Ουκρανία, προσοχή στην προπαγάνδα!

Η διαμάχη στην Ουκρανία είναι βασικά εμφύλια, με έντονο το εθνοτικό στοιχείο

Πληθαίνουν τελευταία οι πληροφορίες δυτικής προέλευσης για επικείμενη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Καλλιεργείται ένα ανησυχητικό κλίμα έντασης και πιθανά στρατιωτικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.

Ο πολίτης που έχει περιορισμένη πληροφόρηση δεν μπορεί, βέβαια, να κρίνει την ακρίβεια των πληροφοριών αυτών. Γνωρίζουμε όμως πως σε καταστάσεις κρίσεων χρησιμοποιείται πλατιά η «μαύρη» προπαγάνδα. Ακόμη και ο Χίτλερ, όταν εισέβαλε στην Πολωνία, ισχυρίστηκε πως την επίθεση είχαν αρχίσει οι Πολωνοί.

Ας θυμηθούμε μερικές πιο πρόσφατες περιπτώσεις:

Το 1964, οι ΗΠΑ κλιμάκωσαν την επίθεση στο Βιετνάμ με αφορμή επεισόδιο στον κόλπο του Τονκίνου, όπου χτυπήθηκε αμερικανικό αντιτορπιλικό. Αργότερα μαθεύτηκε πως το επεισόδιο ήταν εν πολλοίς ανύπαρκτο, κατασκεύασμα των μυστικών υπηρεσιών.

Το 2003, η επίθεση των Αμερικανών και των συμμάχων τους στο Ιράκ στηρίχθηκε σε πληροφορίες πως ο Σαντάμ διέθετε μέσα μαζικής καταστροφής. Όμως, όπως αποδείχτηκε, ούτε χημικά ούτε πυρηνικά είχε το Ιράκ. Με αυτό το ψέμα έγινε ένας πόλεμος που στοίχισε εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Οι πρωτεργάτες Μπους και Μπλερ κυκλοφορούν σήμερα ελεύθεροι. Κανείς δεν τους δίκασε για έγκλημα κατά της ανθρωπότητας στα δικαστήρια όπου οδηγούν τους δικτατορίσκους της Αφρικής και (μερικούς από) τους Γιουγκοσλάβους εγκληματίες πολέμου.

Το 2008, ο ηγέτης της Γεωργίας Σακασβίλι προσπάθησε να «απελευθερώσει» με στρατιωτική επιχείρηση την αυτονομημένη Νότια Οσσετία. Οι Αμερικανοί, με ακροβολισμένους στην περιοχή μερικές χιλιάδες «παρατηρητές», δεν τον αποθάρρυναν. Οι Ρώσοι, όπως είχαν προειδοποιήσει, απάντησαν στρατιωτικά, με αποτέλεσμα, αντί για επανένωση, να έχουμε σήμερα ανεξαρτητοποίηση της Νότιας Οσσετίας και της Αμπχαζίας. Όμως οι δυτικές κυβερνήσεις, αντί να καταδικάσουν τον τυχοδιωκτισμό του Σακασβίλι, μίλησαν για ρωσική, όχι γεωργιανή επίθεση, για ένα ακόμη επεισόδιο στην αυξανόμενη επιθετικότητα του Πούτιν.

Κόκκινη γραμμή

Ας έρθουμε τώρα στην Ουκρανία: μας λένε πως η Ρωσία ετοιμάζει επίθεση, τη συσχετίζουν δε και με απειλή κατά της Πολωνίας και της Λιθουανίας, με «όπλο» αυτή τη φορά όχι χημικά, αλλά... πρόσφυγες. Δεν εξηγούν γιατί ο Πούτιν θέλει να επιτεθεί, αλλά αφήνουν να πλανάται η θεωρία για έναν παράφρονα που επιδιώκει να αναστήσει manu militari την ΕΣΣΔ.

Πώς έχουν όμως τα πράγματα;

Η Ρωσία συναίνεσε στην ειρηνική διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας με τη διαβεβαίωση πως το ΝΑΤΟ δεν θα επεκτεινόταν ανατολικά. Αυτό δεν τηρήθηκε και το ΝΑΤΟ περιλαμβάνει σήμερα όλες τις πρώην χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας και τις τρεις βαλτικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Στρατός και κάθε είδους οπλισμός του ΝΑΤΟ είναι παρατεταγμένα στα σύνορα της Ρωσίας, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα από τη Μόσχα. Κατόπιν αυτού, η Ρωσία ξεκαθάρισε πως ένταξη και της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί γι’ αυτήν «κόκκινη γραμμή».

Ακάθεκτη όμως η Δύση στήριξε και μάλλον υποκίνησε την «επανάσταση της πλατείας Μαϊντάν» στην Ουκρανία, που οδήγησε στην πραξικοπηματική ανατροπή μιας μάλλον φιλορωσικής κυβέρνησης και την άνοδο στην εξουσία ετερόκλητων αντιρωσικών δυνάμεων. Το νέο καθεστώς, συν τοις άλλοις, πήρε σειρά μέτρων εις βάρος του πολυπληθούς ρωσόφωνου πληθυσμού. Όταν δε η στροφή του προς τη Δύση πήγε να θεσμοθετηθεί, αποκλείοντας τη σύσφιξη των ρωσο-ουκρανικών σχέσεων, η Μόσχα αντέδρασε, προσαρτώντας την Κριμαία και στηρίζοντας ένοπλες αποσχιστικές δυνάμεις ρωσόφωνων στην ανατολική Ουκρανία (Ντονμπάς).

Η προσάρτηση της Κριμαίας, που έχει πλειοψηφικό ρωσικό πληθυσμό, διασφαλίζει τη στρατιωτική πρόσβαση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, αποτελεί όμως παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Βέβαια, η Δύση φάνηκε πολύ λιγότερο ευαίσθητη στην ανάλογη περίπτωση του Κοσόβου (δημοψήφισμα για ανεξαρτησία / ένωση ύστερα από εισβολή στρατιωτικών δυνάμεων που την ευνοούν). Και πάντως φαίνεται σήμερα να συμβιβάζεται με το τετελεσμένο.

Αντίθετα, για το Ντονμπάς συμφωνήθηκε με ευρωπαϊκή παρέμβαση μια διαδικασία ειρηνικής επίλυσης της αιματηρής διαμάχης. Προβλέπεται η διασφάλιση εκεί της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, με παράλληλες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα παραχωρούν κάποια αυτονομία στην περιοχή. Όμως η διαδικασία του Μινσκ, όπως ονομάστηκε, έχει παγώσει με ευθύνη του Κιέβου, που διακηρύσσει ανοικτά πως δεν το ικανοποιεί. Ο στρατός του ενισχύεται μαζικά με υπερσύγχρονα όπλα από ΗΠΑ και Ευρώπη. Το ΝΑΤΟ ενισχύει την παρουσία του στα όμορα της Ρωσίας κράτη και πολλαπλασιάζει τα στρατιωτικά γυμνάσια κοντά στα σύνορά της και στη Μαύρη Θάλασσα.

Πόλεμος προπαγάνδας

Σ’ αυτές τις συνθήκες διεξάγεται ο σημερινός πόλεμος προπαγάνδας. Οι Δυτικοί «βλέπουν» μόνο τα ρωσικά στρατεύματα στην περιοχή, οι Ρώσοι βλέπουν τον εξοπλισμό της Ουκρανίας και τα πολεμικά παιχνίδια του ΝΑΤΟ. Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε σενάρια ανάφλεξης, με τις δύο πλευρές να κατηγορούν η μία την άλλη πως αυτή επιτέθηκε πρώτη. Οι Ουκρανοί θα μπορούσαν λ.χ. να ξεκινήσουν μια μείζονα πολεμική επιχείρηση κατά των αποσχιστικών δυνάμεων στο Ντονμπάς. Οι Ρώσοι, που έχουν διακηρύξει πως δεν θα αφήσουν τους ομοεθνείς στην τύχη τους, βοηθούν ενεργά ή και παρεμβαίνουν ευθέως. Φτάνουμε έτσι σε μια γενική ρωσο-ουκρανική σύρραξη με έμμεση εμπλοκή και του ΝΑΤΟ.

Γίνεται έτσι κατανοητή η σημερινή δυτική προπαγάνδα. Ενώ υποκινούν μια ουκρανική επίθεση στο Ντονμπάς, διαδίδουν πως οι Ρώσοι ετοιμάζουν επίθεση. Και αν οι Ρώσοι αντιδράσουν στρατιωτικά στην ουκρανική επίθεση, θα φωνάζουν πως επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι τους για τον επιθετικό Πούτιν.

Ας επαναλάβω πως δεν υπάρχουν δημόσια πειστήρια για το ποιος και αν πραγματικά ετοιμάζει επίθεση. Όμως το σενάριο που εξέθεσα παραπάνω, πολιτικά κρίνοντάς το, φαίνεται το πιο πιθανό. Και το επιχείρημα πως πρέπει να πιστεύουμε περισσότερο τη δημοκρατική Δύση από τον Πούτιν εν προκειμένω δεν ευσταθεί. Ούτε ο Σαντάμ ήταν πιο αξιόπιστος από τη Δύση, ούτε οι Βιετναμέζοι κομμουνιστές, ούτε και ο Πούτιν το 2008. Και όμως τα ψέματα τα είπαν οι δημοκράτες. Γιατί δυστυχώς, εκτός από δημοκράτες, είναι και ιμπεριαλιστές και δεν ανέχονται την αμφισβήτηση της απόλυτης κυριαρχίας τους στον πλανήτη.

Όσο οξύνεται η κατάσταση, η δυτική προπαγάνδα ξεχνά την ειρήνη και προτάσσει τα ηθικά επιχειρήματα υπέρ του «δικαίου πολέμου». Με ποιο δικαίωμα, μας λένε, ο Πούτιν απαγορεύει σε έναν λαό να κυβερνάται δημοκρατικά και να επιλέγει την ένταξη της χώρας του στη Δύση;

Κατ’ αρχάς η εικόνα πως στην Ουκρανία αντιμάχεται η φιλοδυτική δημοκρατία τον φιλορωσικό αυταρχισμό είναι τουλάχιστον απλουστευτική. Γιατί, αν το καθεστώς του Πούτιν είναι όλο και πιο προβληματικό, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να βαπτίσει κανείς το μαφιόζικο καθεστώς του Κιέβου πρόμαχο της δημοκρατίας. Το δε αντιρωσικό στρατόπεδο περιλαμβάνει ασφαλώς και φιλελεύθερους δημοκράτες, αλλά επίσης και ακροδεξιούς, μέχρι και ναζιστές που αντλούν από τη θλιβερή ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όπως και στις βαλτικές χώρες, ο αντιρωσισμός έχει φτάσει να ηρωποιούνται τα Waffen-SS.

Εθνοτική διαμάχη

Η διαμάχη στην Ουκρανία είναι βασικά εμφύλια, με έντονο το εθνοτικό στοιχείο. Υπάρχουν πληθυσμοί με ρωσική εθνική συνείδηση, ενώ διεξάγεται μάχη για τη συνείδηση πολλών περισσότερων ρωσόφωνων. Ουδέποτε σε εθνοτικές διαμάχες η λύση είναι η επιβολή της πλειοψηφίας. Στη Βοσνία, που αυτό επιχειρήθηκε με δημοψήφισμα το 1992, οδηγηθήκαμε σε εκατόμβη. Για την Κύπρο, ούτε και οι πιο φιλέλληνες το διανοούνται. Και στην Ουκρανία μόνο μια συμβιβαστική λύση είναι δίκαιη και βιώσιμη.

Τέλος, υπάρχει και ο πολιτικός ρεαλισμός. Η Ιστορία διδάσκει ότι όταν θίγονται ζωτικά συμφέροντα ασφαλείας μιας χώρας, και μάλιστα ισχυρής, ο κίνδυνος πολέμου είναι μεγάλος. Οι Δυτικοί είναι οι τελευταίοι που αγνοούν πως ο διεθνής προσανατολισμός μιας χώρας υπόκειται συχνά και σε περιορισμούς από τη γενικότερη διάταξη και ισορροπία δυνάμεων. Αυτό ισχύει, βέβαια, και για την Ουκρανία και η σύγκρουση με μια Ρωσία που αισθάνεται απειλούμενη δύσκολα θα ωφελήσει τη δημοκρατία και τον λαό της. Όσοι επιδιώκουν τη σύγκρουση μάλλον δεν τους καίει η δημοκρατία των Ουκρανών (όπως δεν τους καίει η δημοκρατία σε πλήθος καθεστώτων που τους είναι ευνοϊκά), αλλά ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός με τη Ρωσία και η απελπισμένη τους προσπάθεια να διατηρήσουν την παγκόσμια ηγεμονία.

Συμπέρασμα: Προσοχή στον κατακλυσμό προπαγάνδας από γνωστούς πολεμοκάπηλους της Δύσης, τους Μasters of War που έλεγε και ο Μπομπ Ντίλαν! Η ειρήνη είναι πολύτιμο αγαθό. Αυτή, αλλά και η δημοκρατία στην Ανατολική Ευρώπη, δεν διασφαλίζονται με τη σταυροφορία κατά της Μόσχας, αλλά με συνύπαρξη, συνεργασία και σεβασμό των ζωτικών της συμφερόντων.