Πυροτέχνημα η αναθεώρηση
Ελίζα Παπαδάκη, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-10-01
Επιχειρώντας μια πελώρια αναθεώρηση των εθνικών λογαριασμών, που εμφανίζει κατά 25% υψηλότερο το εθνικό προϊόν της τελευταίας πενταετίας, η κυβέρνηση έρχεται πρακτικά να παραδεχθεί την πλήρη αναξιοπιστία των στοιχείων στα οποία στήριζε την πολιτική της ως τώρα. Έχουμε όμως κανένα λόγο να προσδοκούμε εφεξής ότι θα παράγονται πιο αξιόπιστες στατιστικές για να σχεδιάζονται καλύτερες πολιτικές;
Ο τρόπος που επελέγη να κοινοποιηθεί αιφνίδια το θέμα, μέσω μιας συνέντευξης του γενικού γραμματέα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Μανώλη Κοντοπυράκη στο Reuters, μάλλον το αντίθετο υποδηλώνει: Η έμφαση σε εισοδήματα από παράνομες δραστηριότητες (λαθρεμπόριο τσιγάρων και ποτών, πορνεία, ξέπλυμα χρήματος), τα οποία, σύμφωνα με τον κ. Κοντοπυράκη, θα περιλαμβάνονται πλέον στο ΑΕΠ, μετέδωσε μιαν εντελώς στρεβλωτική εικόνα - "Το αρχαιότερο επάγγελμα δίνει ώθηση στο ελληνικό προϊόν" ήταν ο σχετικός τίτλος των Financial Times. Η αναφορά στους κανόνες της Eurostat και η υπαγωγή του όλου εγχειρήματος στη συνήθη αναθεωρητική πρακτική των ευρωπαϊκών χωρών προκάλεσε την κατηγορηματική δήλωση της εκπροσώπου του αρμόδιου επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια ότι δεν είχε προηγηθεί καμία συνεννόηση μεταξύ Ελλάδας και Eurostat. Τα κράτη μέλη αναθεωρούν τακτικά τα στοιχεία τους, εδώ όμως πρόκειται για πολύ σημαντική αναθεώρηση που πρέπει να ελεγχθεί, είπε η κ. Αμέλια Τόρες, προσθέτοντας ότι η επαλήθευση θα απαιτήσει μερικές εβδομάδες τουλάχιστον. Αλλά το κυριότερο ήταν, βέβαια, οι υποψίες που εξέθρεψε η τόσο μεγάλη λογιστική αύξηση του ΑΕΠ, ότι έγινε για να εξυπηρετήσει την εμφάνιση του ελλείμματος σε ποσοστό χαμηλότερο από το 3%. Θα ήταν καλύτερο να την κάνουν του χρόνου, όταν η Ελλάδα θα είχε δείξει ότι εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς το Σύμφωνο Σταθερότητας χωρίς να καταφεύγει σε λογιστικά μέτρα, έλεγε χαρακτηριστικά στην International Herald Tribune οικονομολόγος της Deutsche Bank.
Το δυσμενή διεθνή αντίκτυπο προσπάθησε να αμβλύνει ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης: Εκφράζοντας και τη δική του έκπληξη για το μέγεθος της αναθεώρησης, την απέδωσε κυρίως στην καλύτερη μέτρηση των υπηρεσιών (λιανικό και χονδρικό εμπόριο, μεταφορές, ξενοδοχεία, κατασκευές και ενοίκια), στη βάση νέων ερευνών που συλλέγουν πληρέστερα πρωτογενή στοιχεία, όπως είπε. Καθώς είχε εκτεθεί από τις δηλώσεις Κοντοπυράκη, θέλησε να μειώσει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι η συμπερίληψη παράνομων δραστηριοτήτων "δεν αφορά ούτε το 0,7% από το 25% της αναθεώρησης" (πρόκειται πάντως, με ένα πρόχειρο υπολογισμό, για ένα ετήσιο ποσό της τάξης του 1,25 δισ. ευρώ!). Αλλά και έτσι ήρθε σε διάσταση με την πρακτική όλων των προηγμένων χωρών να μην προσμετρούν τέτοια εισοδήματα στο ΑΕΠ τους, όπως την εξηγούσε εμπειρογνώμονας της INSEE, της Στατιστικής Υπηρεσίας της Γαλλίας, στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Προς Βρυξέλλες
Μετά τα αυστηρά σχόλια των εκπροσώπων της Επιτροπής, ο υπουργός ανέστειλε την αρχική του πρόθεση να δημοσιοποιήσει τα αναθεωρημένα στοιχεία, βεβαιώνοντας ότι η Eurostat είναι αρμόδια για να τα επικυρώσει. Και επέμεινε ότι το προσχέδιο του προϋπολογισμού που θα παρουσιάσει αύριο, με ένα έλλειμμα 2,6% του ΑΕΠ φέτος και 2,4% για το 2007, έχει καταρτισθεί με τα παλαιά εθνικολογιστικά στοιχεία. Σε μιαν επίδειξη προσήλωσης στη δημοσιονομική εξυγίανση υποστήριξε άλλωστε ότι, ακόμα και αν με τα αναθεωρημένα στοιχεία το έλλειμμα θα εμφανίζεται μικρότερο σε σχέση με το ΑΕΠ, αυτό θα πρέπει να μας οδηγήσει νωρίτερα, το 2010 αντί του 2012 που έχουμε δεσμευθεί, να καταρτίζουμε ισοσκελισμένους ή ελαφρά πλεονασματικούς προϋπολογισμούς. Και αυτό διότι το δημοσιονομικό πρόβλημα παραμένει οξύ, το μεγαλύτερο ΑΕΠ δεν το λύνει, αλλά, αντίθετα, αναδεικνύει την πολύ μεγαλύτερη από όσο υπολογιζόταν έκταση της φοροδιαφυγής στη χώρα, αναγνώρισε.
Οι μετρημένες αυτές τοποθετήσεις απευθύνονται κυρίως στις Βρυξέλλες και δεν αναιρούν την προφανή επιδίωξη της κυβέρνησης να αξιοποιήσει προπαγανδιστικά μιαν εικόνα μεγαλύτερου πλούτου, και ιδίως κάποια μεγαλύτερη ευχέρεια για επιλεκτικές παροχές τον τελευταίο χρόνο μέχρι τις εκλογές. Την επιδίωξη αυτή δείχνει η αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων της αναθεώρησης: με ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα - άσχετα αν ατύχησε στην Ευρώπη και χρειάστηκε να το μαζέψει ο κ. Αλογοσκούφης - αλλά πάντως όχι με σοβαρή επανεξέταση της οικονομικής πολιτικής: η αποκάλυψη πολύ μεγαλύτερης φοροδιαφυγής, για παράδειγμα, θα επέβαλλε αλλαγή κατεύθυνσης της φορολογικής πολιτικής. Όσο για την παρενέργεια που προέκυψε, την απώλεια πόρων από το Ταμείο Συνοχής μετά το 2010 επειδή το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα δεν θα είναι πλέον χαμηλότερο από το 90% του μέσου ευρωπαϊκού, αυτή θα συμβεί πέρα από το χρονικό ορίζοντα των κυβερνητικών σχεδιασμών, που δεν ξεπερνούν τις επόμενες εκλογές. Μπορεί εξάλλου τα έτη 2011-2013 να χάσουμε 1,4 δισ. ευρώ, τα πενταπλάσια χρήματα του Δ ΚΠΣ όμως θα εξακολουθούν να ρέουν. Ο κ. Καραμανλής θα μπορεί να λέει ότι παρέλαβε το κατά κεφαλήν εισόδημα στο 75% του ευρωπαϊκού και το έφθασε πάνω από το 90%! Και περήφανα να πληρώνει 300 εκατομμύρια πάρα πάνω το χρόνο, ένα 0,5% των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού, σε αυξημένη εισφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι η δεύτερη παρενέργεια του αυξημένου ΑΕΠ.
Πίσω από το αυξημένο ΑΕΠ πιο άγρια ανισότητα
Οι εθνικοί λογαριασμοί που μετρούν την αξία όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται κάθε χρόνο στη χώρα, δηλαδή το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), τα στοιχεία που το απαρτίζουν (γεωργία-βιομηχανία-κατασκευές-υπηρεσίες, κατανάλωση-επενδύσεις, ιδιωτικός-δημόσιος τομέας) και τα εισοδήματα στα οποία μεταφράζεται, δεν χρησιμεύουν κυρίως για να υπολογίζουμε αν το δημόσιο έλλειμμα κινείται στα όρια που επιτρέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ούτε μόνο για να διαπιστώνουμε πόσο μεταβάλλεται από τη μία χρονιά στην άλλη (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ή ανάπτυξης) και πόσο, σε σχέση με τον πληθυσμό, απέχει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (σύγκλιση). Οι πληροφορίες που παρέχουν για τη σύσταση της παραγωγής και για την κατανομή του εισοδήματος αποτελούν αναγκαία βάση για τη διαμόρφωση στόχων και πολιτικών. Γι αυτό έχει σημασία να απεικονίζουν την πραγματικότητα όσο πιο πιστά γίνεται.
Τα τελευταία 15 χρόνια είχαν επιχειρηθεί δύο αναθεωρήσεις των εθνικών λογαριασμών: Η πρώτη, που αύξησε το ΑΕΠ κατά 20%, έγινε το 1992 επί κυβέρνησης Μητσοτάκη (συμπτωματικά, πάλι με τον κ. Αλογοσκούφη στο ΣΟΕ τότε, και με τον κ. Κοντοπυράκη στην ΕΣΥΕ). Η δεύτερη το 1998, προκειμένου να γίνει η προσαρμογή στο νέο ευρωπαϊκό εθνικολογιστικό σύστημα του 1995, έφερε αμελητέα αύξηση του ΑΕΠ και δεν επηρέασε την πορεία προς την ΟΝΕ. Μια νέα αναθεώρηση ήταν επιβεβλημένη, μεταξύ άλλων και για να ενσωματώσει τα στοιχεία από την απογραφή του 2001, προεργασίες είχαν άλλωστε ξεκινήσει από το 2002. Είναι γνωστό ότι η παραοικονομία, οικονομικές δραστηριότητες και εισοδήματα που δεν καταγράφονται πουθενά, είναι πολύ υψηλή στην Ελλάδα, και συγκλίνουσες εκτιμήσεις την ανεβάζουν γύρω στο 30% του ΑΕΠ. Είναι δυνατό να την περιορίζει η νέα αναθεώρηση, που αυξάνει το ΑΕΠ κατά 25%, σε ένα σκανδιναβικό 5%, ή δείχνει ότι ήταν πολύ μεγαλύτερη ακόμα; Αυτό είναι ένα από τα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντήσουν οι αρμόδιοι, όταν δημοσιοποιήσουν τα νέα στοιχεία.
Στο μεταξύ, από όσα ήδη είπε ο κ. Αλογοσκούφης προκύπτει με βεβαιότητα ότι για το 2005 το σύνολο των φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, από ένα μέσο ευρωπαϊκό 40% του ΑΕΠ μειώνεται σε ένα ιρλανδικό 32%, και αντίστοιχα μειώνονται ως προς το ΑΕΠ οι δημόσιες δαπάνες: οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συντάξεις, επιδόματα) περιορίζονται στο 14,3% του νέου ΑΕΠ (από 17,9%) ενώ ακόμα πενιχρότερη θα γίνεται η αναλογία των δημοσίων δαπανών για την παιδεία, την έρευνα, την υγεία. Ότι η βιομηχανία μαζί με την ενέργεια, όπου απασχολούνταν το 15% των απασχολουμένων, πέφτει πλέον ενδεχομένως στο 10,5% του ΑΕΠ (υπολογιζόταν στο 13,2%) και η γεωργία, με το 13% των απασχολουμένων, στο 4% (υπολογιζόταν σε 5%). Και ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανεβαίνει στα 20.425 ευρώ (από 16.340), αλλά ότι η κατανομή του στον πληθυσμό θα αποδειχθεί πιθανώς ακόμα πιο άνιση. Αν και μισθωτή εργασία υπάρχει άφθονη και στην παραοικονομία, η σχέση των μισθών προς τα υπόλοιπα εισοδήματα (κέρδη, εισοδήματα αυταπασχολουμένων και από περιουσία), μάλλον θα πρέπει να αναμένουμε ότι επιδεινώνεται από το 1:1,65 που εμφανιζόταν ως τώρα. Στο βαθμό που η αναθεώρηση θα έχει πετύχει να συλλάβει τους παράνομα χαμηλούς μισθούς (κάτω από τον κατώτατο της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας), και οι "μέσες αμοιβές εξηρτημένης εργασίας" μπορεί να αποδειχθούν χαμηλότερες από τα 25.022 ευρώ στα οποία καταγράφονταν.
Ο τρόπος που επελέγη να κοινοποιηθεί αιφνίδια το θέμα, μέσω μιας συνέντευξης του γενικού γραμματέα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Μανώλη Κοντοπυράκη στο Reuters, μάλλον το αντίθετο υποδηλώνει: Η έμφαση σε εισοδήματα από παράνομες δραστηριότητες (λαθρεμπόριο τσιγάρων και ποτών, πορνεία, ξέπλυμα χρήματος), τα οποία, σύμφωνα με τον κ. Κοντοπυράκη, θα περιλαμβάνονται πλέον στο ΑΕΠ, μετέδωσε μιαν εντελώς στρεβλωτική εικόνα - "Το αρχαιότερο επάγγελμα δίνει ώθηση στο ελληνικό προϊόν" ήταν ο σχετικός τίτλος των Financial Times. Η αναφορά στους κανόνες της Eurostat και η υπαγωγή του όλου εγχειρήματος στη συνήθη αναθεωρητική πρακτική των ευρωπαϊκών χωρών προκάλεσε την κατηγορηματική δήλωση της εκπροσώπου του αρμόδιου επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια ότι δεν είχε προηγηθεί καμία συνεννόηση μεταξύ Ελλάδας και Eurostat. Τα κράτη μέλη αναθεωρούν τακτικά τα στοιχεία τους, εδώ όμως πρόκειται για πολύ σημαντική αναθεώρηση που πρέπει να ελεγχθεί, είπε η κ. Αμέλια Τόρες, προσθέτοντας ότι η επαλήθευση θα απαιτήσει μερικές εβδομάδες τουλάχιστον. Αλλά το κυριότερο ήταν, βέβαια, οι υποψίες που εξέθρεψε η τόσο μεγάλη λογιστική αύξηση του ΑΕΠ, ότι έγινε για να εξυπηρετήσει την εμφάνιση του ελλείμματος σε ποσοστό χαμηλότερο από το 3%. Θα ήταν καλύτερο να την κάνουν του χρόνου, όταν η Ελλάδα θα είχε δείξει ότι εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς το Σύμφωνο Σταθερότητας χωρίς να καταφεύγει σε λογιστικά μέτρα, έλεγε χαρακτηριστικά στην International Herald Tribune οικονομολόγος της Deutsche Bank.
Το δυσμενή διεθνή αντίκτυπο προσπάθησε να αμβλύνει ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης: Εκφράζοντας και τη δική του έκπληξη για το μέγεθος της αναθεώρησης, την απέδωσε κυρίως στην καλύτερη μέτρηση των υπηρεσιών (λιανικό και χονδρικό εμπόριο, μεταφορές, ξενοδοχεία, κατασκευές και ενοίκια), στη βάση νέων ερευνών που συλλέγουν πληρέστερα πρωτογενή στοιχεία, όπως είπε. Καθώς είχε εκτεθεί από τις δηλώσεις Κοντοπυράκη, θέλησε να μειώσει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι η συμπερίληψη παράνομων δραστηριοτήτων "δεν αφορά ούτε το 0,7% από το 25% της αναθεώρησης" (πρόκειται πάντως, με ένα πρόχειρο υπολογισμό, για ένα ετήσιο ποσό της τάξης του 1,25 δισ. ευρώ!). Αλλά και έτσι ήρθε σε διάσταση με την πρακτική όλων των προηγμένων χωρών να μην προσμετρούν τέτοια εισοδήματα στο ΑΕΠ τους, όπως την εξηγούσε εμπειρογνώμονας της INSEE, της Στατιστικής Υπηρεσίας της Γαλλίας, στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Προς Βρυξέλλες
Μετά τα αυστηρά σχόλια των εκπροσώπων της Επιτροπής, ο υπουργός ανέστειλε την αρχική του πρόθεση να δημοσιοποιήσει τα αναθεωρημένα στοιχεία, βεβαιώνοντας ότι η Eurostat είναι αρμόδια για να τα επικυρώσει. Και επέμεινε ότι το προσχέδιο του προϋπολογισμού που θα παρουσιάσει αύριο, με ένα έλλειμμα 2,6% του ΑΕΠ φέτος και 2,4% για το 2007, έχει καταρτισθεί με τα παλαιά εθνικολογιστικά στοιχεία. Σε μιαν επίδειξη προσήλωσης στη δημοσιονομική εξυγίανση υποστήριξε άλλωστε ότι, ακόμα και αν με τα αναθεωρημένα στοιχεία το έλλειμμα θα εμφανίζεται μικρότερο σε σχέση με το ΑΕΠ, αυτό θα πρέπει να μας οδηγήσει νωρίτερα, το 2010 αντί του 2012 που έχουμε δεσμευθεί, να καταρτίζουμε ισοσκελισμένους ή ελαφρά πλεονασματικούς προϋπολογισμούς. Και αυτό διότι το δημοσιονομικό πρόβλημα παραμένει οξύ, το μεγαλύτερο ΑΕΠ δεν το λύνει, αλλά, αντίθετα, αναδεικνύει την πολύ μεγαλύτερη από όσο υπολογιζόταν έκταση της φοροδιαφυγής στη χώρα, αναγνώρισε.
Οι μετρημένες αυτές τοποθετήσεις απευθύνονται κυρίως στις Βρυξέλλες και δεν αναιρούν την προφανή επιδίωξη της κυβέρνησης να αξιοποιήσει προπαγανδιστικά μιαν εικόνα μεγαλύτερου πλούτου, και ιδίως κάποια μεγαλύτερη ευχέρεια για επιλεκτικές παροχές τον τελευταίο χρόνο μέχρι τις εκλογές. Την επιδίωξη αυτή δείχνει η αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων της αναθεώρησης: με ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα - άσχετα αν ατύχησε στην Ευρώπη και χρειάστηκε να το μαζέψει ο κ. Αλογοσκούφης - αλλά πάντως όχι με σοβαρή επανεξέταση της οικονομικής πολιτικής: η αποκάλυψη πολύ μεγαλύτερης φοροδιαφυγής, για παράδειγμα, θα επέβαλλε αλλαγή κατεύθυνσης της φορολογικής πολιτικής. Όσο για την παρενέργεια που προέκυψε, την απώλεια πόρων από το Ταμείο Συνοχής μετά το 2010 επειδή το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα δεν θα είναι πλέον χαμηλότερο από το 90% του μέσου ευρωπαϊκού, αυτή θα συμβεί πέρα από το χρονικό ορίζοντα των κυβερνητικών σχεδιασμών, που δεν ξεπερνούν τις επόμενες εκλογές. Μπορεί εξάλλου τα έτη 2011-2013 να χάσουμε 1,4 δισ. ευρώ, τα πενταπλάσια χρήματα του Δ ΚΠΣ όμως θα εξακολουθούν να ρέουν. Ο κ. Καραμανλής θα μπορεί να λέει ότι παρέλαβε το κατά κεφαλήν εισόδημα στο 75% του ευρωπαϊκού και το έφθασε πάνω από το 90%! Και περήφανα να πληρώνει 300 εκατομμύρια πάρα πάνω το χρόνο, ένα 0,5% των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού, σε αυξημένη εισφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι η δεύτερη παρενέργεια του αυξημένου ΑΕΠ.
Πίσω από το αυξημένο ΑΕΠ πιο άγρια ανισότητα
Οι εθνικοί λογαριασμοί που μετρούν την αξία όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται κάθε χρόνο στη χώρα, δηλαδή το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), τα στοιχεία που το απαρτίζουν (γεωργία-βιομηχανία-κατασκευές-υπηρεσίες, κατανάλωση-επενδύσεις, ιδιωτικός-δημόσιος τομέας) και τα εισοδήματα στα οποία μεταφράζεται, δεν χρησιμεύουν κυρίως για να υπολογίζουμε αν το δημόσιο έλλειμμα κινείται στα όρια που επιτρέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ούτε μόνο για να διαπιστώνουμε πόσο μεταβάλλεται από τη μία χρονιά στην άλλη (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ή ανάπτυξης) και πόσο, σε σχέση με τον πληθυσμό, απέχει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (σύγκλιση). Οι πληροφορίες που παρέχουν για τη σύσταση της παραγωγής και για την κατανομή του εισοδήματος αποτελούν αναγκαία βάση για τη διαμόρφωση στόχων και πολιτικών. Γι αυτό έχει σημασία να απεικονίζουν την πραγματικότητα όσο πιο πιστά γίνεται.
Τα τελευταία 15 χρόνια είχαν επιχειρηθεί δύο αναθεωρήσεις των εθνικών λογαριασμών: Η πρώτη, που αύξησε το ΑΕΠ κατά 20%, έγινε το 1992 επί κυβέρνησης Μητσοτάκη (συμπτωματικά, πάλι με τον κ. Αλογοσκούφη στο ΣΟΕ τότε, και με τον κ. Κοντοπυράκη στην ΕΣΥΕ). Η δεύτερη το 1998, προκειμένου να γίνει η προσαρμογή στο νέο ευρωπαϊκό εθνικολογιστικό σύστημα του 1995, έφερε αμελητέα αύξηση του ΑΕΠ και δεν επηρέασε την πορεία προς την ΟΝΕ. Μια νέα αναθεώρηση ήταν επιβεβλημένη, μεταξύ άλλων και για να ενσωματώσει τα στοιχεία από την απογραφή του 2001, προεργασίες είχαν άλλωστε ξεκινήσει από το 2002. Είναι γνωστό ότι η παραοικονομία, οικονομικές δραστηριότητες και εισοδήματα που δεν καταγράφονται πουθενά, είναι πολύ υψηλή στην Ελλάδα, και συγκλίνουσες εκτιμήσεις την ανεβάζουν γύρω στο 30% του ΑΕΠ. Είναι δυνατό να την περιορίζει η νέα αναθεώρηση, που αυξάνει το ΑΕΠ κατά 25%, σε ένα σκανδιναβικό 5%, ή δείχνει ότι ήταν πολύ μεγαλύτερη ακόμα; Αυτό είναι ένα από τα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντήσουν οι αρμόδιοι, όταν δημοσιοποιήσουν τα νέα στοιχεία.
Στο μεταξύ, από όσα ήδη είπε ο κ. Αλογοσκούφης προκύπτει με βεβαιότητα ότι για το 2005 το σύνολο των φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, από ένα μέσο ευρωπαϊκό 40% του ΑΕΠ μειώνεται σε ένα ιρλανδικό 32%, και αντίστοιχα μειώνονται ως προς το ΑΕΠ οι δημόσιες δαπάνες: οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συντάξεις, επιδόματα) περιορίζονται στο 14,3% του νέου ΑΕΠ (από 17,9%) ενώ ακόμα πενιχρότερη θα γίνεται η αναλογία των δημοσίων δαπανών για την παιδεία, την έρευνα, την υγεία. Ότι η βιομηχανία μαζί με την ενέργεια, όπου απασχολούνταν το 15% των απασχολουμένων, πέφτει πλέον ενδεχομένως στο 10,5% του ΑΕΠ (υπολογιζόταν στο 13,2%) και η γεωργία, με το 13% των απασχολουμένων, στο 4% (υπολογιζόταν σε 5%). Και ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανεβαίνει στα 20.425 ευρώ (από 16.340), αλλά ότι η κατανομή του στον πληθυσμό θα αποδειχθεί πιθανώς ακόμα πιο άνιση. Αν και μισθωτή εργασία υπάρχει άφθονη και στην παραοικονομία, η σχέση των μισθών προς τα υπόλοιπα εισοδήματα (κέρδη, εισοδήματα αυταπασχολουμένων και από περιουσία), μάλλον θα πρέπει να αναμένουμε ότι επιδεινώνεται από το 1:1,65 που εμφανιζόταν ως τώρα. Στο βαθμό που η αναθεώρηση θα έχει πετύχει να συλλάβει τους παράνομα χαμηλούς μισθούς (κάτω από τον κατώτατο της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας), και οι "μέσες αμοιβές εξηρτημένης εργασίας" μπορεί να αποδειχθούν χαμηλότερες από τα 25.022 ευρώ στα οποία καταγράφονταν.
