Η «γενιά του Πολυτεχνείου» είχε ξεκάθαρα και σαφή μέτωπα. Η νεανική αμφισβήτηση υπερκαθορίζονταν από την αντίθεση και αντίσταση στη χούντα.
Μέσα από τον αντιδικτατορικό αγώνα βγήκαμε από το μοναχικό πλήθος, δοκιμάσαμε τις συγκινήσεις της συλλογικής δημιουργίας, της συντροφικότητας, της επικοινωνίας.
Η «ευκολία» αυτή σήμερα έχει εκλείψει. Ευτυχώς βέβαια...

Οι σημερινοί νέοι και νέες, που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν ούτε πόλεμο, ούτε δικτατορία, ούτε υπαρκτό σοσιαλισμό, αλλά ζουν σε ένα κόσμο γεμάτο ανισότητες, διακρίσεις, αποκλεισμούς, περιθωριοποίηση, μεταναστευτικά ρεύματα, φανατισμούς και βία, έχουν όλο το χρόνο, αλλά και την ιστορική ευθύνη να ξαναπιάσουν στα χέρια τους το νήμα της ιστορίας από την αρχή.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καμιάς εθνικής επετείου ο εορτασμός δεν έχει εκφυλιστεί τόσο πολύ όσο αυτός του Πολυτεχνείου. Κάτι με το ψυχόδραμα της τελετουργικής βίας των αντιεξουσιαστών, κάτι με τις λιτανείες που λέγονται πορείες και ψάλλουν το «Νίκας τοις ευσεβέσι» σε αριστερίστικη μετάφραση, κάτι με τις γλυκερές ρητορείες

Αγαπητοί νεολαίοι του ΣΥΡΙΖΑ «χούντα δεν γνωρίσαμε ούτε δημοκρατία», αναφέρετε σε μια ανακοίνωσή σας, με αφορμή την απόφαση των πρυτανικών αρχών του ΕΚΠΑ και της ΑΣΟΕΕ να ζητήσουν τη φύλαξη των χώρων τους από αστυνομικές δυνάμεις εν όψει της επετείου του Πολυτεχνείου. Επιτρέψτε μου να σας εκθέσω την άποψή μου γι’ αυτή τη θέση σας.
Στον ελληνικό δημόσιο διάλογο δεν γίνεται καθαρό τι είναι και τι εννοούμε με τον όρο Δημοκρατία, γι’ αυτό και βρίσκουν ανταπόκριση τέτοια συνθήματα όπως «η χούντα δεν τελείωσε το 73», «χούντα είναι θα περάσει», «χούντα δεν γνωρίσαμε ούτε δημοκρατία».

Εδώ και πολλά χρόνια, η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου συνοδεύεται από τις προβλέψιμες επικολυρικές εξάρσεις, που επιβάλλει η εύκολη πολιτική ρητορεία και η γνώριμη κομματική ιδιοτέλεια. Στα χρόνια της κρίσης, δίπλα σε αυτό το φαινόμενο προστέθηκε και η ανιστόρητη αντιμνημονιακή συνθηματολογία: «Ένα, δύο, τρία, πολλά Πολυτεχνεία. Η χούντα δεν τελείωσε το ‘73» φώναζαν προχτές οι φοιτητές που διαδήλωναν στο Σύνταγμα, χωρίς να μπορούν προφανώς να ξεχωρίσουν τις διαφορές ανάμεσα στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος από τους συνταγματάρχες και στη σημερινή κρίση μιας χρεοκοπημένης χώρας, που βρίσκεται στο καθεστώς μιας επίπονης επιτήρησης. Οι εν λόγω φοιτητές αγνοούσαν πάντως το σημαντικότεροα: πως πράγματι «η Χούντα δεν τελείωσε το ’73», γιατί, όπως όλοι ξέρουμε, τελείωσε το ’74, με το βαρύ κόστος, μάλιστα, της κυπριακής τραγωδίας.

Σαν σήμερα πριν από 41 χρόνια έγινε η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οσοι πήραμε μέρος σε αυτήν και στην κατάληψη της Νομικής, δικαιολογημένα τις θεωρούμε κορυφαίες στιγμές της ζωής μας και συμβολή μας όχι μόνο στην πτώση της Δικτατορίας αλλά και στην εγκαθίδρυση της καλύτερης ποιοτικά και μακροβιότερης Δημοκρατίας που γνώρισε το ελληνικό κράτος.

Η κατάληψη του Πολυτεχνείου είναι η τελευταία συλλογική εποποιία της Ελληνικής ιστορίας. Πέρα από τις πολιτικές της επιπτώσεις, δημιούργησε τρία στοιχεία διιστορικά, που σημαδεύουν τα πνεύματα:

Στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες, η φοιτητική νεολαία βρισκόταν, πάντα, ένα σκαλί παραπάνω από άλλες κατηγορίες τής κοινωνίας, ως προς τις αναζητήσεις, τις ευαισθησίες, τους αγώνες, γενικά. Σπουδαίες μελέτες έχουν γραφτεί και διδακτορικές διατριβές για τον ρόλο της σε όλη την ιστορία της χώρας, από την ελληνική επανάσταση (βλ. Ιερός Λόχος) και σε όλη την μετέπειτα πορεία τού νέου ελληνικού κράτους. Οι καινούριες ιδέες, από τον 19ο αιώνα, ακόμα, που ήταν ο ρομαντισμός και η «εθνική ολοκλήρωση», έπειτα οι σοσιαλιστικές – κοινωνικές ιδέες, ύστερα ο εκσυγχρονισμός τού κράτους, το γλωσσικό ζήτημα, ακολούθως η μεγαλειώδης αντίσταση στην κατοχή, το Κυπριακό, οι αγώνες του 114 και του 15% για την παιδεία, η αντίσταση στη χούντα κλπ, πρωτίστως έβρισκαν ευήκοα ώτα και ανταπόκριση στη φοιτητική νεολαία.

...Η «γενιά» μας, με εισαγωγικά γιατί ποτέ δεν υπήρξε καμία γενιά ενιαία, όπως η γενιά της Αντίστασης είχε και τον Γλέζο είχε και τους ταγματασφαλίτες Κουρκουλάκο ή Παπαδόγκωνα, η «γενιά» μας, λοιπόν, αυτοί δηλαδή που αγωνίστηκαν στη δικτατορία έχουν, εφόσον σεβάστηκαν τους κώδικες που διαμορφώσαμε, ανεξάρτητα την πολιτική ή κοινωνική μετέπειτα ένταξή τους, έναν δικό τους συναισθηματικό νήμα που τους τυλίγει.

Δεν είναι όμως μόνο για γέλια η Εκδίκηση των Νάνων. Έχει και μια βαθύτερη διάσταση: Δείχνοντας με το δάχτυλο, λασπώνοντας, ενοχοποιώντας τη «γενιά του Πολυτεχνείου», οι πολιτικοί συνεχιστές της παράταξης της Μακρονήσου απαιτούν και σήμερα ό,τι ακριβώς και τότε: Δήλωση μετανοίας από όσους αγωνίστηκαν για την ελευθερία και την τιμή της χώρας και των πολιτών της. Ήθος ανθρώπω δαίμων. Και ο νοών, νοείτω.

Τον παλιό καλό καιρό, τότε που οι ταμίες φορούσαν μαύρες μανσέτες και μέτραγαν δραχμές, μια επιγραφή προειδοποιούσε την αξιότιμη πελατεία πως «μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται». Τι γίνεται, όμως, όταν το Ταμείο αναγνωρίζει μεν το λάθος του, αλλά η διόρθωση του λάθους απομακρύνεται στον ορίζοντα;

Από μικρό παιδί μου είχαν γεννήσει ερωτήματα οι «εθνικές γιορτές»... Ανάμεσα στα σημαιάκια που στόλιζαν το τεντωμένο σχοινί, μπερδεύονταν οι μορφές των ηρώων, το «ΟΧΙ» του Μεταξά, τα κρυφά σχολειά, το άσπρο καλοσιδερωμένο πουκάμισο που έπρεπε να φοράω στην παρέλαση... Αυτό που μου έμεινε πάντως, τελικά, είναι ότι «εθνική γιορτή», σημαίνει... αργία!
Το συνειδητοποίησα αργότερα, όταν ταξίδευα στη Σοβιετική Ένωση και έπιανα κουβέντα για την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Λένιν, ο Μπρέζνιεφ -ο Στάλιν την είχε... κάνει ήδη- ο κόκκινος στρατός... Όταν προσπαθούσα να προχωρήσω τη συζήτηση στις αξίες και τα σοσιαλιστικά οράματα, συνειδητοποιούσα ότι και η Οκτωβριανή Επανάσταση είχε γίνει... αργία!

Τα ακραία γεγονότα στις παρελάσεις, η επικίνδυνη πρωτοβουλία Παπανδρέου για Δημοψήφισμα και η συγκρότηση της μεταβατικής κυβέρνησης Παπαδήμου αποτέλεσαν έναν πυκνό πολιτικό χρόνο όπου, κυριολεκτικά, ισχύει η συνηθισμένη φράση «τα είδαμε όλα…»
Πραγματικά σε αυτό το χρονικό διάστημα η χώρα μας κινήθηκε ως τεράστιο εκκρεμές από τη θέση που χρωματιζόταν από τα μπάχαλα, τηΝ κυβερνητική αστάθεια, το ευρωπαϊκό αδιέξοδο και το χείλος του γκρεμού της χρεοκοπίας μέχρι την αντίθετη θέση που εξασφάλιζε την πολιτική ύφεση, την ομαλότητα, τις μίνιμουμ πολιτικές συναινέσεις – ακόμα και τις περιορισμένες ελπίδες για διέξοδο από την κρίση.