Σύμφωνο συμβίωσης και πολιτικό κόστος

Στο τέλος της χρονιάς που μας πέρασε, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Παπανδρέου, σε συνέντευξή του στην Ενωση Ξένων Ανταποκριτών, προανήγγειλε ότι το ΠΑΣΟΚ θα καταθέσει σχέδιο νόμου για την καθιέρωση συμφώνου συμβίωσης που θα αφορά τόσο τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, όσο και τα ετεροφυλόφιλα που δεν θέλουν να τελέσουν γάμο.

Ηδη η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Τομέα Δικαιωμάτων, Κοινωνικής Ενταξης και Μετανάστευσης του ΠΑΣΟΚ έχει επεξεργαστεί ολοκληρωμένο σχέδιο νόμου για το θέμα.

Στις 11 Απριλίου το «κάθε μέρα πολίτης» σε συνεργασία με τον Τομέα Δικαιωμάτων και τη Γραμματεία Διεθνών Σχέσεων του ΠΑΣΟΚ οργάνωσαν εκδήλωση όπου παρουσιάστηκε το σχέδιο νόμου, ενώ εκπρόσωποι από τη Γαλλία και την Ισπανία μετέφεραν τις εμπειρίες τους από την εφαρμογή παρόμοιων νόμων στις χώρες τους.

Παρά ταύτα στο ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται μια δυστοκία και μια κωλυσιεργία ως προς την κατάθεση της σχετικής πρότασης στη Βουλή ή εν πάση περιπτώσει την υιοθέτηση της φιλοσοφίας της ως επίσημης θέσης του κόμματος.

Το επιχείρημα που προβάλλεται είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν τόσο οξυμένα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που αφορούν την πλειονότητα του λαού, ώστε είναι πολυτέλεια να ασχολείται το ΠΑΣΟΚ με τέτοια περιθωριακά θέματα.

Η απάντηση είναι ότι τα σύγχρονα σοσιαλιστικά και αριστερά κόμματα στην Ευρώπη έχουν ξεφύγει από το στενό δικονομισμό και προβάλλουν ένα συνολικό όραμα για την κοινωνία, όπου βεβαίως κυρίαρχη θέση έχουν τα οικονομικά ζητήματα, όμως παράλληλα αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα και θέματα που αφορούν την ποιότητα ζωής, την ελευθερία των ανθρώπων και το σπάσιμο αναχρονιστικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων.

Επειτα, ποιος κρίνει ότι το σύμφωνο συμβίωσης δεν αφορά σημαντική μερίδα συμπολιτών μας; Χιλιάδες ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, που για τον έναν ή τον άλλο λόγο δεν θέλουν να παντρευτούν, αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα.

Συχνά είναι τα δημοσιεύματα εφημερίδων για περιπτώσεις όπου κάποιος πεθαίνει και αντί να τον κληρονομήσει η επί πολλές δεκαετίες σύντροφός του, τον κληρονομεί κάποιος μακρινός συγγενής που δεν τον έχει δει ποτέ.

Ή που κάποια βρίσκεται στην εντατική και δεν μπορεί να την επισκεφθεί ο σύντροφός της γιατί δεν θεωρείται συγγενής από το νόμο.

Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει το σύμφωνο συμβίωσης για χιλιάδες ομοφυλόφιλα ζευγάρια, αφού αυτός είναι ο μόνος τρόπος νομιμοποίησης της σχέσης τους.

Αλλά για τους ομοφυλόφιλους το μέτρο πέραν της πρακτικής έχει και τεράστια συμβολική σημασία.

Η δυνατότητα επισημοποίησης της σχέσης τους σε κρατικό επίπεδο δρα στην κατεύθυνση της απενοχοποίησής τους, της ισότητάς τους με τους άλλους πολίτες, του σεβασμού της διαφορετικότητάς τους και των δικαιωμάτων τους. Στην Ισπανία, οι σοσιαλιστές καθιέρωσαν τον πολιτικό γάμο ομοφυλοφίλων, ενώ στη Βρετανία οι Εργατικοί την πολιτική ένωση ομοφυλοφίλων. Το δικό μας σχέδιο νόμου είναι πολύ πιο συντηρητικό. Είναι όμως ένα σημαντικό πρώτο βήμα.

Τέλος, θέλω να σημειώσω ότι οξυμένα προβλήματα του λαού πάντα θα υπάρχουν και άρα με τη λογική ορισμένων δεν θα πρέπει ποτέ να ασχοληθούμε με τα προβλήματα σημαντικών μειοψηφιών.

Στην πραγματικότητα, πίσω από τις δικαιολογίες ορισμένων κρύβεται ο φόβος του πολιτικού κόστους.

Ομως ένα προοδευτικό σοσιαλιστικό κόμμα δεν μπορεί να υποτάσσεται στη μέση κοινωνική συνείδηση. Γιατί έτσι θα οδηγείται συνέχεια σε πιο συντηρητικές θέσεις.

Οφείλει να επεμβαίνει μαχητικά για να αλλάξει την κοινωνική συνείδηση και να διαμορφώσει νέα προοδευτική πλειοψηφία.

Αυτό έκανε ο σοσιαλιστής Ισπανός πρωθυπουργός Θαπατέρο και στο θέμα των σχέσεων κράτους-Εκκλησίας και στους γάμους ομοφυλοφίλων και τελικά έχει μαζί του την πλειονότητα του ισπανικού λαού.

Αν δώσεις μια μάχη με ενότητα, αποφασιστικότητα και μαχητικότητα, πάντοτε την κερδίζεις.

Αυτό πρέπει να κάνει το ΠΑΣΟΚ και για το σύμφωνο συμβίωσης και για άλλες ριζοσπαστικές κοινωνικές τομές και κυρίως για το χωρισμό κράτους-Εκκλησίας.

*Δικηγόρος, αναπληρωτής υπεύθυνος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΠΑΣΟΚ