Πληγώνει βαθύτατα τη Δημοκρατία το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων

Η ευθύνη του πρωθυπουργού στο σκάνδαλο των υποκλοπών είναι αντικειμενική και αυτό δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από τις παραιτήσεις του γενικού γραμματέα του και του διοικητή της ΕΥΠ. Ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να αποφύγει την ευθύνη του ούτε επικαλούμενος άγνοια. Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτό κάνει τα πράγματα χειρότερα, γιατί ενδεχόμενη άγνοιά του είτε δείχνει ότι το σύστημα του οποίου είναι επικεφαλής είναι εκτός ελέγχου είτε ότι πίσω από την πλάτη του στήθηκε ένας παράλληλος μηχανισμός.

Οπως και να έχει, το σκάνδαλο των υποκλοπών δεν μπορεί να «ξεχαστεί» με δύο παραιτήσεις μη αιρετών και με μια ΠΝΠ. Είναι ένα εξόχως πολιτικό ζήτημα, που πληγώνει βαθύτατα τη Δημοκρατία και τους θεσμούς της στην Ελλάδα. Έχει τεράστια σημασία λοιπόν η διερεύνησή του σε βάθος ώστε κάποια στιγμή να μάθουμε την αλήθεια για τις παρακολουθήσεις.

Η απάντηση στο ερώτημα ποιοι είναι οι λόγοι εθνικής ασφάλειας βάση των οποίων εγκρίθηκε η παρακολούθηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ είναι ζητούμενο, αφού δεν είναι δυνατόν η εθνική ασφάλεια να χρησιμοποιείται κατ’ επίφαση. Όσο η κυβέρνηση «κρύβεται» πίσω από την εθνική ασφάλεια τόσο την βάζει σε κίνδυνο και την αποδυναμώνει.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ευθύνη της κοινωνίας των πολιτών, με την πιο ευρεία έννοια, είναι μεγάλη και η εγρήγορση απαραίτητη. Το θέμα θα παραμείνει στην επικαιρότητα όσο η πίεση και η απαίτηση για απαντήσεις παραμένει ισχυρή. Το επισημαίνω αυτό γιατί ακόμα και εάν παραιτηθεί ο πρωθυπουργός, ακόμα και εάν πάμε σε εκλογές, η τελική επιδίωξη δεν μπορεί να είναι απλά αυτή. Ο στόχος πρέπει να είναι η διαφάνεια και η λογοδοσία στη διαδικασία. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η δράση της ΕΥΠ πρέπει να είναι δημόσια, αλλά με την έννοια της διασφάλισης των δικαιωμάτων όλων των πολιτών. Γιατί το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων δεν αφορά μόνο σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων, αλλά σε χιλιάδες πολίτες, πάνω από 15.000 μόνο το 2021, και αυτό είναι το βασικό θέμα, οι μαζικές παρακολουθήσεις χωρίς δικλίδες ασφαλείας.

Ο κίνδυνος για τη Δημοκρατία μας είναι ακριβώς αυτός, η δημιουργία, δηλαδή, ενός ανεξέλεγκτου συστήματος το οποίο αισθάνεται στο απυρόβλητο. Είναι ανάγκη να υπάρχουν θεσμικά αντίβαρα και μηχανισμοί ελέγχου και λογοδοσίας ώστε αυτό να μην επαναληφθεί.

*Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου