Στη κόψη του ξυραφιού η κρίση των πυρηνικών του Ιράν
Κάκη Μπαλλή, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-04-23
Δύο είναι οι σταθερές στο πολύπλοκο παζλ της ιρανικής κρίσης. Η πρώτη είναι ότι σχεδόν όλος ο πλανήτης δεν θα ήθελε να δει τη βόμβα στα χέρια των μουλάδων. Η δεύτερη είναι ότι πάλι σχεδόν όλος ο πλανήτης δεν θα ήθελε να συρθεί από τους Αμερικανούς του Μπους σε μια ακόμα στρατιωτική "περιπέτεια". Το άγνωστο της όλης υπόθεσης είναι εάν οι δύο παραπάνω φόβοι θα διαλυθούν ή θα επιβεβαιωθούν. Όλα τα υπόλοιπα κομμάτια του παζλ είναι φτιαγμένα από ένα μίγμα πληροφοριών, εικασιών, προπαγάνδας και εκτιμήσεων, αντικρουόμενων συμφερόντων και επιθυμιών, πολιτικών και οικονομικών υπολογισμών.
Δύο είναι και οι "καλές" ειδήσεις της Μεγάλης Εβδομάδας.
Πρώτον, ότι πιθανότατα το Ιράν θα αργήσει πολύ ακόμα και αποκτήσει μια βόμβα που να μπορεί και να τη ρίξει. Και δεύτερον, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες για την ώρα δεν κατάφεραν να περάσουν τη σκληρή τους γραμμή στο κλαμπ των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Περί βόμβας
Όσο κι αν ο πρόεδρος του Ιράν Μ. Αχμαντινετζάντ εκτοξεύει απειλές και κορώνες, όσο κι αν επιμένει ότι η χώρα του είναι πια πυρηνική δύναμη, όσο κι αν διάφοροι καλοθελητές –κυρίως από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες- δηλώνουν ότι τον πιστεύουν, το πιθανότερο είναι ότι η Τεχεράνη θα χρειαστεί πολύ καιρό ακόμη –εάν τίποτε δεν την σταματήσει- μέχρι να είναι σε θέση να ρίξει τη βόμβα. Ο Αχμαντινετζάντ κοκορεύεται ότι οι 146 συσκευές φυγοκέντρισης που λειτουργούν στο πυρηνικό εργοστάσιο του Νατάνζ κατάφεραν να εμπλουτίσουν ουράνιο. Ακόμα κι αν λέει την αλήθεια, για να γίνει ουσιαστικά πυρηνική δύναμη το Ιράν θα πρέπει να έχει 50.000 συσκευές, για να παράγει σε "βιομηχανική" βάση εμπλουστισμένο ουράνιο. Η δήλωση Αχμαντινετζάντ ήταν πολιτικά –όχι πυρηνικά- επικίνδυνη. Ηθελε να πει στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι "κοιτάξτε, μας αφήνει αδιάφορους η απαίτησή σας να σταματήσουμε τον εμπλουτισμό ουρανίου".
Αν διαβάσει κανείς τις εκτιμήσεις που κυκλοφορούν για το πότε μπορεί η Τεχεράνη να παραγάγει βιομηχανικά εμπλουτισμένο ουράνιο, αυτές καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα μεταξύ πολλών μηνών και δέκα χρόνων. Ακόμα κι αν σήμερα είναι τόσο προχωρημένη όσο λέει ο πρόεδρός της, θα χρειαστεί τουλάχιστον 18 μήνες για να στήσει τις απαραίτητες συσκευές φυγοκέντρισης, να τις συνδέσει μεταξύ τους, να δοκιμάσει εάν λειτουργούν και να αρχίσει να εμπλουτίζει μαζικά ουράνιο. Από τη μέρα που θα αρχίσει, χρειάζεται άλλον ένα, χρόνο ώστε να έχει αρκετό πυρηνικό καύσιμο για να φτιάξει τη βόμβα. Και μετά θα πρέπει να αποκτήσει πυραύλους που να μπορούν να οπλιστούν με πυρηνικές βόμβες. Εάν πιστέψει κανείς τις δηλώσεις όλων των νυν πυρηνικών δυνάμεων –και των πέντε επίσημων, αλλά και της Ινδίας, του Πακιστάν και του Ισραήλ- καμία δεν είναι διατεθειμένη να πουλήσει στο Ιράν την απαραίτητη τεχνολογία και τεχνογνωσία.
Περί πολέμου
"Καλές" είναι και οι ειδήσεις από το μέτωπο της Ουάσιγκτον. Μπορεί ο Μπους να απειλεί ακόμα και με πυρηνικά τη φιλόδοξη να γίνει πυρηνική δύναμη Τεχεράνη, αλλά για την ώρα η Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να πείσει τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να σκληρύνουν τη στάση τους έναντι του Ιράν, να εντείνουν τις πιέσεις και να το απειλήσουν εδώ και τώρα με κυρώσεις. Στη συνάντηση των αναπληρωτών υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Βρετανίας, της Γαλλίας αλλά και της Γερμανίας –που είναι μέλος της ευρωπαϊκής τρόικας για το Ιράν- ο εκπρόσωπος της Ουάσιγκτον Νίκολας Μπερνς δεν κατάφερε να εκβιάσει μια απόφαση για επιβολή κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης. Ρωσία και Κίνα δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για σκλήρυνση στάσης, ενώ προσφέρουν –επισήμως και ανεπισήμως- τις διαμεσολαβητικές υπηρεσίες τους. Οι Ευρωπαίοι –αν και με αποχρώσεις- επίσης δεν θέλουν να ακούσουν για πόλεμο, ενώ αυτή τη φορά οι ΗΠΑ δύσκολα θα βρουν πρόθυμους συμμάχους χωρίς τις ευλογίες του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Περί πετρελαίου
Η κακή είδηση των ημερών σε σχέση με το Ιράν είναι πιο σαφής από τις καλές και ορατή παντού στον πλανήτη. Η τιμή του πετρελαίου έχει εκτοξευτεί στα ύψη, σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Για την ανοδική της πορεία ευθύνεται εν μέρει μόνο η κρίση με το Ιράν –έχουν βάλει και οι κερδοσκόποι το χεράκι τους, ενώ στο χρηματιστήριο του πετρελαϊκού φόβου παίζει ψηλά και η ξεχασμένη από τον θεό Νιγηρία. Ωστόσο, ειδικά χώρες –με βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας- όπως η Κίνα, διψασμένες για ενέργεια και υποχρεωμένες να ταϊζουν με όλο και περισσότερο πετρέλαιο την ταχύτατα αναπτυσσόμενη οικονομία τους, δεν είναι διατεθειμένες να διακινδυνεύσουν να κλείσουν οι στρόφιγγες του ιρανικού πετρελαίου. Αυτή είναι έως έναν βαθμό και η διαπραγματευτική δύναμη του Ιράν –μαζί με τις καλές σχέσεις του με τους σιίτες στο φλεγόμενο Ιράκ και τη φιλία της Μόσχας, που βαρέθηκε να αφήνει το παιχνίδι της ενέργειας στα χέρια των Αμερικανών.
Μια περίεργη ιστορία
Μέσα σ’ αυτό το ρευστό και επικίνδυνο –πολιτικά και οικονομικά-τοπίο έκανε την εμφάνισή της στην εφημερίδα Guardian μια περίεργη ιστορία που ρίχνει λάδι στη φωτιά. Η βρετανική εφημερίδα έχει πληροφορίες ότι μια εξτρεμιστική ομάδα Ιρανών προσπαθεί να στρατολογήσει μουσουλμάνους με βρετανικό διαβατήριο και να τους στείλει σε επιθέσεις αυτοκτονίας στο Ισραήλ. Μάλιστα, λίγες μέρες νωρίτερα, σε δημοσίευμα των Sunday Times, αναφερόταν ότι υπάρχουν 40.000 "εκπαιδευμένοι" κομάντος αυτοκτονίας, έτοιμοι να χτυπήσουν στόχους στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ στην περίπτωση που εκδηλωθεί αμερικανοβρετανική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Guardian υπάρχει μια επιτροπή "για τη μνήμη των μαρτύρων της παγκόσμιας ισλαμικής επανάστασης", η οποία είναι μεν ανεξάρτητη από την κυβέρνηση της Τεχεράνης, αλλά διαθέτει τη στήριξη κάποιων μελών της ιρανικής κυβέρνησης και η οποία οργανώνει επιθέσεις αυτοκτονίας στο Ισραήλ. Επειδή είναι πολύ πιο εύκολο να ταξιδέψουν στο Ισραήλ άνθρωποι με βρετανικό διαβατήριο, επιλέγει τους μελλοντικούς μάρτυρες από τη δεξαμενή των ισλαμικών κοινοτήτων της Βρετανίας. Η επιτροπή αυτή διοργάνωσε πρόσφατα μια "λειτουργία των μαρτύρων" στις εγκαταστάσεις της πρώην αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη, κατά την οποία ο εκπρόσωπός της Μοχάμεντ Σαμαντί δήλωσε ότι "σήμερα ο πρώτος στόχος είναι το Ισραήλ". Μάλιστα διευκρίνισε στον ρεπόρτερ της Guardian ότι "όλοι οι Εβραίοι, στρατιώτες και άμαχοι είναι στόχοι. Ζουν σε λάθος χώρα, σε μια χώρα που ανήκει στους μουσουλμάνους. Και είναι καθήκον τους έναντι των οικογενειών τους, για την ασφάλεια των παιδιών τους, να τα μαζέψουν και να φύγουν από το πεδίο της μάχης".
Σύμφωνα με τον Σαμαντί η εν λόγω επιτροπή, από την ίδρυσή της πριν από δύο χρόνια, έχει στρατολογήσει 52.000 μέλη, εκ των οποίων το 30% γυναίκες. Ένα μέρος αυτών των μελών ήδη έχει εκπαιδευτεί στο αντάρτικο.
Δύο είναι και οι "καλές" ειδήσεις της Μεγάλης Εβδομάδας.
Πρώτον, ότι πιθανότατα το Ιράν θα αργήσει πολύ ακόμα και αποκτήσει μια βόμβα που να μπορεί και να τη ρίξει. Και δεύτερον, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες για την ώρα δεν κατάφεραν να περάσουν τη σκληρή τους γραμμή στο κλαμπ των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Περί βόμβας
Όσο κι αν ο πρόεδρος του Ιράν Μ. Αχμαντινετζάντ εκτοξεύει απειλές και κορώνες, όσο κι αν επιμένει ότι η χώρα του είναι πια πυρηνική δύναμη, όσο κι αν διάφοροι καλοθελητές –κυρίως από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες- δηλώνουν ότι τον πιστεύουν, το πιθανότερο είναι ότι η Τεχεράνη θα χρειαστεί πολύ καιρό ακόμη –εάν τίποτε δεν την σταματήσει- μέχρι να είναι σε θέση να ρίξει τη βόμβα. Ο Αχμαντινετζάντ κοκορεύεται ότι οι 146 συσκευές φυγοκέντρισης που λειτουργούν στο πυρηνικό εργοστάσιο του Νατάνζ κατάφεραν να εμπλουτίσουν ουράνιο. Ακόμα κι αν λέει την αλήθεια, για να γίνει ουσιαστικά πυρηνική δύναμη το Ιράν θα πρέπει να έχει 50.000 συσκευές, για να παράγει σε "βιομηχανική" βάση εμπλουστισμένο ουράνιο. Η δήλωση Αχμαντινετζάντ ήταν πολιτικά –όχι πυρηνικά- επικίνδυνη. Ηθελε να πει στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι "κοιτάξτε, μας αφήνει αδιάφορους η απαίτησή σας να σταματήσουμε τον εμπλουτισμό ουρανίου".
Αν διαβάσει κανείς τις εκτιμήσεις που κυκλοφορούν για το πότε μπορεί η Τεχεράνη να παραγάγει βιομηχανικά εμπλουτισμένο ουράνιο, αυτές καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα μεταξύ πολλών μηνών και δέκα χρόνων. Ακόμα κι αν σήμερα είναι τόσο προχωρημένη όσο λέει ο πρόεδρός της, θα χρειαστεί τουλάχιστον 18 μήνες για να στήσει τις απαραίτητες συσκευές φυγοκέντρισης, να τις συνδέσει μεταξύ τους, να δοκιμάσει εάν λειτουργούν και να αρχίσει να εμπλουτίζει μαζικά ουράνιο. Από τη μέρα που θα αρχίσει, χρειάζεται άλλον ένα, χρόνο ώστε να έχει αρκετό πυρηνικό καύσιμο για να φτιάξει τη βόμβα. Και μετά θα πρέπει να αποκτήσει πυραύλους που να μπορούν να οπλιστούν με πυρηνικές βόμβες. Εάν πιστέψει κανείς τις δηλώσεις όλων των νυν πυρηνικών δυνάμεων –και των πέντε επίσημων, αλλά και της Ινδίας, του Πακιστάν και του Ισραήλ- καμία δεν είναι διατεθειμένη να πουλήσει στο Ιράν την απαραίτητη τεχνολογία και τεχνογνωσία.
Περί πολέμου
"Καλές" είναι και οι ειδήσεις από το μέτωπο της Ουάσιγκτον. Μπορεί ο Μπους να απειλεί ακόμα και με πυρηνικά τη φιλόδοξη να γίνει πυρηνική δύναμη Τεχεράνη, αλλά για την ώρα η Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να πείσει τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να σκληρύνουν τη στάση τους έναντι του Ιράν, να εντείνουν τις πιέσεις και να το απειλήσουν εδώ και τώρα με κυρώσεις. Στη συνάντηση των αναπληρωτών υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Βρετανίας, της Γαλλίας αλλά και της Γερμανίας –που είναι μέλος της ευρωπαϊκής τρόικας για το Ιράν- ο εκπρόσωπος της Ουάσιγκτον Νίκολας Μπερνς δεν κατάφερε να εκβιάσει μια απόφαση για επιβολή κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης. Ρωσία και Κίνα δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για σκλήρυνση στάσης, ενώ προσφέρουν –επισήμως και ανεπισήμως- τις διαμεσολαβητικές υπηρεσίες τους. Οι Ευρωπαίοι –αν και με αποχρώσεις- επίσης δεν θέλουν να ακούσουν για πόλεμο, ενώ αυτή τη φορά οι ΗΠΑ δύσκολα θα βρουν πρόθυμους συμμάχους χωρίς τις ευλογίες του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Περί πετρελαίου
Η κακή είδηση των ημερών σε σχέση με το Ιράν είναι πιο σαφής από τις καλές και ορατή παντού στον πλανήτη. Η τιμή του πετρελαίου έχει εκτοξευτεί στα ύψη, σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Για την ανοδική της πορεία ευθύνεται εν μέρει μόνο η κρίση με το Ιράν –έχουν βάλει και οι κερδοσκόποι το χεράκι τους, ενώ στο χρηματιστήριο του πετρελαϊκού φόβου παίζει ψηλά και η ξεχασμένη από τον θεό Νιγηρία. Ωστόσο, ειδικά χώρες –με βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας- όπως η Κίνα, διψασμένες για ενέργεια και υποχρεωμένες να ταϊζουν με όλο και περισσότερο πετρέλαιο την ταχύτατα αναπτυσσόμενη οικονομία τους, δεν είναι διατεθειμένες να διακινδυνεύσουν να κλείσουν οι στρόφιγγες του ιρανικού πετρελαίου. Αυτή είναι έως έναν βαθμό και η διαπραγματευτική δύναμη του Ιράν –μαζί με τις καλές σχέσεις του με τους σιίτες στο φλεγόμενο Ιράκ και τη φιλία της Μόσχας, που βαρέθηκε να αφήνει το παιχνίδι της ενέργειας στα χέρια των Αμερικανών.
Μια περίεργη ιστορία
Μέσα σ’ αυτό το ρευστό και επικίνδυνο –πολιτικά και οικονομικά-τοπίο έκανε την εμφάνισή της στην εφημερίδα Guardian μια περίεργη ιστορία που ρίχνει λάδι στη φωτιά. Η βρετανική εφημερίδα έχει πληροφορίες ότι μια εξτρεμιστική ομάδα Ιρανών προσπαθεί να στρατολογήσει μουσουλμάνους με βρετανικό διαβατήριο και να τους στείλει σε επιθέσεις αυτοκτονίας στο Ισραήλ. Μάλιστα, λίγες μέρες νωρίτερα, σε δημοσίευμα των Sunday Times, αναφερόταν ότι υπάρχουν 40.000 "εκπαιδευμένοι" κομάντος αυτοκτονίας, έτοιμοι να χτυπήσουν στόχους στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ στην περίπτωση που εκδηλωθεί αμερικανοβρετανική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Guardian υπάρχει μια επιτροπή "για τη μνήμη των μαρτύρων της παγκόσμιας ισλαμικής επανάστασης", η οποία είναι μεν ανεξάρτητη από την κυβέρνηση της Τεχεράνης, αλλά διαθέτει τη στήριξη κάποιων μελών της ιρανικής κυβέρνησης και η οποία οργανώνει επιθέσεις αυτοκτονίας στο Ισραήλ. Επειδή είναι πολύ πιο εύκολο να ταξιδέψουν στο Ισραήλ άνθρωποι με βρετανικό διαβατήριο, επιλέγει τους μελλοντικούς μάρτυρες από τη δεξαμενή των ισλαμικών κοινοτήτων της Βρετανίας. Η επιτροπή αυτή διοργάνωσε πρόσφατα μια "λειτουργία των μαρτύρων" στις εγκαταστάσεις της πρώην αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη, κατά την οποία ο εκπρόσωπός της Μοχάμεντ Σαμαντί δήλωσε ότι "σήμερα ο πρώτος στόχος είναι το Ισραήλ". Μάλιστα διευκρίνισε στον ρεπόρτερ της Guardian ότι "όλοι οι Εβραίοι, στρατιώτες και άμαχοι είναι στόχοι. Ζουν σε λάθος χώρα, σε μια χώρα που ανήκει στους μουσουλμάνους. Και είναι καθήκον τους έναντι των οικογενειών τους, για την ασφάλεια των παιδιών τους, να τα μαζέψουν και να φύγουν από το πεδίο της μάχης".
Σύμφωνα με τον Σαμαντί η εν λόγω επιτροπή, από την ίδρυσή της πριν από δύο χρόνια, έχει στρατολογήσει 52.000 μέλη, εκ των οποίων το 30% γυναίκες. Ένα μέρος αυτών των μελών ήδη έχει εκπαιδευτεί στο αντάρτικο.
