«Ωρα για νέα αρχή με προοδευτική κυβέρνηση στη Γερμανία»

Συνολικά, είχαμε έως και πριν από την πανδημία μια νεοφιλελεύθερη προσέγγιση που κυριαρχούσε στην Ευρώπη, να μη δαπανούμε χρήματα. Η κρίση της Covid-19 άλλαξε αυτή την οικονομική και ιδεολογική προσέγγιση και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Στον τερματισμό της συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία μετά τις εκλογές του προσεχούς Σεπτεμβρίου και στη συγκρότηση προοδευτικών κυβερνητικών σχημάτων στην Ευρώπη προσβλέπει η Αντρέα Νάλες, πρώην πρόεδρος του SPD, όπως αναφέρει στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «Εφ.Συν.».

Ενθερμη υποστηρίκτρια του κοινωνικού διαλόγου, και εμπράκτως, λόγω σημερινής θέσης, δίπλα στον επίτροπο Απασχόλησης, αλλά και παρελθόντος, ως υπουργός Εργασίας στη χώρα της, η κ. Νάλες, την οποία συναντήσαμε στο Λαγονήσι, στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο 23ο Συμπόσιο της Σύμης, δηλώνει με βεβαιότητα ότι μόνο μέσα από συλλογικές διαπραγματεύσεις επιτυγχάνεται ένα θετικό αποτέλεσμα για εργαζόμενους και εργοδότες.

• Η πανδημία ήταν και παραμένει σοκ για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Εχει δημιουργήσει πολλά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και μια σημαντική πτυχή που αναδύεται είναι η καχυποψία των πολιτών για τον εμβολιασμό. Είστε ικανοποιημένη με τη δράση και τον ρόλο που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση ως θεσμικό όργανο στην αντιμετώπιση και υπέρβαση αυτής της πρωτοφανούς κρίσης; Τι περισσότερο θα μπορούσε να γίνει και ποια είναι τα μαθήματα για τη μετα-πανδημική εποχή;

Καταρχάς, ήμουν ευγνώμων που η Ε.Ε. αποφάσισε ότι θέλει να δράσει ως Ενωση. Σε μερικές εβδομάδες, οι ισχυρότερες χώρες óπως η Γερμανία, η Γαλλία ή άλλες που έχουν την οικονομική ισχύ θα μπορούσαν να αγοράσουν όλο το υγειονομικό υλικό και για την υπόλοιπη Ευρώπη δεν θα είχε μείνει τίποτα.

Αλλά δεν το έκαναν. Ηταν ένας πειρασμός αλλά δεν ενέδωσαν. Και αυτό ήταν πολύ καλό. Επομένως, πρέπει να συγχαρώ αυτήν τη βασική απόφαση κατά την έναρξη της κρίσης. Υπήρξαν ορισμένα προβλήματα στη συνέχεια, διότι υπήρχαν ορισμένα ερωτήματα σχετικά με τις διαπραγματεύσεις, αλλά συνολικά πιστεύω ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση κάνουν το σωστό. Δεύτερον, εκτίμησα επίσης ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την έναρξη της κρίσης βρήκαν όλα αυτά τα μέσα για να χειριστούν την κρίση σε ορισμένες χώρες που αντιμετώπιζαν τα πιο επείγοντα προβλήματα.

Από την άλλη πλευρά, όμως, μετά τους πρώτους μήνες ένιωσα ότι η Ε.Ε. δεν είχε φρέσκες ιδέες, παρατήρησα έλλειψη ιδεών. Συνολικά είχαμε έως και πριν από την πανδημία μια νεοφιλελεύθερη προσέγγιση στην Ευρώπη και στη Γερμανία -να μη δαπανούμε χρήματα- που κυριαρχούσε και η κρίση της Covid-19 το άλλαξε αυτό, δηλαδή τις οικονομίες που δεν δαπανούν.

Οι άνθρωποι δεν θέλουν πια να ακούνε για αυτές τις πολιτικές. Ειδικά η κρίση του κορονοϊού άλλαξε την προσέγγιση, οικονομική και ιδεολογική, και αυτό είναι πολύ σημαντικό για ολόκληρη την Ευρώπη. Ελπίζω ότι αυτό θα διαρκέσει -στη Γερμανία θα έχουμε εκλογές- και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Υπήρξαν πολλές σωστές και καλές αποφάσεις, αλλά θα δούμε. Αυτό ήταν πάντως μια βελτίωση.

• Με την ευκαιρία της εκλογής Μπάιντεν στις ΗΠΑ, πολλοί παρατηρούν ότι η πολιτική ατζέντα που φέρνει στο προσκήνιο το κοινωνικό κράτος, τον εργαζόμενο και τις ανάγκες του αφήνει πίσω ένα νεοφιλελεύθερο μοντέλο που κυριαρχεί εδώ και πολλά χρόνια. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πιστεύετε ότι αυτή η παρατηρούμενη αλλαγή αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τις σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές και παρόμοιες προοδευτικές ιδέες να ανακτήσουν την ηγετική θέση που κατείχαν κάποτε;

Παρατηρούμε πράγματι τη διάθεση για αλλαγή που φέρνει η εκλογή Μπάιντεν. Στο ερώτημά σας, δεν είμαι σίγουρη να σας απαντήσω με βεβαιότητα γι’ αυτό, επειδή τώρα οι άνθρωποι απομακρύνονται από την πολιτική ζωή και κλείνονται στον μικρόκοσμό τους. Στις εκλογές μπορούμε να δούμε... Δεν υπάρχει συγκεκριμένος τύπος για την αλλαγή του ανέμου. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα δεν είναι ακόμη τόσο ισχυρά, πρέπει να υπάρξει κάποια σημαντική αλλαγή στην κατεύθυνση του ανέμου, αλλά για να είμαι ειλικρινής μαζί μας δεν το βλέπω, δεν μπορώ να το ακούσω…

• Μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην Ευρώπη με τη συνέχιση της διακυβέρνησης των χωρών από κοινού με τα δεξιά-συντηρητικά κόμματα; Ή μήπως είναι καιρός να πουν όχι σε αυτήν την κυβερνητική συνεργασία;

Αυτό εξαρτάται πραγματικά από την κατάσταση στην κάθε χώρα. Στη Γερμανία, ας πούμε, πρέπει να υπάρξει κάποια αλλαγή μετά από μια μακρά περίοδο συνασπισμού με το συντηρητικό κόμμα. Ηρθε η ώρα για μια νέα αρχή. Σίγουρα πρέπει να βρούμε έναν πιο προοδευτικό συνασπισμό. Και έχουμε αυτούς τους μεγάλους στόχους να επιτύχουμε βιωσιμότητα, κοινωνική πρόοδο. Είναι ζητήματα που δεν πρέπει να αντιπαραβάλλουμε.

Πρέπει να τα ενσωματώσουμε. Υπάρχει μια σοσιαλδημοκρατική, μια προοδευτική προσέγγιση, με τους Πράσινους και τους Αριστερούς σοσιαλδημοκράτες, που θα έπρεπε να αποτελέσει ένα είδος βάσης για μια νέα προσέγγιση. Είναι λοιπόν ένα ερώτημα, είναι αρκετά περίπλοκο να πούμε τι συμβαίνει, αλλά από τα ζητήματα και τις προκλήσεις φαίνεται πως αυτή είναι μια προοδευτική πρόκληση, όχι μια συντηρητική. Πρέπει να έχουμε προοδευτικές κυβερνήσεις, αυτή είναι η συμβουλή μου…

• Γνωρίζετε πολύ καλά τα θέματα των εργασιακών και του κοινωνικού κράτους, καθώς χειρίζεστε εδώ και πολλά χρόνια και επίσης από τη νέα σας θέση ως ειδική σύμβουλος του Ευρωπαίου επιτρόπου Απασχόλησης, Νίκολας Σμιτ, θέματα κοινωνικού διαλόγου. Υπό τις σημερινές συνθήκες, ποιες είναι οι κατευθυντήριες γραμμές για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου, την προστασία των εργαζομένων από την αυθαιρεσία των εργοδοτών και τη μείωση της ευέλικτης εργασίας;

Εχουμε την πρόκληση να εφαρμόσουμε τον ελάχιστο μισθό στην Ε.Ε., με τον Νίκολας Σμιτ, τον επίτροπο με τον οποίο εργάζομαι, αυτό είναι καθ’ οδόν και πιστεύω ότι κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεύτερον, θα ασχοληθούμε με τα προβλήματα των εργαζομένων σε πλατφόρμες και την εργασιακή επισφάλεια που αντιμετωπίζουν. Η μετάβαση στην ψηφιοποίηση προκαλεί πολλά προβλήματα και είναι καλό ότι φιλοδοξούμε ως επόμενο στόχο να επιτύχουμε την καθιέρωση ενός σταθερού πλαισίου για τους εργαζόμενους στις πλατφόρμες. Θα ξεκινήσουμε έναν κοινωνικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά με αυτό, αυτή είναι η πρωτοβουλία. Και το τρίτο είναι η ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου σε όλη την Ευρώπη.

Αυτά είναι τρία μεγάλα ζητήματα. Ο ρόλος του κοινωνικού διαλόγου δεν είναι σαφής σε ορισμένες χώρες, είναι πολύ αδύναμος και δεν γίνεται κατανοητός. Στην Επιτροπή συζητούμε πώς θα το επιτύχουμε και πώς θα το διαχειριστούμε. Ενα άλλο σημαντικό θέμα είναι ότι θα έχουμε μια μεγάλη αλλαγή γενιάς τα επόμενα χρόνια, με τη νέα γενιά που θα αναλάβει να μη γνωρίζει τα οφέλη και να μην αντιλαμβάνεται τη φιλοσοφία του κοινωνικού διαλόγου. Εχουμε πολλές πολλές ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν αρκετά χρόνια πριν και ανθρώπους που συνταξιοδοτούνται. Πρότεινα την ιδέα να θεσπιστεί ένα πιλοτικό μελλοντικό πρόγραμμα για τον κοινωνικό διάλογο, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι από τη νέα γενιά που έρχεται να γνωριστούν καλύτερα, να ενισχύσουμε τα οφέλη που προκύπτουν από τον κοινωνικό διάλογο.

• Την ώρα που η Ε.Ε. προσπαθεί να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για τους εργαζόμενους, η ελληνική κυβέρνηση ψήφισε πρόσφατα έναν νόμο που καταργεί τις συλλογικές διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Σύμφωνα με τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα συνδικάτα, ο εργοδότης θα μπορεί να μετατρέψει το 8ωρο του εργαζόμενου σε 10 ώρες, χωρίς να πληρώνει υπερωρίες, με την υπόσχεση να πάρει μελλοντικά άδεια. Ως ειδική σε τέτοια θέματα, πιστεύετε ότι αυτές οι αλλαγές είναι συμβατές με τις συνθήκες της εποχής για αξιοπρεπή και καλά αμειβόμενη εργασία;

Αυτό δεν είναι καλό. Δεν ξέρω ακριβώς τον νόμο και ακούγεται λίγο πολύπλοκο για μένα, αλλά πάντα λέω ότι αν διεκδικείς ως άτομο δεν έχεις τη δύναμη να κάνεις μια καλή συμφωνία. Πρέπει να είσαι οργανωμένος και να διεκδικείς συλλογικά. Οπως καταλαβαίνετε, είμαι μεγάλη υποστηρίκτρια του κοινωνικού διαλόγου, οργανώνοντας τα συμφέροντα των εργοδοτών και των εργαζομένων. Δεν πρόκειται για ατομικό ζήτημα. Αλλά πάντα οι εργαζόμενοι είναι το πιο αδύναμο μέρος μπροστά σε αυτούς που δίνουν τα χρήματα και τις θέσεις εργασίας.

Οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι θα πρέπει κατά τις διαπραγματεύσεις να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, να συνομιλούν ως ίσος προς ίσο. Αυτή τη σχέση επιτυγχάνουν οι εργαζόμενοι μόνο όταν έρχονται σε διαπραγματεύσεις συλλογικά. Οταν το κάνουν ατομικά, τότε δεν μιλάμε πλέον για «ίσος προς ίσο» γιατί τότε βρίσκονται πιο κάτω από τον εργοδότη. Γι’ αυτό λέω πάντα να κάνουμε μια ευέλικτη διαπραγμάτευση, αλλά μια διαπραγμάτευση, όχι μια απόφαση για τον κάθε ξεχωριστό εργαζόμενο.

Στη Γερμανία ας πούμε, μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά έχουμε 46 χιλιάδες διαφορετικές συλλογικές συμβάσεις ανάλογα με τον επαγγελματικό κλάδο, το ομόσπονδο κρατίδιο κ.ά., π.χ. για τους οδηγούς, για τους ανθρώπους που εργάζονται στον αγροτικό τομέα κ.λπ. Λειτουργεί πολύ καλά και δεν έχουμε απεργίες και καμία δυσαρέσκεια. Με αυτόν τον τρόπο, με τον κοινωνικό διάλογο και τη διαπραγμάτευση, το αποτέλεσμα είναι πολύ καλύτερο για όλους. Στο τέλος θα υπάρξει περισσότερη κοινωνική ειρήνη και περισσότερη παραγωγικότητα για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις.