Αλλαγή του δικαίου της ιθαγένειας

Συστηματική αλλαγή του δικαίου της ιθαγένειας και όχι αποσπασματικές ρυθμίσεις ζητά μιλώντας στην "Κ.Α." ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, καθηγητής Παντείου, Δημήτρης Χριστόπουλος, προκειμένου το μέτρο για την παροχή ιθαγένειας στη β’ γενιά μεταναστών να είναι ουσιαστικό και να μη δημιουργήσει αποκλεισμούς.

* Πώς κρίνετε τις εξαγγελίες για την παροχή δικαιώματος ψήφου στις τοπικές εκλογές για τους επί μακρόν διαμένοντες μετανάστες; Πώς έχει υλοποιηθεί η αντίστοιχη ρύθμιση στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες;

Η παροχή αυτού του δικαιώματος είναι μια δίκαιη και επιβεβλημένη πολιτική επιλογή. Τα ζητήματα που διακυβεύονται στις τοπικές εκλογές δεν είναι κυριαρχικά, οπότε το κρίσιμο κριτήριο δεν είναι αυτό της ιθαγένειας, αλλά της διαμονής. Το δικαίωμα ψήφου στις τοπικές εκλογές σε κράτη - μέλη της Ε.Ε. είναι ρύθμιση που έχει τεθεί σε εφαρμογή εδώ και λιγότερα ή περισσότερα χρόνια στη Δανία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Βρετανία. Δικαίωμα εκλέγειν μα όχι εκλέγεσθαι έχουν οι πολίτες τρίτων χωρών στο Βέλγιο και στην Εσθονία, ενώ στην Αυστρία, Κύπρο, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, την Πολωνία και την Ελλάδα τέτοιο δικαίωμα δεν υπάρχει. Βλέπουμε, εν ολίγοις, ότι η Ευρώπη είναι μοιρασμένη. Έχει ωστόσο σημασία να συναρτήσουμε τη σχετική κατηγοριοποίηση και με τη δυνατότητα πολιτογράφησης των μεταναστών. Παράδειγμα, η Γαλλία μεν τέτοιο δικαίωμα δεν δίνει, αλλά οι ρυθμοί πολιτογράφησης των αλλοδαπών είναι εξαιρετικά υψηλοί. Η Ελλάδα για πολλά χρόνια, όπως και η Αυστρία ή η Ιταλία από τις μεγάλες χώρες υποδοχής, είναι κατεξοχήν εκείνες οι οποίες κρατούν σθεναρά και τις δύο πόρτες κλειστές.

* Η κυβέρνηση προανήγγειλε παράλληλα την παροχή ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στη χώρα μας. Ποιες είναι οι τομές που πρέπει να γίνουν στον Κώδικα Ιθαγένειας, δεδομένων και των προτάσεων που έχει καταθέσει για το θέμα η Ένωσή σας υπό τη μορφή νέου Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας;

Η δυνατότητα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας από τα παιδιά μεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα, τη λεγόμενη δεύτερη γενιά, είναι ακόμη πιο επιβεβλημένη ρύθμιση. Προτείνουμε μια συνολική τομή στο όλο δίκαιο της ελληνικής ιθαγένειας, που παραμένει μια νομική νησίδα σκληρής αντίδρασης ψυχροπολεμικού τύπου στη χώρα μας. Έχει σημασία να γίνει κατανοητό τώρα, όπου η σχετική συζήτηση έχει ζεσταθεί, ότι είναι επιτακτική η ανάγκη μιας συστηματικής αλλαγής και όχι αποσπασματικές ρυθμίσεις. Μόνο έτσι μπορούμε να μιλάμε για τομή.

Ως Ένωση προτείνουμε το «τέκνο αλλοδαπών που γεννιέται στην Ελλάδα και ένας από τους γονείς του κατοικεί μόνιμα και νόμιμα στη χώρα επί πενταετία, [να] αποκτά από τη γέννησή του την ελληνική ιθαγένεια» με δήλωση των γονέων του. Το διάστημα αυτό είναι ρεαλιστικό, εύλογο και ανταποκρίνεται περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σκεφτείτε πως, σήμερα, τα παιδιά πρέπει είτε να ενηλικιωθούν είτε να περιμένουν μήπως κάποτε οι δικοί τους γονείς αποκτήσουν ιθαγένεια, οπότε να αποκτήσουν κι αυτά. Ξαναλέω πάντως: χωρίς συστηματική αλλαγή του δικαίου της ιθαγένειας το μέτρο από μόνο του δεν αρκεί. Σκεφτείτε: σήμερα, η διοίκηση απαντά όποτε θελήσει, δεν αιτιολογεί, χρεώνει 1.500 ευρώ την αίτηση πολιτογράφησης και άλλα τέτοια. Για να μιλάμε για ουσιώδη αλλαγή, αυτά πρέπει να καταργηθούν και η πρόταση μας σε αυτή την ανάγκη ανταποκρίνεται.

* Οι μεταναστευτικές οργανώσεις εκφράζουν φόβους πως στην εφαρμογή των ρυθμίσεων θα υπάρξουν αποκλεισμοί λόγω αυστηρών προϋποθέσεων ή γραφειοκρατικών εμποδίων. Ποια είναι η γνώμη σας;

Δεν είναι μόνο η γραφειοκρατία, αλλά και οι νόμοι. Φανταστείτε ότι η άδεια επί μακρόν διαμένοντος αλλοδαπού, η οποία εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις τοπικές εκλογές, εξαιτίας του απίστευτα αυστηρού τρόπου με τον οποίο αποδίδεται, έχει δοθεί σε ελάχιστους ανθρώπους στη χώρα. Συζητάμε για τριψήφιο αριθμό! Κυριολεκτώ, και μάλιστα πολλή λιγότεροι από χίλιους... Αντιλαμβάνεστε ότι εδώ χρειάζεται πολύ δουλειά που ισοδυναμεί με ανατροπή του υπάρχοντος νομικού πλαισίου προκειμένου η εξαγγελία αυτή να έχει ουσιώδη αποτελέσματα. Έτσι μπορούμε επιτέλους, μετά από πολλά χρόνια, να είμαστε αισιόδοξοι σχετικά με τις εξελίξεις στη μεταναστευτική πολιτική στη χώρα αυτή.