Τι να (μην) περιμένουμε από την Ευρώπη

Υπάρχει μια συχνά επαναλαμβανόμενη αλλά λαθεμένη εκτίμηση ότι η Ευρώπη τρέχει και εμείς, η Ελλάδα, μένουμε πίσω. Μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας εύκολης αντιπολίτευσης στην εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά δεν αντανακλά την πραγματικότητα στη μεγάλη εικόνα της. Δυστυχώς – ισχυρίζομαι. Γιατί αν η Ευρώπη, πράγματι, έτρεχε στις ράγες της ανάπτυξης, θα μπορούσαμε να νιώσουμε μια σχετική ανακούφιση, υπό το πρίσμα ότι μια εύρωστη και δυναμική ευρωπαϊκή οικονομία θα μπορούσε να παρασύρει στην άνοδό της και μια μικρή χώρα που δεν αντιπροσωπεύει παρά μόνο το 2% του ευρωπαϊκού ακαθάριστου προϊόντος – αρκεί αυτή η χώρα να μην πέφτει σε τραγικά λάθη. Δυστυχώς, όμως, η Ευρώπη δεν τρέχει.

Αντιθέτως, είναι διάχυτες οι ανησυχίες για την πορεία της. Το ΔΝΤ μείωσε στο 1,6% την πρόβλεψή του για την οικονομική μεγέθυνση της ευρωζώνης. Ο ΟΟΣΑ, επίσης, την Τρίτη αναθεώρησε πτωτικά τις σχετικές προβλέψεις που είχε κάνει τον Νοέμβριο, σε 1% και 1,2% (έναντι 1,8% και 1,6%) το 2019 και το 2020. Έγκυροι αναλυτές μεγάλων επενδυτικών οργανισμών κάνουν ακόμη πιο δυσοίωνες προβλέψεις – ο Mohamed El-Erian της Allianz υποστηρίζει ότι δύσκολα η μεγέθυνση της ευρωζώνης θα αγγίξει φέτος το 1%. Και πλέον, στις σημερινές συνθήκες, τα παραδοσιακά εργαλεία τής (επίσης ανήσυχης) ΕΚΤ δεν αρκούν για να προσφέρουν ικανή στήριξη στην ευρωπαϊκή οικονομία. Σε μια Ευρώπη που πεισματικά αρνήθηκε να αντιμετωπίσει τα μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματά της, που (με πρωταγωνιστή τη Γερμανία) επέλεξε να κρύβει κάτω από το χαλί τα προβλήματα των τραπεζών της, να αποστρέφει το βλέμμα από την τεχνολογική υστέρηση και που επαφίονταν στην επεκτατική πολιτική της Κίνας για τις εξαγωγές της, θετικές εκπλήξεις δεν αναμένονται. Απειλές υπάρχουν: Ενα άτακτο Brexit. Δεύτερη, οι ευρωεκλογές. Το 2014, η άνοδος της ακροδεξιάς στη Βρετανία παρέσυρε τον Κάμερον να υποσχεθεί (για να καταφέρει να επανεκλεγεί…) δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. Πέντε χρόνια μετά, το 2019, όλοι αναρωτιούνται τι αποτελέσματα θα έχει μια νέα, μεγαλύτερη άνοδος της ακροδεξιάς, π.χ. στη Γαλλία. Εξ ου και η αγωνία Μακρόν – που αποτυπώθηκε στο πρόσφατο άρθρο-έκκλησή του.

Δυστυχώς, η Ευρώπη δεν τρέχει. Ασθμαίνει και διατρέχει κινδύνους. Στον καμβά αυτού του ευρωπαϊκού περιβάλλοντος, θα ήταν συνετό να γίνεται η αποτίμηση και η στάθμιση όσων κάνουμε κι όσων παραλείπουμε να κάνουμε στη χώρα μας. Αυτό θα μας βοηθούσε να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις, να περιορίζουμε αυταπάτες και να συνειδητοποιείται το μέγεθος της προσπάθειας που ορθώνεται μπροστά μας.

Οσα πετυχαίνουμε σήμερα, ίσως θα ήταν πολύ σημαντικά και σπουδαία για την πορεία της χώρας αν τα είχαμε πετύχει έγκαιρα, πριν από 5-6 χρόνια, σε μια διαφορετική φάση της Ευρώπης. Καθώς όμως όλα γίνονται με το σταγονόμετρο και με καθυστέρηση, σήμερα είναι ανεπαρκή. Κι αν είναι (και προφανώς είναι...) λάθος ο μηδενισμός τους, εξίσου λάθος είναι η επανάπαυση. Εκτός των άλλων, διότι δεν υπάρχει η ισχυρή ατμομηχανή που θα τραβούσε όλα τα βαγόνια.