ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, «ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ»

Φίλες και Φίλοι,

Ο Γιώργος Σιακαντάρης μας θέτει σήμερα ένα κρίσιμο ιδεολογικό ερώτημα: Ποια πρέπει να είναι η σχέση του Σοσιαλισμού με τον Φιλελευθερισμό.

Πολιτικά και οικονομικά βέβαια.

Αντιλαμβάνομαι ότι επέλεξε να θέσει αυτό το ερώτημα στα κόμματα και στους φορείς που συμμετέχουν στην Δημοκρατική Συμπαράταξη, ως μια σημαντική συμβολή στον προσυνεδριακό διάλογο που εξελίσσεται σήμερα.

Όμως αυτό συνεπάγεται ότι δεν συζητάμε ως «αναλυτές», αλλά ως μέλη φορέων που διακηρύσσουν ότι ανήκουν στον ευρύτερο σοσιαλδημοκρατικό, και προοδευτικό χώρο.

Ας το ξεκαθαρίσουμε.

Δεν είμαστε «κεντρώοι μεταρρυθμιστές», ή «φιλελεύθεροι» που φιλοδοξούν να διαδραματίσουν τον ρόλο του μπαλαντέρ, ή της «συμπληρωματικής τσόντας», στην πολιτική μας ζωή.

Δεν αποδεχόμαστε επομένως ότι το μοναδικό δίλημμα σήμερα είναι το προβαλλόμενο ως «δημοκρατία ή λαϊκισμός».

Σαφώς έχουμε ανοιχτά μέτωπα απέναντι στον λαϊκισμό και τον αντι-ευρωπαϊσμό, στους ψευτο-αντισυστημικούς. Όμως το κυρίαρχο δίλημμα είναι για μας πάντα μεταξύ «προόδου-συντήρησης», μεταξύ «αριστεράς-δεξιάς».

Αλλά μιας αριστεράς σύγχρονης, μεταρρυθμιστικής, ευρωπαϊκής, βαθειά δημοκρατικής.

Που πιστεύει στις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες, στην ανθρωποκεντρική και βιώσιμη ανάπτυξη, στην κοινωνική συνοχή, που αντιμετωπίζει τις διευρυμένες ανισότητες, που έχει ευρωπαϊκή και διεθνή προοδευτική ταυτότητα.

Μια αριστερά που εκφράζει την συμμαχία των υγιών παραγωγικών δυνάμεων και ειδικά των νέων ανθρώπων , με αυτούς που υφίστανται τις συνέπειες της κρίσης και την περιθωριοποίηση.

Μια αριστερά που αποπέμπει ότι την καθηλώνει στο παρελθόν, αποτινάσσει τις καθεστωτικές πρακτικές, δεν εγκλωβίζεται στα στενά εθνικά σύνορα, αντιστρατεύεται το μίσος, την βία, τον διχασμό.

Μια αριστερά που φιλοδοξεί να γίνει και πάλι πλειοψηφικό κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα και να δημιουργήσει τους όρους για την προοδευτική διακυβέρνηση του τόπου. Γιατί αυτός είναι ο κύριος στόχος μας.

Ας δούμε λοιπόν την σχέση μας με τον φιλελευθερισμό και τις εκδοχές του.

Όσον αφορά τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Ότι έχει σχέση με ατομικές και συλλογικές ελευθερίες και δικαιώματα είναι για μας αδιαπραγμάτευτο.

Να θυμίσουμε ότι όλα τα μεγάλα θετικά βήματα στην Ευρώπη σ’ αυτό το θέμα είναι και αποτέλεσμα των προτεραιοτήτων και των διεκδικήσεων της σοσιαλδημοκρατίας.

Πιστεύουμε και οφείλουμε να δώσουμε την μάχη για τις «ανοιχτές» κοινωνίες, χωρίς διακρίσεις για οποιονδήποτε λόγο, χωρίς ρατσισμό, ξενοφοβία, ομοφοβία, με αποδοχή της διαφορετικότητας.

Γι’ αυτό και δεν διστάσαμε να ψηφίσουμε στην Βουλή για το σύμφωνο συμβίωσης και το ισλαμικό τέμενος, παρότι η Κυβέρνηση δεν διέθετε την πλειοψηφία λόγω της στάσης των ΑΝΕΛ.

Είμαστε ανυποχώρητοι στα θέματα των ατομικών δικαιωμάτων, στην προστασία και στο αίσθημα ασφάλειας των πολιτών.

Ανοιχτό είναι το μέτωπό μας απέναντι στην τρομοκρατία και στην βία, αλλά με χρήση και όχι καταπάτηση των δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών.

Οφείλουμε όμως και να περιφρουρήσουμε την συνταγματικά κατοχυρωμένη διάκριση των εξουσιών.

Μείζον ζήτημα του πολιτικού φιλελευθερισμού είναι η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, που σήμερα φαίνεται να δοκιμάζεται από τις συνεχείς Κυβερνητικές παρεμβάσεις.

Και τρία ακόμη ζητήματα.

Πρώτον.

Φιλελευθερισμός και πελατειακές σχέσεις του πολίτη με το κράτος είναι ασύμβατες έννοιες.

Πρέπει να είναι ανοιχτά τα μέτωπά μας στην εξυπηρέτηση των "ημετέρων" στο Δημόσιο, στην ομηρία των πολιτών με τις ανανεούμενες συμβάσεις.

Τα θέματα της αξιοκρατίας, της αξιολόγησης, είναι πρωτεύοντα σήμερα.

Δεύτερον:

Μείζον θέμα είναι η ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών και των θεσμών ελέγχου, λογοδοσίας, διασφάλισης της διαφάνειας στον Δημόσιο Βίο.

Δεν νοείται έλεγχος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ούτε από την Κυβέρνηση, ούτε από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Δεν μπορεί να παραβιάζονται τα δικαιώματα των πολιτών στο απόρρητο των επικοινωνιών, στα θέματα των προσωπικών δεδομένων.

Ούτε και να υπάρχει η αίσθηση της ατιμωρησίας για Υπουργούς, βουλευτές, στελέχη του Δημοσίου.

Οι ανεξάρτητες αρχές πρέπει να ενισχυθούν, οι θεσμοί για λογοδοσία-έλεγχο-διαφάνεια να ενισχυθούν και η αναθεώρηση του Συντάγματος να δώσει ιδιαίτερο βάρος στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος (σε θέματα ποινικής δίωξης Υπουργού-Βουλευτών, θητειών στην Βουλή κλπ).

Τρίτον:

Το θέμα του Διαδικτύου χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Σαφώς πρέπει να διασφαλίζεται η ελευθερία ενημέρωσης και επικοινωνίας μέσω των μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.

Πρέπει όμως να αντιμετωπιστούν με κανόνες τα θέματα των fake news ή της καλλιέργειας κλίματος βίας και μίσους, που έχουν στοιχίσει και στην δική μας κοινωνία.

………………… . ………………. . ……………………

Έρχομαι όμως τώρα και στην σχέση του Σοσιαλισμού και της Σοσιαλδημοκρατίας, με τον λεγόμενο Οικονομικό Φιλελευθερισμό.

Η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία ήταν και είναι απέναντι σε κάθε λογική σοβιετοποίησης ή κρατικού έλεγχου της Οικονομίας.

Οι σύγχρονες εξελίξεις άλλαξαν και τις αντιλήψεις που κυριάρχησαν σε πολλά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα για τον ρόλο του κράτους-επιχειρηματία και τον δημόσιο έλεγχο της παραγωγής, ακόμη και σε θέματα που αφορούν τα λεγόμενα «δημόσια αγαθά».

Αυτό όμως δεν πρέπει να οδηγεί σε αντιλήψεις ενός κράτους υπηρέτη συμφερόντων, ή στην πλήρη απουσία του κράτους από την λειτουργία της Οικονομίας.

Είναι διαφορετικό θέμα η ελεύθερη λειτουργία της αγοράς και διαφορετικό οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις για την ασυδοσία και μονοπωλιακή οργάνωση της αγοράς, για την πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, και των κοινωνικών δικαιωμάτων, και η κυριαρχία ιδιωτικών εξουσιών που αποφεύγουν κάθε μορφή ελέγχου και περισφίγγουν τόσο τα εθνικά κράτη όσο και τους διεθνείς οργανισμούς.

Ας επιμείνουμε σε αυτή την διάκριση.

Ναι θέλουμε μια ελεύθερη και ανοιχτή οικονομία.

Όπου ο καθένας να μπορεί να επιχειρήσει, να εξελιχθεί, να έχει πρόσβαση στην τεχνολογία, στην καινοτομία, την έρευνα.

Με ένα κράτος που διασφαλίζει σταθερούς κανόνες ανταγωνισμού, μια δημόσια διοίκηση φιλική προς τον πολίτη και τον επιχειρηματία, γρήγορη και σωστή απονομή της Δικαιοσύνης, και ένα σταθερό φορολογικό και ασφαλιστικό Σύστημα.

Όμως ένα κράτος με σοβαρούς μηχανισμούς έλεγχου, με ρυθμιστικές αρχές που ελέγχουν την παροχή των δημόσιων αγαθών στους πολίτες, με αντιμονοπωλιακή και αντιολιγοπωλιακή νομοθεσία και μηχανισμούς εφαρμογής της.

Δεν θέλουμε ένα Κράτος-επιχειρηματία.

Χρειάζεται όμως ένα κράτος project manager που συνεργάζεται με τον ιδιωτικό τομέα για την αξιοποίηση του εθνικού πλούτου, που διευκολύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις θέτοντας όμως και ρήτρες για την ενίσχυση της απασχόλησης και την προστασία του περιβάλλοντος.

Το θέμα της διαπλοκής του κράτους με τα οικονομικά συμφέροντα και της δημιουργίας κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων, πρέπει επίσης να αντιμετωπισθεί ουσιαστικά, τόσο για οικονομικούς, όσο και πολιτικούς λόγους, μια και έχει ταλαιπωρήσει ιδιαίτερα τον δημόσιο βίο.

Και τέλος ένα Κράτος που θα εντείνει και θα στηρίξει με διαφανείς όρους την μικρομεσαία επιχειρηματική δραστηριότητα, και τις νέες μορφές των κοινωνικών-συνεταιριστικών επιχειρήσεων.

Αλλά ταυτόχρονα ένα κράτος και με μηχανισμούς που διασφαλίζουν την Κοινωνική Δικαιοσύνη.

Την δικαιοσύνη, την συνοχή της κοινωνίας και την αξιοπρέπεια των πολιτών που απειλούν η φτώχια, η ανεργία, ο Κοινωνικό αποκλεισμός.

Γι’ αυτό και επιμένουμε στην προοδευτικότητα και τον αναδιανεμητικό ρόλο του φορολογικού συστήματος και σε σταθερή πολιτική στήριξη της κοινωνίας (πχ εγγυημένο κοινωνικό εισόδημα) μακριά από λογικές «φιλανθρωπίας», και ανερμάτιστων επιδοματικού χαρακτήρα συμβάσεων.

Για μας το ζητούμενο είναι να μεγαλώσουμε την «πίτα» και με ισχυρές πολιτικές αναδιανομής να αντιμετωπίσουμε τις ανισότητες. Διαφορετικά θα αρκεστούμε στο να μοιράζουμε την φτώχια και θα βλέπουμε τον λαϊκισμό να θεριεύει.

Έρχομαι τώρα στο λεγόμενο νεοφιλελεύθερο μοντέλο που μερικοί προβάλλουν ως τον «φιλελευθερισμό του σήμερα».

Είναι ώρα να προσδιορίσουμε πολύ καθαρά με τι διαφωνούμε.

Διαφωνούμε με τον ολιγοπωλιακό ή μονοπωλιακό έλεγχο της διεθνούς- και της ελληνικής-οικονομικής ζωής (μέσω συγχωνεύσεων, εξαγορών, ελέγχου των τεχνολογικών εξελίξεων).

Διαφωνούμε με την ασύδοτη δράση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου (που με τις ενέργειες και τα υψηλού ρίσκου «προϊόντα» διαδραμάτισε ρόλο στην κρίση).

Διαφωνούμε με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη ιδιωτικών μηχανισμών (που μέσω του ελέγχου στα ΜΜΕ, την επιρροή στην πολιτική εξουσία και της συγκέντρωσης πλούτου) εμπορευματοποιούν τα πάντα και παρεμβαίνουν ακόμη και στην λειτουργία των Διεθνών Οργανισμών.

Διαφωνούμε τέλος με την λογική που προωθεί την απορρύθμιση και πλήρη κατάργηση κάθε έννοιας προστασίας των εργατικών δικαιωμάτων.

Με σημεία αναφοράς όχι κάποια συντεχνία με ισχυρή θέση στην παραγωγή που αναπαράγει τα προνόμιά της εις βάρος των πολλών, αλλά τον απλό εργαζόμενο που βλέπει τα δικαιώματά του σε αξιοπρεπείς αμοιβές, σωστές συνθήκες εργασίας, κοινωνική ασφάλιση και ποιότητα ζωής να καταργούνται.

Το μείζον ερώτημα είναι πως απαντάμε σε αυτά τα προβλήματα.

Η σοσιαλδημοκρατία οφείλει να ερμηνεύσει σωστά τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης, της διεύρυνσης των ανισοτήτων, της συγκέντρωσης του πλούτου με νέες πολιτικές που σαφώς πρέπει να έχουν υπερεθνικό χαρακτήρα.

Χρειαζόμαστε μια δυνατή Ευρώπη. Με πραγματική οικονομική ενοποίηση, με πολιτικές που αφορούν τις κοινωνίες, με δημοκρατική νομιμοποίηση των θεσμών της, με ισχυρή παρέμβαση στους Διεθνείς Οργανισμούς.

Μια Ευρώπη, που δεν διστάζει να φορολογήσει την κίνηση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, να πιέσει για την κατάργηση των φορολογικών παραδείσων, να ζητήσει ρήτρες για τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα στο διεθνές εμπόριο.

Ζήτημα προτεραιότητας είναι ο έλεγχος των αρμόδιων Ευρωπαϊκών και εθνικών θεσμών για την υγιή λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και την αποφυγή νέων κρίσεων.

Είναι ώρα η ίδια η σοσιαλδημοκρατία να πρωτοστατήσει στην διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των πολιτικών σε ποιοτικά δημόσια αγαθά και σε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας.

Εδώ χρειάζονται οι προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν την μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση των πόρων προς όφελος του πολίτη, αντιμετωπίζοντας σπατάλες, οπισθοδρομικές αντιλήψεις, και κατεστημένα.

Και φυσικά ζήτημα αιχμής είναι να σπάσουμε κάθε έννοια διαπλοκής της οικονομικής με την πολιτική εξουσία, με θεσμούς διαφάνειας, κοινωνικού ελέγχου και λογοδοσίας, αλλά και τιμωρίας σε παρεκτροπές.

Συμπερασματικά

Η Σοσιαλδημοκρατία μάχεται για τον πολιτικό φιλελευθερισμό και τις αξίες του.

Η Σοσιαλδημοκρατία στηρίζει-κατοχυρώνει την πραγματικά ελεύθερη οικονομία και τους θεσμούς της.

Οι «νεοφιλελεύθερες» λογικές στην παγκόσμια οικονομία, περιορίζουν την Δημοκρατία, την ελευθερία της αγοράς, τα δικαιώματα των πολιτών. Είναι αντίπαλός μας.

Το ζήτημα όμως είναι με ποιους δίνουμε την μάχη.

Είναι αναγκαίο το νέο δικό μας πολιτικό στίγμα.

Είναι όμως αναγκαία και μια νέα σχέση με τους πολίτες.

Μια βαθειά αλλαγή στα Κοινωνικά Κινήματα που αντιμετωπίζουν τα κατεστημένα, φέρνουν στην επιφάνεια νέες αντιλήψεις, νέες δυνάμεις, με αξιοπιστία και άμεση σχέση με τους πολίτες που εκφράζουν.

Είναι όμως τέλος αναγκαίο και ένα ισχυρό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ρεύμα πλειοψηφίας στον λαό, που θα πείσει και μπορεί να διεκδικήσει και να κάνει πράξη τα όσα πιστεύουμε.

Το Συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και ο οδικός χάρτης για το νέο, ενιαίο κόμμα του προοδευτικού χώρου, μπορούν να αποτελέσουν το αποφασιστικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση.

--

Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΣ, είναι ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ