Χωρίς τον κηδεμόνα σου...

Η Αθήνα είχε έμπνευση όταν διεμήνυε στην φινλανδική προεδρία να μην την συνυπολογίζει στους προσκεκλημένους της συνάντησης που διοργάνωνε, για να προωθήσει την πρότασή της. Όταν δηλαδή, η κ. Ντ. Μπακογιάννη στις επαφές της με την φινλανδική προεδρία εγκαίρως αποσαφήνιζε, πως η Ελλάδα δεν έχει θέση στη διοργάνωση του άτυπου Καμπ Ντέηβιντ που σχεδίαζε να συγκαλέσει η φινλανδική προεδρία στις 4-5 Νοεμβρίου.

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είχε ως περιεχόμενο τη γνωστή πρόταση - που προβλέπει, πως για να απελευθερωθεί το εμπόριο των Τουρκοκυπρίων α) ανοίγει το λιμάνι της Αμμοχώστου υπό την αιγίδα της Ε.Ε. β) περνά το καθεστώς των περίκλειστων Βαρωσίων υπό την αιγίδα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και γ) ανοίγει ένα λιμάνι κι ένα αεροδρόμιο της Τουρκίας στα ελληνοκυπριακά σκάφη και αεροσκάφη. Με τον σχεδιασμό μιας συνάντησης, η κυβέρνηση του Ελσίνκι επεδίωκε να καταδείξει πως η πρότασή της "περπατά", πως οι άμεσα ενδιαφερόμενοι βρίσκονται διαπραγματευτικά εμπλεκόμενοι και άρα θα μπορούσε να υποστηρίξει μετά ταύτα, ότι η πρότασή της εκπέμπει ενθαρρυντικά μηνύματα ζητώντας μιαν ανάλογη καταγραφή στην "έκθεση στρατηγικής" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που θα παρουσιαστεί στις 8 Νοεμβρίου. Αν τα πράγματα εξελίσσονταν σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η φινλανδική πρόταση θα πορευόταν πια σε ένα σταθερό έδαφος - το συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών (στις 13-14 Νοεμβρίου) και η σύνοδος Κορυφής (στις 14-15 Δεκεμβρίου) θα είχαν στην ατζέντα τους το συγκεκριμένο θέμα, όπου θα εστιαζόταν πλέον όλη η διαπραγματευτική δραστηριότητα.

Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν έτσι και το ξήλωμα της φινλανδικής πρωτοβουλίας ξεκίνησε - συμπτωματικά - από την Αθήνα. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εκτιμώντας ότι η "αγαστή συνεργασία" με τη Λευκωσία πρέπει να περισωθεί ως διατύπωση, επεδίωξε να αποφύγει την υποχρέωση μιας κοινής διαπραγμάτευσης ενώπιον (μάλιστα!) μαρτύρων - της προεδρίας, της Επιτροπής και της Τουρκίας. Στην επικοινωνία της με την προεδρία υποστήριξε λοιπόν μια "μισή αλήθεια" - πως το θέμα του Κανονισμού αφορά αποκλειστικά τις λειτουργίες της Ε.Ε. και ειδικότερα τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Κύπρο και την Τουρκία. Η συμμετοχή της Ελλάδας συνεπώς, θα έδινε την εντύπωση "πατροναρίσματος" της Λευκωσίας, πράγμα το οποίο έπρεπε να αποφευχθεί. Η προεδρία εκτιμώντας την ευθυκρισία της Αθήνας, δέχθηκε τη ρητή και την άρρητη άποψή της και ανακοίνωσε ότι καλεί σε συνάντηση (που διοργανώνεται από κοινού με την Επιτροπή) την Κύπρο, την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Το τουρκικό στρίβειν δια του αρραβώνος

Μια τέτοια εξέλιξη όμως δημιούργησε πρόβλημα στην Τουρκία - η οποία αντελήφθη ότι (απούσης της Ελλάδας) δεν θα μπορεί να παίζει σε δύο ταμπλό, θα βρισκόταν υπό τη μονοθεματική πίεση της Ε.Ε. και άρα η συμμετοχή της στη συνάντηση θα ήταν αυτοκαταστροφική. Διότι δυο μέρες πριν από τη δημοσιοποίηση της έκθεσης της Επιτροπής, οι δυνατότητές της στη διαπραγμάτευση ήταν ναρκοθετημένες. Με άλλα λόγια, η Άγκυρα αντελήφθη πως μολονότι είχε εξοικειωθεί με την ιδέα της αναστολής ή και της περιορισμένης διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, με τη συμμετοχή της στη συνάντηση θα έπρεπε να υποστεί και την επιπρόσθετη πίεση για την παράδοση των Βαρωσίων. Το θέμα αυτό όμως, για την τουρκική εξωτερική πολιτική είναι η ακροτελεύτια πτυχή μιας συνολικής λύσης του Κυπριακού και άρα, η υπό πίεση ανατροπή αυτού του δόγματος ήταν η χείριστη πιθανή εξέλιξη.

Με ιλαρές λοιπόν υπεκφυγές που παρέπεμπαν στην κολοκυθιά - "πώς θα έρθει ο κ. Γκιούλ, αφού ομόλογος του κ. Ταλάτ είναι ο κ. Παπαδόπουλος, ενώ έρχεται ο κ. Λιλλήκας;" ήταν η αλληλουχία των υπεκφυγών - η Άγκυρα διαπίστωσε πρόβλημα πρωτοκόλλου και επικαλούμενη τη συνάρτηση εθιμοτυπίας και ουσίας, δήλωσε αδιαθεσία... Κι ενώ η τουρκική ηγεσία έτριβε το θερμόμετρο για να ανεβάσει τα δέκατα του πυρετού, η φινλανδική προεδρία ανακοίνωνε στις Βρυξέλλες πως δεν εκπληρώθηκαν οι προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση της συνάντησης κι έτσι, το συγκεκριμένο ραντεβού ματαιώνεται.

Η "ακηδεμόνευτη Κύπρος"...

Ποιος ευθύνεται για τη ματαίωση; Η Τουρκία. Τα ξένα πρακτορεία επικαλούμενα "Ευρωπαίους αξιωματούχους" ρητά επέρριψαν την ευθύνη για την ακύρωση της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας στην Άγκυρα. Ποιος ευθύνεται επίσης για την ασήμαντη πρόοδο της ευρωτουρκικής πορείας; Και πάλι η Τουρκία. Πληροφορίες που διοχετεύονται από τις Βρυξέλλες αναφέρουν, πως η Επιτροπή στα δύο έγγραφα που θα παρουσιάσει την Τετάρτη θα εγκαλεί σκληρά την Τουρκία για τις ανεπαρκείς επιδόσεις της σε μια σειρά θεμάτων, για την ιδιαίτερη πολιτική επιρροή του στρατού και για τη μη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου. Ποιος θα τιμωρηθεί απ αυτές τις διαπιστώσεις; Η Κύπρος. Διότι μια ενδεχόμενη κύρωση προς την Τουρκία, που συνεπάγεται την καθυστέρηση ενός ή δύο χρόνων στην εξέλιξη της ευρωτουρκικής πορείας, πώς αναβαθμίζει τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τελικά, πώς διευκολύνει την επίλυση του Κυπριακού; Διότι μια ενδεχόμενη παραπομπή τεσσάρων ή έξι κεφαλαίων της διαπραγματευτικής ύλης στο πέρας της ενταξιακής διαδικασίας, πώς αναβαθμίζει τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τελικά, πώς διευκολύνει την επίλυση του Κυπριακού; Διότι η ραγδαία πλέον αναγόρευση του Μ.Α. Ταλάτ ως συνομιλητή της Ε.Ε. και οι διακριτικές αποστάσεις της Αθήνας - "η Κύπρος δεν είναι υπό κηδεμονία" είπε τις προάλλες ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής στη Βουλή - πώς αναβαθμίζουν τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τελικά, πώς διευκολύνουν την επίλυση του Κυπριακού;

Κι εδώ βρίσκεται το σημαντικότερο συμπέρασμα αυτής της αφήγησης - πως η Αθήνα διορατικά διείδε ότι δεν είχε λόγο να επιβιβασθεί επί ενός σκάφους που όδευε προς ναυάγιο. Δοθείσης ευκαιρίας λοιπόν, οριοθέτησε εκ νέου τις σχέσεις της με την Κύπρο - κατά τον ιδανικό προσδιορισμό που αποδίδουν οι νεοέλληνες στην κατοικία τους, όταν επιζητούν το "κέντρο-απόκεντρο"...