Εμείς και τα κινήματα
Γεράσιμος Γεωργάτος, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-05-18
Αφού ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες και οι διεργασίες του 4ου Ε.Κ.Φ και μετά την πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα πορεία του Σαββάτου, πολλαπλώς χρήσιμος θα είναι ένας διάλογος για μια ψύχραιμη και νηφάλια αποτίμηση τόσο του γεγονότος καθεαυτού όσο και των σχέσεων του ΣΥΝ ως πολιτικού κόμματος με τα Νέα Κοινωνικά Κινήματα με τα οποία ορθώς συμπορεύεται, αιωρουμένων ωστόσο ζητημάτων που χρήζουν πολιτικό διάλογο.
Διαβάζουμε σε φυλλάδιο του Φόρουμ εκδοθέντος μερίμνη του ΣΥΝ: «…ο τάδε … στέλεχος του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος …» ή στην Αυγή, (Τρίτη, 9/5/06, σελ. 6): «… είμαστε αισιόδοξοι για τις προοπτικές του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος …».
Τέτοιου είδους διατυπώσεις εμπεριέχουν συμπυκνωμένα μια ορισμένη αντίληψη για τα κινήματα και την παγκοσμιοποίηση και θέτουν ερωτήματα επί των οποίων δεν έχει αναπτυχθεί ουσιαστικός εσωκομματικός διάλογος με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η έννοια του στελέχους αναιρεί την ίδια την έννοια και την ουσία του κινήματος. Τα Νέα Κοινωνικά Κινήματα δεν είναι ούτε κόμματα, ούτε συνδικάτα. Είναι πολυσυλλεκτικά και όχι κλαδικά, μπορεί να είναι μονοθεματικά ή πολυθεματικά, δεν έχουν κάθετες ιεραρχικές δομές και όπου αυτές υποτυπωδώς υπάρχουν (πχ Attac), εξυπηρετούν κυρίως ανάγκες συντονισμού. Όσοι συμμετέχουν διασυνδέονται οριζόντια υπό μορφή δικτύου, οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση το μίνιμουμ όπου όλοι συμφωνούν αποφεύγοντας την προσφυγή σε ψηφοφορίες. Πρόκειται για έναν άλλο, διαφορετικό και εναλλακτικό τρόπο συμμετοχής στην πολιτική, χωρίς κομματικές δεσμεύσεις και ιεραρχικές εξαρτήσεις που εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι εκφράζει πλήθος πολιτών των μεταβιομηχανικών κοινωνικών σχηματισμών - πρώτη δυναμική εμφάνιση στο Σηάτλ - σε συνάρτηση με την κρίση εμπιστοσύνης προς τους παραδοσιακούς κομματικούς οργανισμούς. Συνεπώς, η έννοια του στελέχους αποκαλύπτει μια κομματοκεντρική οπτική σε σχέση με τα κινήματα η οποία δεν υποβοηθά την ανάπτυξή τους, γεγονός διαπιστωμένο στη χώρα μας, ασφαλώς σε συνδυασμό με πολλούς άλλους λόγους που δεν είναι του παρόντος.
«Ο όρος «αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα» μπορεί να εκληφθεί ως : α) γενικώς κατά της παγκοσμιοποίησης β) κατά της νεοφιλελεύθερης και καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης γ) κατά της νεοφιλελεύθερης και υπέρ της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης.
Η τοποθέτηση γενικώς κατά της παγκοσμιοποίησης, διολισθαίνει προς ανιστόρητες εθνικιστικές αναδιπλώσεις μαζί με τους κ.κ Χριστόδουλο και Καρατζαφέρη των οποίων τη ρητορική και την απήχηση διευκολύνει. Εξάλλου, η Elisabeth Gautier από το Espace Marx του δικτύου Transform όπου συμμετέχει και το δικό μας ίδρυμα Πουλαντζάς, μας επισήμανε ότι στη Γαλλία, αλλά απ` όσο γνωρίζω και στην Ιταλία, χρησιμοποιούν τον όρο «εναλλακτική παγκοσμιοποίηση» προκειμένου να είναι σαφής η διάκριση από την άκρα δεξιά που καταφέρεται γενικώς «κατά της παγκοσμιοποίησης» διεγείροντας αμυντικά, ξενοφοβικά και εθνικιστικά αντανακλαστικά.
Η τοποθέτηση «κατά της νεοφιλελεύθερης και καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης» παραπέμπει το συλλογικό και επιμέρους υποσυνείδητο σε τριτοδιεθνιστικές μεθόδους και πρακτικές, όπου με την ενδυνάμωση της αντίστασης και την περαιτέρω μαζικοποίηση του κινήματος θα ανατραπεί δι` εφόδου ο νεοφιλελεύθερος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, αιωρουμένου πάντοτε, τουλάχιστον μετά το 1989, του ερωτήματος «με τι θα τον αντικαταστήσουμε;» Λογική που δεν συνάδει με τις παραδόσεις και τις αναζητήσεις της ανανεωτικής και διαρκώς ανανεούμενης αριστεράς την οποία θέλει να εκφράζει ο ΣΥΝ.
Η τοποθέτηση «υπέρ της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης» μπορεί να εκφράσει καλύτερα απ` όλες τη δική μας αριστερά. Αυτόν τον όρο ευτυχώς υιοθετεί και το κείμενο της διακήρυξης του 4ου ΕΚΦ. Η ανανεωτική αριστερά αρνείται την υφιστάμενη διαδικασία της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο και συμπορευόμενη και συνδιαλεγόμενη με τα κινήματα επιδιώκει τη βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων με δημοκρατικές διαδικασίες, αναζητά και επιχειρεί να διαμορφώσει το εναλλακτικό κοινωνικό μοντέλο για τις περιφερειακές ολοκληρώσεις, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και να προωθήσει αναγκαίες σήμερα παγκόσμιες ρυθμίσεις.
Πρόκειται για τοποθέτηση απαλλαγμένη από κομματοκεντρική οπτική ή υπονοούμενη εθνικιστική αναδίπλωση ή τριτοδιεθνιστική μεθοδολογία, η οποία επιπλέον αναγνωρίζει το ιδιαίτερο ρόλο και την ξεχωριστή λειτουργία του κόμματος και του κινήματος στις σημερινές μεταβατικές συνθήκες και μπορεί να βοηθήσει την εγχώρια ανάπτυξή τους. Το απέδειξε η πορεία του Σαββάτου. Αντί να κομματικοποιούμε συνειδητά ή ασυνείδητα τα κινήματα ή αντί να επιχειρούμε να αποκτήσει το κόμμα μας κινηματικά χαρακτηριστικά θολώνοντας ταυτότητες και ρόλους, είναι προτιμότερο να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο αυτή την πολύτιμη συνύπαρξη, το διάλογο και τη συμπόρευση και να αποτελέσει η ανανεωτική αριστερά την απαραίτητη γέφυρα για να περνούν, να εκφράζονται και να υλοποιούνται τα αιτήματα των κινημάτων στο επίπεδο της θεσπισμένης πολιτικής, όπως πράττει επιτυχημένα η αριστερά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Εκτός λοιπόν από τα κινηματικά χαρακτηριστικά και τον αέναο ακτιβισμό, απαραίτητος είναι και ο ουσιαστικός πολιτικός διάλογος για να αποσαφηνίζονται σημαντικές πλευρές της πολιτικής μας και της πρακτικής μας, ο οποίος όμως έχω την αίσθηση ότι απουσιάζει από το σύνολο του κόμματος.
Μέλος της Γραμματείας της Νομαρχιακής Α΄ Αθήνας του ΣΥΝ
και της ATTAC
Διαβάζουμε σε φυλλάδιο του Φόρουμ εκδοθέντος μερίμνη του ΣΥΝ: «…ο τάδε … στέλεχος του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος …» ή στην Αυγή, (Τρίτη, 9/5/06, σελ. 6): «… είμαστε αισιόδοξοι για τις προοπτικές του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος …».
Τέτοιου είδους διατυπώσεις εμπεριέχουν συμπυκνωμένα μια ορισμένη αντίληψη για τα κινήματα και την παγκοσμιοποίηση και θέτουν ερωτήματα επί των οποίων δεν έχει αναπτυχθεί ουσιαστικός εσωκομματικός διάλογος με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η έννοια του στελέχους αναιρεί την ίδια την έννοια και την ουσία του κινήματος. Τα Νέα Κοινωνικά Κινήματα δεν είναι ούτε κόμματα, ούτε συνδικάτα. Είναι πολυσυλλεκτικά και όχι κλαδικά, μπορεί να είναι μονοθεματικά ή πολυθεματικά, δεν έχουν κάθετες ιεραρχικές δομές και όπου αυτές υποτυπωδώς υπάρχουν (πχ Attac), εξυπηρετούν κυρίως ανάγκες συντονισμού. Όσοι συμμετέχουν διασυνδέονται οριζόντια υπό μορφή δικτύου, οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση το μίνιμουμ όπου όλοι συμφωνούν αποφεύγοντας την προσφυγή σε ψηφοφορίες. Πρόκειται για έναν άλλο, διαφορετικό και εναλλακτικό τρόπο συμμετοχής στην πολιτική, χωρίς κομματικές δεσμεύσεις και ιεραρχικές εξαρτήσεις που εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι εκφράζει πλήθος πολιτών των μεταβιομηχανικών κοινωνικών σχηματισμών - πρώτη δυναμική εμφάνιση στο Σηάτλ - σε συνάρτηση με την κρίση εμπιστοσύνης προς τους παραδοσιακούς κομματικούς οργανισμούς. Συνεπώς, η έννοια του στελέχους αποκαλύπτει μια κομματοκεντρική οπτική σε σχέση με τα κινήματα η οποία δεν υποβοηθά την ανάπτυξή τους, γεγονός διαπιστωμένο στη χώρα μας, ασφαλώς σε συνδυασμό με πολλούς άλλους λόγους που δεν είναι του παρόντος.
«Ο όρος «αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα» μπορεί να εκληφθεί ως : α) γενικώς κατά της παγκοσμιοποίησης β) κατά της νεοφιλελεύθερης και καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης γ) κατά της νεοφιλελεύθερης και υπέρ της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης.
Η τοποθέτηση γενικώς κατά της παγκοσμιοποίησης, διολισθαίνει προς ανιστόρητες εθνικιστικές αναδιπλώσεις μαζί με τους κ.κ Χριστόδουλο και Καρατζαφέρη των οποίων τη ρητορική και την απήχηση διευκολύνει. Εξάλλου, η Elisabeth Gautier από το Espace Marx του δικτύου Transform όπου συμμετέχει και το δικό μας ίδρυμα Πουλαντζάς, μας επισήμανε ότι στη Γαλλία, αλλά απ` όσο γνωρίζω και στην Ιταλία, χρησιμοποιούν τον όρο «εναλλακτική παγκοσμιοποίηση» προκειμένου να είναι σαφής η διάκριση από την άκρα δεξιά που καταφέρεται γενικώς «κατά της παγκοσμιοποίησης» διεγείροντας αμυντικά, ξενοφοβικά και εθνικιστικά αντανακλαστικά.
Η τοποθέτηση «κατά της νεοφιλελεύθερης και καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης» παραπέμπει το συλλογικό και επιμέρους υποσυνείδητο σε τριτοδιεθνιστικές μεθόδους και πρακτικές, όπου με την ενδυνάμωση της αντίστασης και την περαιτέρω μαζικοποίηση του κινήματος θα ανατραπεί δι` εφόδου ο νεοφιλελεύθερος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, αιωρουμένου πάντοτε, τουλάχιστον μετά το 1989, του ερωτήματος «με τι θα τον αντικαταστήσουμε;» Λογική που δεν συνάδει με τις παραδόσεις και τις αναζητήσεις της ανανεωτικής και διαρκώς ανανεούμενης αριστεράς την οποία θέλει να εκφράζει ο ΣΥΝ.
Η τοποθέτηση «υπέρ της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης» μπορεί να εκφράσει καλύτερα απ` όλες τη δική μας αριστερά. Αυτόν τον όρο ευτυχώς υιοθετεί και το κείμενο της διακήρυξης του 4ου ΕΚΦ. Η ανανεωτική αριστερά αρνείται την υφιστάμενη διαδικασία της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο και συμπορευόμενη και συνδιαλεγόμενη με τα κινήματα επιδιώκει τη βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων με δημοκρατικές διαδικασίες, αναζητά και επιχειρεί να διαμορφώσει το εναλλακτικό κοινωνικό μοντέλο για τις περιφερειακές ολοκληρώσεις, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και να προωθήσει αναγκαίες σήμερα παγκόσμιες ρυθμίσεις.
Πρόκειται για τοποθέτηση απαλλαγμένη από κομματοκεντρική οπτική ή υπονοούμενη εθνικιστική αναδίπλωση ή τριτοδιεθνιστική μεθοδολογία, η οποία επιπλέον αναγνωρίζει το ιδιαίτερο ρόλο και την ξεχωριστή λειτουργία του κόμματος και του κινήματος στις σημερινές μεταβατικές συνθήκες και μπορεί να βοηθήσει την εγχώρια ανάπτυξή τους. Το απέδειξε η πορεία του Σαββάτου. Αντί να κομματικοποιούμε συνειδητά ή ασυνείδητα τα κινήματα ή αντί να επιχειρούμε να αποκτήσει το κόμμα μας κινηματικά χαρακτηριστικά θολώνοντας ταυτότητες και ρόλους, είναι προτιμότερο να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο αυτή την πολύτιμη συνύπαρξη, το διάλογο και τη συμπόρευση και να αποτελέσει η ανανεωτική αριστερά την απαραίτητη γέφυρα για να περνούν, να εκφράζονται και να υλοποιούνται τα αιτήματα των κινημάτων στο επίπεδο της θεσπισμένης πολιτικής, όπως πράττει επιτυχημένα η αριστερά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Εκτός λοιπόν από τα κινηματικά χαρακτηριστικά και τον αέναο ακτιβισμό, απαραίτητος είναι και ο ουσιαστικός πολιτικός διάλογος για να αποσαφηνίζονται σημαντικές πλευρές της πολιτικής μας και της πρακτικής μας, ο οποίος όμως έχω την αίσθηση ότι απουσιάζει από το σύνολο του κόμματος.
Μέλος της Γραμματείας της Νομαρχιακής Α΄ Αθήνας του ΣΥΝ
και της ATTAC
