Ουκρανία: ο κίνδυνος της κλιμάκωσης

Ορθώς ειπώθηκε πως το δέντρο δεν πρέπει να κρύβει το δάσος. Η απαράδεκτη παρέμβαση του (Ελληνο)Ουκρανού ναζί στη Βουλή μας δεν μπορεί να επισκιάσει τον εγκληματικό πόλεμο της Ρωσίας, ούτε την αλληλεγγύη και τη στήριξή μας προς την Ουκρανία. Είναι βέβαια θλιβερό η κυβέρνηση να ισχυρίζεται ψευδέστατα πως ο Τσίπρας δεν καταδικάζει την εισβολή, βλέποντας έτσι, πρώτη αυτή, το δέντρο της κομματικής αντιπαράθεσης αντί για το δάσος της πανεθνικής καταδίκης της εισβολής. Είναι επίσης εξωφρενική η αγωνιώδης προσπάθεια κάποιων καθ’ ημάς φιλελεύθερων να «ξεπλύνουν» τους Ουκρανούς ναζί. Καμία αλληλεγγύη προς την Ουκρανία και καμία απόρριψη των ίσων αποστάσεων δεν συνεπάγεται αποδοχή των ναζιστών ως «μαχητών της ελευθερίας».

Η μεγάλη εικόνα είναι όμως ο πόλεμος που προκάλεσε ο Πούτιν. Οι χιλιάδες νεκροί, ο βαρύς φόρος αίματος που πληρώνουν οι άμαχοι, οι ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές στην Ουκρανία. Ας μην αμφιβάλλουμε: οι σκηνές φρίκης θα πολλαπλασιάζονται ενόσω διαρκούν οι εχθροπραξίες. Αυτή είναι η πραγματικότητα του πολέμου, όπως στο παρελθόν στη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, όπως και σήμερα στην Αιθιοπία. Ασχετα με το τι ακριβώς συμβαίνει σε κάθε περίπτωση και με το πώς χειρίζεται τα γεγονότα η προπαγάνδα. Γι’ αυτό και ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει τώρα.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας εντάσσεται όμως και σε μια μεγαλύτερη εικόνα, ακόμα πιο ανησυχητική: στην αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία και την Κίνα και στην υπόθεση της παγκόσμιας ειρήνης.

Είναι πλέον ξεκάθαρο πως η φρίκη του πολέμου εργαλειοποιείται από όσους επιζητούν το ναυάγιο των ειρηνευτικών συνομιλιών και την παραπέρα κλιμάκωση της σύγκρουσης. Επιδιώκεται να κοπούν οι τελευταίες γέφυρες επικοινωνίας με τη Μόσχα και να σιγήσουν οι φωνές μετριοπάθειας. Στη Γερμανία και αλλού όσοι υποστήριζαν τη συνεννόηση με τη Ρωσία γίνονται στόχος μιας μακαρθικού τύπου ιδεολογικής τρομοκρατίας και οδηγούνται συχνά σε δηλώσεις μετανοίας.

Η δυτική κοινή γνώμη προετοιμάζεται για επέκταση της σύγκρουσης. Ηδη διακηρύσσεται πως, «μετά την Μπούτσα», οι ειρηνευτικές συνομιλίες είναι δύσκολο να σημειώσουν πρόοδο. Εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν πως ο πόλεμος πρέπει να συνεχιστεί μέχρι την πλήρη στρατιωτική ήττα της Ρωσίας. Ο Στόλτενμπεργκ, όργανο των απανταχού «γερακιών», αναγγέλλει ψύχραιμα πως ο πόλεμος θα διαρκέσει πολλούς μήνες ή και χρόνια. Τα περί «αλλαγής καθεστώτος» στη Μόσχα ως στόχος της Δύσης, που είχαν προηγουμένως διαψευσθεί, επανέρχονται τώρα είτε ευθέως, είτε με τη μορφή του αιτήματος παραπομπής του Πούτιν σε διεθνές δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου. Μια παραπομπή που προϋποθέτει την ανατροπή και σύλληψή του.

Οι κυρώσεις πολλαπλασιάζονται, συχνά σε βαθμό παράνοιας (π.χ. σε Ρώσους καλλιτέχνες ή έργα τέχνης). Πυροδοτούν μια παγκόσμια οικονομική κρίση που υπάρχει κίνδυνος να αποσταθεροποιήσει χώρες και δημοκρατίες. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αμυντικό και επιθετικό εξοπλισμό σβήνει και ήδη αποστέλλονται ή προαναγγέλλονται αποστολές στην Ουκρανία μαχητικών αεροσκαφών, τανκς και επιθετικών πυραύλων. Το ΝΑΤΟ ετοιμάζεται για νέα διεύρυνση στα σύνορα της Ρωσίας, αυτή τη φορά στον Βορρά. Πού οδηγούν όλα αυτά;

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών δείχνουν δυστυχώς πως και στη Δύση, ιδιαίτερα στην Ουάσινγκτον, το Λονδίνο και στην έδρα του ΝΑΤΟ, υπάρχουν δυνάμεις, ίσως και κυρίαρχες, που προκρίνουν τη συνέχιση του «παιχνιδιού του κοτόπουλου» (σύμφωνα με το οποίο δύο αντίπαλοι οδεύουν προς μετωπική σύγκρουση ώσπου ο ένας να υποχωρήσει, ο οποίος χαρακτηρίζεται και «κοτόπουλο») με τη Ρωσία μέχρι το κατώφλι του πυρηνικού πολέμου, ή ίσως ακόμα και μέχρι έναν «περιορισμένο» πυρηνικό πόλεμο.

Το κίνητρο της συντριβής της Ρωσίας, της πλήρους υποταγής της Ευρώπης στην Ουάσινγκτον (και της εγκατάλειψης κάθε σκέψης για αυτονομία της) και της στρατιωτικοποίησης των χωρών μας φαίνεται να τυφλώνει σε σχέση με τα ρίσκα αυτής της στρατηγικής και τη συνέχιση της αιματοχυσίας που συνεπάγεται. Με άλλα λόγια, η δυναμική της κλιμάκωσης τροφοδοτείται όχι μόνο από τη συνεχιζόμενη ρωσική επίθεση, αλλά και από στρατηγικούς υπολογισμούς στη Δύση.

Ομως για κάθε εχέφρονα άνθρωπο ο παγκόσμιος πυρηνικός πόλεμος δεν αποτελεί επιλογή, υπό οιεσδήποτε συνθήκες. Αυτό είχε κατανοηθεί εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, ισχύει βέβαια και σήμερα. Ας το θέσω ωμά: Αν κάποιος θεωρεί έναν πόλεμο της Δύσης με τη Ρωσία αναγκαία προϋπόθεση για την ελευθερία της Ουκρανίας, η μόνη έλλογη επιλογή είναι η εγκατάλειψη της Ουκρανίας. Κάθε αντίθετος ισχυρισμός είναι απλά υποκρισία ή ακραίος παραλογισμός. Το ζήτημα είναι να μη φτάσουμε εκεί. Και για να μη φτάσουμε εκεί, αντί να ακροβατούμε στην άκρη του γκρεμού, πρέπει να αναζητηθεί αμέσως ειρηνική διέξοδος. Η συνειδητή παράταση και κλιμάκωση της σύγκρουσης, με την προσδοκία τής κατά κράτος ήττας των Ρώσων, αποτελεί καθαρό τυχοδιωκτισμό.

Η μεγάλη εικόνα επιβάλλει, εκτός από την αλληλεγγύη στους Ουκρανούς, να αναλογιστούμε πού οδηγούμαστε με την κλιμάκωση. Η Ρωσία δεν είναι Σερβία ούτε Ιράκ. Ο συμβιβασμός ανάμεσα στους αντιμαχόμενους είναι μονόδρομος αν δεν θέλουμε να παίζεται η τύχη της ανθρωπότητας. Ο συμβιβασμός ασφαλώς δεν θα είναι δίκαιος, είναι όμως προτιμότερος από τη συνέχιση της αιματοχυσίας και από τη διολίσθηση προς παγκόσμιο πόλεμο. Το ποιος θα είναι αυτός ο συμβιβασμός δεν εναπόκειται σε τρίτους να το αποφασίσουν. Ούτε όμως και οι ισχυροί τρίτοι θα πρέπει να σπρώχνουν τους Ουκρανούς και τον πρόεδρό τους να μας παρασύρουν όλους στο ολοκαύτωμα.

Αν φτάσουμε σε πυρηνική σύγκρουση, λίγη σημασία θα έχει ποιος «φταίει» ή ότι την ξεκίνησε ο Πούτιν. Σημασία θα έχει πως, στριμώχνοντας μια μεγάλη πυρηνική δύναμη και έναν απρόβλεπτο και επικίνδυνο ηγέτη, θα έχουμε οδηγήσει τον πλανήτη μας στην καταστροφή. Δεν νοείται να το επιτρέψουμε! Η φρίκη των άμαχων νεκρών πρέπει να οδηγήσει στην ειρήνη, όχι να ανοίξει τον δρόμο για ασύγκριτα μεγαλύτερες συμφορές.