Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης - ΟΟΣΑ - βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην ελληνική επικαιρότητα ως συντάκτης της περίφημης «εργαλειοθήκης», μιας σειράς μεταρρυθμίσεων που υπέδειξε στη χώρα μας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και των προοπτικών της ανάπτυξης. Τις συστάσεις του επεξεργάστηκε ο ΟΟΣΑ ύστερα από αίτημα τις ελληνικής κυβέρνησης, η τρόικα επέμεινε να υιοθετηθούν οπωσδήποτε και οι διαπραγματεύσεις με τα αρμόδια υπουργεία τράβηξαν μήνες καθώς θίγονταν διάφορα συμφέροντα, ενώ προβάλλονταν βάσιμες αμφισβητήσεις για τη χρησιμότητα ορισμένων από αυτές.

Στα τέσσερα χρόνια της βαθιάς μας κρίσης δημοσιεύθηκαν διεθνώς πολλά άρθρα επιφανών οικονομολόγων με καταδικαστικές διαγνώσεις και προβλέψεις για την Ελλάδα. Ενώ συχνά εκκινούσαν από ελλιπή ανάλυση και γνώση της ελληνικής οικονομίας, συνέβαλαν στο δυσμενές κλίμα που δυσχέρανε πολλαπλά τις προσπάθειες ανάκαμψης.

Οι επικείμενες ευρωεκλογές είναι μια καλή ευκαιρία για να συζητηθούν πολιτικά τα ζητήματα της Ευρώπης. Αλλά καθώς η «Ευρώπη» συναποτελείται από 28 χώρες-μέλη, μια τέτοια πολιτική συζήτηση θα απαιτούσε σε κάθε χώρα αυξημένο ενδιαφέρον και ενημέρωση για τις υπόλοιπες, προσπάθεια να κατανοηθεί συγκεκριμένα πώς και πόσο οι χώρες της ΕΕ αλληλεξαρτώνται και αλληλοεπηρεάζονται.

Η νέα έκθεση για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει όλα τα στοιχεία για να συγκλονίσει την κοινή γνώμη. Γιατί δείχνει ότι έξι χρόνια αφότου ξέσπασε η μεγάλη κρίση, με την κατάσταση στις αγορές να έχει πλέον εξομαλυνθεί, η ανεργία εξακολουθεί να ανεβαίνει·

Ξεκίνησε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή η συζήτηση του προϋπολογισμού 2014 και επίκειται στην ολομέλεια της Βουλής. Ανοικτό παραμένει αν το κείμενο που κατέθεσε η κυβέρνηση - εφόσον ψηφιστεί - θα είναι αυτό που θα εφαρμοστεί τελικά, καθώς μάλιστα τα μεγέθη δεν έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα. Αλλά αφήνοντας κατά μέρος τις αβεβαιότητες, ας δούμε κατ’ αρχάς ότι ο νέος προϋπολογισμός προβλέπει αύξηση εσόδων και μείωση δαπανών, προκειμένου να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα σχεδόν τριών δισεκατομμυρίων ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ. Ο στόχος δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, και όχι μόνο επειδή αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της χώρας.

Για πολλοστή φορά ζούμε και αυτό το φθινόπωρο την ανησυχία και την αβεβαιότητα μιας ακόμη επιθεώρησης της οικονομίας και των ακολουθούμενων πολιτικών από την τρόικα. Ξανά κατακλυζόμαστε από πληροφορίες γύρω από διαφωνίες ανάμεσα στους εκπροσώπους της κυβέρνησης και εκείνους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΔΝΤ στις εκτιμήσεις τους για τα δημοσιονομικά, ασφαλιστικά, τα γενικότερα οικονομικά δεδομένα, για πρόσθετα μέτρα προς εφαρμογή.

Δύσκολες προδιαγράφονται - για άλλη μία φορά - οι συνομιλίες της κυβέρνησης με την τρόικα την ερχόμενη εβδομάδα. Πού πήγε η ευφορία του καλοκαιριού, ότι με την επίτευξη πλέον πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος τερματίζεται η συμπίεση των εισοδημάτων, ο δρόμος στρώθηκε για την ανάκαμψη, ακόμα και για κάποιες επιλεκτικές πρώτες κοινωνικές παροχές αντιστάθμισης των μεγάλων απωλειών της τριετίας, εντέλει για την απαλλαγή από τα Μνημόνια;

Βδομάδες τώρα η συζήτηση για την ελληνική οικονομία επικεντρώνεται - κακώς - στο «δημοσιονομικό κενό» και επίσης στο «χρηματοδοτικό κενό» που θα ανακύψουν το 2014 και τα αμέσως επόμενα χρόνια. Επικεντρώνεται δηλαδή στο ερώτημα πώς θα καλύπτονται από το δεύτερο εξάμηνο του 2014 και μετά οι ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους: για να πληρώνονται οι τρέχοντες τόκοι του στον βαθμό που θα υπερβαίνουν το πρωτογενές πλεόνασμα (δημοσιονομικό κενό) και για να εξοφλούνται όσα κρατικά ομόλογα λήγουν μέσω ισόποσου νέου δανεισμού (χρηματοδοτικό κενό).

Το θεσμικό σύστημα στις ΗΠΑ προβλέπει αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης αν κατά την έναρξη του δημοσιονομικού έτους την 1η Οκτωβρίου δεν έχει ψηφιστεί ο νέος προϋπολογισμός. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει, είχε ξαναγίνει το 1996 για έξι μέρες, και παλαιότερα. Τώρα οι δυσκολίες είναι μεγαλύτερες, καθώς η αμερικανική οικονομία μόλις αρχίζει να συνέρχεται από τη μεγάλη κρίση. Αλλά κρίσιμη ημερομηνία είναι η 17η Οκτωβρίου.

Κατακλυστήκαμε τις τελευταίες ημέρες από δημόσιες τοποθετήσεις εχθρικές προς κάθε έννοια δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και δεν ήταν μόνο λόγια. Διάσπαρτα στη χώρα παρακολουθήσαμε βίαιες ενέργειες με πολιτικά κίνητρα, τραυματισμούς, τη φρικαλέα δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Η σώρευση τόσων γεγονότων σε ελάχιστο χρόνο υπογραμμίζει την απειλή.

Η επί δεκαετίες κυρίαρχη στη χώρα μας πολιτική αντίληψη του «βλέποντας και κάνοντας», καθώς συνδυάστηκε με τις υπερβολικά εύκολες συνθήκες δανεισμού που επικρατούσαν διεθνώς ώς το 2008, μας ώθησε στη βαθύτατη παρούσα κρίση. Και στα τέσσερα τελευταία χρόνια συνεχούς οικονομικής επιδείνωσης, με δραστική μείωση της συνολικής παραγωγής, των εισοδημάτων και της απασχόλησης, η ίδια πολιτική αντίληψη του «βλέποντας και κάνοντας» μας καθηλώνει στα προβλήματα, εμποδίζει να ακολουθήσουμε συντεταγμένα, με πρόγραμμα, έναν δύσκολο δρόμο προς τη διέξοδο, καθυστερώντας την.

Το μέγα ζητούμενο για την Ελλάδα είναι να βγει πια από την ύφεση, εκκινώντας μια διαδικασία βιώσιμης ανάπτυξης που θα δημιουργεί εισοδήματα και απασχόληση. Για την ευρωζώνη συνολικά το μέγα ζητούμενο είναι επίσης η ανάπτυξη: ισόρροπη, ώστε να κλείσουν χάσματα επικίνδυνα - για τη δημοκρατία και για την επιβίωση της Ενωσης - ανάμεσα στις χώρες με μεγέθυνση και όσες τελματώνονται σε στασιμότητα ή φθίνουν. Στην ευρωζώνη η Ελλάδα απέκτησε βάρος δυσανάλογο προς το οικονομικό της μέγεθος, καθώς υφίσταται μια κρίση δραματικότερη από οπουδήποτε αλλού. Κατά καιρούς απείλησε το ίδιο το ευρώ, με τα δεδομένα θεσμικά/πολιτικά του ελλείμματα.