Η έξοδος στις αγορές και το «νέο 2010»
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2018-11-25
Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί, το μόνο σχέδιο που φαίνεται να διαθέτουμε είναι όχι πώς θα ανακτηθεί η πρόσβασή μας στις αγορές, αλλά πώς θα αναλωθεί το μαξιλάρι ασφαλείας, τα 26,6 δισ. ευρώ – αυτά που πήραμε αντί για πιστοληπτική γραμμή. Στην ουσία, ροκανίζουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε.
Υποτίθεται ότι αυτά τα κεφάλαια θα ήταν ένας κλειδωμένος κουμπαράς, επιπλέον εγγύηση για τις αγορές προκειμένου να εξασφαλίζουμε καλύτερα επιτόκια δανεισμού από αυτές. Αντ’ αυτού, οσονούπω αρχίζουμε να τα ξοδεύουμε. Στα τέλη 2019 θα έχουν απομείνει 15,5 δισ. εφόσον τελικά καταφέρουμε να αντλήσουμε από τις αγορές 4 δισ. ευρώ. Αν όχι, θα απομείνουν 11,5 δισ. ευρώ. Εφόσον μπει χέρι σε αυτά προς ενίσχυση των τραπεζών (όπως εισηγείται το ΤΧΣ), θα απομείνουν περί τα 8,5 δισ. – μόνο. Αυτά δεν επαρκούν ούτε για το 2020 – οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας ανέρχονται σε 15 δισ. ευρώ.
Οποιος λέει ότι δεν βιάζεται να βγούμε στις αγορές επειδή λεφτά υπάρχουν μέχρι τότε, λέει ανοησίες. Αγνοεί ότι, στο μέτρο που εμπεδώνεται η αντίληψη ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές, δημιουργείται μία διπλή απειλή: Αφενός, αν δεν βγει σε εύλογο χρονικό διάστημα, καθίσταται δυσχερέστατη η έξοδός της οποτεδήποτε. Οσο καθυστερεί, τόσο περιορίζονται οι δυνατότητες του κράτους να βγει στις αγορές κάποτε. Οσο δεν βγαίνει, τόσο εμπεδώνεται η αντίληψη ότι δεν μπορεί να το κάνει – με κόστος μεγάλο ή τεράστιο.
Αφετέρου, άμεσα, όσο εμπεδώνεται η αντίληψη διεθνώς ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές, τόσο δυσχεραίνεται και γίνεται ακόμη ακριβότερος ο δανεισμός των ελληνικών επιχειρήσεων από τις διεθνείς αγορές ή/και από εσωτερικούς πόρους. Αυτό έχει «εδώ και τώρα» συνέπειες στην οικονομική δραστηριότητα, στη μεγέθυνση, στην απασχόληση, τελικά και στα έσοδα του ίδιου του κράτους. Ο,τι φαίνεται «απλή» καθυστέρηση, ανοίγει τον φαύλο κύκλο μιας νέας κρίσης, που θα πάρει τη μορφή και της δημοσιονομικής κρίσης. Η μετεξέλιξη θα είναι, απλώς, θέμα χρόνου.
Στην πράξη, αν δεν μεριμνήσουμε να διατηρηθεί ανέπαφο το «μαξιλάρι» ασφαλείας, οι εξελίξεις θα αποδειχτούν πολύ χειρότερες. Γιατί; Ολοι προβλέπουν ότι γύρω στο 2020 η διεθνής οικονομία θα μπει στη φάση μιας νέας ύφεσης. Σε αυτό το ραντεβού, η Ελλάδα θα βρεθεί με αδύναμη οικονομία, τεράστιο χρέος, εξαιρετικά εύθραυστη δημοσιονομική ισορροπία. Θα πρέπει, λοιπόν, να έχει ανέγγιχτο και διαθέσιμο αυτό το «μαξιλάρι» ασφαλείας, τα 26,6 δισ. ευρώ, ώστε να το αξιοποιήσει για να υψώσει τα αναγκαία αναχώματα αντικυκλικής πολιτικής. Αλλιώς, ακόμα και αν μέχρι τότε έχει ψιλοβγεί στις αγορές, θα διατρέξει τον κίνδυνο να βρεθεί σε ένα «νέο 2010». Ο Τζορτζ Οργουελ έλεγε ότι «απαιτείται συνεχής αγώνας για να καταφέρει κανείς να δει αυτό που βρίσκεται μπροστά στη μύτη του». Μακάρι να το καταφέρουμε. Γιατί, αμέσως μετά απ’ αυτό, είναι τα βράχια.
Υποτίθεται ότι αυτά τα κεφάλαια θα ήταν ένας κλειδωμένος κουμπαράς, επιπλέον εγγύηση για τις αγορές προκειμένου να εξασφαλίζουμε καλύτερα επιτόκια δανεισμού από αυτές. Αντ’ αυτού, οσονούπω αρχίζουμε να τα ξοδεύουμε. Στα τέλη 2019 θα έχουν απομείνει 15,5 δισ. εφόσον τελικά καταφέρουμε να αντλήσουμε από τις αγορές 4 δισ. ευρώ. Αν όχι, θα απομείνουν 11,5 δισ. ευρώ. Εφόσον μπει χέρι σε αυτά προς ενίσχυση των τραπεζών (όπως εισηγείται το ΤΧΣ), θα απομείνουν περί τα 8,5 δισ. – μόνο. Αυτά δεν επαρκούν ούτε για το 2020 – οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας ανέρχονται σε 15 δισ. ευρώ.
Οποιος λέει ότι δεν βιάζεται να βγούμε στις αγορές επειδή λεφτά υπάρχουν μέχρι τότε, λέει ανοησίες. Αγνοεί ότι, στο μέτρο που εμπεδώνεται η αντίληψη ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές, δημιουργείται μία διπλή απειλή: Αφενός, αν δεν βγει σε εύλογο χρονικό διάστημα, καθίσταται δυσχερέστατη η έξοδός της οποτεδήποτε. Οσο καθυστερεί, τόσο περιορίζονται οι δυνατότητες του κράτους να βγει στις αγορές κάποτε. Οσο δεν βγαίνει, τόσο εμπεδώνεται η αντίληψη ότι δεν μπορεί να το κάνει – με κόστος μεγάλο ή τεράστιο.
Αφετέρου, άμεσα, όσο εμπεδώνεται η αντίληψη διεθνώς ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές, τόσο δυσχεραίνεται και γίνεται ακόμη ακριβότερος ο δανεισμός των ελληνικών επιχειρήσεων από τις διεθνείς αγορές ή/και από εσωτερικούς πόρους. Αυτό έχει «εδώ και τώρα» συνέπειες στην οικονομική δραστηριότητα, στη μεγέθυνση, στην απασχόληση, τελικά και στα έσοδα του ίδιου του κράτους. Ο,τι φαίνεται «απλή» καθυστέρηση, ανοίγει τον φαύλο κύκλο μιας νέας κρίσης, που θα πάρει τη μορφή και της δημοσιονομικής κρίσης. Η μετεξέλιξη θα είναι, απλώς, θέμα χρόνου.
Στην πράξη, αν δεν μεριμνήσουμε να διατηρηθεί ανέπαφο το «μαξιλάρι» ασφαλείας, οι εξελίξεις θα αποδειχτούν πολύ χειρότερες. Γιατί; Ολοι προβλέπουν ότι γύρω στο 2020 η διεθνής οικονομία θα μπει στη φάση μιας νέας ύφεσης. Σε αυτό το ραντεβού, η Ελλάδα θα βρεθεί με αδύναμη οικονομία, τεράστιο χρέος, εξαιρετικά εύθραυστη δημοσιονομική ισορροπία. Θα πρέπει, λοιπόν, να έχει ανέγγιχτο και διαθέσιμο αυτό το «μαξιλάρι» ασφαλείας, τα 26,6 δισ. ευρώ, ώστε να το αξιοποιήσει για να υψώσει τα αναγκαία αναχώματα αντικυκλικής πολιτικής. Αλλιώς, ακόμα και αν μέχρι τότε έχει ψιλοβγεί στις αγορές, θα διατρέξει τον κίνδυνο να βρεθεί σε ένα «νέο 2010». Ο Τζορτζ Οργουελ έλεγε ότι «απαιτείται συνεχής αγώνας για να καταφέρει κανείς να δει αυτό που βρίσκεται μπροστά στη μύτη του». Μακάρι να το καταφέρουμε. Γιατί, αμέσως μετά απ’ αυτό, είναι τα βράχια.
