Κάποιες ισχνές ενδείξεις ότι η ραγδαία πτωτική πορεία της ελληνικής οικονομίας άρχισε να ανακόπτεται δίνουν πρόσφατα στοιχεία: Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ εμφανίζεται ηπιότερος το δεύτερο τρίμηνο του έτους σε σύγκριση με το πρώτο (4,6% έναντι 5,6%). Συγκρίσεις ανά συνεχόμενο τρίμηνο δεν δημοσιεύθηκαν, αλλά αναλυτές εκτιμούν ότι ίσως για πρώτη φορά μέσα σε τρία χρόνια είχαμε ένα τρίμηνο όπου η οικονομία δεν συρρικνώθηκε, αντίθετα αυξήθηκε ελαφρά (κατά 0,1%).

Αφήνοντας προσωρινά κατά μέρος τη βυθισμένη στην ύφεση και υπερχρεωμένη ελληνική οικονομία, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εξέδωσε αυτήν την εβδομάδα τις εκθέσεις του για τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης: για τη Γαλλία τη Δευτέρα, την Τρίτη για τη Γερμανία. Το ενδιαφέρον - και για εμάς, καθώς έμμεσα θα μας ωφελούσε - είναι ότι και στις δύο συνιστά να χαλαρώσουν τις πολιτικές δημοσιονομικής σταθεροποίησης που ακολουθούν.

Για τις έρευνές του γύρω από την απασχόληση και την αγορά εργασίας ο Χριστόφορος Πισσαρίδης τιμήθηκε το 2010 με το βραβείο Νομπέλ. Αλλά στη μαστιζόμενη από τρομακτική ανεργία - των νέων προ πάντων - χώρα μας, καμία αξιοποίηση των συμπερασμάτων από τις έρευνες αυτές δεν έχει επιχειρηθεί. Με ευκολία κατατάχθηκαν στη σχολή του «νεοφιλελευθερισμού», που θεωρείται υπαίτιος όλων των δεινών μας.

Από τις 11 Ιουνίου, ημερομηνία που η κυβέρνηση αιφνίδια έκλεισε την ΕΡΤ, η αγωνία για το πώς θα βγει η Ελλάδα από την κρίση πέρασε σε νέα φάση. Ξεκίνησε μια καταστροφή κομματιών του δημόσιου τομέα, τα οποία φαίνεται να επιλέγονται τυχαία, αυθαίρετα, ή πάντως με κριτήρια που δεν αποσαφηνίζονται και πουθενά δεν τεκμηριώνεται ότι σχετίζονται με το γενικό κοινωνικό συμφέρον - όπως και αν το αντιλαμβάνεται κανείς: από συντηρητικές, φιλελεύθερες ή αριστερές ιδεολογικές αφετηρίες.

Θα κάναμε λάθος αν υποβαθμίζαμε την ευρωπαϊκή Σύνοδο για την απασχόληση των νέων που συγκάλεσε στο Βερολίνο η γερμανίδα Καγκελάριος σε απλό εγχείρημα προεκλογικής δημοσιότητας. Από μήνες είναι έκδηλη η ανησυχία της γερμανικής κυβέρνησης για την υψηλή και ανερχόμενη ανεργία των νέων. Και δικαιολογημένα. Ναι μεν στη Γερμανία οι στατιστικές καταγράφουν συγκρατημένα ποσοστά.

Οπως διεξάγεται η δημόσια συζήτηση εντός της χώρας μας, έντονα πάλι και διεθνώς, για τα «λάθη» που διαπράχθηκαν στη δημοσιονομική και οικονομική προσαρμογή της Ελλάδας, λίγο μας βοηθάει να καταλάβουμε ολοκληρωμένα τι πραγματικά πήγε στραβά τριάμισι χρόνια τώρα. Ούτως ώστε, και αυτό είναι το σημαντικό, να δούμε πώς μπορούμε να πορευτούμε καλύτερα εφεξής.

Πριν από δέκα ημέρες ακόμη διαπιστώναμε κάποια δειλά σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας, μια βελτίωση του ευρωπαϊκού και του διεθνούς κλίματος απέναντι στη χώρα μας. Εφόσον οι εθνικές πολιτικές προσπάθειες θα συγκεντρώνονταν στην εμπέδωση και στη διεύρυνση αυτών των πρώτων ευνοϊκών εξελίξεων μπορούσαμε να ελπίζουμε σε μια αργή, δύσκολη έξοδο από την κρίση που δοκιμάζει την ελληνική κοινωνία τέσσερα χρόνια τώρα

Ο Ιούνιος μπήκε στην ελληνική οικονομία με δύο καλούς δείκτες. Ο πρώτος αφορούσε στατιστικά στοιχεία για την απασχόληση: τον Μάιο το ισοζύγιο προσλήψεων/απολύσεων προέκυψε θετικό, καταγράφηκαν 55.729 περισσότερες προσλήψεις από αποχωρήσεις, τόσες δηλαδή πρόσθετες θέσεις εργασίας αποκτήσαμε αυτόν τον μήνα.

Με τη συνηθισμένη ανησυχία αναμένουμε τη νέα επίσκεψη της τρόικας: ποιες αποκλίσεις από τους στόχους θα εντοπίσει τούτη τη φορά, ποια πρόσθετα επώδυνα μέτρα ενδεχομένως θα απαιτήσει. Παράλληλα εντείνονται η απόγνωση και η αγανάκτηση για τη συνεχιζόμενη ραγδαία επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου, χωρίς να διακρίνεται κάπου ένα τέλος.

Εφόσον δεν αλλάξουν συλλογικά την πολιτική τους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ριζικά και τώρα αμέσως, η τύχη του ευρώ εναποτίθεται πια αποκλειστικά στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Κάθε μέρα που περνάει παρακολουθούμε και νέα δραματική επιδείνωση των όρων δανεισμού στην Ευρωζώνη, καθώς οι αγορές δυσπιστούν πλέον στην επιβίωσή της. Ήδη απαιτούν επιτόκια που δεν μπορούν να αντέξουν ούτε η Ισπανία, ούτε η Ιταλία.

Οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν από καιρό, την περασμένη εβδομάδα όμως ο κίνδυνος έγινε άμεσα ορατός σε όλους: Χωρίς αποφασιστική αλλαγή πολιτικής ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση του χρέους στην Ευρωζώνη, η επιβίωση του κοινού νομίσματος, κατʼ επέκταση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται πια αμφίβολη. Και το πόσο επείγει μια τέτοια αλλαγή πολιτικής το έδειξαν τα επιτόκια νέου κρατικού δανεισμού, που όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά και στην Ισπανία πλέον, ξεπέρασαν το απαγορευτικό 7%.

Η βαθιά οικονομική κρίση που βασανίζει την ελληνική κοινωνία δύο χρόνια τώρα απειλεί να διαλύσει την ίδια τη συνοχή της. Ολο και περισσότερο αντίπαλα επιμέρους συμφέροντα τείνουν να συγκρούονται έξω από κανόνες. Σπανιότερα μεταξύ τους, οι αγρότες της Κρήτης με τους ναυτεργάτες είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα, που διευθετήθηκε μάλιστα καλά, επιτρέποντας ένα αισιόδοξο συμπέρασμα: