Οι Ιάπωνες και η ενέργεια
Renee Loth, The New York Times, Το Βήμα, Δημοσιευμένο: 2007-03-29
Η Ιαπωνία αποτελεί ένα νησιωτικό έθνος το οποίο δεν διαθέτει εγχώριες πηγές πετρελαίου. Ήδη προσφέρει τις δικές της λύσεις όσον αφορά το παγκόσμιο ενεργειακό μέλλον, όταν τα αποθέματα πετρελαίου θα έχουν μειωθεί και η περιβαλλοντική καταστροφή θα κάνει επιτακτική την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων.
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά τη Σύνοδο Κορυφής για το Πρωτόκολλο του Κιότο, η χώρα υποστηρίζει ότι διατηρεί ακόμη ηγετικό ρόλο όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, αν η κατανάλωση ενέργειας στην Ιαπωνία μεταφραστεί σε ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, είναι το χαμηλότερο στον κόσμο.
Η ευαισθητοποίηση του ιαπωνικού έθνους για το μέλλον του πλανήτη συμβαδίζει απόλυτα με τον σεβασμό προς τη φύση που κατά παράδοση χαρακτηρίζει την Ιαπωνία. Στην πραγματικότητα όμως η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή: εισάγει σχεδόν όλο το πετρέλαιο το οποίο χρειάζεται καθώς και το 60% των τροφίμων, πράγμα που σημαίνει ότι έχει επάρκεια μόνο στο ρύζι.
Η Ιαπωνία κατάφερε να μειώσει δραστικά την κατανάλωση ενέργειας χωρίς παράλληλα να θυσιάσει us ανέσεις της εύπορης κοινωνίας της. Πώς; Στην ουσία οι Ιάπωνες ανακάλυψαν τον δικό τους τρόπο να περιορίσουν την κατάχρηση ενέργειας. To πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα υβριδικά αυτοκίνητα της Toyota και της Honda. Eπίσης, τέσσερις από τους πέντε μεγαλύτερους παραγωγούς ηλιακών επιφανειών στον κόσμο είναι Ιάπωνες, με τη Sanyo να ελέγχει το 24% της αγοράς, ενώ παράλληλα ο Οργανισμός Νέας Ενέργειας και Ανάπτυξης της Bιομηχανικής Τεχνολογίας (NEDO) πειραματίζεται με λεπτές και ευπροσάρμοστες ηλιακές επιφάνειες, οι οποίες μπορούν - μεταξύ άλλων - να φορτίσουν ένα κινητό τηλέφωνο εν κινήσει.
«Πρόκειται για ένα ηθικό πρόβλημα» δηλώνει ο Ιάπωνας υπουργός Περιβάλλοντος Μασατόσι Ουακαμπαγιάσι. Και τονίζει: «Πιστεύω ότι λαμβάνουμε το μήνυμα πως η μητέρα Γη βρίσκεται σε κρίση».
Πράγματι, η περίφημη απομόνωση και η ευπείθεια της Ιαπωνίας, που υπό άλλες συνθήκες θα αποτελούσαν μειονεκτήματα, τώρα λειτουργούν προς όφελος της. Σε πρόσφατη επίσκεψή μου στην Ιαπωνία είδα μια κοινωνία η οποία έχει τη σοφία να περιορίζει την εισαγωγή ενέργειας. Η ανακύκλωση είναι πλήρως οργανωμένη καθώς υπάρχουν κάδοι για τουλάχιστον δέκα διαφορετικά αντικείμενα, όπως για μικρά μεταλλικά κουτιά, ογκώδη σκουπίδια, ρούχα και μικρά ξυλάκια φαγητού. Και εκείνοι που τοποθετούν τα λάθος αντικείμενα στους λάθος κάδους αποδοκιμάζονται έντονα.
Τα σπίτια, τα αυτοκίνητα και οι συσκευές στην Ιαπωνία είναι μεν πολύ μικρότερα από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά καλύτερα σχεδιασμένα. Ενδεικτική επίσης είναι η νέα τάση που προτρέπει τους Ιάπωνες να φέρνουν τα δικά τους ξυλάκια φαγητού στα εστιατόρια προκειμένου να μειωθεί η σπατάλη ξύλου.
Στην Ιαπωνία ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για το 20% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η βενζίνη ωστόσο φορολογείται τόσο ώστε ένα γαλόνι να κοστίζει περίπου 3,40 ευρώ. Στις μεγάλες πόλεις το γρήγορο, καθαρό και σχετικά φθηνό μετρό φτάνει στην ώρα του. Πολλοί επίσης προτιμούν να χρησιμοποιούν το τρένο -παρά το αεροπλάνο- για μακρινές αποστάσεις, το οποίο είναι μεν ακριβό αλλά και εξαιρετικά ακριβές.
Παράλληλα οι κυβερνητικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης για εξοικονόμηση ενέργειας είναι αλλεπάλληλες, ενώ το Kράτος προβλέπει φορολογικές ελαφρύνσεις για τους καταναλωτές οι οποίοι αγοράζουν προϊόντα και αυτοκίνητα «πράσινης τεχνολογίας».
Μπορεί άραγε η κοινή συνείδηση της Ιαπωνίας για εξοικονόμηση ενέργειας να μεταλαμπαδευθεί και στη Δύση; Aς το ελπίσουμε. Αργά ή γρήγορα, θα αναγκαστούμε να γίνουμε όλοι Ιάπωνες.
Η κυρία Renee Loth είναι υπεύθυνη της σελίδας γνωμών της εφημερίδας «THE BOSTON GLOBE», όπου και πρωτοδημοσιεύθηκε το παραπάνω άρθρο.
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά τη Σύνοδο Κορυφής για το Πρωτόκολλο του Κιότο, η χώρα υποστηρίζει ότι διατηρεί ακόμη ηγετικό ρόλο όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, αν η κατανάλωση ενέργειας στην Ιαπωνία μεταφραστεί σε ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, είναι το χαμηλότερο στον κόσμο.
Η ευαισθητοποίηση του ιαπωνικού έθνους για το μέλλον του πλανήτη συμβαδίζει απόλυτα με τον σεβασμό προς τη φύση που κατά παράδοση χαρακτηρίζει την Ιαπωνία. Στην πραγματικότητα όμως η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή: εισάγει σχεδόν όλο το πετρέλαιο το οποίο χρειάζεται καθώς και το 60% των τροφίμων, πράγμα που σημαίνει ότι έχει επάρκεια μόνο στο ρύζι.
Η Ιαπωνία κατάφερε να μειώσει δραστικά την κατανάλωση ενέργειας χωρίς παράλληλα να θυσιάσει us ανέσεις της εύπορης κοινωνίας της. Πώς; Στην ουσία οι Ιάπωνες ανακάλυψαν τον δικό τους τρόπο να περιορίσουν την κατάχρηση ενέργειας. To πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα υβριδικά αυτοκίνητα της Toyota και της Honda. Eπίσης, τέσσερις από τους πέντε μεγαλύτερους παραγωγούς ηλιακών επιφανειών στον κόσμο είναι Ιάπωνες, με τη Sanyo να ελέγχει το 24% της αγοράς, ενώ παράλληλα ο Οργανισμός Νέας Ενέργειας και Ανάπτυξης της Bιομηχανικής Τεχνολογίας (NEDO) πειραματίζεται με λεπτές και ευπροσάρμοστες ηλιακές επιφάνειες, οι οποίες μπορούν - μεταξύ άλλων - να φορτίσουν ένα κινητό τηλέφωνο εν κινήσει.
«Πρόκειται για ένα ηθικό πρόβλημα» δηλώνει ο Ιάπωνας υπουργός Περιβάλλοντος Μασατόσι Ουακαμπαγιάσι. Και τονίζει: «Πιστεύω ότι λαμβάνουμε το μήνυμα πως η μητέρα Γη βρίσκεται σε κρίση».
Πράγματι, η περίφημη απομόνωση και η ευπείθεια της Ιαπωνίας, που υπό άλλες συνθήκες θα αποτελούσαν μειονεκτήματα, τώρα λειτουργούν προς όφελος της. Σε πρόσφατη επίσκεψή μου στην Ιαπωνία είδα μια κοινωνία η οποία έχει τη σοφία να περιορίζει την εισαγωγή ενέργειας. Η ανακύκλωση είναι πλήρως οργανωμένη καθώς υπάρχουν κάδοι για τουλάχιστον δέκα διαφορετικά αντικείμενα, όπως για μικρά μεταλλικά κουτιά, ογκώδη σκουπίδια, ρούχα και μικρά ξυλάκια φαγητού. Και εκείνοι που τοποθετούν τα λάθος αντικείμενα στους λάθος κάδους αποδοκιμάζονται έντονα.
Τα σπίτια, τα αυτοκίνητα και οι συσκευές στην Ιαπωνία είναι μεν πολύ μικρότερα από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά καλύτερα σχεδιασμένα. Ενδεικτική επίσης είναι η νέα τάση που προτρέπει τους Ιάπωνες να φέρνουν τα δικά τους ξυλάκια φαγητού στα εστιατόρια προκειμένου να μειωθεί η σπατάλη ξύλου.
Στην Ιαπωνία ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για το 20% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η βενζίνη ωστόσο φορολογείται τόσο ώστε ένα γαλόνι να κοστίζει περίπου 3,40 ευρώ. Στις μεγάλες πόλεις το γρήγορο, καθαρό και σχετικά φθηνό μετρό φτάνει στην ώρα του. Πολλοί επίσης προτιμούν να χρησιμοποιούν το τρένο -παρά το αεροπλάνο- για μακρινές αποστάσεις, το οποίο είναι μεν ακριβό αλλά και εξαιρετικά ακριβές.
Παράλληλα οι κυβερνητικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης για εξοικονόμηση ενέργειας είναι αλλεπάλληλες, ενώ το Kράτος προβλέπει φορολογικές ελαφρύνσεις για τους καταναλωτές οι οποίοι αγοράζουν προϊόντα και αυτοκίνητα «πράσινης τεχνολογίας».
Μπορεί άραγε η κοινή συνείδηση της Ιαπωνίας για εξοικονόμηση ενέργειας να μεταλαμπαδευθεί και στη Δύση; Aς το ελπίσουμε. Αργά ή γρήγορα, θα αναγκαστούμε να γίνουμε όλοι Ιάπωνες.
Η κυρία Renee Loth είναι υπεύθυνη της σελίδας γνωμών της εφημερίδας «THE BOSTON GLOBE», όπου και πρωτοδημοσιεύθηκε το παραπάνω άρθρο.
