Το μήνυμα ελήφθη;

1. Παρά την πρωτοφανή οικονομική και πολιτική κρίση στην Ε.Ε. οι κάλπες των ευρωεκλογών κατέγραψαν μια μεγάλη συντηρητική μετατόπιση και μια ακόμη άνοδο της αποχής που κατά μέσον όρο άγγιξε το 56,7% του εκλογικού σώματος.

Τα δεξιά κυβερνητικά κόμματα, αλλά και τα ακροδεξιά και τα κατά των μεταναστών σχήματα παρουσίασαν άνοδο, με αποτέλεσμα η νέα ευρωβουλή να κυριαρχείται από τις συντηρητικές δυνάμεις.

Η ευρωπαϊκή αριστερά σε όλες της τις εκδοχές σημειώνει υποχώρηση, με μεγάλους χαμένους τους σοσιαλδημοκράτες. Οι δυνάμεις του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς δεν κατάφεραν συνολικά να εκφράσουν στις κάλπες την διογκούμενη κοινωνική δυσαρέσκεια και εμφανίζουν και αυτές μειωμένη παρουσία στο Ευρωκοινοβούλιο.( Η νέα ομάδα GUE/NGL θα μετρήσει επτά μέλη λιγότερα απ’ ό,τι το 2004-2009). Η Αντικαπιταλιστική Αριστερά, στην οποία αρκετές υπεραριστερές δυνάμεις προσβλέπουν, δεν θα έχει παρουσία στο ευρωκοινοβούλιο.

Η μοναδική θετική εκλογική καταγραφή της αντίθεσης των ευρωπαίων πολιτών απέναντι στην οικονομική, κοινωνική και οικολογική κρίση είναι η άνοδος και η ανάδυση των πράσινων και οικολογικών κομμάτων, που θα αποτελούν πλέον την τέταρτη πολιτική δύναμη.

Οι δυνάμεις της αριστεράς οφείλουν να αναλύσουν σε βάθος, συνολικά αλλά κυρίως σε κάθε χώρα χωριστά, τι ακριβώς η μεγάλη αποχή «τιμωρεί». Γιατί τελικά, η αριστερά αποδεικνύεται η πιο ευάλωτη. Η μεγάλη αυτή αναγκαία αναζήτηση των γενικών χαρακτηριστικών της ευρωπαϊκής ήττας, κατ΄ ουδένα τρόπο δεν πρέπει να παραχωρήσει τη θέση της στη μετατόπιση του ενδιαφέροντος και της συστηματικής αναζήτησης των αιτιών και των όλως ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της υποχώρησης, όπως αυτή συνέβη σε κάθε χώρα. Προπάντων δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι των ηγεσιών για τις ιδιαίτερες πολιτικές ευθύνες τους. Τα αριστερά κόμματα δεν κρίθηκαν για την απάντησή τους στην παγκόσμια πολιτική, κοινωνική, οικολογική και πολιτισμική κρίση, την οποία βεβαίως και χρεωστούν ως σύνολο, αλλά στα προβλήματα που αντανακλούνταν εξ αυτής και υποστασιοποιούνταν σε κάθε χώρα χωριστά. Η αύξηση των δυνάμεων σε Γερμανία, Κύπρο, Πορτογαλία, Γαλλία και Τσεχία αναδεικνύει ότι η πτώση δεν ήταν νομοτελειακή και σε κάθε περίπτωση θα μπορούσε να αποφευχθεί.

2. Οι κάλπεςκαι στην χώρα μας έστειλαν – και με την άνευ προηγουμένου αποχή – ισχυρά μηνύματα κριτικής και απόρριψης πολιτικών επιλογών που αφορούν σε όλα κόμματα

Η μαζική εκλογική αποχή εμπεριέχει μια ισχυρή διάσταση ατομικιστικής αποδέσμευσης από την επίσημη πολιτική και τη διαχρονική στερεοτυπική έκφραση πολιτικών επιλογών μέσω της ψήφου, καθώς και μια ισχυρή διάσταση διαμαρτυρίας έναντι του «συστήματος». Ως άθροισμα ατομικών στάσεων αποτελεί μια κορυφαία «προειδοποίηση» προς το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων εκφρασμένη σε μια εξ αντικειμένου «δεύτερης κατηγορίας» καθολική ψηφοφορία, όπως αυτή των ευρωεκλογών. Η αποχή αυτή εκφράζει τη θεώρηση τμημάτων του πληθυσμού, λαϊκών, μικροαστικών, ακόμη και μεσοαστικών, οπωσδήποτε νεότερων ηλικιών, ότι πλήττονται από διάφορες εκφάνσεις της κρίσης, τόσο στο οικονομικό όσο και στο επίπεδο «ασφαλείας», και την αμφισβήτηση της ικανότητας των πολιτικών να ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους και να διασκεδάσουν τους φόβους τους.

Για τον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ το πρόβλημα της αποχής αποκτά ακόμη πιο βαρύνουσα σημασία. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις των εταιρειών δημοσκόπησης, η αποχή ήταν αυξημένη στις ηλικιακές ομάδες 18 έως 34 ετών και το κυριότερο, το 30%, βάσει εκτιμήσεων, των ψηφοφόρων τους το 2007. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον το 1/3 των ψηφοφόρων τους ένοιωσαν ότι δεν αντπροσωπεύονται από τις πολιτικές προτάσεις, την εικόνα, το λόγο και το πολιτικό τους μήνυμα. Αυτό είναι το ιδιαιτέρως ανησυχητικό.

Η συνεχής αναφορά στην «αντισυστημικότητα» της συνολικής παρουσίας του ΣΥΡΙΖΑ από τη μια δεν έπειθε –πρακτικές, λειτουργίες, εμφανίσεις – ότι υφίσταται και από την άλλη απομάκρυνε όσους/ες αναζητούν λύσεις ανατροπής μεν του δικομματικού συστήματος, αλλά και ταυτοχρόνως και απαντήσεις συγκεκριμένες για την καθημερινότητα, ζωτικά αναγκαίες για την ύπαρξή τους, που δεν μπορούν ή δεν προτείνεται συγκεκριμένα πως θα μπορέσουν να καλυφθούν μέσα από την… «αντισυστημικότητα» του εγχειρήματος. (Οπωσδήποτε οφείλουμε, προσεχώς, μια εκτενέστερη συζήτηση για το ιδεολόγημα της «αντισυστημικότητας» του πολιτικού μας σχηματισμού).

3. Για το νέο πολιτικό τοπίο , όπως διαμορφώνεται μετά τις ευρωεκλογές, για λόγους χώρου, δεν θα ήθελα να αναφερθώ.

Με καλύπτει η πρόσφατη Ανακοίνωση της ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΠΤΕΡΥΓΑΣ(Βλέπε http://www.ananeotiki.gr/el/readText.asp?textID=3609)

Για το δικό μας χώρο, η οδυνηρή αποτυχία των εκλογικών στόχων που πρόσφατα τέθηκαν – 3η θέση, 3 ευρωβουλευτές – δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί ως καθαρή ήττα του ψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ και των επιλογών της ηγεσίας του ΣΥΝ.

Μετά το Διαρκές Συνέδριο και τις προφανείς αναταράξεις του, η πλειοψηφία είχε την άνεση να εκδιπλώσει τις πολιτικές της επιλογές στόχους και προτεραιότητες διασφαλίζοντας μια απόλυτη άνεση χειρισμών χωρίς την παραμικρή παρακώλυση ή έκφραση, εσωτερικά και κυρίως δημόσια, αντίθεσης. Για τα αποτελέσματα θα ήταν λαθεμένο να αναζητηθούν εξωτερικά αίτια πέραν από… τους εαυτούς μας.

Για πρώτη φορά το ποσοστό στις ευρωεκλογές είναι χαμηλότερο των εθνικών εκλογών ενώ οι αριθμοί των ψήφων δείχνουν απώλεια 120.000 ψηφοφόρων. Κάθε άλλη αποτίμηση, με ακραία βεβαίως αυτή του νέου μας ευρωβουλευτή, ότι δηλαδή, «θα μπορούσε και να χαρακτηριστεί και…νίκη, αφού από το 4,16% των Ευρωεκλογών 2004 ανεβήκαμε στο 4,7%» μάλλον ανάγεται στη σφαίρα της γλωσσοπλαστικής μας ικανότητας…

(Και επί τη ευκαιρία, για να μην επανέλθουμε πλέον, εμείς δεν μπορούμε να εμφανιζόμαστε ότι ξεχνούμε το ποσοστό του 0,76% των ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ από δυνάμεις, και όχι όλες, των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ)

4. Οι αιτίες της ήττας και οι σχετικές ευθύνες είναι αναγκαίο να συζητηθούν το επόμενο διάστημα όχι μόνον από την ηγεσία, αλλά και από τα μέλη και τους αριστερούς πολίτες στο πλαίσιο ενός ανοιχτού και δημοκρατικού διαλόγου. Με την έννοια αυτή δεν μπορεί να γίνει κατανοητή η πρωτόγνωρη επίσπευση της σύγκλισης της ΚΠΕ προτού γίνει συζήτηση στα νομαρχιακά όργανα, προτού καν η Π. Γρ/εία διαμορφώσει ένα πρώτο κείμενο αποτίμησης του αποτελέσματος και των συνακόλουθων πολιτικών πρωτοβουλιών! (Να «κλείσουν» άραγε γρήγορα-γρήγορα τα θέματα και να παραδοθούμε στην καλοκαιρινή ραστώνη;)

Υποθέτω και εύχομαι στην εισήγηση στην ΚΠΕ να αποφευχθεί το κλασσικό … τρίπτυχο, των ηγεσιών της Αριστεράς για την ανάλυση των αιτίων σε όλες τις ήττες:

-συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες, λειψή οργανωτική δουλειά, εσωτερικός εχθρός!

Αν πραγματικά επιθυμούμε ουσιαστική προσέγγιση των αιτίων σε πέντε άλλους άξονες θα οφείλαμε να αναζητήσουμε τις κυρίαρχες αιτίες: Στις πολιτικές επιλογές της ηγεσίας του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ μετά το τακτικό μας Συνέδριο, στην μη κατανόηση του φαινομένου της δημοσκοπικής έκρηξης και του αιτήματος των πολιτών της αριστεράς για διατύπωση σχεδίου, όρων, προϋποθέσεων για εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, στα λάθη και τις παραλείψεις του Δεκεμβρίου, στη συγκρότηση του ευρωψηφοδελτίου και την εκπεμπόμενη ευρωπαϊκή μας πρόταση και τέλος στην εμφάνιση την τελευταία εβδομάδα, του περίφημου Τρίτου πόλου της Αριστεράς και της Οικολογίας.

5. Με τις επιλογές που ακολουθήθηκαν προκλήθηκαν σοβαρά ρήγματα στη σχέση του κόμματος με πάρα πολλούς αριστερούς, ενεργούς πολίτες, αγωνιστές και αγωνίστριες που δεν αναγνωρίζουν σε αυτές τις επιλογές τον ανανεωτικό, δημοκρατικό, αριστερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Οι αγωνίες και ανησυχίες τους για τη μελλοντική πορεία είναι υπαρκτές. Τώρα πρώτη προτεραιότητα είναι η ανασύνταξη, η ενεργοποίηση των όλων των ανανεωτικών αριστερών δυνάμεων και πολιτών – και εκείνων που στήριξαν το ψηφοδέλτιο και εκείνων με τους οποίους δεν συναντηθήκαμε αυτή τη φορά στις κάλπες,

Ο ΣΥΝ και ο ευρύτερος πολιτικός μας χώρος έχει ανάγκη μεγάλης πολιτικής στροφής.

Οφείλει να καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια ώστε να πείσει ότι είναι ένα κόμμα που μπορεί να αυτομεταρρυθμιστεί, ότι η προωθητική του δύναμη δεν έχει εξαντληθεί και πάψει να υφίσταται.