Ταξικός και αναξιόπιστος ο προϋπολογισμός
Γιάννης Δραγασάκης, Κυρ. Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2006-11-26
1. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. και προσωπικά ο πρωθυπουργός υποσχέθηκαν αξιόπιστους και διαφανείς προϋπολογισμούς. Δυστυχώς, και οι προϋπολογισμοί της Ν.Δ. αποδείχνονται αδιαφανείς και αναξιόπιστοι.
* Πρώτον, διότι η επιταγή του Συντάγματος (άρθρο 79 παρ. 2) -όλα τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους να εμφανίζονται στον προϋπολογισμό- δεν τηρείται, όπως κάθε χρόνο, μονότονα, επισημαίνει και το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Οι ειδικοί, εκτός προϋπολογισμού, λογαριασμοί είναι μία μόνο μορφή αυτής της παραβίασης.
* Δεύτερον, διότι ο προϋπολογισμός, όπως συντάσσεται, δεν αναφέρει τις υποχρεώσεις του κράτους και τα κρυφά χρέη. Για παράδειγμα, το κράτος χρωστάει στο ΙΚΑ 5,4 δισ., σύμφωνα με τον διοικητή του. Αν πληρώνονταν τα χρέη αυτά, θα εμφανιζόταν υψηλότερο έλλειμμα.
* Τρίτον, διότι η λεγόμενη «δημιουργική λογιστική» είναι ανεξάντλητη σε μεθόδους και τεχνικές.
Οι προϋπολογισμοί αποδείχνονται αναξιόπιστοι και εκ του αποτελέσματος. Το αποδεικνύει η διαχρονική σύγκριση του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Τα δάνεια, που το κράτος συνάπτει, δεν δικαιολογούνται από το «επίσημο έλλειμμα»; Υπάρχει, λοιπόν, και το ανεπίσημο έλλειμμα, η κάλψη του οποίου επιβάλλει πρόσθετο δανεισμό. Σ αυτό οφείλεται η διαχρονική αναντιστοιχία ελλείμματος χρέους που επισημαίνει και η Τράπεζα της Ελλάδας.
Το αποδεικνύουν επίσης τα απολογιστικά στοιχεία που, μετά από χρόνια, υπό την πίεση και της Eurostat, αποκαλύπτουν το πραγματικό έλλειμμα. Αυτό έγινε με όλους τους προϋπολογισμούς των τελευταίων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Αυτό συμβαίνει και σήμερα.
- Το 2004, το δημόσιο έλλειμμα, μετά την απογραφή, προσδιορίστηκε στο 5,3%. Τελικά, 2 χρόνια μετά, ανακαλύπτουμε ότι έφτασε στο 7,8%.
- Το 2005, ο προϋπολογισμός προέβλεπε έλλειμμα 2,8%. Δέκα μήνες μετά, αναθεωρήθηκε στο 3,6%. Ξαναναθεωρήθηκε στο 4,3%.
- Στον προϋπολογισμό του 2007 ανακαλύπτουμε ότι το έλλειμμα (του 2005 πάντα) διαμορφώθηκε τελικά (;) στο 5,2%. Σε ποιο ύψος θα διαμορφωθεί το έλλειμμα για το 2006 ή το 2007; Αυτό θα το μάθουμε έπειτα από 2-3 χρόνια και, πάντως, μετά τις εκλογές, όταν τα απολογιστικά στοιχεία θα έχουν ελεγχθεί από τη Eurostat.
Η διατυμπανιζόμενη, συνεπώς, «δημοσιονομική εξυγίανση» είναι στα χαρτιά. Σχηματοποιώντας τα πράγματα, εκτιμώ ότι ένα 50%, τουλάχιστον, του πραγματικού ελλείμματος έχει κρυφτεί κάτω από το χαλί και το άλλο 50% έχει μεταφερθεί στην κοινωνία. Θα εκφραστεί ως έλλειμμα στις τσέπες των εργαζομένων ή ως έλλειμμα υπηρεσιών και κοινωνικών αγαθών.
2. Ο κ. πρωθυπουργός, υποσχέθηκε επίσης κοινωνικά δίκαιους προϋπολογισμούς. Ποιος πλήρωσε, όμως, τη «δημοσιονομική προσαρμογή»; Τόσο η προηγούμενοι όσο και ο προϋπολογισμός του 2007, δείχνουν ότι τη «δημοσιονομική προσαρμογή» πλήρωσαν:
α) Οι μισθωτοί του Δημοσίου. Οι αυξήσεις που δίνονται (3,5% για το 2007) αφορούν μόνον τους βασικούς μισθούς, που είναι περίπου 60% των συνολικών αποδοχών. Η αύξηση, συνεπώς, επί των συνολικών αποδοχών, δεν υπερβαίνει το 2%-2,5%.
Οχι μόνο δεν παίρνουν τίποτε από την αύξηση του εθνικού εισοδήματος, αλλά δεν καλύπτεται ούτε ο πληθωρισμός.
β) Οι εργαζόμενοι γενικότερα, οι καταναλωτές, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, κυρίως γιατί θα κληθούν να καταβάλλουν αυξημένους έμμεσους φόρους.
γ) Οι τομείς της παιδείας, της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης και του πολιτισμού που υποχρηματοδοτούνται με αυξήσεις χαμηλότερες από την αύξηση του εθνικού εισοδήματος.
δ) Οι δημόσιες επενδύσεις της χώρας που μειώνονται (ως ποσοστό του ΑΕΠ) κατά μία έως δύο ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας.
Οι θυσίες αυτές θα αρκούσαν για να μηδενισθεί το έλλειμμα. Αυτό, όμως, δε συμβαίνει διότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τις θυσίες αυτές για να χρηματοδοτήσει τα κέρδη, τα μερίσματα και ισχυρές κοινωνικές ομάδες με γενναιόδωρες φοροαπαλλαγές και άλλες παροχές. Ετσι, σε μια εποχή που τα κέρδη και ο πλούτος αυξάνουν προκλητικά, τα φορολογικά έσοδα από κέρδη, μερίσματα και περιουσίες μένουν στάσιμα ή και μειώνονται. Αντί, λοιπόν, στοιχειωδώς, έστω, δικαιότερους προϋπολογισμούς, έχουμε μια ταξική αναδιανομή εισοδημάτων υπέρ των ολίγων και εις βάρος των εργαζομένων και των κοινωνικών αγαθών της πατρίδας.
3. Ο προϋπολογισμός του 2007, ως συμπύκνωση της πολιτικής της κυβέρνησης της Ν.Δ., δεν εμπνέει καμιά αισιοδοξία για το μέλλον. Προετοιμάζει ακόμη χειρότερες μέρες για την πλειοψηφία του πληθυσμού.
Και τούτο γιατί η «ισχυρή ανάπτυξη», που έχουμε εδώ και μία δεκαετία, με τους όρους που γίνεται, ούτε βιώσιμη είναι ούτε οδηγεί σε άμβλυνση των ανισοτήτων, κάτι που αναγνωρίζει ακόμη και ο κ. Γκαργκάνας.
Η άμβλυνση των ανισοτήτων, η αντιμετώπιση της φτώχειας, η προστασία του περιβάλλοντος και η αναβάθμιση δημόσιων υπηρεσιών και συλλογικών αγαθών δεν θα έλθουν ποτέ από μόνα τους, ως αποτέλεσμα της αυτόματης λειτουργίας των αγορών ή της «ανάπτυξης». Είναι προϋποθέσεις της ανάπτυξης και το νέο περιεχόμενο που η πολύπαθη αυτή έννοια πρέπει να αποκτήσει.
* Πρώτον, διότι η επιταγή του Συντάγματος (άρθρο 79 παρ. 2) -όλα τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους να εμφανίζονται στον προϋπολογισμό- δεν τηρείται, όπως κάθε χρόνο, μονότονα, επισημαίνει και το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Οι ειδικοί, εκτός προϋπολογισμού, λογαριασμοί είναι μία μόνο μορφή αυτής της παραβίασης.
* Δεύτερον, διότι ο προϋπολογισμός, όπως συντάσσεται, δεν αναφέρει τις υποχρεώσεις του κράτους και τα κρυφά χρέη. Για παράδειγμα, το κράτος χρωστάει στο ΙΚΑ 5,4 δισ., σύμφωνα με τον διοικητή του. Αν πληρώνονταν τα χρέη αυτά, θα εμφανιζόταν υψηλότερο έλλειμμα.
* Τρίτον, διότι η λεγόμενη «δημιουργική λογιστική» είναι ανεξάντλητη σε μεθόδους και τεχνικές.
Οι προϋπολογισμοί αποδείχνονται αναξιόπιστοι και εκ του αποτελέσματος. Το αποδεικνύει η διαχρονική σύγκριση του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους. Τα δάνεια, που το κράτος συνάπτει, δεν δικαιολογούνται από το «επίσημο έλλειμμα»; Υπάρχει, λοιπόν, και το ανεπίσημο έλλειμμα, η κάλψη του οποίου επιβάλλει πρόσθετο δανεισμό. Σ αυτό οφείλεται η διαχρονική αναντιστοιχία ελλείμματος χρέους που επισημαίνει και η Τράπεζα της Ελλάδας.
Το αποδεικνύουν επίσης τα απολογιστικά στοιχεία που, μετά από χρόνια, υπό την πίεση και της Eurostat, αποκαλύπτουν το πραγματικό έλλειμμα. Αυτό έγινε με όλους τους προϋπολογισμούς των τελευταίων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Αυτό συμβαίνει και σήμερα.
- Το 2004, το δημόσιο έλλειμμα, μετά την απογραφή, προσδιορίστηκε στο 5,3%. Τελικά, 2 χρόνια μετά, ανακαλύπτουμε ότι έφτασε στο 7,8%.
- Το 2005, ο προϋπολογισμός προέβλεπε έλλειμμα 2,8%. Δέκα μήνες μετά, αναθεωρήθηκε στο 3,6%. Ξαναναθεωρήθηκε στο 4,3%.
- Στον προϋπολογισμό του 2007 ανακαλύπτουμε ότι το έλλειμμα (του 2005 πάντα) διαμορφώθηκε τελικά (;) στο 5,2%. Σε ποιο ύψος θα διαμορφωθεί το έλλειμμα για το 2006 ή το 2007; Αυτό θα το μάθουμε έπειτα από 2-3 χρόνια και, πάντως, μετά τις εκλογές, όταν τα απολογιστικά στοιχεία θα έχουν ελεγχθεί από τη Eurostat.
Η διατυμπανιζόμενη, συνεπώς, «δημοσιονομική εξυγίανση» είναι στα χαρτιά. Σχηματοποιώντας τα πράγματα, εκτιμώ ότι ένα 50%, τουλάχιστον, του πραγματικού ελλείμματος έχει κρυφτεί κάτω από το χαλί και το άλλο 50% έχει μεταφερθεί στην κοινωνία. Θα εκφραστεί ως έλλειμμα στις τσέπες των εργαζομένων ή ως έλλειμμα υπηρεσιών και κοινωνικών αγαθών.
2. Ο κ. πρωθυπουργός, υποσχέθηκε επίσης κοινωνικά δίκαιους προϋπολογισμούς. Ποιος πλήρωσε, όμως, τη «δημοσιονομική προσαρμογή»; Τόσο η προηγούμενοι όσο και ο προϋπολογισμός του 2007, δείχνουν ότι τη «δημοσιονομική προσαρμογή» πλήρωσαν:
α) Οι μισθωτοί του Δημοσίου. Οι αυξήσεις που δίνονται (3,5% για το 2007) αφορούν μόνον τους βασικούς μισθούς, που είναι περίπου 60% των συνολικών αποδοχών. Η αύξηση, συνεπώς, επί των συνολικών αποδοχών, δεν υπερβαίνει το 2%-2,5%.
Οχι μόνο δεν παίρνουν τίποτε από την αύξηση του εθνικού εισοδήματος, αλλά δεν καλύπτεται ούτε ο πληθωρισμός.
β) Οι εργαζόμενοι γενικότερα, οι καταναλωτές, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, κυρίως γιατί θα κληθούν να καταβάλλουν αυξημένους έμμεσους φόρους.
γ) Οι τομείς της παιδείας, της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης και του πολιτισμού που υποχρηματοδοτούνται με αυξήσεις χαμηλότερες από την αύξηση του εθνικού εισοδήματος.
δ) Οι δημόσιες επενδύσεις της χώρας που μειώνονται (ως ποσοστό του ΑΕΠ) κατά μία έως δύο ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας.
Οι θυσίες αυτές θα αρκούσαν για να μηδενισθεί το έλλειμμα. Αυτό, όμως, δε συμβαίνει διότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τις θυσίες αυτές για να χρηματοδοτήσει τα κέρδη, τα μερίσματα και ισχυρές κοινωνικές ομάδες με γενναιόδωρες φοροαπαλλαγές και άλλες παροχές. Ετσι, σε μια εποχή που τα κέρδη και ο πλούτος αυξάνουν προκλητικά, τα φορολογικά έσοδα από κέρδη, μερίσματα και περιουσίες μένουν στάσιμα ή και μειώνονται. Αντί, λοιπόν, στοιχειωδώς, έστω, δικαιότερους προϋπολογισμούς, έχουμε μια ταξική αναδιανομή εισοδημάτων υπέρ των ολίγων και εις βάρος των εργαζομένων και των κοινωνικών αγαθών της πατρίδας.
3. Ο προϋπολογισμός του 2007, ως συμπύκνωση της πολιτικής της κυβέρνησης της Ν.Δ., δεν εμπνέει καμιά αισιοδοξία για το μέλλον. Προετοιμάζει ακόμη χειρότερες μέρες για την πλειοψηφία του πληθυσμού.
Και τούτο γιατί η «ισχυρή ανάπτυξη», που έχουμε εδώ και μία δεκαετία, με τους όρους που γίνεται, ούτε βιώσιμη είναι ούτε οδηγεί σε άμβλυνση των ανισοτήτων, κάτι που αναγνωρίζει ακόμη και ο κ. Γκαργκάνας.
Η άμβλυνση των ανισοτήτων, η αντιμετώπιση της φτώχειας, η προστασία του περιβάλλοντος και η αναβάθμιση δημόσιων υπηρεσιών και συλλογικών αγαθών δεν θα έλθουν ποτέ από μόνα τους, ως αποτέλεσμα της αυτόματης λειτουργίας των αγορών ή της «ανάπτυξης». Είναι προϋποθέσεις της ανάπτυξης και το νέο περιεχόμενο που η πολύπαθη αυτή έννοια πρέπει να αποκτήσει.
