Πεδίο ευκαιριών και κινδύνων

Η έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών κλείνει μια εκκρεμότητα 10ετιών και δημιουργεί ένα πεδίο ευκαιριών: Να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της γειτονικής κρατικής οντότητας, να ενισχυθούν οι σχέσεις φιλίας με τη γειτονική χώρα και η συνοχή της ευρύτερης περιοχής έναντι των αρνητικών ανταγωνιστικών (αυταρχικών...) επιρροών, να ανατραπεί μια διεθνώς παγιωμένη αντίληψη ότι τα Βαλκάνια είναι πηγή δεινών. Και η Ελλάδα, παύοντας να καίει χρόνο και δυνάμεις σε αέναες μάχες με ανεμόμυλους, να αναδειχτεί σε μια χρήσιμη, ισχυρή δύναμη προώθησης της ειρήνης, της σταθερότητας και της αμοιβαίας, συνδυασμένης ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής.

Αυτό θα ήταν ένα δύσκολο, αλλά γνήσια πατριωτικό, φιλόδοξο σχέδιο.

Η συμφωνία λύνει το ζήτημα της ονομασίας του γειτονικού κράτους με τον τρόπο που επεδίωξαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 1993 έως τώρα. Εξαλείφονται κάθε είδους αλυτρωτισμοί, χάρη και στις συνταγματικές αλλαγές που αποφάσισε η Βουλή της γειτονικής χώρας. Και οι γείτονές μας διατηρούν τη γλώσσα τους και την ιθαγένειά τους ως πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας. Είναι κανόνας ότι από μια ισότιμη διαπραγμάτευση, ποτέ δεν προκύπτουν συμφωνίες που να ικανοποιούν απολύτως το ένα από τα δύο μέρη – τέτοιες συμφωνίες προκύπτουν μόνο έπειτα από πόλεμο και συνήθως αποδεικνύονται βραχύβιες. Είναι, επίσης, κανόνας ότι κάθε συμφωνία τελικά κρίνεται στην εφαρμογή της. Αυτό ισχύει και για τη συμφωνία των Πρεσπών.

Υπάρχουν θέματα που προβλέπεται από τη συμφωνία να είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης – διπλωματικά, εμπορικά σήματα, σχολικά βιβλία και άλλα. Η Ελλάδα διαθέτει άξιους ανθρώπους που μπορούν να κάνουν το καλύτερο. Αλλά η σταθερή ευόδωση της συμφωνίας θα κριθεί και από πρωτοβουλίες εκτός κειμένου αλλά βαρύνουσας σημασίας – πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της συνεργασίας στον αμυντικό τομέα και, κυρίως, στην οικονομική ανάπτυξη. Η Ευρώπη, που διακαώς επιθυμούσε μια συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών, θα ήταν εύλογα αναμενόμενο να δείξει την υποστήριξή της με τρόπο απτό και πρακτικό, δηλαδή με την αφιέρωση πόρων για τη χρηματοδότηση έργων και επενδύσεων στην περιοχή. Η Ελλάδα μπορεί να αναπτύξει πρωτοβουλίες σε αυτήν την κατεύθυνση, που θα ωφελήσουν και την ίδια και τους γείτονές μας. Ανοίγει ένα παράθυρο για ευκαιρίες. Αρκεί να μην αφεθούμε και εισβάλουν οι παραδοσιακοί δαίμονες. Δηλαδή, οι δαίμονες του διχασμού.

Τους τελευταίους μήνες ειπώθηκαν πολύ βαριές κουβέντες. Καλλιεργήθηκε ένας τοξικός φανατισμός, ένα οιονεί εμφυλιοπολεμικό κλίμα, σε ένα εύφλεκτο κοινωνικό τοπίο, βαριά βομβαρδισμένο από κρίση και ανασφάλεια. Ορισμένοι υπεύθυνοι και έμπειροι πολιτικοί, σε όλο το δημοκρατικό φάσμα, δεν κρύβουν την ανησυχία τους – και κάποιοι, όπως ο κ. Ν. Δένδιας, είχαν το σθένος να μη μασήσουν τα λόγια τους στη Βουλή. Η όλη, ένθεν κακείθεν, διαχείριση της συμφωνίας με κριτήρια κομματικού ανταγωνισμού «πέτυχε» να απλώσει χαλί στον πιο αυταρχικό εσμό του πολιτικού φάσματος και στους απανταχού πυρήνες της πατριδοκαπηλίας. Που σπέρνουν μίσος και φόβο προσδοκώντας να εισπράξουν ψήφους στις επικείμενες εκλογές και (όποιος έχει μάτια, βλέπει...) να αποκτήσουν ισχυρή βάση για την επόμενη ημέρα. Αυτό το χαλί ας το μαζέψουμε. Και, μάλιστα, το ταχύτερο δυνατόν.