Οπως όλα δείχνουν πάμε προς σχηματισμό κυβέρνησης στην Ιταλία. Η Λέγκα (πρώην του Βορρά), αδελφό κόμμα του γαλλικού Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν, και το Κίνημα Πέντε Αστέρων, που ίδρυσε ο κωμικός Μπέπε Γκρίλο, οι δύο νικητές των εκλογών του περασμένου Μαρτίου, θα ενώσουν τις δυνάμεις τους. Εχουν κοινά τα δύο κόμματα; Οχι πολλά. Απέχθεια για το «κατεστημένο», για την Κεντροαριστερά, για την Τράπεζα της Ιταλίας, για την ανεξάρτητη δημοσιογραφία, για την Ευρώπη.

Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα - και παραγνωρισμένα - στιγμιότυπα της αντιπαράθεσης των ολλανδικών κομμάτων εν όψει των εκλογών της περασμένης εβδομάδας ήταν η βαθμιαία μετατόπιση του Κόμματος της Ελευθερίας του Γκέερτ Βίλντερς στο (προνομιακό για αυτό, υποτίθεται) ζήτημα του δημοψηφίσματος για την παραμονή της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η διαμάχη για το ασφαλιστικό επιβεβαιώνει για ακόμη μία φορά το γνωστό ρητό: «Οποιος σπέρνει ανέμους θερίζει θύελλες». Το αντιμνημονιακό μπλοκ είχε καθοριστική συμβολή, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, στην παραλυτική αδυναμία της χώρας να συζητήσει ήρεμα (πόσο μάλλον να επιλύσει) ένα από τα προβλήματα που από τότε υπέσκαπταν την ευημερία της και την κοινωνική συνοχή της.

Η στιγμή της συμφωνίας με τους θεσμούς φαίνεται πως είναι πλέον θέμα χρόνου. Θα πρόκειται σίγουρα για έναν επώδυνο συμβιβασμό καθώς θα συντρίψει τα τελευταία απομεινάρια των ανεδαφικών αντιλήψεων που αναπτύχθηκαν τα χρόνια της κυριαρχίας του αριστερο-δεξιού εθνολαϊκισμού και εγκλώβισαν τον πολιτικό λόγο σε πλήρως μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις, οι συνέπειες των οποίων αντανακλώνται στη σημερινή δυσχερή μας θέση. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για άσκηση εύκολης κριτικής στην κυβέρνηση (αν και ο πειρασμός είναι δικαιολογημένος για όσους δέχτηκαν επιθέσεις και στιγματίστηκαν ως προδότες από τους ανέξοδα πλειοδοτούντες οπαδούς της «υπερήφανης διαπραγμάτευσης»)

Η πρόσφατη προσπάθεια αποκατάστασης του λαϊκισμού εκ μέρους μερικών διανοούμενων της αριστεράς έχει ενδιαφέρον, και δεν στερείται κάποιας αξίας (π.χ. ως πολεμική κατά του ελιτισμού). Το δυστύχημα είναι ότι ως απόπειρα ιδεολογικής κάλυψης της αντιπολιτευτικής ρητορικής του «αντιμνημονιακού» στρατοπέδου στην Ελλάδα της κρίσης, και μάλιστα με αριστερή επιχειρηματολογία, είναι εντελώς εσφαλμένη, αν και απολύτως αναμενόμενη.

Σκέφτηκα να σχολιάσω τη συνέντευξή του για τρεις λόγους. Κατ’ αρχήν, επειδή η προγραμματική αντιπαράθεση πάνω σε συγκεκριμένα θέματα μου φαίνεται προτιμότερη από την ανταλλαγή προσβολών που (ιδίως τον τελευταίο καιρό) περνιέται για πολιτική συζήτηση στη χώρα μας. Επίσης, επειδή οι απαντήσεις του Χρονόπουλου είναι πολύ πιο συγκροτημένες από ό,τι εκείνες μεγαλύτερων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στην ίδια έρευνα. Τέλος, επειδή ο Ηλίας Χρονόπουλος είναι απόφοιτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου (και καλό παιδί), και γι’ αυτό αξίζει μια δίκαιη κριτική. Ελπίζω να μου συγχωρήσει - και οι αναγνώστες το ίδιο - το κάπως δασκαλίστικο ύφος (επαγγελματική διαστροφή).

Υποψιάζομαι ότι ο Σωτήρης Βαλντέν συγκαταλέγει και τον υποφαινόμενο στους "πρώην αριστερούς διανοούμενους που ανακάλυψαν τον φιλελευθερισμό" - αλλά δεν βαριέσαι ...
Ούτε βλέπω τι ακριβώς προτείνει με τη φράση περί "αυτονόμηση[ς] των φορέων [της κεντροαριστεράς] από τον θανάσιμο εναγκαλισμό των μνημονίων και της ιδεολογίας που τα εμπνέει": πώς ακριβώς μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χωρίς άμεση επιστροφή στη δραχμή (την οποία υποθέτω ότι ο ΣΒ εξακολουθεί να απεύχεται);
Νομίζω πάντως ότι σε ένα πράγμα έχει δίκιο: η δαιμονοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε δίκαιη είναι, ούτε αποδοτική.

Το πρώτο δεδομένο αφορά τον αριθμό όσων απασχολούνται στο Δημόσιο και στις ΔΕΚΟ. Είναι γνωστό (τεκμηριώνεται μεταξύ άλλων στις σχετικές μελέτες του Χρυσάφη Ιορδάνογλου) ότι το μέγεθος της δημόσιας απασχόλησης αυξήθηκε θεαματικά τη δεκαετία του 1980, λιγότερο θεαματικά στη συνέχεια, ενώ ανέβηκε ξανά απότομα την πενταετία 2004-2009.
Επειδή κατά την πενταετία Καραμανλή δεν έγινε αισθητή κάποια ποσοτική επέκταση ή ποιοτική βελτίωση των δημοσίων υπηρεσιών, δικαιούται κανείς να θεωρεί ότι οι σχετικοί διορισμοί ήταν κατά κανόνα εντελώς περιττοί.

(Ένα σύντομο σχόλιο στο άρθρο "Η άλλη Ευρώπη ενεργοποιείται" (Σωτήρης Βαλντέν, 02/03/2012)

Ως γνωστόν, στο χώρο της δημοκρατικής αριστεράς έχουμε ακόμη απομείνει αρκετοί που και αριστεροί ευρωπαϊστές είμαστε και την αναγκαιότητα κάποιου είδους Μνημονίου αναγνωρίζουμε.

Φαίνεται ότι η στήλη του Paul Krugman στους New York Times διαβάζεται ευρύτατα στη χώρα μας. Επιλεκτικά βέβαια: ο νομπελίστας οικονομολόγος, προοδευτική συνείδηση της φιλελεύθερης Αμερικής, είναι δημοφιλής στην Ελλάδα βασικά επειδή επιμένει ότι η – υπερβολική και μονομερής - έμφαση στη λιτότητα κινδυνεύει να βυθίσει την παγκόσμια οικονομία στην ύφεση. (Έχει δίκιο φυσικά: άλλωστε, στο σημείο αυτό φαίνεται ότι συμφωνεί πλέον και το ΔΝΤ! )

Οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λοιπόν, βγήκαν ή βγαίνουν από την κρίση. Διέλυσε η κρίση την κοινωνική τους συνοχή; Αυτό ισχυρίζονται, συχνά χαιρέκακα, οι εγχώριοι καταστροφολόγοι και αντιευρωπαϊστές κάθε απόχρωσης. Η πραγματικότητα δείχνει το αντίθετο: η ανεργία στην Ευρώπη αυξήθηκε πολύ λιγότερο από ό,τι στις ΗΠΑ (όπου η κρίση ήταν το ίδιο έντονη), ενώ η φτώχεια και η ανισότητα έμειναν γενικά αμετάβλητες.Πώς το πέτυχαν αυτό; Η βασική διαφορά της Μεγάλης Κρίσης του 1929-31 με τη Μεγάλη Ύφεση του 2007-09 είναι ότι τότε δεν υπήρχε κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας άξιο λόγου – ενώ τώρα ναι.

Μετά την ψήφιση του Νόµου Λοβέρδου τον περασµένο Ιούλιο, το Ασφαλιστικό έχει περάσει από τα πρωτοσέλιδα στις πίσω σελίδες, σαν να το πήραµε πια απόφαση ότι µε τα πολλά (µε τις λαϊκές κουβέντες, το συγκινηµένο βλέµµα, τις δραµατικές αποστροφές κ.λπ.) ο τότε υπουργός Εργασίας κατάφερε να περάσει µια σηµαντική µεταρρύθµιση που, καλώς ή κακώς, «λύνει το Ασφαλιστικό».
Είναι έτσι; Εν µέρει ναι.
Επειτα από δύο δεκαετίες παλινωδιών (και µέσα σε δύο µήνες από την υπογραφή του Μνηµονίου), η Βουλή ψήφισε έναν νόµο που νοικοκυρεύει το ισχύον Ασφαλιστικό και θέτει τις βάσεις για ένα βιωσιµότερο, δικαιότερο και διαφανέστερο σύστηµα συντάξεων από το 2015.