Η προγραμματισμένη συζήτηση της Έφης Αχτσιόγλου, του Διονύση Τεμπονέρα και του Μανώλη Χριστοδουλάκη περισσότερο απ’ όλους, ακόμη και από τον στενό κομματικό πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ανησύχησε τους «μη δεξιούς» υποστηρικτές του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αν και έγραψαν πως τους ανησυχεί τ’ ότι αυτή η συζήτηση οδηγεί στο να μην υπάρχει αντίπαλος στον κ. Μητσοτάκη, στην ουσία ανησύχησαν μήπως τέτοιες συναντήσεις οδηγήσουν στη δημιουργία τέτοιου αντιπάλου. Τελικά θέλουν να μην ανοίξει ένας διάλογος, για τον μετασχηματισμό των τριών χώρων από τους οποίους προέρχονται οι τρεις ομιλητές. Θέλουν να μη ξεκινήσει η συζήτηση για το πολυπόθητο big bang στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και της Αριστεράς. Γιατί;

Το τελευταίο διάστημα τα κόμματα της Ν.Δ., του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ (τυπικά και ΚΙΝ.ΑΛΛ. ακόμη) ανταγωνίζονται το ένα το άλλο ποιο θα στείλει σε μια Ανεξάρτητη Αρχή (Γενικό Λογιστήριο, Τράπεζα Ελλάδος, Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, γιατί όχι και Ελεγκτικό Συνέδριο, Αρειο Πάγο, Συμβούλιο της Επικρατείας και αλλού) το πρόγραμμά του για να κοστολογηθεί και να αξιολογηθεί.

Και εγώ που νόμιζα πως τα προγράμματα των κομμάτων τα αξιολογούν πολίτες και όχι Ανεξάρτητες Αρχές. Εδώ έχουμε «εθελούσια;» παράδοση της αυτονομίας της πολιτικής και των κομμάτων σε θεσμούς και οργανισμούς εκτός αυτών. Και όχι μόνο δεν ανοίγει μύτη, αλλά και όλοι θεωρούν αυτονόητη και ευκταία αυτή την εξέλιξη.

Με αφορμή την Ημέρα της Ευρώπης στις 9 Μαΐου διαβάσαμε κοινότοπα άρθρα και αυτοαναφορικά διαγγέλματα για το μεγαλείο και τις αξίες της. «Αλμα προς το αύριο», «ενότητα και πίστη στις αρχές μας» και διάφορα άλλα τέτοια κοινότοπα, που, ο Στάλιν να μου το συγχωρέσει, θυμίζουν ανακοινώσεις του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος για την υπερκάλυψη των πενταετών πλάνων.

Αυτάρεσκα μηνύματα μιας «ελίτ» που αυτοθαυμάζεται για τα επιτεύγματά της και θεωρεί την εμφάνιση του εθνικολαϊκισμού αποτέλεσμα της ανοησίας και του ανορθολογισμού ορισμένων πολιτών και της δημαγωγίας κάποιων αριστερών και ακροδεξιών πολιτικών και όχι αποτέλεσμα της διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.

Η συζήτηση που γίνεται στη χώρα μας από πλευράς ορισμένων νεήλυδων στον φιλελευθερισμό, πρώην σταλινικοί οι περισσότεροι, για την απαγόρευση του κόμματος Κασιδιάρη δεν έχει καμία σχέση με τον φιλελευθερισμό. Αυτοί επιμένουν πως στις δημοκρατίες απαγορεύονται μόνο οι πράξεις και όχι οι ιδέες. Και νομίζουν οι έρμοι πως λένε κάτι φιλελεύθερο. Ας δούμε τι λέει η Ιστορία, όχι γιατί αυτή επαναλαμβάνεται, αλλά γιατί διδάσκει.

Είναι γνωστό σ’ όλους το τρίλημμα του Dani Rodrik. Θυμίζω πως αυτός υποστηρίζει ότι σήμερα έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε τρία αγαθά: τη δημοκρατία, την εθνική κυριαρχία και την υπέρ-παγκοσμιοποίηση. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε ν΄ έχουμε και τα τρία μαζί. Υπάρχει όμως μια άλλη τριπλέτα. Είναι η τριπλέτα της Δημοκρατίας, του φιλελευθερισμού και του ρεπουμπλικανισμού. Ο David Held, με περίτεχνο και συστηματικό τρόπο, υποστήριξε πως μπορεί κάποιος να είναι υπερβολικά ρεπουμπλικάνος χωρίς να είναι φιλελεύθερος (Rousseau) και υπερβολικά φιλελεύθερος χωρίς να είναι δημοκράτης (Hobbes, James Mill, Hayek).

Στις 22/08 θα συνέλθει η Διάσκεψη των Προέδρων, ενώ η προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση για τις υποκλοπές αναμένεται να διεξαχθεί στις 24/08. Μια μέρα πριν αποκαλυφτεί πως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ παρακολουθείτο όχι μόνο από το Predator αλλά και από τη «νόμιμη επισύνδεση της ΕΥΠ», κάποιοι από τον χώρο του αποκαλούμενου ακραίου ή, κατ’ εμέ, αντιδραστικού Κέντρου έγραφαν για «επικίνδυνους και ολισθηρούς δρόμους» του ΠΑΣΟΚ. Αποδεικνύοντας πως περισσότερο από «φιλοδημοκράτες» είναι αντισύριζα και ότι τους ενδιαφέρει περισσότερο η κυριαρχία του απογοητεύσαντος πολλούς που τον εκτιμούσαν πρωθυπουργού παρά το μέλλον της ελληνικής Δημοκρατίας.

Το σχήμα «δημοκράτες κατά ανελεύθερων» ή «αντιλαϊκιστές κατά λαϊκιστών», όπως έδειξαν η Γαλλία και η Ουγγαρία, είναι εμφανώς αδύναμο να εξηγήσει τα αίτια της αντοχής ηγετών όπως η Λεπέν, όπου οι γάλλοι ψηφοφόροι ψηφίζουν αντι-Μακρόν γιατί σʼ αυτόν βλέπουν εκείνον που χάρισε φόρους στους πλούσιους και ο Ορμπαν όπου εναντίον του τάχθηκαν «οι δημοκράτες» από κοινού με το νεοναζιστικό Joppik, αφήνοντας έτσι διάδρομο «να τρέξει» ένα άλλο νεοναζιστικό μόρφωμα.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης και το αίτημα «ανανέωσης» είναι οι αδιαφιλονίκητοι νικητές των εκλογών στο ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ. Να του ευχηθούμε, ολόψυχα, να κατορθώσει να βάλει την ελληνική σοσιαλδημοκρατία σε ρότα ανάκαμψης. Την επιτυχία του τη χρειάζεται και η χώρα. Τι γίνεται όμως με τη λεγόμενη «επιστροφή» της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας;

Το ερώτημα αυτό είναι παράλληλο με το ερώτημα γιατί είχαμε τόσο πολλούς αγανακτισμένους. Τόσο πολλούς που κάποια στιγμή έγιναν κυβέρνηση. Τον ΣΥΡΙΖΑ δεν τον ψήφισε το 36% ως αριστερό κόμμα αλλά ως αντιμνημονιακό. Γι’ αυτό και τώρα που δεν είναι και δεν μπορεί να είναι αντιμνημονιακό κόμμα, δυσκολεύεται πολύ να επανακτήσει την παλιά δυναμική του.

Πολλοί προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον Μπογδάνο και τα γεγονότα της Σταυρούπολης ως προάγγελο επιστροφής της Χρυσής Αυγής. Τίποτα πιο επιδερμικό. Εδώ δεν έχουμε την επιστροφή της Χ.Α αλλά την έκρηξη ενός ηφαιστείου που χρόνια έβραζε για να βγάλει τώρα λάβα αντιαριστερού μένους και να εξεμέσει χολή κατά συνανθρώπων που δεν μοιάζουν να είναι σαν αυτούς.

Το Κίνημα Αλλαγής ολοκληρώνει μέσα στον Δεκέμβριο τις διαδικασίες εκλογής νέας ηγεσίας. Γιατί όμως είναι καθηλωμένο; Φταίει η απουσία προγραμματικών θέσεων; Κάθε άλλο. Στον ιστότοπό του υπάρχουν αναρίθμητες προτάσεις για πολλούς τομείς που θα αρκούσαν να το κάνουν πρώτο κόμμα, αν ίσχυε κάτι τέτοιο. Με τον ήλιο τις βγάζουν, με τον ήλιο τις βάζουν. Αποτέλεσμα? Μηδέν.

Τη νύκτα της 20ης προς την 21η Αυγούστου 1968, τα τανκς του Συμφώνου Βαρσοβίας κατέλυαν βάναυσα την Ανοιξη της Πράγας του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ. Μια εποχή ελπίδας για έναν σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο κατέρρευσε σε μια νύκτα, για να αποδειχθεί πως στον λεγόμενο «υπαρκτό σοσιαλισμό» τα σκοτάδια ήταν παντοτινά. Και όποιος επιχειρούσε να ρίξει λίγο φως σʼ αυτά τα σκοτάδια, κατέληγε ή νεκρός όπως ο Ιμρε Νάγκι στην Ουγγαρία ή «κηπουρός» όπως ο ηγέτης της Ανοιξης της Πράγας.