Αφγανιστάν: Οι βόμβες, η νοθεία και ο πονοκέφαλος του Ομπάμα
Κάκη Μπαλλή, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2009-09-13
Εικοσιτέσσερις ώρες μετά το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων στο Αφγανιστάν, στις 21 του περασμένου Αυγούστου, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα εμφανίστηκε αισιόδοξος: Οι εκλογές «προφανώς ήταν επιτυχημένες», τόνισε, και εξέφρασε τα συγχαρητήριά του στον αφγανικό λαό που παρά τη σωρεία τρομοκρατικών χτυπημάτων έσπευσε να ασκήσει το δημοκρατικό του δικαίωμα και να ψηφίσει τον πρόεδρό του.
Η καταμέτρηση των ψήφων κράτησε εβδομάδες - και σύντομα κατέστη σαφές ότι οι εκλογές δεν ήταν και τόσο επιτυχημένες. Πολλοί από τους εκλογικούς παρατηρητές μιλούν για φάρσα και θεωρούν ότι η επικράτηση του Χαμίντ Καρζάι είναι προϊόν εκλογικής νοθείας. Σημειώνεται ότι με καταμετρημένο το 92% των ψήφων ο απερχόμενος πρόεδρος του Αφγανιστάν λαμβάνει το 54,1% και ο κυριότερος αντίπαλός του Αμπντουλά Αμπντουλά 28,3%. Με το εν λόγω ποσοστό ο Καρζάι εκλέγεται από τον πρώτο γύρο.
Ωστόσο, οι αριθμοί αμφισβητούνται εντόνως. Η επιτροπή που υποδέχεται ενστάσεις και διαμαρτυρίες -και λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών- έχει εντοπίσει σε εκατοντάδες περιπτώσεις μαζική νοθεία, ακόμη και 800 εκλογικά τμήματα - φαντάσματα, στα οποία όλως παραδόξως καταμετρήθηκαν χιλιάδες ψήφοι υπέρ του Καρζάι. Η κεντρική εφορευτική επιτροπή του Αφγανιστάν αναγκάστηκε να καταμετρήσει εκ νέου τα ψηφοδέλτια σε εκατοντάδες εκλογικά τμήματα -και ήδη έχει διατάξει να μη ληφθούν υπόψη τουλάχιστον 200 χιλιάδες ψήφοι.
Η υποψία -αν όχι η βεβαιότητα- της μεθόδευσης αυτού του εκλογικού αποτελέσματος αρχίζει να εξοργίζει τις δυτικές κυβερνήσεις, οι οποίες χρηματοδότησαν με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια τις εκλογές στο Αφγανιστάν, ενώ φρόντισαν με τους 100.000 φαντάρους τους για τη σχετικά... εύρυθμη πορεία προς τις κάλπες. Οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ απαιτούν ενδελεχή εξέταση όλων των ενστάσεων, πλην όμως ο Αμερικανός πρέσβης στην Καμπούλ μάταια πίεσε τον Καρζάι στις αρχές της εβδομάδας να διατάξει γενική επανακαταμέτρηση. Δυτικοί διπλωμάτες υποστηρίζουν ότι οι καταγγελίες για νοθεία στο Αφγανιστάν προκαλούν πονοκέφαλο στον Λευκό Οίκο, καθώς η αμερικανική κυβέρνηση θα ήθελε πολύ να δει μια «καθαρά» εκλεγμένη, σταθερή κυβέρνηση στην Καμπούλ. Πάνω από 60.000 φαντάρους έχουν στείλει οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, το οποίο ο πρόεδρος Ομπάμα έχει αναγάγει σε πρώτη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του. Από τότε που ανέλαβε την προεδρία ο Ομπάμα έχει στείλει άλλους 21.000 στρατιώτες στο Αφγανιστάν, ενώ τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να στείλει και άλλες ενισχύσεις. Παρ’ όλα αυτά στη χώρα οι τρομοκρατικές επιθέσεις είναι στην ημερήσια διάταξη, οι Ταλιμπάν εξακολουθούν να ενισχύονται, σε κάποιες περιοχές μάλιστα έχουν πλέον τον απόλυτο έλεγχο. Τώρα που σ’ αυτό το χάος έχει προστεθεί και η νοθεία όλο και λιγότεροι Αμερικανοί υποστηρίζουν πλέον τον πόλεμο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι πολίτες στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους και ζητούν ένα χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.
Αλλά και σε διμερές επίπεδο το κλίμα είναι κακό. Η κυβέρνηση Ομπάμα δεν στηρίζει άνευ όρων τον Καρζάι -όπως ο Τζορτζ Μπους τζούνιορ, ο οποίος άλλωστε τον έκανε και πρόεδρο του Αφγανιστάν- ούτε τον εμπιστεύεται ως εταίρο στη μάχη ενάντια στην τρομοκρατία. Η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον τον θεωρεί σχεδόν βαρόνο των ναρκωτικών, καθώς επισήμως του έχει ασκήσει κριτική ότι δεν κάνει τίποτε για την καταπολέμηση της καλλιέργειας της παπαρούνας στη χώρα του. Ακόμη και ο ίδιος ο Ομπάμα έχει χαρακτηρίσει τον Καρζάι «αδιάφορο» έναντι του λαού του.
Ο Αφγανός πρόεδρος από την πλευρά του κατηγορεί εδώ και μήνες τις ξένες δυνάμεις ότι ευθύνονται για την ενίσχυση των Ταλιμπάν, καθώς με την «ανελέητη δράση» τους σπρώχνουν τους πολίτες στην αγκαλιά των «μαχητών του Θεού». Να σημειωθεί, πάντως, ότι ο «φυτευτός» από τους Αμερικανούς Καρζάι ουδέποτε ζήτησε την απόσυρση των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα του.
Τις τελευταίες εβδομάδες οι κακές γλώσσες στην Καμπούλ διηγούνται μια ιστορία με πρωταγωνιστή τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, τον γνωστό μας από τα Βαλκάνια Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ: Ο Χόλμπρουκ επισκέφτηκε μετά τις εκλογές τον Καρζάι στο προεδρικό μέγαρο και του ζήτησε να κηρύξει δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, για να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του. Αυτόπτες μάρτυρες έλεγαν στον αφγανικό Τύπο ότι οι φωνές των δύο ανδρών ακούστηκαν μέχρι τον δρόμο, ενώ ο Χόλμπρουκ βρόντηξε την πόρτα πίσω του φεύγοντας από το προεδρικό μέγαρο. Επισήμως, πάντως, τόσο η αμερικανική πρεσβεία όσο και ο Χόλμπρουκ διέψευσαν το επεισόδιο και μίλησαν για «ανοιχτό διάλογο» με τον Καρζάι. Τα όρια αυτού του διαλόγου όμως δεν είναι απεριόριστα. Σύμφωνα με τους "Νew York Times", το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διαφωνεί κάθετα με την πρόθεση του Καρζάι να ανακηρύξει αναπληρωτή του τον πολέμαρχο Μοχάμετ Κασίμ Φαχίμ και απειλεί με κυρώσεις στην περίπτωση που δεν εισακουστεί.
Η καταμέτρηση των ψήφων κράτησε εβδομάδες - και σύντομα κατέστη σαφές ότι οι εκλογές δεν ήταν και τόσο επιτυχημένες. Πολλοί από τους εκλογικούς παρατηρητές μιλούν για φάρσα και θεωρούν ότι η επικράτηση του Χαμίντ Καρζάι είναι προϊόν εκλογικής νοθείας. Σημειώνεται ότι με καταμετρημένο το 92% των ψήφων ο απερχόμενος πρόεδρος του Αφγανιστάν λαμβάνει το 54,1% και ο κυριότερος αντίπαλός του Αμπντουλά Αμπντουλά 28,3%. Με το εν λόγω ποσοστό ο Καρζάι εκλέγεται από τον πρώτο γύρο.
Ωστόσο, οι αριθμοί αμφισβητούνται εντόνως. Η επιτροπή που υποδέχεται ενστάσεις και διαμαρτυρίες -και λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών- έχει εντοπίσει σε εκατοντάδες περιπτώσεις μαζική νοθεία, ακόμη και 800 εκλογικά τμήματα - φαντάσματα, στα οποία όλως παραδόξως καταμετρήθηκαν χιλιάδες ψήφοι υπέρ του Καρζάι. Η κεντρική εφορευτική επιτροπή του Αφγανιστάν αναγκάστηκε να καταμετρήσει εκ νέου τα ψηφοδέλτια σε εκατοντάδες εκλογικά τμήματα -και ήδη έχει διατάξει να μη ληφθούν υπόψη τουλάχιστον 200 χιλιάδες ψήφοι.
Η υποψία -αν όχι η βεβαιότητα- της μεθόδευσης αυτού του εκλογικού αποτελέσματος αρχίζει να εξοργίζει τις δυτικές κυβερνήσεις, οι οποίες χρηματοδότησαν με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια τις εκλογές στο Αφγανιστάν, ενώ φρόντισαν με τους 100.000 φαντάρους τους για τη σχετικά... εύρυθμη πορεία προς τις κάλπες. Οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ απαιτούν ενδελεχή εξέταση όλων των ενστάσεων, πλην όμως ο Αμερικανός πρέσβης στην Καμπούλ μάταια πίεσε τον Καρζάι στις αρχές της εβδομάδας να διατάξει γενική επανακαταμέτρηση. Δυτικοί διπλωμάτες υποστηρίζουν ότι οι καταγγελίες για νοθεία στο Αφγανιστάν προκαλούν πονοκέφαλο στον Λευκό Οίκο, καθώς η αμερικανική κυβέρνηση θα ήθελε πολύ να δει μια «καθαρά» εκλεγμένη, σταθερή κυβέρνηση στην Καμπούλ. Πάνω από 60.000 φαντάρους έχουν στείλει οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, το οποίο ο πρόεδρος Ομπάμα έχει αναγάγει σε πρώτη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του. Από τότε που ανέλαβε την προεδρία ο Ομπάμα έχει στείλει άλλους 21.000 στρατιώτες στο Αφγανιστάν, ενώ τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να στείλει και άλλες ενισχύσεις. Παρ’ όλα αυτά στη χώρα οι τρομοκρατικές επιθέσεις είναι στην ημερήσια διάταξη, οι Ταλιμπάν εξακολουθούν να ενισχύονται, σε κάποιες περιοχές μάλιστα έχουν πλέον τον απόλυτο έλεγχο. Τώρα που σ’ αυτό το χάος έχει προστεθεί και η νοθεία όλο και λιγότεροι Αμερικανοί υποστηρίζουν πλέον τον πόλεμο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι πολίτες στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους και ζητούν ένα χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.
Αλλά και σε διμερές επίπεδο το κλίμα είναι κακό. Η κυβέρνηση Ομπάμα δεν στηρίζει άνευ όρων τον Καρζάι -όπως ο Τζορτζ Μπους τζούνιορ, ο οποίος άλλωστε τον έκανε και πρόεδρο του Αφγανιστάν- ούτε τον εμπιστεύεται ως εταίρο στη μάχη ενάντια στην τρομοκρατία. Η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον τον θεωρεί σχεδόν βαρόνο των ναρκωτικών, καθώς επισήμως του έχει ασκήσει κριτική ότι δεν κάνει τίποτε για την καταπολέμηση της καλλιέργειας της παπαρούνας στη χώρα του. Ακόμη και ο ίδιος ο Ομπάμα έχει χαρακτηρίσει τον Καρζάι «αδιάφορο» έναντι του λαού του.
Ο Αφγανός πρόεδρος από την πλευρά του κατηγορεί εδώ και μήνες τις ξένες δυνάμεις ότι ευθύνονται για την ενίσχυση των Ταλιμπάν, καθώς με την «ανελέητη δράση» τους σπρώχνουν τους πολίτες στην αγκαλιά των «μαχητών του Θεού». Να σημειωθεί, πάντως, ότι ο «φυτευτός» από τους Αμερικανούς Καρζάι ουδέποτε ζήτησε την απόσυρση των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα του.
Τις τελευταίες εβδομάδες οι κακές γλώσσες στην Καμπούλ διηγούνται μια ιστορία με πρωταγωνιστή τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, τον γνωστό μας από τα Βαλκάνια Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ: Ο Χόλμπρουκ επισκέφτηκε μετά τις εκλογές τον Καρζάι στο προεδρικό μέγαρο και του ζήτησε να κηρύξει δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, για να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του. Αυτόπτες μάρτυρες έλεγαν στον αφγανικό Τύπο ότι οι φωνές των δύο ανδρών ακούστηκαν μέχρι τον δρόμο, ενώ ο Χόλμπρουκ βρόντηξε την πόρτα πίσω του φεύγοντας από το προεδρικό μέγαρο. Επισήμως, πάντως, τόσο η αμερικανική πρεσβεία όσο και ο Χόλμπρουκ διέψευσαν το επεισόδιο και μίλησαν για «ανοιχτό διάλογο» με τον Καρζάι. Τα όρια αυτού του διαλόγου όμως δεν είναι απεριόριστα. Σύμφωνα με τους "Νew York Times", το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διαφωνεί κάθετα με την πρόθεση του Καρζάι να ανακηρύξει αναπληρωτή του τον πολέμαρχο Μοχάμετ Κασίμ Φαχίμ και απειλεί με κυρώσεις στην περίπτωση που δεν εισακουστεί.
