Μπαμ ηκούσθη στον αέρα!..
Χριστίνα Πουλίδου, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-11-19
Από τις Βρυξέλλες ο πομπός σίγησε, ενώ από τη Λευκωσία και την Άγκυρα έπεσαν δύο ομοβροντίες. Με άλλα λόγια, σε αυτή τη φάση η ΕΕ ανασυγκροτείται για να διατυπώσει τον καταληκτικό της λόγο, ενώ Κύπρος και Τουρκία εξαντλούν τα διαπραγματευτικά τους πυρά.
Αναλυτικότερα, η φινλανδική προεδρία και η Επιτροπή διανύουν την τελική φάση της περισυλλογής και του σχεδιασμού για τις ευρωτουρκικές εξελίξεις ενόψει της συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου, έχοντας κατασταλάξει ότι πρέπει να προηγηθεί μία σύσταση εκ μέρους της Επιτροπής στις 6 Δεκεμβρίου. Ειδικότερα, όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, υπό την πίεση πολλών χωρών (Βελγίου, Λουξεμβούργου, Ισπανίας, Γερμανίας, Βρετανίας, Ιταλίας, Εσθονίας, Λεττονίας, Λιθουανίας) η Επιτροπή άλλαξε πορεία πλεύσης κι ενώ αρχικά σχεδίαζε να παραπέμψει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την απόφαση για το τι δέον γενέσθαι με την Τουρκία, τελικά συμφώνησε να παρουσιάσει μια σύσταση-γνωμοδότηση, προκειμένου να υπάρχει ένα πλαίσιο συζήτησης και να μην ξεσπάσει κρίση ευθύς ως ξεκινήσει η συζήτηση στη σύνοδο Κορυφής, λόγω των μεγάλων αποκλίσεων των εταίρων.
Από τη Λευκωσία, διαχέεται ένα θολό στίγμα, καθώς η διαπραγματευτική τακτική απλώνεται σε όλο το φάσμα των επιλογών - από τη συγκρατημένη άποψη που λέει, ότι η Κύπρος δεν ευνοεί το σενάριο του "παγώματος" της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας, ως τη μαξιμαλιστική αντίληψη που εισηγείται το "μπλοκάρισμα" της έκδοσης των συμπερασμάτων της συνόδου. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Στο παρελθόν έχει συμβεί μια φορά - το 1983, όταν η σύνοδος Κορυφής των Αθηνών έληξε χωρίς την έκδοση συμπερασμάτων. Ήταν η περίοδος μιας μεγάλης εσωτερικής αναταραχής στο εσωτερικό της ΕΟΚ των 10 - η Γροιλανδία μόλις είχε αποσπασθεί από την ΕΟΚ, η Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία είχαν εμπλακεί σε μια πολύπλοκη διαπραγμάτευση που συσχέτιζε το εγχείρημα εξορθολογισμού της ΚΑΠ με τη δημοσιονομική πειθαρχία των εταίρων και ο Ανδρ. Παπανδρέου έλαβε την πολιτική απόφαση ανάδειξης του χάους στη συνεννόηση. Η ΕΟΚ ήταν σε κρίση, την οποία ξεπέρασε με τη βοήθεια της Ευρωβουλής - με την εμπνευσμένη έκθεση Σπινέλλι που έθεσε τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τότε όμως το κοινοτικό εγχείρημα βρισκόταν σε μια δυναμική φάση, οι ιδρυτές της με πολιτικό βολονταρισμό αναζητούσαν τη διέξοδο προς τα μπρος, η σύνθεση της ΕΟΚ ήταν περιορισμένη και η επιλογή Παπανδρέου βασιζόταν στο πραγματικό γεγονός της ενδοκοινοτικής κρίσης. Στην παρούσα συγκυρία, που η ενότητα της Ε.Ε. είναι εξαιρετικά εύθραυστη, που η κρίση για τη θεσμική μεταρρύθμιση δεν έχει ακόμη βρει την πολιτική της διέξοδο, που ακόμη και η δημοσιονομική συμφωνία πέρασε από μια μακρά περιπέτεια, που υπάρχουν κρίσιμα διακυβεύματα ως προς την επιβίωση της Ε.Ε., μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική. Η επίκληση της μη εφαρμογής του Πρωτοκόλλου από την Τουρκία, είναι προδήλως ανεπαρκής λόγος για το "μπλοκάρισμα" στην έκδοση συμπερασμάτων και το ειδικό βάρος της Κύπρου, που έχει μόλις διετή βίο στην Ε.Ε., δεν μπορεί να επωμιστεί το κόστος μιας τέτοιας επιλογής.
Από την Άγκυρα επίσης, έξι πρώην υπουργοί Εξωτερικών (οι κ.κ. Τουρκμέν, Σοϋσάλ, Καραγιαλτσίν, Γκιουρέλ, Γιλμάζ και Γκιονενσάυ) συμφώνησαν ότι θάπρεπε νάναι η Άγκυρα αυτή, που θα προτείνει σ αυτή τη φάση την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Κατά την άποψή τους, η τουρκική ηγεσία θάπρεπε να εισηγηθεί ένα διάλειμμα ανάπαυλας με συγκεκριμένο σημείο λήξης - τον Δεκέμβριο 2007. Οι εισηγητές αυτής της πρότασης απλά "πυροβολούν το ποδάρι" τους, όπως συνηθίζουν να λένε οι αγγλοσάξονες, καθώς έτσι: α) θα προσφέρουν στην Ε.Ε. τη διέξοδο που δεν τολμά η ίδια να αποφασίσει, β) θα δημιουργήσουν προηγούμενο για μεταγένεστερη αναστολή της ενταξιακής διαδικασίας, με πρωτοβουλία της Ε.Ε. την επόμενη φορά και γ) θα απολέσουν σύντομα το πλεονέκτημα της πρωτοβουλίας, αφού αυτό που θα μείνει στο επίπεδο των εντυπώσεων θα είναι η "τιμωρία" της Τουρκίας, που εκφράστηκε με τη διακοπή της ευρωτουρκικής πορείας.
Εκατέρωθεν συνεπώς διατυπώνονται μαξιμαλιστικές επιπολαιότητες που θάπρεπε να αποσυρθούν προς ίδιο συμφέρον. Διότι και στη διαπραγμάτευση υπάρχουν όρια, που όταν ξεπερνώνται ξεκινά η θυμηδία. Διότι επίσης ούτε με αυτο-γκολ κερδίζεις ένα ματς, ούτε τρομάζει ο βρυχηθμός του ποντικιού.
Αναλυτικότερα, η φινλανδική προεδρία και η Επιτροπή διανύουν την τελική φάση της περισυλλογής και του σχεδιασμού για τις ευρωτουρκικές εξελίξεις ενόψει της συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου, έχοντας κατασταλάξει ότι πρέπει να προηγηθεί μία σύσταση εκ μέρους της Επιτροπής στις 6 Δεκεμβρίου. Ειδικότερα, όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, υπό την πίεση πολλών χωρών (Βελγίου, Λουξεμβούργου, Ισπανίας, Γερμανίας, Βρετανίας, Ιταλίας, Εσθονίας, Λεττονίας, Λιθουανίας) η Επιτροπή άλλαξε πορεία πλεύσης κι ενώ αρχικά σχεδίαζε να παραπέμψει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την απόφαση για το τι δέον γενέσθαι με την Τουρκία, τελικά συμφώνησε να παρουσιάσει μια σύσταση-γνωμοδότηση, προκειμένου να υπάρχει ένα πλαίσιο συζήτησης και να μην ξεσπάσει κρίση ευθύς ως ξεκινήσει η συζήτηση στη σύνοδο Κορυφής, λόγω των μεγάλων αποκλίσεων των εταίρων.
Από τη Λευκωσία, διαχέεται ένα θολό στίγμα, καθώς η διαπραγματευτική τακτική απλώνεται σε όλο το φάσμα των επιλογών - από τη συγκρατημένη άποψη που λέει, ότι η Κύπρος δεν ευνοεί το σενάριο του "παγώματος" της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας, ως τη μαξιμαλιστική αντίληψη που εισηγείται το "μπλοκάρισμα" της έκδοσης των συμπερασμάτων της συνόδου. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Στο παρελθόν έχει συμβεί μια φορά - το 1983, όταν η σύνοδος Κορυφής των Αθηνών έληξε χωρίς την έκδοση συμπερασμάτων. Ήταν η περίοδος μιας μεγάλης εσωτερικής αναταραχής στο εσωτερικό της ΕΟΚ των 10 - η Γροιλανδία μόλις είχε αποσπασθεί από την ΕΟΚ, η Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία είχαν εμπλακεί σε μια πολύπλοκη διαπραγμάτευση που συσχέτιζε το εγχείρημα εξορθολογισμού της ΚΑΠ με τη δημοσιονομική πειθαρχία των εταίρων και ο Ανδρ. Παπανδρέου έλαβε την πολιτική απόφαση ανάδειξης του χάους στη συνεννόηση. Η ΕΟΚ ήταν σε κρίση, την οποία ξεπέρασε με τη βοήθεια της Ευρωβουλής - με την εμπνευσμένη έκθεση Σπινέλλι που έθεσε τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τότε όμως το κοινοτικό εγχείρημα βρισκόταν σε μια δυναμική φάση, οι ιδρυτές της με πολιτικό βολονταρισμό αναζητούσαν τη διέξοδο προς τα μπρος, η σύνθεση της ΕΟΚ ήταν περιορισμένη και η επιλογή Παπανδρέου βασιζόταν στο πραγματικό γεγονός της ενδοκοινοτικής κρίσης. Στην παρούσα συγκυρία, που η ενότητα της Ε.Ε. είναι εξαιρετικά εύθραυστη, που η κρίση για τη θεσμική μεταρρύθμιση δεν έχει ακόμη βρει την πολιτική της διέξοδο, που ακόμη και η δημοσιονομική συμφωνία πέρασε από μια μακρά περιπέτεια, που υπάρχουν κρίσιμα διακυβεύματα ως προς την επιβίωση της Ε.Ε., μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική. Η επίκληση της μη εφαρμογής του Πρωτοκόλλου από την Τουρκία, είναι προδήλως ανεπαρκής λόγος για το "μπλοκάρισμα" στην έκδοση συμπερασμάτων και το ειδικό βάρος της Κύπρου, που έχει μόλις διετή βίο στην Ε.Ε., δεν μπορεί να επωμιστεί το κόστος μιας τέτοιας επιλογής.
Από την Άγκυρα επίσης, έξι πρώην υπουργοί Εξωτερικών (οι κ.κ. Τουρκμέν, Σοϋσάλ, Καραγιαλτσίν, Γκιουρέλ, Γιλμάζ και Γκιονενσάυ) συμφώνησαν ότι θάπρεπε νάναι η Άγκυρα αυτή, που θα προτείνει σ αυτή τη φάση την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Κατά την άποψή τους, η τουρκική ηγεσία θάπρεπε να εισηγηθεί ένα διάλειμμα ανάπαυλας με συγκεκριμένο σημείο λήξης - τον Δεκέμβριο 2007. Οι εισηγητές αυτής της πρότασης απλά "πυροβολούν το ποδάρι" τους, όπως συνηθίζουν να λένε οι αγγλοσάξονες, καθώς έτσι: α) θα προσφέρουν στην Ε.Ε. τη διέξοδο που δεν τολμά η ίδια να αποφασίσει, β) θα δημιουργήσουν προηγούμενο για μεταγένεστερη αναστολή της ενταξιακής διαδικασίας, με πρωτοβουλία της Ε.Ε. την επόμενη φορά και γ) θα απολέσουν σύντομα το πλεονέκτημα της πρωτοβουλίας, αφού αυτό που θα μείνει στο επίπεδο των εντυπώσεων θα είναι η "τιμωρία" της Τουρκίας, που εκφράστηκε με τη διακοπή της ευρωτουρκικής πορείας.
Εκατέρωθεν συνεπώς διατυπώνονται μαξιμαλιστικές επιπολαιότητες που θάπρεπε να αποσυρθούν προς ίδιο συμφέρον. Διότι και στη διαπραγμάτευση υπάρχουν όρια, που όταν ξεπερνώνται ξεκινά η θυμηδία. Διότι επίσης ούτε με αυτο-γκολ κερδίζεις ένα ματς, ούτε τρομάζει ο βρυχηθμός του ποντικιού.
