Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί ενώ δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να μοιράζει λεφτά που δεν δημιουργούν (ίσως υπονομεύουν) την οικονομική μεγέθυνση (που είναι προϋπόθεση για να μας εμπιστευθούν και να μας δανείσουν) και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας. Και γιατί συνολικά το πολιτικό σύστημα επιδίδεται σε έναν όλως ανήθικο ανταγωνισμό, ποιος θα τάξει πιο αστραφτερές χάντρες και πιο πολλά καθρεφτάκια στους ιθαγενείς.

Επιβεβαιώνονται, δυστυχώς, οι φωνές που διαμήνυαν ότι οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα δεν μπορούν να υλοποιηθούν όταν εντάσσονται στους εκλογικούς σχεδιασμούς των κομμάτων.

Είναι πλέον πασιφανές ότι ο σχεδιασμός της Κυβέρνησης είναι μέσω της συνταγματικής αναθεώρησης να εκθέσει την αντιπολίτευση, την αξιωματική και το ΚΙΝΑΛ. Γιʼ αυτό διάχυτη είναι πλέον η εντύπωση ότι η διαδικασία εξαγγέλθηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία προκειμένου να «καεί».

Ετσι, αντί η διαβούλευση να ανταποκρίνεται στις εξαγγελίες του κ. Τσίπρα, περί «...ενός Συντάγματος που θα σηματοδοτήσει το πέρασμα στη νέα μεταπολίτευση και στη νέα Ελλάδα του 2021..», φαίνεται ότι θα εξελιχθεί σε ένα καταστροφικό brad e fair για τον καταλογισμό των ευθυνών.

Η αρένα της τυφλής σύγκρουσης με επίκεντρο την διαφθορά δεν θα βοηθήσει ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ ούτε την ΝΔ ούτε κανένα άλλο κόμμα του Συνταγματικού τόξου. Μόνο την κοινωνική και πολιτική ακροδεξιά που θα βρει την κερκόπορτα ώστε να αμφισβητήσει το σύνολο του Κοινοβουλευτισμού και της Δημοκρατίας.

Αν τώρα κάποιος διαβάζοντας αυτές τις σκέψεις νομίζει ότι το «δια ταύτα» αφορά την συγκάλυψη των σκανδάλων κάνει μεγάλο λάθος. Γιατί τα φαινόμενα αυτά δεν είναι ορθό να σηματοδοτούν άγριες κομματικές αντιδικίες. Δεν υπάρχουν διεφθαρμένες ιδεολογίες και κόμματα. Όπως δεν υπάρχουν διεφθαρμένες θρησκείες και εκκλησίες. Υπάρχουν μόνο διεφθαρμένοι άνθρωποι και προσωπικές επιλογές!

Τα τελευταία χρόνια ακούμε συνεχώς διαμαρτυρίες για τη φορολογία και πόσο εμπόδιο αποτελεί για έναν νέο ή παλιό επιχειρηματία προκειμένου να ξεκινήσει, συνεχίσει ή επεκτείνει την επιχείρησή του.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποια πιο θεμελιώδη προβλήματα στον χώρο των startups. Από την εμπειρία μου τα τελευταία 3 χρόνια στην Ελλάδα, διαπίστωσα ότι στα προγράμματα νεοφυούς και νεανικής επιχειρηματικότητας ανακυκλώνονται συνεχώς τα ίδια πρόσωπα. Οι νέοι startuppers είναι εγκλωβισμένοι μονίμως σε μια μίζερη κατάσταση, σε ένα αρχικό στάδιο για πολύ καιρό.

Στη μετα-μνημονιακή Ελλάδα συμβαίνει το εξής παράδοξο: τα θέματα που, υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε να συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες δυνατές συναινέσεις και συνεννοήσεις (εξωτερική πολιτική, συνταγματική αναθεώρηση, παιδεία, υγεία, οικονομία) εξελίσσονται σε πεδία σύγκρουσης και πόλωσης, με φόντο τις επικείμενες εκλογές. Ολοένα και περισσότερο είναι εμφανές πως, στους επόμενους μήνες, η Βουλή θα εξελιχτεί σε μια αρένα, με διαρκείς ψηφοφορίες, προανακριτικές επιτροπές, με μπόλικη σκανδαλολογία και με κορώνες για αποστασίες. Την «ατζέντα», όπως πάντα, τη βάζει η ίδια η κυβέρνηση.

Πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για το μέλλον της χώρας πρέπει να συναντιέται με τη νοοτροπία λειτουργίας του πολιτικού μας χώρου. Το «Πρόγραμμα Ελλάδα» αναφέρεται σε υπερβάσεις, σε μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμούς, στην ανάγκη να δοθεί ζωτικός χώρος σε υγιείς δυνάμεις της παραγωγής και της καινοτομίας, αλλά και σε αυτούς που βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό σε μια χώρα όπου οι κοινωνικές ανισότητες είναι οι μεγαλύτερες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να λειτουργούμε και ως πολιτικός χώρος.

Η κυβέρνηση εμπαίζει ολόκληρη την κοινωνία. Ψήφισε την περικοπή των συντάξεων, εμείς την καταψηφίσαμε. Φέραμε τροπολογία για την ακύρωση των περικοπών, αρνήθηκε να την ψηφίσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς διαπραγμάτευση θέσπισε την περικοπή και τώρα που έρχονται εκλογές σηκώνει μπαϊράκι απέναντι σε αυτά που ο ίδιος υπέγραψε. Όσο για τα εξαγγελθέντα μέτρα δεν είναι παρά μια νέα επιδοματική πολιτική ανακύκλωσης της φτώχειας. Βέβαια και αυτά τα μέτρα θα θυσιασθούν, έτσι που τα κατάφερε η κυβέρνηση, αλλιώς δεν θα γλιτώσουν ούτε οι νέες συντάξεις.

Προωθώντας το ατομικό τους συμφέρον, πετυχαίνουν να διασύρουν την Ελλάδα. Ο έως πρόσφατα αντιπρόεδρος της Jumbo σκέφτηκε να προμηθευτεί POS από ελληνικές τράπεζες (από Εθνική και Eurobank), να τα στείλει στην Κίνα και να σπάει τα capital controls για λογαριασμό Κινέζων που ήθελαν να αγοράσουν ακίνητα στην Ελλάδα, δίνοντάς τους τη δυνατότητα πολλαπλών μικρών συναλλαγών-μαϊμού. Το βρήκε έξυπνο, το έκανε πράξη. Οι τράπεζες δεν είχαν –λένε– καταλάβει.

Οι προτάσεις του πρωθυπουργού για την συνταγματική αναθεώρηση παρέχουν επιτέλους –παρά την μεγάλη καθυστέρηση και την αδικαιολόγητα πολωτική εκφορά τους– μια βάση για να ξεκινήσει η σχετική συζήτηση. Ωστόσο, επί της ουσίας, κάθε άλλο παρά στοιχειοθετούν μια ολοκληρωμένη και συνεκτική προοδευτική συνταγματική πολιτική, όντας εν πολλοίς, κατά την άποψή μου, αφ’ενός μεν αποσπασματικές και άτολμες αφ’ετέρου δε ελλιπείς (σε σημείο που να απορεί κανείς γιατί χρειάσθηκε τόσο μακρά κυοφορία…).

Από τις πιο εμφανείς διαφορές ανάμεσα σε μας και τους ξένους –εννοώ τους Δυτικοευρωπαίους– είναι οι θεσμικές ρυθμίσεις που καθορίζουν το πώς λειτουργεί η τηλεόραση. Δεν αναφέρομαι στην ποιότητα. Η τηλεοπτική αθλιότητα ενδημεί σε όλες τις χώρες, ιδίως σε ερασιτεχνικά ιδιωτικά κανάλια όπου βλέπεις και ακούς τέρατα και σημεία. Στα πιο σοβαρά, όμως, και στο ειδησεογραφικό τμήμα τους ισχύουν ορισμένοι κανόνες οι οποίοι στα καθ’ ημάς όχι μόνο δεν τηρούνται αλλά παραβιάζονται κατάφωρα.

Αν και του επαγγέλματος, συμβαίνει να είμαι ξενομαθημένος. Κι αυτό εξηγεί γιατί η πρώτη μου γνωριμία με τα ελληνικά δελτία ειδήσεων ήταν κάτι σαν πολιτισμικό σοκ.