Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι χρειάστηκαν 3 χρόνια για να καταλήξει μια κυβέρνηση σε αυτό που εμφανίζει σήμερα ως τη «μεγάλη τομή» στα πανεπιστημιακά πράγματα. Το απαράδεκτο «προσχέδιο» που κατατέθηκε τον Ιούνιο του 2006, όντως βελτιώθηκε. Αλλά το λιγότερο κακό είναι καλό; Θα επιχειρήσω μια σύνοψη των όσων λέει αλλά και των όσων δεν λέει ο προτεινόμενος νέος νόμος - πλαίσιο.

Πού εδράζεται η πρόταση λειτουργίας μη (κρατικών) - μη (κερδοσκοπικών) πανεπιστημίων, η οποία μονοπωλεί την επικαιρότητα. Αλλο ένα απελπισμένο ιδεολόγημα για να εκτονώσουμε την αδυναμία μας να διαχειριστούμε το δημόσιο χώρο ή άλλο ένα συνειδητό βήμα από την οικονομία προς την κοινωνία της αγοράς;

Τη συγκυρία δεν τη διαλέγεις, σε διαλέγει. Γνωρίζουμε ότι το πανεπιστήμιο βρίσκεται σε κρίση και ότι η ψυχολογία της διάλυσης (των κανόνων του παιχνιδιού) επιταχύνει τη διάλυση. Μέσα στα πανεπιστήμια γινόμαστε αψευδείς μάρτυρες των πλέον απίθανων, θλιβερών ή/και ευτράπελων συμπτωμάτων. Αλλά το ζήτημα της αναγκαίας μεταρρύθμισης ανοίγει με τους χειρότερους όρους, δεν τροφοδοτεί το διάλογο αλλά τη μετωπική σύγκρουση. Το κυβερνητικό «προσχέδιο», για ένα νέο νόμο πλαίσιο, ρίχνει λάδι στη φωτιά.

Ο Λ. Παπαγιαννάκης αναφέρει ότι οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί συμφωνούν με την αξιολόγηση και αδικούνται από τις αμυντικές αντιδράσεις και τονίζει: Το κλειστό πανεπιστήμιο είναι ένα νεκρό πανεπιστήμιο. Η πρόταση της ΑΡΣΗ θα μελετηθεί πριν από τις επικείμενες αλλαγές.

Πολλοί θα θυμούνται τη γαλλική έκρηξη -της νεολαίας και των εργατικών συνδικάτων- όταν (πριν από 6 μήνες περίπου) έγινε απόπειρα να επιβληθεί νομοθετικά μια πρωτότυπη σύμβαση πρώτης εργασίας των νέων. Ποιος θυμάται τις απόπειρες να γίνει και εδώ «της Γαλλίας»;

Το ουσιώδες ερώτημα επανέρχεται κατά περιόδους και συσκοτίζεται εξίσου συχνά. Η σημερινή δημοσιονομική κρίση είναι αναμφισβήτητη. Κάτι το αναποτελεσματικό κράτος και τα διαπλεκόμενα, κάτι οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι δαπάνες ξέφυγαν και ξεπέρασαν κάθε μέτρο. Αλλά ακόμα και αν περιορίσουμε το τρέχον έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΕΠ, πουλώντας και τα «ασημικά» και τα «μανικετόκουμπα», ένα δήθεν κρυφό αλλά «σύνηθες» έλλειμμα θα είναι πάντα εδώ.

Η ανεργία των νέων αποτελεί μείζον πρόβλημα για την κοινωνία. Τίποτα δεν δηλητηριάζει περισσότερο τη νέα γενιά και συνεπώς την κοινωνία ολόκληρη.

Συμφωνούμε όλοι στις διαπιστώσεις, αλλά αποκαλύπτεται ότι διαφωνούμε στις ερμηνείες. Είναι λογική π.χ. η απαίτηση μεγαλύτερης σύνδεσης των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας. Υπό την προϋπόθεση όμως ότι στην αγορά εργασίας υπάρχει (ποσοτικά και ποιοτικά) μια δυναμική ζήτηση που απαιτεί την προσαρμογή της «προσφοράς» (πτυχίων, γνώσεων, δεξιοτήτων).

Αν ο θεσμός του πανεπιστημίου είναι στρατηγικής σημασίας (κάτι καθόλου προφανές βεβαίως) κι αν η κάθε μεταρρύθμισή του προσδιορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού μακροχρόνια (25 χρόνια ο ισχύων νόμος-πλαίσιο), το ζήτημα δεν σηκώνει επιπολαιότητες, όπως αυτές οι οποίες περιέχονται στο «προσχέδιο πρότασης» που (επιτέλους) μας ανακοινώθηκε. Παρά τους κινδύνους της αμεσότητας, θα διακινδυνεύσω ένα «προσχέδιο ενστάσεων».

Αν είναι αλήθεια ότι η ανάπτυξη έχει συνδεθεί ιστορικά με την οικονομία της αγοράς, είναι εξίσου αλήθεια ότι ο πολιτισμός και η κοινωνική συνοχή συνδέονται κυρίως με το δημόσιο χώρο, την οικονομία της «μη αγοράς».

Το φυσικό αέριο (ΦA) είναι καλύτερο καύσιμο από το πετρέλαιο: πιο φθηνό, πιο καθαρό και πιο ασφαλές στην προμήθειά του.

H Ελλάδα προχώρησε σε μια σοβαρή επένδυση για την εισαγωγή ΦA και τον εμπλουτισμό του ενεργειακού συστήματος της χώρας, αλλά όπως πάντα με τις συνήθεις καθυστερήσεις και αδυναμίες.