Φταίνε οι ξένοι για τα δεινά της χώρας; Το 2010, όταν η διεθνής κρίση βρήκε τη χώρα με παρωχημένο παρασιτικό μοντέλο, κατερειπωμένη από μία 5ετία φαυλότητας, και οι αγορές αρνήθηκαν να μας δανείζουν, υψώθηκαν πλαστικές σημαίες αντίστασης στα μνημόνια των «ξένων» – των εταίρων μας, δηλαδή των μόνων (παγκοσμίως…) προθύμων να μας δανείσουν. Με τους κακούς ξένους και τον προδότη Παπανδρέου, τα «Ζάππεια» εξέθρεψαν τον λαϊκισμό που απλώθηκε σαν επιδημία σε μια κοινωνία παραζαλισμένη και αρκετά επιρρεπή στο παραμύθι και στο παραμύθιασμα. Μετά ήρθε το «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης».

Μόλις πρόσφατα, με μεγάλη (όπως συνήθως...) καθυστέρηση, η κυβέρνηση ανακάλυψε ότι εμείς έχουμε υποχρέωση να κάνουμε ό,τι πρέπει για να διαμορφωθεί ένα νέο πρότυπο καπιταλιστικής ανάπτυξης και οι εταίροι μας έχουν την υποχρέωση να κάνουν ό,τι πρέπει για να μπορέσουμε να βγούμε στις αγορές. Αν αυτό (που ήταν ολοφάνερο σε όποιον δεν είχε παρωπίδες...) είχε κατανοηθεί έγκαιρα, πολλά δεινά θα είχαν αποφευχθεί και αρκετά θετικά θα είχαν ήδη επιτευχθεί. Η κατάσταση, σήμερα, θα ήταν διαφορετική.

Αλλά κυριάρχησε η γοητεία των τακτικισμών της πλάκας και των επικοινωνιακών τρικ – που εξέθεσαν τη χώρα και απομείωναν (όχι το χρέος, αλλά) την ήδη περιορισμένη αξιοπιστία της.

Η Ελλάδα είχε αναλάβει την υποχρέωση να κάνει ό,τι πρέπει στο εσωτερικό για να διευκολύνει την οικοδόμηση ενός διαφορετικού, βιώσιμου μοντέλου καπιταλιστικής ανάπτυξης. Οι Ευρωπαίοι εταίροι και το ΔΝΤ είχαν την υποχρέωση να κάνουν ό,τι πρέπει με το δημόσιο χρέος μας, για να μπορέσουμε να βγούμε στις διεθνείς αγορές.
Εμείς, παρά τις γνωστές αδυναμίες, κάναμε πολλά και δύσκολα. Εταίροι και ΔΝΤ, σήμερα, δείχνουν απρόθυμοι να ανταποκριθούν στη δική τους υποχρέωση. Ειδικά το ΔΝΤ, με την ακραία στάση του, υπονομεύει την έξοδό μας στις αγορές και το πιο επείγον, την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του κ. Ντράγκι. Η δε αποκλειστική μέριμνα του κ. Σόιμπλε για τον «κουρέα του Μονάχου» ενόψει εκλογών, εμποδίζει την ευελιξία που απαιτείται προκειμένου να συναφθεί μια θετική συμφωνία πριν από τον Οκτώβριο.

Από τον Ιούλιο του 2016, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μπήκε σε διοικητική κρίση, έμεινε χωρίς διευθύνοντα σύμβουλο. Εσχάτως είχε μείνει και χωρίς Εκτελεστική Επιτροπή. Τελικά, με (τη συνήθη...) καθυστέρηση, το υπουργείο Οικονομικών επελήφθη του θέματος. Και τι έκανε; Μεταξύ των υποψηφίων για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου του ΤΧΣ, επέλεξε έναν Αυστριακό. Μία ακόμη ψηφίδα προστέθηκε στο παζλ της συνολικής εικόνας των οργάνων του ΤΧΣ: Το Γενικό Συμβούλιο (Γ.Σ.) του ΤΧΣ απαρτίζεται από 5 ξένους και 4 Ελληνες. Η Εκτελεστική Επιτροπή (Ε.Ε.) απαρτίζεται από έναν Αυστριακό ως διευθύνοντα σύμβουλο, έναν Γάλλο και έναν Ελληνα ως μέλη, ήτοι 2 ξένους και 1 Ελληνα.

Ο πρωθυπουργός έχει παραδεχθεί ότι είχε αυταπάτες. Το πραγματικά βαρύ, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι οι αυταπάτες που είχε. Είναι όσα με ευθύνη του γίνονται σήμερα ακόμη, και για τα οποία δεν έχει καμία αυταπάτη. Ολα αυτά για τα οποία δεν μπορεί να πει «εγώ δεν ήξερα». Ολοι γνωρίζουν ότι γνωρίζει. Είτε συμφωνεί και τα καλύπτει είτε δεν συμφωνεί και τα ανέχεται, είναι ίδιο το τελικό αποτέλεσμα. Αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί. Αν δεν την αλλάξει, ούτε στις αγορές θα βγούμε έγκαιρα ούτε με τα μνημόνια θα τελειώσουμε επί των ημερών της διακυβέρνησής του. Η αυταπάτη περί του αντιθέτου, ίσως θα είναι η τελευταία πρωθυπουργική αυταπάτη.

Ας υποθέσουμε ότι κλείνει η αξιολόγηση, τα βρίσκουν το ΔΝΤ με τη Γερμανία, μπαίνουμε στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, διαμορφώνονται προϋποθέσεις για οικονομική μεγέθυνση. Δεν αρκεί. Χρειάζεται μια κυβέρνηση που να έχει γνώση, βούληση και ικανότητα. Αν μπορεί ο πρωθυπουργός να τη συγκροτήσει, θα έχει μια ακόμη, μεγάλη ευκαιρία. Αν, πάλι, δεν μπορεί, αδίκως εξαντλεί την υπομονή του ελληνικού λαού: Μόλις υπερψηφίσει όλα τα δύσκολα (και, τώρα πια, τα τελευταία...) μέτρα, η αντίστροφη μέτρηση θα επιταχυνθεί με ρυθμούς που πολλοί συνεργάτες του θα τρίβουν τα μάτια τους. Και το παλιό, που προσώρας δεν πείθει, ίσως φανεί ανανεωμένο – και πειστικό.

Οι μεν προσφεύγουν στην ψευδή προπαγάνδα ότι ουδείς πρέπει να φοβάται τα νέα μέτρα γιατί, δήθεν, για κάθε ευρώ επιβάρυνσης θα υπάρχει ένα ευρώ ελάφρυνσης – λες και τα νέα μέτρα είναι κάποιες λογιστικές εγγραφές χωρίς πραγματικές συνέπειες. Οι δε καταγγέλλουν την κυβέρνηση με αφορμή ότι κλείνει την αξιολόγηση και μονότονα (εδώ και 14 μήνες...) επαναλαμβάνουν, σαν γραμμόφωνο που κόλλησε η βελόνα, ότι θέλουν εκλογές, να αναδειχθούν κυβέρνηση, να επαναδιαπραγματευθούν τα μέτρα που άρτι συμφωνήθηκαν με την τρόικα και, έτσι, να μας απαλλάξουν από κάθε κλαυθμό και οδυρμό, στεναγμό και λύπη. Υπάρχουν και οι γραφικότητες. Οπως η «σοσιαλιστική» κρίση νοσταλγίας του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων – και άλλα.

Τι θα κάναμε τώρα, αν ήμασταν μια κανονική χώρα; Θα τρέχαμε με όλες τις δυνάμεις μας να εκμεταλλευθούμε το παράθυρο που άνοιξε στο Eurogroup, για να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο για να αναπληρώσουμε τις απώλειες.

Η αβεβαιότητα που προκάλεσε η καθυστέρηση της τρέχουσας αξιολόγησης, είχε κόστος τη μείωση του ΑΕΠ κατά 1,35% το τελευταίο 3μηνο 2016, επειδή εξαιτίας της αβεβαιότητας μειώθηκαν οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου 13,5%. Αφού λοιπόν το διαπιστώσαμε (θέμα απλής αριθμητικής είναι...), θα σπεύδαμε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, ώστε οι επενδύσεις που αναβλήθηκαν να γίνουν τώρα, έστω με καθυστέρηση, να προλάβουμε να μην ακυρωθούν. Θα πολεμούσαμε την αβεβαιότητα πάση θυσία – δεν θα την τροφοδοτούσαμε.

Εχει γίνει συνήθεια, πλέον, να προκαλούνται τρικυμίες σε ένα ποτήρι νερό.
Παράδειγμα, η πρόσφατη «τρικυμία», με αφορμή ότι ένας βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ο Μάκης Μπαλαούρας, ως συνταξιούχος της Τράπεζας της Ελλάδος, ήταν μεταξύ εκείνων που πήραν το έκτακτο επίδομα για τους συνταξιούχους που με κάπως αρρωστημένη ευρηματικότητα ονομάστηκε «13η σύνταξη». Γνωρίζοντας εδώ και χρόνια τον Μάκη, δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι, όταν διαπίστωσε ότι του έχει δοθεί αυτό το επίδομα, το αποποιήθηκε και το παραχώρησε στο ταμείο αλληλεγγύης και στο απεργιακό ταμείο των υπαλλήλων της Τράπεζας.

Να κλείσει η αξιολόγηση; Ή μήπως να αναβληθεί, να κάνουμε εκλογές και να συνεχιστεί από μία άλλη κυβέρνηση, που θα είναι πιο «αξιόπιστη»; Ή μήπως να τρενάρει μέχρι το φθινόπωρο, μήπως βγει άλλη κυβέρνηση στη Γερμανία, πιο φιλική στην Ελλάδα; Αλλά, κι αν κλείσει τώρα, πώς να κλείσει; Πάση θυσία ή μήπως (καλύτερα!..) χωρίς επιπλέον θυσίες; Και είναι ηθικό να αποδεχτούμε νέα μέτρα; Ή μήπως καλύτερα για τη χώρα (και το μέλλον της Ευρώπης!..) να μην κλείσει, αν το αντίτιμο είναι επώδυνα μέτρα;

Πέρασε ολόκληρο το 2016 για να επιστρέψουν στις τράπεζες 8 δισ. ευρώ από το εξωτερικό, αλλά άρκεσαν 2-3 μήνες για να ξαναφύγουν τα μισά από αυτά. Οι επενδύσεις, που για πρώτη φορά από το 2007 είχαν αρχίσει να αυξάνονται πέρυσι, βούτηξαν -13,5% το τελευταίο 3μηνο. Αυτή η βουτιά ανέκοψε την έως τότε ελαφρά ανοδική πορεία του ΑΕΠ, συμπαρασύροντάς το σε πτώση 1,35%. Αυξήθηκαν και τα «κόκκινα» δάνεια. Το οδυνηρότερο όλων: Ανεστράφη η καθοδική πορεία της ανεργίας, που αυξήθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα, σκαρφαλώνοντας στο 23,6%. Οι «μαγκιές» έχουν κόστος...

Προ ολίγων εβδομάδων, ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s (S&P) δημοσιοποίησε τη δική του έκθεση πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας μας. H S&P επιβεβαίωσε ότι αξιολογεί την Ελλάδα τρεις βαθμίδες υψηλότερα από τη Moody’s, με σταθερές προοπτικές.

Το πιο ενδιαφέρον είναι η εκτίμηση της S&P ότι το ΑΕΠ αυξήθηκε 0,4% το 2016 (αντί για μείωση 1% που πρόβλεπε τον Ιούλιο, πέρυσι) και, ειδικότερα, η πρόβλεψή της ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί 2,5% το 2017, 2,7% το 2018, 3% το 2019 και 3,2 % το 2020 με την ανεργία να μειώνεται στο 15% εκείνο το έτος.