Η δυσοσμία της διαφθοράς, δυστυχώς έχει επανέλθει.

Η σημερινή κυβέρνηση (με σχέδια και ετοιμασίες εδώ και μήνες...) κατάφερε να υποστεί μια βαρύτατη πολιτική ήττα που δεν θα έχει στιγμιαίες συνέπειες, αλλά συνέπειες με χαρακτηριστικά διάρκειας. Γιατί πρόκειται για ήττα στην πλέον ευαίσθητη, στρατηγικά κρίσιμη σφαίρα, αυτή της δημόσιας ηθικής. Το τηλεοπτικό πεδίο ήταν υπερώριμο, η κοινή γνώμη ευνοϊκή σε δημοκρατικές αλλαγές στην κατεύθυνση της διαφάνειας, της ποιότητας της ενημέρωσης, της πολυφωνίας. Αλλά αντί να αποδιαρθρώσει το «τρίγωνο της αμαρτίας» (πολιτικό σύστημα-τράπεζες-κανάλια) προωθώντας, με νέες πρακτικές, νέους κανόνες και νέα πρότυπα, η συγκυβέρνηση επέλεξε ένα φθαρμένο εργαλείο, το «νταραβέρι». Με στόχο, την απόκτηση ενός πόντου μέσα σε αυτό το τρίγωνο.

Περισσότερα από 13 τρισ. δολάρια έχουν τοποθετηθεί σε τίτλους με αρνητικά επιτόκια στις διεθνείς αγορές. Με άλλα λόγια, πολλοί διαχειριστές κεφαλαίων πληρώνουν τόκο για να δανείσουν κράτη. Ωστόσο, η πλημμυρίδα κεφαλαίων που περιφέρεται στην υδρόγειο αναζητώντας τοποθετήσεις δεν αγγίζει καν την Ελλάδα, παρότι οι αποδόσεις που προσφέρει είναι εξαιρετικά υψηλές. Αν ρωτήσετε κάποιο dealing room ελληνικής τράπεζας ή τους διαχειριστές του δημοσίου χρέους, θα σας πουν ότι οι ξένοι δεν αγγίζουν ούτε τα 3μηνα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου ούτε τα ομόλογά του – αν και οι υψηλές αποδόσεις τους συγκρίνονται με τις αποδόσεις που προσφέρουν Ουκρανία, Ν. Αφρική, Μογγολία.

Το πρώτο έτος της ύφεσης ήταν το 2008. Το 2016 θα είναι το ένατο. Η χώρα μας βρίσκεται παγιδευμένη σε μια καταστροφική τροχιά που πυροδοτήθηκε από μια φαύλη διαχείριση αλλά έχει βαθιά δομικές αιτίες.

Μετά το σπάσιμο της φούσκας, που μετριέται με τη μείωση κατά 26% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και την καταστροφή ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας, η οικονομία μας κινείται στην περιοχή του μηδενός. Σέρνεται με την κοιλιά στο τούνελ της στασιμότητας. Οπως είναι, δεν έχει τα πνευμόνια να ανέβει. Στασιμότητα σημαίνει ανεργία. Αυτό είναι το πρόβλημα.

Αλλά το πολιτικό προσωπικό κινείται σε ένα δικό του, παράλληλο σύμπαν.

Αν ο πρωθυπουργός συμμερίζεται τις απόψεις υπουργών του ότι το θέμα της ΕΛΣΤΑΤ είναι «μια πληγή την οποία θα πρέπει να διερευνήσουμε σε βάθος», ή τις υποψίες τους ότι διογκώθηκαν τα ελλείμματα τεχνητά «για να υπαχθεί η χώρα στο μνημόνιο», τότε το σωστό θα ήταν να δώσει εντολή στον υπουργό Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτο να διερευνήσει το θέμα και να του υποβάλει το πόρισμα. Δεν έπρεπε να περιμένει, καν, τις Βρυξέλλες. Θα έπρεπε να το είχε κάνει από την πρώτη στιγμή, με δική του πρωτοβουλία.
Ολα τα στοιχεία (εκείνα που παρουσίαζε η κυβέρνηση Καραμανλή, η πραγματική εξέλιξη των δημοσιονομικών μεγεθών, οι διαδικασίες και κριτήρια της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας, τα μεγέθη που τελικά προέκυψαν με βάση αυτές…) αναπαύονται στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Ούτε καταστράφηκαν ούτε κρύφτηκαν.

Το πρόβλημα των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Η επίλυσή του μπορεί να αποτρέψει να κοκκινίσουν κι άλλα, πράσινα, δάνεια και να μειώσει το κόστος δανεισμού για τους συνεπείς. Να αποτελέσει ένα σκαλοπάτι (μαζί με τις συμφωνημένες αποκρατικοποιήσεις) για την προσέλκυση ξένων ιδιωτικών μακροπρόθεσμων κεφαλαίων. Να δώσει ζωή σε ένα αργούν παραγωγικό δυναμικό και να συμβάλλει στη μερική αναχαίτιση της ανεργίας. Έτσι ώστε, σε ορίζοντα λίγων ετών, να έχει αλλάξει η μεγάλη εικόνα του παραγωγικού ιστού της χώρας.

Κάτι δεν πάει καλά. Και είναι ευθύνη του πρωθυπουργού να το διορθώσει. Ας μην ξεχνάμε πού βρισκόμαστε. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), έχει καταρτίσει μια κλίμακα εμπιστοσύνης από το 1 έως το 8 (το χειρότερο). Η Κύπρος αξιολογείται με 6, Βουλγαρία και FYROM 5,7 και Ρουμανία με 5. Η Ελλάδα με 7,3 – μαζί με Ουκρανία, Μολδαβία, Τατζικιστάν. Ετσι εξηγείται ότι, ενώ 13 τρισ. δολ. έχουν επενδυθεί σε ομόλογα με αρνητική απόδοση (δηλαδή οι ιδιώτες πληρώνουν εκείνους τους οποίους δανείζουν…), στην Ελλάδα ουδείς ιδιώτης αγοράζει ούτε καν 3μηνα έντοκα του Δημοσίου, παρότι αυτά προσφέρουν υψηλή απόδοση 3%...

Ο φορολογούμενος (όχι οι ξένοι, όπως ενίοτε λέγεται...) έχει βάλει στις τράπεζες 60 δισ. ευρώ – 44 δισ. που τα δανείστηκε και άλλα 16 δισ. μέσω του αναβαλλόμενου φόρου. Δεν θα τα πάρει πίσω, ποτέ. Το αποτέλεσμα; Οι τράπεζες είναι ζόμπι. Περίπου το 60% των κεφαλαίων τους (ειδικά σε μία από τις 4 συστημικές, το 90%) είναι εικονικά – λογιστική προεξόφληση του αναβαλλόμενου φόρου. Και φθίνουν. Χαίνουσα πληγή τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια. Διαβρώνουν την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Κρατούν στον γύψο επιχειρήσεις που με αναδιαρθρώσεις και με φρέσκα κεφάλαια θα μπορούσαν να παράγουν νέο πλούτο και δουλειές.

Σε ποιον ανήκει μια επιχείρηση όταν ο δανεισμός της υπερβαίνει την αξία της; Στην Ελλάδα θεωρείται αυτονόητο ότι ανήκει στους μετόχους της. Δεν είναι αυτονόητο σε όλο τον κόσμο. Αντιθέτως, σε χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού (Αγγλία, ΗΠΑ κ.ά.) δίδεται διαφορετική απάντηση: Οταν το ύψος των δανείων μιας επιχείρησης υπερβαίνει το ύψος της δικής της αξίας, ο μέτοχος παύει να είναι ο άρχων της. Είτε συνεργάζεται με τις τράπεζες και κάνει ό,τι πρέπει για να επανέλθει η επιχείρηση σε υγιή πορεία, είτε οδηγείται στη δικαιοσύνη, που με ταχύτατες διαδικασίες τον πετά έξω από την επιχείρηση και την αναθέτει στις τράπεζες.

Πώς έφτασε στο σημερινό σημείο μια τόσο μεγάλη αλυσίδα όπως η «Μαρινόπουλος Α.Ε.»;

Πώς εξηγείται το γεγονός ότι μια εταιρεία που εισέπραττε τοις μετρητοίς αλλά πλήρωνε επί πιστώσει, που εισέπραττε άμεσα ρευστό από τους πελάτες της και πλήρωνε εκ των υστέρων τους προμηθευτές της, έφτασε να έχει χρέη ίσα με μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ της χώρας;.. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη πολλών, το κεντρικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έκανε ένα άλμα στο κενό. Επειτα από δύο 10ετίες συστηματικής καλλιέργειας του ευρωσκεπτικισμού και αντιμετώπισης της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως μιας απλής κοινής αγοράς, ο Ντ. Κάμερον αποδεικνύεται ο μοιραίος άνθρωπος. Η βρετανική οικονομία και η απασχόληση θα υποστούν ζημιά. Οι εξαγωγές της χώρας θα ταλαιπωρηθούν καθώς θα πρέπει να συναφθούν νέες εμπορικές συμφωνίες με την Ευρώπη και άλλες χώρες του κόσμου – οι σχετικές διαπραγματεύσεις συνήθως διαρκούν 5-7 χρόνια. Η χώρα και ειδικά το City ως χρηματοπιστωτικό κέντρο αποδυναμώνονται καθώς θα πάψουν να είναι πύλη ευρωπαϊκής εισόδου για την Κοινοπολιτεία και τρίτες χώρες.

Είναι μάλλον απίθανο να υποστηρίξει κανείς κάτι διαφορετικό – αν και ο κοινός νους δεν είναι πάντα τόσο κοινός.
Το μείζον πρόβλημα της χώρας, αυτό που είναι ανάγκη να τεθεί ως πρώτη και πρώτιστη επιδίωξη μιας σύγχρονης προοδευτικής πολιτικής στρατηγικής, είναι η αντιμετώπιση της μαζικής ανεργίας. Δεν αρκεί ο περιορισμός φανερών συνεπειών της, όπως η φτώχεια και η ανείπωτη στέρηση των ελάχιστων αγαθών και υπηρεσιών. Η πολιτική κοινωνικής πρόνοιας αποτελεί στοιχειώδη ανθρωπιστική υποχρέωση αφενός, αλλά και στοιχειώδη πράξη μέριμνας για τη σταθερότητα ενός κοινωνικού συστήματος, αφετέρου. Με αυτήν την έννοια, αποτελεί μια αναγκαία πολιτική συντήρησης. Αληθινά προοδευτική πολιτική είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

...Η αξιολόγηση έκλεισε – ευτυχώς. Η αβεβαιότητα του χρέους, τόσο με το πλαφόν που τέθηκε στις δαπάνες εξυπηρέτησής του όσο (και κυρίως...) με την εμπιστοσύνη με την οποία, τις επόμενες ημέρες, θα περιβάλει τα ελληνικά ομόλογα ο κ. Ντράγκι, περιορίζεται κατά πολύ. Θα ήταν (έως επικίνδυνη...) αυταπάτη, όμως, να νομίσουμε ότι τα δύσκολα πέρασαν. Η χώρα έχει αναλάβει την υποχρέωση να εφαρμόσει ένα εξαιρετικά δύσκολο Μνημόνιο (που περιέχει όσα το πολιτικό προσωπικό δημαγωγώντας απέφυγε να κάνει 6 χρόνια...) και, ταυτόχρονα, πρέπει να πολεμήσει την ανεργία.