Ο πολιτικός ρυθμός της χώρας γίνεται προεκλογικός. Το «μακεδονικό» και τα πρώτα βήματα υπό καθεστώς «ενισχυμένης επιτήρησης» μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος θα αποτελέσουν ασφαλώς κεντρικά θέματα του κομματικού ανταγωνισμού -ελπίζοντας βεβαίως ότι δεν θα προκύψει κάποια σοβαρή επιπλοκή στα ελληνοτουρκικά ή κάτι άλλο σημαντικό και απρόοπτο. Και τα δύο ζητήματα θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν μια νέα αρχή για τη χώρα. Όμως, ούτε οι πολιτικές δυνάμεις ούτε η κοινωνία, μετά τα οκτώ χρόνια της βαθύτερης κρίσης που γνώρισε ευρωπαϊκή χώρα στη σύγχρονη ιστορία, είναι έτοιμες να ανταποκριθούν στην πρόκληση.

Από τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε στην τελική ευθεία προς το Μαξίμου χρησιμοποιώ έναν απλό τρόπο να μαντεύω, σχεδόν πάντα σωστά, το ιδεολογικό στίγμα κειμένων και ανθρώπων: η αναφορά στη διαπλοκή σήμαινε ΣΥΡΙΖΑ και η αναφορά στον εθνολαϊκισμό σήμαινε αντι-ΣΥΡΙΖΑ.

Τελευταία όμως τα πράγματα άλλαξαν. Ο περί διαπλοκής ντόρος έχει μάλλον κοπάσει, ίσως επειδή η κυβέρνηση απέκτησε τα δικά της ερείσματα.

Εκεί όμως που τα πράγματα ήρθαν τα πάνω κάτω ήταν με τον εθνολαϊκισμό. Η συμφωνία για το «ονοματολογικό» –απεχθάνομαι τον όρο γιατί ακούγεται σαν κλινική νοσοκομείου– απέδειξε ότι η κωλοτούμπα δεν αποτελεί ιδιάζον χαρακτηριστικό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το εθνικό μας σπορ.

Η ανακίνηση για πολλοστή φορά, του θέματος χωρισμού Κράτους -Εκκλησίας, ευπρόσδεκτη πάντα, δεν πρέπει να προκαλέσει ανησυχία για το πόσο βαθιά θα πάει. Αλλά για το ακριβώς αντίθετο: να μην μείνει κι αυτή την φορά στα λόγια, ή (το πιθανότερο) να προταθούν μερικές μόνο, μικρές και ανεπαίσθητες τροποποιήσεις.

Η συζήτηση όμως που άνοιξε, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πολλές φορές στην Ελλάδα, όσον αφορά ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, το αυτονόητο παραβλέπεται.

Και δεν μπορεί παρά να είναι αυτονόητο στην εποχή μας ότι, το κράτος δεν μπορεί και δεν πρέπει να θρησκεύεται.

Oι φιέστες και οι πανηγυρισμοί είναι εντελώς ακατανόητοι σε ένα θέμα που απαιτείται υπευθυνότητα και να ειπωθεί επιτέλους η αλήθεια στον ελληνικό λαό. Δεν δικαιολογούνται ούτε κατ’ ελάχιστον από τα δεδομένα και την πραγματικότητα. Το Ζάππειο είχε την σημειολογία του καθώς περάσαμε από τον αντιπολιτευτικό λαϊκισμό των Ζαππείων του Σαμαρά στον κυβερνητικό λαϊκισμό των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Εγώ δεν θα πω ότι “η επιμήκυνση για το χρέος είναι ένα μακρύτερο σχοινί για να κρεμαστούμε” όπως έλεγε ο Τσίπρας το 2012, χωρίς καν να πει σήμερα ένα γενναίο mea culpa. H επιμήκυνση δέκα χρόνων για το χρέος που συμφωνήθηκε είναι ένα βήμα αλλά δεν συνιστά λύση για το χρέος.

Toν Νοέμβριο 212.ΟΟΟ πολίτες έδωσαν στήριξη στο εγχείρημα της Κεντροαριστεράς. Ανέδειξαν επικεφαλής την Φ. Γεννηματά και ταυτόχρονα έδωσαν ισχυρή εντολή για έναν νέο ευρύτερο φορέα. Με τις επιλογές αυτές έστειλαν μήνυμα ενότητας και προώθησης των ιδεών της σοσιαλδημοκρατίας, του προοδευτικού κέντρου και της Ανανεωτικής Αριστεράς. Το αποτύπωμα του Νοεμβρίου δεν μπορεί να σβηστεί. Ούτε με την αμφισβήτηση της ηγετικής λύσης στην κορυφή ούτε με την επαναφορά σε ένα σχήμα «ΠΑΣΟΚ και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις». Ισχύουν και οι δυο κατευθύνσεις. Οι οποίες συνέχισαν με το συνέδριο του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ τον Μάρτιο. Με την έγκριση ενός πολιτικού και ιδεολογικού στίγματος, τις βασικές προγραμματικές επιλογές ,την ανάδειξη συλλογικών οργάνων και ενός νέου συμβόλου.

Παρακολουθώ τη συζήτηση που φούντωσε τελευταία για τη θρυλούμενη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς τη σοσιαλδημοκρατία, κι αντί για συμπεράσματα στο μυαλό μου πληθαίνουν τα ερωτήματα.
Παραθέτω ενδεικτικά: όταν ο ιδεολογικός αντίπαλός σου πλησιάσει, ή έστω ισχυριστεί ότι πλησιάζει τις δικές σου θέσεις, εσύ, αντί να αισθανθείς δικαιωμένος, γιατί ανεβαίνεις στα κάγκελα να τον καταγγείλεις; Αν δεχτούμε ότι για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το υπέρτατο ζητούμενο είναι η καρέκλα, υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν μπορούν να κάνουν επειδή αντιβαίνουν στην αριστερή «φύση» τους; Οταν λέμε ΣΥΡΙΖΑ, ποιους εννοούμε; Ολοι εκείνοι που μιλούν για σοσιαλδημοκρατία πώς την ορίζουν;

Η έκρηξη του… ηφαιστείου του μακεδονικού στις αρχές της δεκαετίας του 90 υπήρξε η μήτρα για την έκλυση της λάβας του ανορθολογισμού στη χώρα μας. Την ώρα που το “συγκλονιστικό 89” άλλαζε τον κόσμο η Ελλάδα στράφηκε στον εαυτό της, κλείστηκε σ’ αυτόν μηρυκάζοντας την “ένδοξη τρισχιλιετή στορία” της και χάνοντας σημαντικές ευκαιρίες της νέας ιστορικής περιόδου που ξεκινούσε. Η λάβα εκείνου του ανορθολογισμού κάλυψε έκτοτε την ελληνική κοινωνία, λαμβάνοντας κατά καιρούς διαφορετικές μορφές (Οτσαλάν, ταυτότητες, “αγανακτισμένοι” κ.ο.κ.) ενώ συνδέθηκε και με διαφορετικές πλευρές του πολιτικού φάσματος.

Η συμφωνία κινείται σε θετική κατεύθυνση καθώς έχει σημαντικά σημεία που ανταποκρίνονται στο πλαίσιο που έχει θέσει το Πολιτικό Συμβούλιο του Κινήματος Αλλαγής, ώστε να επιλυθεί το Μακεδονικό ζήτημα. Συγκεκριμένα η πρόταση προβλέπει σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, erga omnes, με διεθνή συμφωνία και αναθεώρηση του Συντάγματος με δεσμευτικές εγγυήσεις, για να αποτραπούν τα ζητήματα αλυτρωτισμού. Πρόκειται για την εθνική γραμμή και ακολουθήθηκε από το 1995 και έπειτα.

Υπάρχουν βέβαια και ορισμένα προβληματικά σημεία στη συμφωνία όπως το ζήτημα της ιθαγένειας και της γλώσσας αλλά και άλλα θέματα όπως τα εμπορικά σήματα που παραπέμπονται σε διαδικασίες που είναι αμφίβολο αν θα οδηγήσουν σε διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων.

Όταν τα πολιτικά ζητήματα και -ακόμα περισσότερο- αυτά της εξωτερικής πολιτικής, γίνονται «ταυτοτικά» προβλήματα, είναι βέβαιο ότι δεν μπορούν να επιλυθούν εύκολα. Διότι βεβαίως, όταν δημιουργείς στην κοινωνία θέμα «εθνικής ταυτότητας», «εθνικής συνείδησης» κ.α, το ζήτημα τίθεται υπεράνω πολιτικής. Παραπέμπει στο φαντασιακό, σε υπαρξιακά ιδεολογήματα, «ποιος είμαι», «από πού προέρχομαι», «πού πάω», κλπ. Εκεί ο ορθολογισμός φυσικά δεν μπορεί να εισχωρήσει.

Βάστα Ιβανόφ, κουράγιο Γκρούεφσκι, Μίτσκοσκι μην το βάζεις κάτω, στέλνουν ενισχύσεις Σαμαράς, Μητσοτάκης, Καμμένος. Θα οργανωθούν κοινά συλλαλητήρια - και αυτή τη φορά ο Βίκτορ Ορμπαν θα είναι αυτοπροσώπως παρών να τιμήσει τους έξι «θαρραλέους και συνετούς ηγέτες που δεν υποχωρούν στην πίεση ξένων δυνάμεων».

Δεν ήταν η πρώτη φορά. Τον Νοέμβριο του 2016 είχε προειδοποιήσει ότι με την πρώτη ευκαιρία θα έδινε στον Τραμπ μια μπουνιά στη μούρη. Τον Μάιο του 2017 είχε καταγγείλει την εχθρότητα της κυβέρνησης απέναντι στην τέχνη και τους αδύναμους. Τον περασμένο Ιανουάριο, απονέμοντας ένα βραβείο στη Μέριλ Στριπ, είχε πει ότι «αυτός ο γ…νος ηλίθιος είναι πρόεδρος!»

Όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό ανοίγει η συζήτηση για τη Μεταμνημονιακή περίοδο. Η Κυβέρνηση μιλάει για «καθαρή έξοδο» πιστεύοντας πως το αφήγημα της λήξης της δανειακής σύμβασης και των βαθμών ελευθερίας που αφήνει θα σκεπάσει τις δυσβάσταχτες υποχρεώσεις και μέτρα που ήδη έχουν αναληφθεί με το μεσοπρόθεσμο και καλύπτουν τη περίοδο 2018-2022.

Τα υπερπλεονάσματα που ανακοινώθηκαν με κορύφωση το 5,2% του 2022 δείχνουν καθαρά την επιδίωξη της Κυβέρνησης να συνεχίσει τον αγαπημένο της δρόμο της υπερφορολόγησης για να έχει μετά να μοιράζει Χριστουγεννιάτικα «δώρα» και να κρατά έτσι σε ομηρία ολόκληρες κατηγορίες πολιτών που στενάζουν από την καθημερινότητα.