο κρίσιμη αξιολόγηση της χώρας, από την οποία θα εξαρτηθεί αν θα μπορέσουμε να δανειστούμε τους αμέσως επόμενους μήνες ή αν τα επιτόκια δανεισμού εκτοξευθούν στο 6-7% οπότε (το σενάριο καταστροφής) κλειδωνόμαστε εκτός αγορών. Γνωρίζουν, επίσης, ότι μένουν 15 (από τις 16) εκκρεμότητες να κλείσουν, προκειμένου να υπάρξει θετική αξιολόγηση.

Αυτό που βρίσκεται μπροστά στη μύτη μας και δυσκολευόμαστε να το δούμε, είναι η επικείμενη δεύτερη μετά-το-Μνημόνιο-αξιολόγηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η αξιολόγηση θα δημοσιοποιηθεί τον Φεβρουάριο – σε λιγότερες από 80 ημέρες. Αν είναι αρνητική, η χώρα μας θα κινδυνεύσει να συρθεί, πάλι, στα βράχια.

Αυτό το ρίσκο αναλαμβάνει το πολιτικό σύστημα, όταν ρέπει σε έναν ανήθικο ανταγωνισμό πρόσκαιρων παροχών και κούφιων υποσχέσεων πελατειακού χαρακτήρα. Εξηγούμαι:

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί, το μόνο σχέδιο που φαίνεται να διαθέτουμε είναι όχι πώς θα ανακτηθεί η πρόσβασή μας στις αγορές, αλλά πώς θα αναλωθεί το μαξιλάρι ασφαλείας, τα 26,6 δισ. ευρώ – αυτά που πήραμε αντί για πιστοληπτική γραμμή. Στην ουσία, ροκανίζουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε.

Υποτίθεται ότι αυτά τα κεφάλαια θα ήταν ένας κλειδωμένος κουμπαράς, επιπλέον εγγύηση για τις αγορές προκειμένου να εξασφαλίζουμε καλύτερα επιτόκια δανεισμού από αυτές. Αντ’ αυτού, οσονούπω αρχίζουμε να τα ξοδεύουμε. Στα τέλη 2019 θα έχουν απομείνει 15,5 δισ. εφόσον τελικά καταφέρουμε να αντλήσουμε από τις αγορές 4 δισ. ευρώ.

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί ενώ πρέπει να νοιαστούμε να δημιουργηθούν νέες βιώσιμες θέσεις εργασίας και να προστατευθούν οι άνεργοι, δαπανώνται ακόμη και λεφτά του ΟΑΕΔ (που εισφέρουν εργοδότες και μισθωτοί για την ανακούφιση και επανένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας) για να γίνονται μαζικά αδιαφανείς προσλήψεις στο Δημόσιο. Ενας φαύλος κύκλος, γέννημα άρρωστης ευρηματικότητας: περικόπτονται επενδυτικές και τακτικές κρατικές δαπάνες για να βγαίνουν τα θηριώδη υπερπλεονάσματα και, ως αντιστάθμισμα, διασπαθίζονται τα λεφτά του ΟΑΕΔ για να γίνονται προσλήψεις στο κράτος.

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί ενώ δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να μοιράζει λεφτά που δεν δημιουργούν (ίσως υπονομεύουν) την οικονομική μεγέθυνση (που είναι προϋπόθεση για να μας εμπιστευθούν και να μας δανείσουν) και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας. Και γιατί συνολικά το πολιτικό σύστημα επιδίδεται σε έναν όλως ανήθικο ανταγωνισμό, ποιος θα τάξει πιο αστραφτερές χάντρες και πιο πολλά καθρεφτάκια στους ιθαγενείς.

Προωθώντας το ατομικό τους συμφέρον, πετυχαίνουν να διασύρουν την Ελλάδα. Ο έως πρόσφατα αντιπρόεδρος της Jumbo σκέφτηκε να προμηθευτεί POS από ελληνικές τράπεζες (από Εθνική και Eurobank), να τα στείλει στην Κίνα και να σπάει τα capital controls για λογαριασμό Κινέζων που ήθελαν να αγοράσουν ακίνητα στην Ελλάδα, δίνοντάς τους τη δυνατότητα πολλαπλών μικρών συναλλαγών-μαϊμού. Το βρήκε έξυπνο, το έκανε πράξη. Οι τράπεζες δεν είχαν –λένε– καταλάβει.

Αν δεχθούμε ότι η κυβερνητική δημοσιονομική πολιτική αποτυπώνεται στον εκάστοτε κρατικό προϋπολογισμό, τα περί «παροχών» είναι υπερβολές. Ο κρατικός προϋπολογισμός 2019 μειώνει ελαφρά και σταδιακά τη φορολογία επιχειρήσεων και επιχειρηματικών κερδών και τις ασφαλιστικές εισφορές και, με όσα απομένουν, αφήνει μικρά περιθώρια για κάποιες δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα (δραστικά περιορισμένες συγκριτικά με τις αρχικές δεσμεύσεις), όπως επιδόματα ενοικίου κ.λπ. Αυτά δεν είναι παροχές, είναι μάλλον καρικατούρα παροχών.

Από εδώ και στο εξής, η πολιτική αβεβαιότητα γίνεται εξαιρετικά εντονότερη.

Τι θα μπορούσε να κάνει ο πρωθυπουργός όταν ο υπουργός Αμυνας, με τις γνωστές δηλώσεις του στις ΗΠΑ, κατέστησε διεθνώς περίγελο την κυβέρνηση και έπληξε την εικόνα της χώρας; Το ελάχιστο θα ήταν να του ζητήσει άμεσα να τις ανασκευάσει και να απολογηθεί. Το μείζον θα ήταν να του ζητήσει την παραίτησή του. Αντ’ αυτών, προέκρινε αρχικά να σιωπήσει, εν συνεχεία να συνδιαλλαγεί μαζί του (σε εν κρυπτώ γεύμα…) και, τελικά, να περιοριστεί να δηλώσει ότι «από εδώ και στο εξής» δεν θα ανεχθεί καμία διγλωσσία από οποιονδήποτε.

Κάποιοι συνωμότησαν εναντίον της ελληνικής οικονομίας; Ζούμε ημέρες μεγάλης αναταραχής σε όλες τις αγορές. Πριν από την ασταθή αντίδραση της Παρασκευής, η Wall Street βίωσε τη χειρότερη εβδομάδα του τελευταίου 7μήνου, σημειώνοντας πτώση επί πέντε συνεχείς συνεδριάσεις, ενισχύοντας την πτώση των χρηματιστηρίων σε Ασία και Ευρώπη με αποτέλεσμα οι παγκόσμιοι χρηματιστηριακοί δείκτες να πέσουν σε χαμηλό 8 μηνών. Προφανής αιτία, η αντίδραση των κεφαλαίων στην προοπτική περαιτέρω ανόδου των αμερικανικών επιτοκίων και η προσπάθεια προσαρμογής τους στο νέο περιβάλλον, που ώθησε τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων σε υψηλό 7ετίας, στο 3,26%.