Στρογγυλές διατυπώσεις...
Mοιρολατρία για την ανεργία των νέων
Ελίζα Παπαδάκη, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2006-03-29
«Ώς το τέλος του 2007 σε κάθε νέο άνθρωπο που έχει φύγει από το σχολείο και είναι άνεργος θα πρέπει να προτείνεται μια δουλειά, θέση μαθητείας, πρόσθετη κατάρτιση ή άλλο μέτρο απασχολησιμότητας εντός έξι μηνών».
H δέσμευση αυτή περιλαμβάνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που έγινε στις 23-24 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, όπου τίθεται επίσης ο στόχος να δημιουργηθούν έξι εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας την τριετία 2005-2007, ώστε το ποσοστό ανεργίας στην Ένωση να πέσει κατά μία μονάδα - στο 8%. Μιλώντας με τους δημοσιογράφους που τον συνόδευσαν εκεί, ο Έλληνας Πρωθυπουργός ήταν επιφυλακτικός απέναντι στην ανάληψη συγκεκριμένων ποσοτικών δεσμεύσεων, με το επιχείρημα της απώλειας αξιοπιστίας στην περίπτωση που η πολιτική βούληση αποδεικνύεται ανεπαρκής για να επιτευχθούν οι στόχοι. Έμεινε έτσι σε γενικές, στρογγυλές διατυπώσεις για τις μεταρρυθμίσεις που θα ευνοήσουν τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, οπότε και θα αυξηθεί η απασχόληση. Πόσο; Πότε; Ο κ. Καραμανλής και η κυβέρνησή του δεν εκτίθενται να μας απαντήσουν.
Οι νέοι άνεργοι στη χώρα μας ξεπερνούν τις 200.000: σε 205.700 άτομα έως 29 ετών τούς κατέγραφε το τελευταίο τρίμηνο του 2005 η στατιστική Έρευνα Εργατικού Δυναμικού. Πρόκειται για τον ένα στους πέντε αυτών των ηλικιών, στις γυναίκες μάλιστα για τη μία στις τέσσερις, που ψάχνουν για δουλειά και δεν βρίσκουν. Πολλοί βρίσκονται στην κατάσταση αυτή επί χρόνια, ίσως με κάποιες περιστασιακές «δουλίτσες» εν τω μεταξύ: άλλοτε «μαύρες» (αδήλωτες και χωρίς ένσημα, καμιά φορά και απλήρωτες, με τον εργοδότη να τους λέει να περάσουν τον άλλο και τον παράλλο μήνα και να μην τους δίνει την αμοιβή τους), άλλοτε νόμιμες, με ολιγόμηνες συμβάσεις που δεν ανανεώνονται, στο Δημόσιο ιδίως, όπου συχνά είχαν την εμπειρία να πασχίζουν και να αποδίδουν περισσότερο από μόνιμους συναδέλφους τους, για να βρεθούν στο τέλος και πάλι απ’ έξω. Ίσως να παρακολούθησαν και κάποια «σεμινάρια», χρηματοδοτούμενα από τα ευρωπαϊκά ταμεία, τα οποία δεν τους άνοιξαν καμία πόρτα...
Σκεφθείτε πόσο θα άλλαζε η ζωή τους - και η ζωή των οικογενειών τους που τους συντηρούν, που μπορεί να μόχθησαν και να στερήθηκαν για να τους σπουδάσουν και τώρα πολλαπλασιάζουν το άγχος τους - αν η υπογραφή του Πρωθυπουργού στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μεταφραζόταν στην υποχρέωση της πολιτείας να προτείνει στον καθένα τους μια χειροπιαστή δουλειά ή μια μαθητεία ή κατάρτιση με συγκεκριμένη προοπτική (όχι ψευτοκατάρτιση-άλλοθι, απλώς για να ξοδεύονται τα κοινοτικά κονδύλια) από τα τέλη του επομένου έτους, ξεκινώντας από σήμερα. Αλλά αυτό θα προϋπέθετε η απασχόληση των νέων, η καταπολέμηση της απαράδεκτα υψηλής ανεργίας τους να αποτελέσει προτεραιότητα στην οποία θα συντονίζονταν όλες οι πολιτικές. Και τέτοια προτεραιότητα προφανώς δεν υφίσταται στην Ελλάδα σήμερα.
Διότι μπορεί να έχει δίκιο ο Πρωθυπουργός όταν επικαλείται τα απογοητευτικά έως σήμερα αποτελέσματα της πορείας της Ευρώπης συνολικά προς τους φιλόδοξους στόχους που είχαν θέσει οι ηγέτες της το 2000 στη Λισαβώνα. H διαπίστωση αυτή όμως δεν θα έπρεπε να συνεπάγεται μοιρολατρική παραίτηση από κοινωνικά αναγκαίες επιδιώξεις. Πιο παραγωγικό θα ήταν να διερευνηθούν τα αίτια, η πολιτική αποτυχία σύνθεσης αντιτιθέμενων κοινωνικών συμφερόντων, στις χώρες που υστερούν, σε αντιδιαστολή με τις πολιτικές που προωθούν αποδοτικά έχοντας αποσπάσει ευρεία κοινωνική στήριξη οι κυβερνήσεις άλλων χωρών. Ούτε είναι λογικό να θεωρεί ο κ. Καραμανλής ότι απορρίπτοντας την καταδικασμένη στους δρόμους της Γαλλίας πρωτοβουλία του ομολόγου του Ντομινίκ ντε Βιλπέν εξάντλησε τις προσδοκίες της κοινής γνώμης. Για να την καθησυχάσει διαβεβαίωνε ότι με τα μέτρα του καλοκαιριού (ωράριο, φθηνότερες υπερωρίες, δυσμενέστεροι όροι για τους εφεξής προσλαμβανόμενους στον δημόσιο τομέα) «ολοκληρώσαμε τις παρεμβάσεις μας στην αγορά εργασίας». Μέτρα με μηδαμινή επίπτωση στη δημιουργία νέας απασχόλησης, την ώρα που η πελατειακή λογική εξακολουθεί να πρυτανεύει στον ΟΑΕΔ και οι διακόσιες χιλιάδες οικογένειες των νέων ανέργων αναζητούν εναγωνίως μια γνωριμία, κάποιο «μέσο» για να βολέψουν τα παιδιά τους, αφού άλλος δρόμος δεν τους ανοίγεται.
Το θέμα δεν αφορά όμως μόνο το υπουργείο Απασχόλησης. Πολιτική προτεραιότητα στην απασχόληση των νέων θα σήμαινε αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, κίνητρα για τις επιχειρήσεις, αξιοποίηση των υψηλών πόρων που ακόμα ευτυχώς λαμβάνουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για αναγκαία κοινωνικά και περιβαλλοντικά προγράμματα που δημιουργούν θέσεις εργασίας, το ίδιο και σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τον πολιτισμό μέχρι την αγροτική ανάπτυξη, οπωσδήποτε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, εν τέλει τη σύνδεση κάθε πολιτικής με αυτό τον στόχο. Και συνεχή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων με αυτό το κριτήριο. Δυστυχώς η προτεραιότητα αυτή δεν υφίσταται.
H δέσμευση αυτή περιλαμβάνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που έγινε στις 23-24 Μαρτίου στις Βρυξέλλες, όπου τίθεται επίσης ο στόχος να δημιουργηθούν έξι εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας την τριετία 2005-2007, ώστε το ποσοστό ανεργίας στην Ένωση να πέσει κατά μία μονάδα - στο 8%. Μιλώντας με τους δημοσιογράφους που τον συνόδευσαν εκεί, ο Έλληνας Πρωθυπουργός ήταν επιφυλακτικός απέναντι στην ανάληψη συγκεκριμένων ποσοτικών δεσμεύσεων, με το επιχείρημα της απώλειας αξιοπιστίας στην περίπτωση που η πολιτική βούληση αποδεικνύεται ανεπαρκής για να επιτευχθούν οι στόχοι. Έμεινε έτσι σε γενικές, στρογγυλές διατυπώσεις για τις μεταρρυθμίσεις που θα ευνοήσουν τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, οπότε και θα αυξηθεί η απασχόληση. Πόσο; Πότε; Ο κ. Καραμανλής και η κυβέρνησή του δεν εκτίθενται να μας απαντήσουν.
Οι νέοι άνεργοι στη χώρα μας ξεπερνούν τις 200.000: σε 205.700 άτομα έως 29 ετών τούς κατέγραφε το τελευταίο τρίμηνο του 2005 η στατιστική Έρευνα Εργατικού Δυναμικού. Πρόκειται για τον ένα στους πέντε αυτών των ηλικιών, στις γυναίκες μάλιστα για τη μία στις τέσσερις, που ψάχνουν για δουλειά και δεν βρίσκουν. Πολλοί βρίσκονται στην κατάσταση αυτή επί χρόνια, ίσως με κάποιες περιστασιακές «δουλίτσες» εν τω μεταξύ: άλλοτε «μαύρες» (αδήλωτες και χωρίς ένσημα, καμιά φορά και απλήρωτες, με τον εργοδότη να τους λέει να περάσουν τον άλλο και τον παράλλο μήνα και να μην τους δίνει την αμοιβή τους), άλλοτε νόμιμες, με ολιγόμηνες συμβάσεις που δεν ανανεώνονται, στο Δημόσιο ιδίως, όπου συχνά είχαν την εμπειρία να πασχίζουν και να αποδίδουν περισσότερο από μόνιμους συναδέλφους τους, για να βρεθούν στο τέλος και πάλι απ’ έξω. Ίσως να παρακολούθησαν και κάποια «σεμινάρια», χρηματοδοτούμενα από τα ευρωπαϊκά ταμεία, τα οποία δεν τους άνοιξαν καμία πόρτα...
Σκεφθείτε πόσο θα άλλαζε η ζωή τους - και η ζωή των οικογενειών τους που τους συντηρούν, που μπορεί να μόχθησαν και να στερήθηκαν για να τους σπουδάσουν και τώρα πολλαπλασιάζουν το άγχος τους - αν η υπογραφή του Πρωθυπουργού στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μεταφραζόταν στην υποχρέωση της πολιτείας να προτείνει στον καθένα τους μια χειροπιαστή δουλειά ή μια μαθητεία ή κατάρτιση με συγκεκριμένη προοπτική (όχι ψευτοκατάρτιση-άλλοθι, απλώς για να ξοδεύονται τα κοινοτικά κονδύλια) από τα τέλη του επομένου έτους, ξεκινώντας από σήμερα. Αλλά αυτό θα προϋπέθετε η απασχόληση των νέων, η καταπολέμηση της απαράδεκτα υψηλής ανεργίας τους να αποτελέσει προτεραιότητα στην οποία θα συντονίζονταν όλες οι πολιτικές. Και τέτοια προτεραιότητα προφανώς δεν υφίσταται στην Ελλάδα σήμερα.
Διότι μπορεί να έχει δίκιο ο Πρωθυπουργός όταν επικαλείται τα απογοητευτικά έως σήμερα αποτελέσματα της πορείας της Ευρώπης συνολικά προς τους φιλόδοξους στόχους που είχαν θέσει οι ηγέτες της το 2000 στη Λισαβώνα. H διαπίστωση αυτή όμως δεν θα έπρεπε να συνεπάγεται μοιρολατρική παραίτηση από κοινωνικά αναγκαίες επιδιώξεις. Πιο παραγωγικό θα ήταν να διερευνηθούν τα αίτια, η πολιτική αποτυχία σύνθεσης αντιτιθέμενων κοινωνικών συμφερόντων, στις χώρες που υστερούν, σε αντιδιαστολή με τις πολιτικές που προωθούν αποδοτικά έχοντας αποσπάσει ευρεία κοινωνική στήριξη οι κυβερνήσεις άλλων χωρών. Ούτε είναι λογικό να θεωρεί ο κ. Καραμανλής ότι απορρίπτοντας την καταδικασμένη στους δρόμους της Γαλλίας πρωτοβουλία του ομολόγου του Ντομινίκ ντε Βιλπέν εξάντλησε τις προσδοκίες της κοινής γνώμης. Για να την καθησυχάσει διαβεβαίωνε ότι με τα μέτρα του καλοκαιριού (ωράριο, φθηνότερες υπερωρίες, δυσμενέστεροι όροι για τους εφεξής προσλαμβανόμενους στον δημόσιο τομέα) «ολοκληρώσαμε τις παρεμβάσεις μας στην αγορά εργασίας». Μέτρα με μηδαμινή επίπτωση στη δημιουργία νέας απασχόλησης, την ώρα που η πελατειακή λογική εξακολουθεί να πρυτανεύει στον ΟΑΕΔ και οι διακόσιες χιλιάδες οικογένειες των νέων ανέργων αναζητούν εναγωνίως μια γνωριμία, κάποιο «μέσο» για να βολέψουν τα παιδιά τους, αφού άλλος δρόμος δεν τους ανοίγεται.
Το θέμα δεν αφορά όμως μόνο το υπουργείο Απασχόλησης. Πολιτική προτεραιότητα στην απασχόληση των νέων θα σήμαινε αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, κίνητρα για τις επιχειρήσεις, αξιοποίηση των υψηλών πόρων που ακόμα ευτυχώς λαμβάνουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για αναγκαία κοινωνικά και περιβαλλοντικά προγράμματα που δημιουργούν θέσεις εργασίας, το ίδιο και σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τον πολιτισμό μέχρι την αγροτική ανάπτυξη, οπωσδήποτε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, εν τέλει τη σύνδεση κάθε πολιτικής με αυτό τον στόχο. Και συνεχή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων με αυτό το κριτήριο. Δυστυχώς η προτεραιότητα αυτή δεν υφίσταται.
