Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ: Στον αστερισμό της κρίσης

Η κρίση του ΝΑΤΟ είναι μια κρίση του ευρωπαϊκού σκέλους της Συμμαχίας, καθώς οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν ότι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να καλύψουν το κενό ασφαλείας που δημιουργείται στην άμεση γειτονιά της Ευρώπης, τώρα που οι ΗΠΑ δείχνουν όλο και λιγότερη διάθεση να το κάνουν αυτές

Τι να σου κάνει και η βασίλισσα Ελισάβετ! Αφού το ΝΑΤΟ αποφάσισε να γιορτάσει στο Λονδίνο τα 70 χρόνια της ύπαρξής του, φρόντισε κι αυτή με τη σειρά της να στολίσει τα ανάκτορα του Μπάκινγκχαμ για να δεξιωθεί την Τρίτη τους ηγέτες των κρατών - μελών. Επίσημο ένδυμα και κουβεντούλα, ευκαιρία για φωτογραφικά στιγμιότυπα - ίσως το μοναδικό... ευχάριστο διάλειμμα στους ατέλειωτες καυγάδες που μαίνονται εντός της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, η οποία βιώνει μία ακόμη κρίση στην ιστορία της.

Μια κρίση υπαρξιακή, σύμφωνα με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, που πιστεύει ότι το ΝΑΤΟ είναι “εγκεφαλικά νεκρό”. Μια κρίση οικονομική, σύμφωνα με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, που αποφάσισε να συνεισφέρει λιγότερο στον προϋπολογισμό της Συμμαχίας (από το 22,1% στο 16,35%), απαιτώντας να βάλουν οι υπόλοιποι τα 150 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο που θα λείψουν. Μια κρίση... συντονισμού, με την Τουρκία να αποφασίζει μονομερώς τις κινήσεις της στη Βόρεια Συρία -σε συνεννόηση μόνο με τους Αμερικανούς και τους Ρώσους-, να ενεργοποιεί τα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα S400 σε δοκιμές με τα -και ΝΑΤΟϊκά- F16, αλλά και να απειλεί να μπλοκάρει τα αμυντικά σχέδια του ΝΑΤΟ στη Βαλτική και την Πολωνία για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας.

Για την ακρίβεια, η κρίση του ΝΑΤΟ είναι μια κρίση του ευρωπαϊκού σκέλους της Συμμαχίας, καθώς οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν ότι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να καλύψουν το κενό ασφαλείας που δημιουργείται στην άμεση γειτονιά της Ευρώπης, τώρα που οι ΗΠΑ δείχνουν όλο και λιγότερη διάθεση να το κάνουν αυτές. Επίσης, δεν αντιλαμβάνονται όλες οι χώρες με τον ίδιο τρόπο το κενό ασφαλείας. Δεν “καίγονται” οι χώρες της Βαλτικής για τις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο ή τις κολεγιές της Άγκυρας με τη Λιβύη για τη χάραξη θαλασσίων συνόρων, ούτε συμμερίζεται η Ισπανία, για παράδειγμα, τους φόβους των Πολωνών για τη ρώσικη αρκούδα.

Με λυμένα τα ζωνάρια

Πριν από την έναρξη της συνόδου, τουλάχιστον τρεις από τους πρωταγωνιστές έχουν το ζωνάρι τους λυμένο για καυγά. Ο ένας είναι ο Μακρόν, με τη διάγνωση - βόμβα για την υγεία της Συμμαχίας, έστω κι αν, στη συνέχεια, μετά τη συνάντησή του με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, υποστήριξε ότι με τις δηλώσεις του ήθελε να στείλει στους συμμάχους ένα μήνυμα αφύπνισης. Ο άλλος είναι ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που φρόντισε προχθές από την Κωνσταντινούπολη να επιτεθεί στον Μακρόν, λέγοντας “πήγαινε πρώτα να κοιτάξεις τον δικό σου εγκεφαλικό θάνατο”. Ο τρίτος είναι -οποία έκπληξη!- ο Τραμπ, που έχει ξεκαθαρίσει ότι οι ΗΠΑ “δεν θα πληρώνουν για τους άλλους” και την έχει στημένη στους Ευρωπαίους μεθαύριο στο Λονδίνο, στην περίπτωση που δεν αποδεχτούν να καλύψουν το μέρος εκείνο των λειτουργικών εξόδων του ΝΑΤΟ που αποφάσισε να αφήσει ακάλυπτο. Για να μην τον εξαγριώσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι του, έσπευσαν την Πέμπτη να δηλώσουν ότι θα το κάνουν - άλλωστε το ποσό είναι μάλλον... συμβολικό. Με μία εξαίρεση, τη Γαλλία που είπε “όχι” - κάτι που φρόντισε να επισημάνει ο Ερντογάν.

Η γεφυροποιός...

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα με το περίσσευμα τεστοστερόνης, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ φαίνεται να έχει επιλέξει για τον εαυτό της τον ρόλο της γεφυροποιού. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι ο υπουργός της Εξωτερικών, έσπευσε, μια μέρα μετά τη “βόμβα” Μακρόν, να προτείνει τη σύσταση μιας επιτροπής εμπειρογνωμόνων που θα ασχοληθούν με το μέλλον της Συμμαχίας. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Μακρόν, που επιζητεί την... αφύπνιση των Ευρωπαίων εταίρων -και τη χειραφέτησή τους από τις ΗΠΑ-, η Μέρκελ τόνισε ενώπιον της Βουλής της ενόψει της συνόδου του ΝΑΤΟ, ότι, “προς το παρόν, η Ευρώπη δεν είναι από μόνη της σε θέση να εξασφαλίσει την άμυνά της”. Κι ότι για την ασφάλεια της Γερμανίας το ΝΑΤΟ έχει σήμερα “τουλάχιστον την ίδια σημασία όπως κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου”.

Για να εξευμενίσει τον Τραμπ, η Μέρκελ φρόντισε να ξεκαθαρίσει ότι το Βερολίνο θέλει να αναλάβει περισσότερες υποχρεώσεις για την ασφάλεια της Ευρώπης και συνεπώς θα αυξήσει σταδιακά τα αμυντικά της έξοδα.

Και με το βλέμμα στραμμένο στον Ερντογάν, χαρακτήρισε μεν την Τουρκία «δύσκολο εταίρο», υποστήριξε δε την αναγκαιότητα της παραμονής της στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, δεδομένης της “γεωστρατηγικής της σημασίας”.

...και οι “κομπάρσοι”

Το αν η διαπραγματευτική δεινότητα της Μέρκελ θα μαλακώσει τα... θηρία, μένει να φανεί. Πάντως, τα μικρότερα κράτη - μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας θα νιώσουν για μια ακόμη φορά “κομπάρσοι”, καθώς τα όποια σπουδαία θα αποφασιστούν -ή θα σταθεί αδύνατον να αποφασιστούν- σε στενό κύκλο, πριν και στο περιθώριο της συνόδου. Στα τετ α τετ του Τραμπ με επιλεγμένους εταίρους ή στα άτυπα... κουαρτέτα. Για παράδειγμα, για το μείζον θέμα της Συρίας, που και λόγω προσφυγικού “καίει” πολλά κράτη - μέλη έχουν κλείσει ραντεβού στο περιθώριο της συνόδου ο Ερντογάν, ο Μακρόν, η Μέρκελ και ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον.

Πάντως, για την ελληνική κυβέρνηση -ή έστω το επικοινωνιακό επιτελείο της- η υπαρξιακή κρίση του ΝΑΤΟ δεν είναι θέμα που την απασχολεί ιδιαίτερα. Στο περιθώριο της συνόδου, βέβαια, αναμένεται να τεθεί από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια στους ομολόγους του το ζήτημα του μνημονίου Τουρκίας - Λιβύης, το οποίο αγνοεί την ύπαρξη της Κρήτης και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Κατά τα άλλα, αυτό που φρόντισε να... διαρρεύσει το επιτελείο του Μαξίμου στα μέσα ενημέρωσης είναι η είδηση ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά της συζύγου του θα παρευρεθούν στη δεξίωση που θα παραθέσει η βασίλισσα Ελισάβετ στα ανάκτορα του Μπάκινγκχαμ προς τιμήν των ηγετών των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ, πριν από την έναρξη της συνόδου.