Ιστορία και μνήμες
Ριχάρδος Σωμερίτης, ΤΟ ΒΗΜΑ, Δημοσιευμένο: 2006-05-19
O πιο απλός τρόπος για να μετατρέψουμε ξανά την Ευρώπη σε ήπειρο πολέμων, ολοκαυτωμάτων, εθνοκαθάρσεων και στο τέλος υποταγής σε όσους μας σώσουν είναι η καταξίωση του εθνικιστικού δόγματος ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορία μας». Τη μονόπλευρη ιστορία μας, φυσικά.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιήθηκε «επιτυχώς» απ’ όλους τους εθνικισμούς στην πρώην Γιουγκοσλαβία με τα γνωστά αποτελέσματα. Γίνεται συστηματική προσπάθεια με ανάλογο περιεχόμενο από τους Πολωνούς και περισσότερο ακόμη από τις βαλτικές χώρες εις βάρος των Ρώσων. Θα μπορούσαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες (από την Ισπανία ως τη Ρωσία) να υπενθυμίζουν στους Γάλλους τον Ναπολέοντα. Θα μπορούσαν όλοι μαζί να υπενθυμίζουν στους Γερμανούς τον Χίτλερ. Θα μπορούσαν οι Βούλγαροι να μας υπενθυμίζουν τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο και να απαιτούν αποζημιώσεις για τους όσους επιγόνους των δεκάδων χιλιάδων θυμάτων του. Θα μπορούσαν όλοι πολλά κι αν προσθέσουμε για όσα οι λαοί της Ασίας, της Αφρικής και της Αμερικής μπορούν δικαίως να προσάψουν στους Ευρωπαίους, θα μπορούσαμε να στήσουμε ένα νέο εντυπωσιακό έργο φρίκης, πολέμου, νέων σφαγών, παγκόσμιας οδύνης.
Ευτυχώς, οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν άλλη άποψη χωρίς να ξεχνούν την Ιστορία. Την πραγματική ιστορία όμως. Που συνήθως είναι διαφορετική από την ως πρόσφατα επίσημη. Έτσι, στη Γαλλία και στη Γερμανία προχώρησαν σε κοινές εξιστορήσεις, με χωρίς πάθος αλήθειες, για τους συνεχείς πολέμους που χώρισαν τους δύο λαούς. Το παράδειγμα είχε εμπνεύσει και μερικούς δικούς μας, καθώς και μερικούς Τούρκους. Συστήθηκαν επιτροπές, αλλά ως τώρα χωρίς αποτέλεσμα. Δυστυχώς. Αν είχαν προχωρήσει στο έργο τους, αλλιώς θα αντιμετωπίζαμε, και αυτοί και εμείς, το σήμερα και κυρίως ΤΟ αύριο των σχέσεών μας.
Μερικοί, εδώ και στην Τουρκία, έχουν μετατρέψει την υπόθεση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε ιδεολογικό και, ορισμένοι, σε προσοδοφόρο επάγγελμα: με την ένταση κερδίζουν, με την ύφεση χάνουν. Ρίχνουν συστηματικά λάδι στη φωτιά. Λες και δεν αρκούν τα πραγματικά προβλήματα (Κυπριακό, Αιγαίο μάλιστα! κ.ά.), διότι βεβαίως υπάρχουν, που όμως για να λυθούν απαιτούν ομαλότητα στις σχέσεις και όχι τη συστηματική καλλιέργεια μίσους ακόμη και στη Θράκη. Αυτό το μίσος οι περισσότεροι, και εδώ και εκεί, δεν το συμμερίζονται. Δυστυχώς, οι περισσότεροι δεν έχουν σωματεία, δεν έχουν δίκτυα, δεν έχουν πολιτικάντηδες και ρασοφόρους να τους εκφράζουν. Να οδηγούν τις ηγεσίες, όπως οι άλλοι, σε «εθνικές εξάρσεις», μπας και χαθεί καμιά ψήφος. Έστω κι αν χαθεί καθ’ οδόν η προοπτική μιας ειρηνικής και έντιμης επίλυσης των διαφορών.
Ως πότε θα ζήσουμε με γνώμονα το τι αμοιβαία διαπράξαμε ο ένας εις βάρος του άλλου με υλικό την υπερβολή; Το νέο παιχνίδι είναι εδώ να βρίσκουμε κάθε μέρα και έναν νέο όρο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το παιχνίδι ήταν η καθημερινή ανακάλυψη και ενός νέου ονόμαΤΟΣ για τη χώρα που όλοι πλέον (από δικό μας σεκταριστικό λάθος) αποκαλούν Μακεδονία (χωρίς εισαγωγικά). Ο κ. Παπούλιας θα έπρεπε να το θυμάται. Και πολλοί άλλοι μαζί του.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιήθηκε «επιτυχώς» απ’ όλους τους εθνικισμούς στην πρώην Γιουγκοσλαβία με τα γνωστά αποτελέσματα. Γίνεται συστηματική προσπάθεια με ανάλογο περιεχόμενο από τους Πολωνούς και περισσότερο ακόμη από τις βαλτικές χώρες εις βάρος των Ρώσων. Θα μπορούσαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες (από την Ισπανία ως τη Ρωσία) να υπενθυμίζουν στους Γάλλους τον Ναπολέοντα. Θα μπορούσαν όλοι μαζί να υπενθυμίζουν στους Γερμανούς τον Χίτλερ. Θα μπορούσαν οι Βούλγαροι να μας υπενθυμίζουν τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο και να απαιτούν αποζημιώσεις για τους όσους επιγόνους των δεκάδων χιλιάδων θυμάτων του. Θα μπορούσαν όλοι πολλά κι αν προσθέσουμε για όσα οι λαοί της Ασίας, της Αφρικής και της Αμερικής μπορούν δικαίως να προσάψουν στους Ευρωπαίους, θα μπορούσαμε να στήσουμε ένα νέο εντυπωσιακό έργο φρίκης, πολέμου, νέων σφαγών, παγκόσμιας οδύνης.
Ευτυχώς, οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν άλλη άποψη χωρίς να ξεχνούν την Ιστορία. Την πραγματική ιστορία όμως. Που συνήθως είναι διαφορετική από την ως πρόσφατα επίσημη. Έτσι, στη Γαλλία και στη Γερμανία προχώρησαν σε κοινές εξιστορήσεις, με χωρίς πάθος αλήθειες, για τους συνεχείς πολέμους που χώρισαν τους δύο λαούς. Το παράδειγμα είχε εμπνεύσει και μερικούς δικούς μας, καθώς και μερικούς Τούρκους. Συστήθηκαν επιτροπές, αλλά ως τώρα χωρίς αποτέλεσμα. Δυστυχώς. Αν είχαν προχωρήσει στο έργο τους, αλλιώς θα αντιμετωπίζαμε, και αυτοί και εμείς, το σήμερα και κυρίως ΤΟ αύριο των σχέσεών μας.
Μερικοί, εδώ και στην Τουρκία, έχουν μετατρέψει την υπόθεση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε ιδεολογικό και, ορισμένοι, σε προσοδοφόρο επάγγελμα: με την ένταση κερδίζουν, με την ύφεση χάνουν. Ρίχνουν συστηματικά λάδι στη φωτιά. Λες και δεν αρκούν τα πραγματικά προβλήματα (Κυπριακό, Αιγαίο μάλιστα! κ.ά.), διότι βεβαίως υπάρχουν, που όμως για να λυθούν απαιτούν ομαλότητα στις σχέσεις και όχι τη συστηματική καλλιέργεια μίσους ακόμη και στη Θράκη. Αυτό το μίσος οι περισσότεροι, και εδώ και εκεί, δεν το συμμερίζονται. Δυστυχώς, οι περισσότεροι δεν έχουν σωματεία, δεν έχουν δίκτυα, δεν έχουν πολιτικάντηδες και ρασοφόρους να τους εκφράζουν. Να οδηγούν τις ηγεσίες, όπως οι άλλοι, σε «εθνικές εξάρσεις», μπας και χαθεί καμιά ψήφος. Έστω κι αν χαθεί καθ’ οδόν η προοπτική μιας ειρηνικής και έντιμης επίλυσης των διαφορών.
Ως πότε θα ζήσουμε με γνώμονα το τι αμοιβαία διαπράξαμε ο ένας εις βάρος του άλλου με υλικό την υπερβολή; Το νέο παιχνίδι είναι εδώ να βρίσκουμε κάθε μέρα και έναν νέο όρο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το παιχνίδι ήταν η καθημερινή ανακάλυψη και ενός νέου ονόμαΤΟΣ για τη χώρα που όλοι πλέον (από δικό μας σεκταριστικό λάθος) αποκαλούν Μακεδονία (χωρίς εισαγωγικά). Ο κ. Παπούλιας θα έπρεπε να το θυμάται. Και πολλοί άλλοι μαζί του.
