Γαλλία / Διλήμματα Μακρόν αφού «κανονικοποίησε» την Ακροδεξιά

Πρόεδρος μόνος, ψάχνει πλειοψηφία»: σοβαρές μόνο προτάσεις στο Μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων, Παρίσι, Γαλλία, υπόψη Εμανουέλ Μακρόν. Το τηλεοπτικό διάγγελμα του Προέδρου το βράδυ της Τετάρτης είχε στόχο την προσέλκυση συμμάχων προκειμένου η προεδρική, σχετική πλέον, πλειοψηφία να αποκτήσει τις κρίσιμες 43 ψήφους που της λείπουν για να μπορεί να νομοθετεί. Προς το παρόν, η έκκλησή του δεν έχει εισακουστεί καθώς κανένα κόμμα ή συμμαχία δεν έδειξε ενδιαφέρον, και μάλιστα παρά το γεγονός ότι ο Μακρόν επιχείρησε να φανεί ενωτικός, απαλείφοντας, για παράδειγμα, κάθε αναφορά στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, που μέχρι πρότινος είχε κεντρικό ρόλο στο πρόγραμμά του.

Η αξιοπιστία του βρίσκεται στο ναδίρ και η πρόταση που έκανε στη Μαρίν Λεπέν κατά τη συνάντησή τους στο Προεδρικό Μέγαρο για συνεργασία, στο πλαίσιο μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, όπως αποκάλυψε η ίδια, δεν διευκόλυνε την κατάστασή του. Πρόκειται για τον ίδιο πολιτικό που πριν από δυόμισι μήνες, μεταξύ των δύο γύρων των προεδρικών εκλογών, έλεγε ότι οι ψηφοφόροι του και εκείνοι της Αριστεράς «έχουν κοινές αξίες», ενώ οι εκπρόσωποί του τόνιζαν σε όλους τους τόνους ότι υπολόγιζαν στην Ανυπότακτη Γαλλία, στο ΚΚΓ, στο ΣΚ και στους Πράσινους για να ορθώσουν τείχος απέναντι στην ακροδεξιά υποψήφια.

Και πράγματι, το τείχος υψώθηκε και ο σεισμός αποφεύχθηκε. Στην πραγματικότητα, εξαιτίας της αλαζονικής στάσης του μακρονικού στρατοπέδου, μετατέθηκε χρονικά, αλλάζοντας πεδίο: μπορεί η Ακροδεξιά να μην εκπόρθησε (ακόμη) την Προεδρία της Δημοκρατίας, εισήλθε όμως πρώτη φορά εντυπωσιακά στη Βουλή με 89 βουλευτές, τόσους ώστε η Λεπέν να πανηγυρίζει ότι πλέον το κόμμα της είναι το πρώτο της χώρας! Μια μεγάλη, δυστυχώς, επιτυχία (από τους 8 βουλευτές που είχε ως σήμερα) που δεν έχει προηγούμενο, αν σκεφθεί κανείς ότι το 1986 οι 35 βουλευτές που είχε εκλέξει ο πατέρας της Ζαν Μαρί Λεπέν ήταν το αποτέλεσμα του αναλογικού εκλογικού νόμου.

Στις φετινές βουλευτικές εκλογές η «κανονικοποιημένη» πλέον Ακροδεξιά της Λεπέν κατάφερε να υπερβεί τα εμπόδια του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, που εκπονήθηκε ακριβώς για να αβαντάρει τα κόμματα εξουσίας. Στην «κανονικοποίηση» αυτή έχει συμβάλει σημαντικά και ο Μακρόν. Ήταν όμως η κυβέρνησή του που επί 5 χρόνια καλλιεργούσε συστηματικά το έδαφος για την άνοδο, μέσα από την «αποδαιμονοποίηση», της Ακροδεξιάς όταν, για παράδειγμα, ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν «επέπληττε» τη Λεπέν, λέγοντάς της ότι είναι πολύ «μαλακή» απέναντι στο Ισλάμ. Ή όταν η κυβέρνηση υιοθετούσε όλη την ατζέντα της ακροδεξιάς περί «ασφάλειας»...

Το βράδυ της Τετάρτης, νέα στροφή, νέο κοστούμι. Ο Μακρόν έτεινε χείρα συνεργασίας, υποσχέθηκε διαφορετική διακυβέρνηση, έκλινε σε όλες τις πτώσεις τη λέξη «συμβιβασμός» και κάλεσε τις πολιτικές δυνάμεις να «ξεκαθαρίσουν» τη θέση τους. Δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ. Η μία μετά την άλλη απέρριψε το αίτημά του, βαθαίνοντας ακόμη περισσότερο ένα πρωτόγνωρο από την ίδρυση της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας κοινοβουλευτικό σκηνικό.

Μελανσόν: Η Βουλή πλέον είναι ισχυρή

Η Βουλή είναι η παλλόμενη καρδιά της δημοκρατίας αυτής της χώρας. Το εμπόδιο είναι αυτός» παρατήρησε χαρακτηριστικά ο Αντριέν Κατενέν, νούμερο 2 της Ανυπότακτης Γαλλίας και νεοεκλεγείς βουλευτής. Είχε προηγηθεί ο επικεφαλής της Νέας Λαϊκής Οικολογικής και Κοινωνικής Ένωσης Ζαν Λικ Μελανσόν, που εκτίμησε ότι πλέον «η εκτελεστική εξουσία είναι αδύναμη αλλά η Βουλή είναι ισχυρή», δείχνοντας παράλληλα πώς εννοεί αυτήν την ισχύ: «Η πρωθυπουργός πρέπει να παρουσιαστεί στη Βουλή και να αποσπάσει ψήφο εμπιστοσύνης, κι αν δεν την πάρει, να παραιτηθεί». Ενώ ο εθνικός γραμματέας του ΚΚΓ και πλέον βουλευτής Φαμπιέν Ρουσέλ παρατηρούσε ότι «μετά την ανακάλυψη των δημόσιων υπηρεσιών το 2020, ο Μακρόν ανακαλύπτει τις αρετές του κοινοβουλευτικού διαλόγου και τον πραγματικό ρόλο της Εθνοσυνέλευσης το 2022! Θα κρίνουμε από τις πράξεις».

Αλλά και από την πλευρά τους οι Ρεπουμπλικάνοι δεν έδειξαν καμία διάθεση να τείνουν χείρα βοηθείας, επιλέγοντας την «κατά περίπτωση» εξέταση των νομοθετημάτων: «Δεν μπορεί να υπάρξει λευκή επιταγή, καθώς, πέραν των άλλων, δεν υπάρχει σαφές πρόγραμμα» τόνισε ο νέος πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας τους Ολιβιέ Μαρλέξ. Αλλά και η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν δεν εμφανίζεται «πρόθυμη», λέγοντας διά στόματος του προσωρινού προέδρου του κόμματος Ζορντάν Μπαρντελά ότι «ο Πρόεδρος άλλαξε μέθοδο χωρίς να αλλάξει ένα κόμμα από το πρόγραμμά του» και πως «ζητά από την αντιπολίτευση να πάει προς εκείνον, ενώ αυτός έχασε στις κάλπες».

Η κρίσιμη Πέμπτη

Δεν είναι τυχαίο ότι η νέα σύνθεση της Βουλής δημιουργεί νέα δεδομένα. Όπως, για παράδειγμα, την αναμέτρηση της Νέας Λαϊκής Οικολογικής και Κοινωνικής Ένωσης και της Εθνικής Συσπείρωσης για την κρίσιμη θέση της προεδρίας της Οικονομικής Επιτροπής που έχει σημαντικές αρμοδιότητες, με τους μακρονικούς να παίζουν τον ρόλο του διαιτητή. Σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, από το 2009, η θέση καταλαμβάνεται από μέλος της πρώτης Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Αντιπολίτευσης. «Θα ζητήσουμε την προεδρία της Επιτροπής Οικονομικών» ανακοίνωσε η Λεπέν, θεωρώντας ότι η Εθνική Συσπείρωση είναι το πρώτο κόμμα της αντιπολίτευσης. «Η Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση είναι η πρώτη δύναμη της αντιπολίτευσης, θα παρουσιάσουμε κοινό υποψήφιο» δήλωσε από την πλευρά του ο Ερίκ Κοκρέλ. Το προεδρικό στρατόπεδο αντιμετωπίζει το δίλημμα: συνεργασία με την Ακροδεξιά ή με τη Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση; Ή θα επιχειρήσει φυγή προς τα μπρος με επιλογή άλλου βουλευτή, π.χ., από τους Ρεπουμπλικάνους; Η απάντηση μόνον αθώα δεν είναι. Η σχετική ψηφοφορία αναμένεται την Πέμπτη…

«Πρόεδρος μονάρχης» τέλος, ο λόγος στη Βουλή

Στις εκλογές ο Μακρόν ακύρωσε το δημοκρατικό μέτωπο: το 58% των μακρονικών απέσχε στις περιπτώσεις αναμέτρησης αριστερού και ακροδεξιού υποψηφίου, θεωρώντας ότι «η ψήφος κατά της Λεπέν σήμαινε την αποστολή ενός στρατιώτη του Μελανσόν στη Βουλή»

Η συμμαχία της Αριστεράς πέτυχε μέρος του στόχου της: να περιορίσει την παντοδυναμία του επανεκλεγέντος Προέδρου. Η απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής, οι 289 έδρες, παρέμεινε μακρινός στόχος και σε αυτό συνέβαλαν η μαζική αποχή που άγγιξε το 54% αλλά και το γεγονός ότι το δημοκρατικό μέτωπο δεν λειτούργησε σε αυτές τις εκλογές με ευθύνη του Μακρόν.

Απέναντι στους ακροδεξιούς υποψηφίους στις 65 περιφέρειες όπου υποψήφιος της αριστερής συμμαχίας βρέθηκε απέναντι σε υποψήφιο της Εθνικής Συσπείρωσης, δεν υπήρξε τοποθέτηση των μακρονικών για σαφή στήριξή του, ενώ δεν συνέβη το ίδιο με τη NUPES. «Οι μακρονικοί θεώρησαν ότι η NUPES και η Εθνική Συσπείρωση βρίσκονται εκτός του δημοκρατικού φάσματος, άρα δεν ψηφίζουμε. Για την προεδρική πλειοψηφία, η ψήφος κατά της Εθνικής Συσπείρωσης σήμαινε αποστολή άλλου ένα στρατιώτη του Μελανσόν στη Βουλή» τόνισε ο Ζερόμ Φουκέ, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο IFOP, στη Μοντ, εξηγώντας το 58% (72% σύμφωνα με το Ινστιτούτο IPSOS) της αποχής των ψηφοφόρων του Μακρόν στον β΄ γύρο στις περιπτώσεις αναμέτρησης αριστερού και ακροδεξιού υποψηφίου.

Πάντως οι 142 (από 60 το 2017) βουλευτές (75 για την Ανυπότακτη Γαλλία από 17 που είχε, 27 για το ΣΚ από 30, 12 για το ΚΚΓ από 10) που εξέλεξε η Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση θα παίξουν τον καθοριστικό ρόλο μιας ισχυρής αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στα σχέδια Μακρόν. Το στοίχημα αυτό προϋποθέτει τη διατήρηση της ενότητας της συμμαχίας.

Διακομματική ομάδα της NUPES στη Βουλή

Την Πέμπτη η NUPES σφράγισε την ενότητά της στη Βουλή με τη σύσταση, όπως προβλέπεται από την καταστατική συμφωνία, μιας διακομματικής ομάδας. Αυτό που έμοιαζε απίθανο πριν από λίγους μόλις μήνες έγινε πράξη: Βουλευτές της Ανυπότακτης Γαλλίας, του ΚΚΓ, του ΣΚ, Πράσινοι συναντήθηκαν στη Βουλή πρώτη φορά με στόχο, σύμφωνα με το κοινό πρόγραμμα, «τον συνδυασμό της διαφορετικότητας των εκφράσεων και της συνοχής των αποφάσεων», καθώς και την ανάγκη η ομάδα να είναι το σημείο «συζήτησης και μόνιμου συντονισμού μεταξύ των διαφορετικών συνιστωσών και της επεξεργασίας νομοθετικών προτάσεων».

Η ενότητα της συμμαχίας, πάντως, θα είναι ένα θέμα που θα βρίσκεται μονίμως στο μικροσκόπιο φίλων και αντιπάλων. Δεν είναι τυχαίο ότι μια πρόταση του Μελανσόν περί «ενιαίας ομάδας» της συμμαχίας, την οποία απέρριψαν άμεσα οι συνιστώσες της χωρίς ο επικεφαλής της Ανυπότακτης Γαλλίας να επιμείνει, μεταφράστηκε σε ανάλυση σχεδόν ολόκληρης σελίδας στη «Monde» υπό τον τίτλο «Μετά τις εκλογές η NUPES δυσκολεύεται να μείνει ενωμένη»... Τι κι αν προβλέπονται από κοινό πρόγραμμα ξεχωριστές Κοινοβουλευτικές Ομάδες στο πλαίσιο της διακομματικής ομάδας;

Αναγκασμένος να συνυπάρξει με τη νομοθετική εξουσία

Τώρα ο άμεσος στόχος της συμμαχίας είναι να αναγκαστεί η πρωθυπουργός του Μακρόν να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, ένα αίτημα που δείχνει πόσο το κέντρο βάρους της πολιτικής μετατίθεται πλέον στο Κοινοβούλιο μετά την ήττα του Μακρόν στις βουλευτικές εκλογές. Μια εξέλιξη που δεν είναι αρνητική, όσο κι αν ορισμένοι αναλυτές, οπαδοί της «ενιαίας σκέψης», καταστροφολογούν.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι πλέον αναγκασμένος να συνυπάρξει με τη νομοθετική εξουσία, την οποία όμως δεν ελέγχει! «Πηγαίνουμε προς μια πενταετή θητεία όπου ο ρόλος της Βουλής θα είναι αναβαθμισμένος» εξήγησε ο συνταγματολόγος Ντομινίκ Ρουσό. Η Βουλή δεν θα καταγράφει απλώς τις βουλές του Προέδρου της Δημοκρατίας, που στην προηγούμενη θητεία του υποβάθμισε την κοινοβουλευτική διαδικασία με «επείγουσες διαδικασίες», περιφρονώντας την αντιπολίτευση και τους βουλευτές. Στις 19 Ιουνίου οι πολίτες ψήφισαν το τέλος του «Προέδρου - μονάρχη - Δία».