Ο καθ’ ημάς σταλινισμός
Διονύσης Γουσέτης, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2009-02-21
Αύριο τελειώνει το 18ο συνέδριο του ΚΚΕ. Στα συνέδρια αυτού του κόμματος τα πράγματα είναι τόσο καλά κοσκινισμένα, που δεν αναμένεται καμία έκπληξη. Θα προκύψει, ανάμεσα σε άλλα και η επίσημη αποκατάσταση του σταλινισμού.
Τι σημαίνει σταλινισμός; Σημαίνει καθεστώς με γνωρίσματα όπως τα παρακάτω: Την ουσιαστική λήψη αποφάσεων από ένα κλειστό κέντρο ή ένα δικτάτορα. Την εξοντωτική παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών από παντοδύναμες μυστικές υπηρεσίες. Την ποινικοποίηση της αντίθετης άποψης και εξόντωση (φυσική, πολιτική, επαγγελματική) των ιδεολογικών αντιπάλων ή απλών υπόπτων. Τον εξευτελισμό της δικαιοσύνης με στημένες δίκες. Τον εγκλεισμό των αντιφρονούντων σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (γκουλάγκ). Τη δουλική προσωπολατρία προς τον ηγέτη. Τη λογοκρισία, αλλά και τη διαστρέβλωση των γεγονότων και της ιστορίας, ώστε να ταιριάζουν με την επίσημη άποψη.
Είναι ο σταλινισμός φαινόμενο σήψης και διαφθοράς; Για κάποιους αναντίρρητα ναι. Ίσως και για τον ίδιο τον Ιωσήφ Στάλιν. Όχι όμως για όλους. Πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, από τους οπαδούς του έχουν αγνά κίνητρα. Όπως παλιότερα ο έντιμος και λιτοδίαιτος Ροβεσπιέρος. Θέλουν να διορθώσουν τον κόσμο. Και μπροστά στο μεγάλο στόχο της διόρθωσης του κόσμου το τσαλάκωμα ανθρώπων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμα και της ζωής του πολίτη, δεν έχουν σημασία. Το απέδειξαν με αξιοθαύμαστο τρόπο μερικά από τα θύματα του σταλινισμού, που υπήρξαν οι ίδιοι σταλινικοί. Ο Μπουχάριν, π.χ. συνέβαλε ο ίδιος στην καταδίκη και την εκτέλεσή του με μια ψευδή σε βάρος του ομολογία στο δικαστήριο, για να «βοηθήσει το κόμμα» και τον υψηλό στόχο του.
Στις παραπάνω σταλινικές πρακτικές, το ΚΚΕ δεν πρωτοτυπεί στη χώρα μας. Επαγγελματικές διώξεις πολιτικών αντιπάλων, εξευτελισμό της δικαιοσύνης, δουλικότητα στον αρχηγό, γνωρίζουμε κι εδώ. Πρακτορολογίες και λαθροχειρίες εμφανίζονται στα περισσότερα ελληνικά κόμματα. Ακόμα και κοσμοδιορθωτισμοί. Μπρος στον κόσμο που θα διορθώσουμε τι αξία έχουν οι θεσμοί; Τι αξία έχει ο σεβασμός στον άνθρωπο; Αυτή μόλις τη βδομάδα, κάποιοι αγνοί κοσμοδιορθωτές προσπάθησαν να τινάξουν στον αέρα ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο στην Κηφισιά. Όπως οι αγνοί αγωνιστές της Αλ Κάϊντα στη Βαγδάτη ή της Χαμάς στο Τελ Αβίβ. Επειδή ο σταλινισμός και ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ως κοσμοδιορθωτισμοί, έχουν κοινά σημεία. Γνωρίζουν π.χ. και οι δυο ότι ο αγώνας θα είναι νομοτελειακά νικηφόρος. Καμιά φορά, σε χώρες καθυστερημένες, όπως η δικιά μας, συμμαχούν. Και βλέπεις τότε αγκαλιασμένα σε διαδηλώσεις εξαπτέρυγα και σφυροδρέπανα.
Ο σταλινισμός σφράγισε μιαν εποχή. Κατέρρευσε τυπικά με το θάνατο του Στάλιν, πρώτα στην ΕΣΣΔ και ύστερα στα ΚΚ των λοιπών χωρών. Η ίδια η λογική της σταλινικής δουλικότητας υποχρέωσε τα σταλινικά κόμματα να ακολουθήσουν το παράδειγμα της σοβιετικής πατρίδας και να αποκηρύξουν το σταλινισμό. Έτσι, ο σταλινισμός έσβησε. Έσβησε; Όχι παντού. Ζει ακόμα σε χώρες τριτοκοσμικές ή σε χώρες που έχουν δημοκρατικό έλλειμμα. Στη δική μας, ας πούμε, αντίθετα με τους Δυτικοευρωπαίους εταίρους μας, το σταλινικό ΚΚΕ ξεπερνά σε ποσοστό το 7%. Αν και ακολούθησε τη σοβιετική αποσταλινοποίηση, ωστόσο παρέμεινε μέχρι σήμερα βαθιά σταλινικό. Διέθετε πάντα και διαθέτει τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα παραπάνω γνωρίσματα του σταλινισμού. Σήμερα λοιπόν αποκαθιστά και επίσημα το σταλινισμό που από το 1953 έκρυβε μέσα του. Υπολογίζει προφανώς ότι δεν θα απομονωθεί, ούτε θα μειωθεί εξ αυτού του λόγου η επιρροή του. Ότι μάλλον θα αυξηθεί. Νομίζω ότι δεν πέφτει έξω. Θυμάμαι δυο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, όπου το ΚΚΕ όχι μόνο δεν απομονώθηκε από τα άλλα κόμματα, αλλά αντίθετα τα καθοδήγησε. Η μια ήταν η περίπτωση του αντικομμουνιστικού μνημονίου του Συμβουλίου της Ευρώπης, το 2006. Το καταψήφισε όχι μόνο το ΚΚΕ, αλλά όλα τα ελληνικά κόμματα, σε μια από τις γνωστές εθνικές ομοψυχίες. Μέχρι και το ΛΑΟΣ μας προέκυψε φιλοκομμουνιστικό, δηλαδή φιλοσταλινικό. Η άλλη συνέβη το 2008. 409 Ευρωβουλευτές -η πλειοψηφία της Ευρωβουλής- πρότειναν την καθιέρωση της 23ης Αυγούστου ως «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης κατά του σταλινισμού και του ναζισμού». Όλοι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές, πλην τριών, βρέθηκαν στη μειοψηφία.
Για τον καθ’ ημάς σταλινισμό έγραψε ο Θανάσης Τριαρίδης κάτι που σε άλλες χώρες θα ακούγονταν ως αυτονόητο: «Δεν υπάρχει (νομίζω) κανένας καθολικός σκοπός, της ζωής μας• υπάρχει (μάλλον) η ανάγκη του καθενός μας για μια μικρή αγάπη στη μικρή ζωή του κάτω από τον ήλιο. Και τούτος ο ήλιος γυρίζει από μόνος του• οι νεκροί χιλιάδες που θέλει να ’ναι στους τροχούς, κι οι ζωντανοί που θέλει να δίνουν το αίμα τους είναι μπούρδες. Κάποτε κούφια ταρατατζούμ εθνικών ποιητών. Κάποτε λάβαρα εν δυνάμει φονιάδων».
e-mail: diongous@central.ntua.gr
Τι σημαίνει σταλινισμός; Σημαίνει καθεστώς με γνωρίσματα όπως τα παρακάτω: Την ουσιαστική λήψη αποφάσεων από ένα κλειστό κέντρο ή ένα δικτάτορα. Την εξοντωτική παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών από παντοδύναμες μυστικές υπηρεσίες. Την ποινικοποίηση της αντίθετης άποψης και εξόντωση (φυσική, πολιτική, επαγγελματική) των ιδεολογικών αντιπάλων ή απλών υπόπτων. Τον εξευτελισμό της δικαιοσύνης με στημένες δίκες. Τον εγκλεισμό των αντιφρονούντων σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (γκουλάγκ). Τη δουλική προσωπολατρία προς τον ηγέτη. Τη λογοκρισία, αλλά και τη διαστρέβλωση των γεγονότων και της ιστορίας, ώστε να ταιριάζουν με την επίσημη άποψη.
Είναι ο σταλινισμός φαινόμενο σήψης και διαφθοράς; Για κάποιους αναντίρρητα ναι. Ίσως και για τον ίδιο τον Ιωσήφ Στάλιν. Όχι όμως για όλους. Πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, από τους οπαδούς του έχουν αγνά κίνητρα. Όπως παλιότερα ο έντιμος και λιτοδίαιτος Ροβεσπιέρος. Θέλουν να διορθώσουν τον κόσμο. Και μπροστά στο μεγάλο στόχο της διόρθωσης του κόσμου το τσαλάκωμα ανθρώπων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμα και της ζωής του πολίτη, δεν έχουν σημασία. Το απέδειξαν με αξιοθαύμαστο τρόπο μερικά από τα θύματα του σταλινισμού, που υπήρξαν οι ίδιοι σταλινικοί. Ο Μπουχάριν, π.χ. συνέβαλε ο ίδιος στην καταδίκη και την εκτέλεσή του με μια ψευδή σε βάρος του ομολογία στο δικαστήριο, για να «βοηθήσει το κόμμα» και τον υψηλό στόχο του.
Στις παραπάνω σταλινικές πρακτικές, το ΚΚΕ δεν πρωτοτυπεί στη χώρα μας. Επαγγελματικές διώξεις πολιτικών αντιπάλων, εξευτελισμό της δικαιοσύνης, δουλικότητα στον αρχηγό, γνωρίζουμε κι εδώ. Πρακτορολογίες και λαθροχειρίες εμφανίζονται στα περισσότερα ελληνικά κόμματα. Ακόμα και κοσμοδιορθωτισμοί. Μπρος στον κόσμο που θα διορθώσουμε τι αξία έχουν οι θεσμοί; Τι αξία έχει ο σεβασμός στον άνθρωπο; Αυτή μόλις τη βδομάδα, κάποιοι αγνοί κοσμοδιορθωτές προσπάθησαν να τινάξουν στον αέρα ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο στην Κηφισιά. Όπως οι αγνοί αγωνιστές της Αλ Κάϊντα στη Βαγδάτη ή της Χαμάς στο Τελ Αβίβ. Επειδή ο σταλινισμός και ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ως κοσμοδιορθωτισμοί, έχουν κοινά σημεία. Γνωρίζουν π.χ. και οι δυο ότι ο αγώνας θα είναι νομοτελειακά νικηφόρος. Καμιά φορά, σε χώρες καθυστερημένες, όπως η δικιά μας, συμμαχούν. Και βλέπεις τότε αγκαλιασμένα σε διαδηλώσεις εξαπτέρυγα και σφυροδρέπανα.
Ο σταλινισμός σφράγισε μιαν εποχή. Κατέρρευσε τυπικά με το θάνατο του Στάλιν, πρώτα στην ΕΣΣΔ και ύστερα στα ΚΚ των λοιπών χωρών. Η ίδια η λογική της σταλινικής δουλικότητας υποχρέωσε τα σταλινικά κόμματα να ακολουθήσουν το παράδειγμα της σοβιετικής πατρίδας και να αποκηρύξουν το σταλινισμό. Έτσι, ο σταλινισμός έσβησε. Έσβησε; Όχι παντού. Ζει ακόμα σε χώρες τριτοκοσμικές ή σε χώρες που έχουν δημοκρατικό έλλειμμα. Στη δική μας, ας πούμε, αντίθετα με τους Δυτικοευρωπαίους εταίρους μας, το σταλινικό ΚΚΕ ξεπερνά σε ποσοστό το 7%. Αν και ακολούθησε τη σοβιετική αποσταλινοποίηση, ωστόσο παρέμεινε μέχρι σήμερα βαθιά σταλινικό. Διέθετε πάντα και διαθέτει τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα παραπάνω γνωρίσματα του σταλινισμού. Σήμερα λοιπόν αποκαθιστά και επίσημα το σταλινισμό που από το 1953 έκρυβε μέσα του. Υπολογίζει προφανώς ότι δεν θα απομονωθεί, ούτε θα μειωθεί εξ αυτού του λόγου η επιρροή του. Ότι μάλλον θα αυξηθεί. Νομίζω ότι δεν πέφτει έξω. Θυμάμαι δυο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, όπου το ΚΚΕ όχι μόνο δεν απομονώθηκε από τα άλλα κόμματα, αλλά αντίθετα τα καθοδήγησε. Η μια ήταν η περίπτωση του αντικομμουνιστικού μνημονίου του Συμβουλίου της Ευρώπης, το 2006. Το καταψήφισε όχι μόνο το ΚΚΕ, αλλά όλα τα ελληνικά κόμματα, σε μια από τις γνωστές εθνικές ομοψυχίες. Μέχρι και το ΛΑΟΣ μας προέκυψε φιλοκομμουνιστικό, δηλαδή φιλοσταλινικό. Η άλλη συνέβη το 2008. 409 Ευρωβουλευτές -η πλειοψηφία της Ευρωβουλής- πρότειναν την καθιέρωση της 23ης Αυγούστου ως «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης κατά του σταλινισμού και του ναζισμού». Όλοι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές, πλην τριών, βρέθηκαν στη μειοψηφία.
Για τον καθ’ ημάς σταλινισμό έγραψε ο Θανάσης Τριαρίδης κάτι που σε άλλες χώρες θα ακούγονταν ως αυτονόητο: «Δεν υπάρχει (νομίζω) κανένας καθολικός σκοπός, της ζωής μας• υπάρχει (μάλλον) η ανάγκη του καθενός μας για μια μικρή αγάπη στη μικρή ζωή του κάτω από τον ήλιο. Και τούτος ο ήλιος γυρίζει από μόνος του• οι νεκροί χιλιάδες που θέλει να ’ναι στους τροχούς, κι οι ζωντανοί που θέλει να δίνουν το αίμα τους είναι μπούρδες. Κάποτε κούφια ταρατατζούμ εθνικών ποιητών. Κάποτε λάβαρα εν δυνάμει φονιάδων».
e-mail: diongous@central.ntua.gr
