Πραγματική απειλή για τα αποθεματικά των ταμείων
Ελίζα Παπαδάκη, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2007-04-01
Η δικαστική τροπή που έχει πάρει η υπόθεση με το υπερτιμημένο ομόλογο του ΤΕΑΔΥ φαίνεται πλέον να αποτελεί την οδό διαφυγής από τη δίνη του σκανδάλου στην οποία ελπίζει η κυβέρνηση. Κατά το σενάριο αυτό, στη χειρότερη περίπτωση θα αναγκασθεί να θυσιάσει κάποια "δικά της παιδιά": στα λιγοστά άτομα που ενεπλάκησαν άμεσα στις συγκεκριμένες συναλλαγές με τις υπερπρομήθειες θα απαγγελθούν κατηγορίες, ώστε να δοθεί στην κοινή γνώμη κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα.
Η έρευνα γενικώς θα συνεχίζεται σε "βάθος χρόνου", νέα νομοθετικά πλαίσια θα καταρτίζονται, χωρίς να θίγεται το μείζον πρόβλημα όπου ενέχεται πολιτική ευθύνη: η αναχρηματοδότηση του υπέρογκου δημοσίου χρέους μέσω των ασφαλιστικών ταμείων.
Με την περιβόητη δήλωσή του για "ανίδεες διοικήσεις" και "άπληστους χρηματιστές", ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης ομολόγησε και επίσημα ότι σκανδαλώδεις προμήθειες υπήρξαν, προεξόφλησε μάλιστα την πιθανότητα περισσότερων κρουσμάτων που "διερευνώνται". Αλλά έχοντας ο ίδιος παραγγείλει την έρευνα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, με τους προέδρους των οποίων \Αλέξη Πιλάβιο\ και πρώην εισαγγελέα Γ. Ζορμπά βρίσκεται σε συνεννόηση - αυτό το μήνυμα θέλησε να περάσει δημοσιοποιώντας τη σύσκεψη της περασμένης Δευτέρας - μοιάζει να έχει σιγουρευτεί ότι στην ερευνητική διαδικασία δεν θα θιγούν πολιτικά πρόσωπα, ότι οι καταγγελίες του ΠΑΣΟΚ για υπερπρομήθειες με πιθανό προορισμό κάποιο "κεντρικό ταμείο" (υπαινιγμός για το κομματικό ταμείο της Νέας Δημοκρατίας) δεν θα τεκμηριωθούν. Πέρα όμως από μια τέτοια βολική για την κυβέρνηση διάσταση του σκανδάλου των προμηθειών, εφόσον περιορισθεί τελικά σε μερικούς, ασήμαντους πολιτικά, "άπληστους", τα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται είναι: σε ποια έκταση έχουν διατεθεί ομόλογα του δημοσίου στα ασφαλιστικά ταμεία, τι είδους ομόλογα είναι αυτά και κατά πόσον, με τους όρους που έχουν προβλεφθεί, διασφαλίζονται τα ταμεία από απώλειες. Σε αυτά τα ερωτήματα η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να απαντήσει.
Εξαιρετικά περίεργη ακούγεται η εμμονή του αρμόδιου για τις εκδόσεις των κρατικών ομολόγων υφυπουργού Οικονομικών Πέτρου Δούκα, ότι ο ίδιος δεν είχε καμία γνώση, καμία ενημέρωση και καμία πληροφόρηση για κανένα Ταμείο. Την Πέμπτη στη Βουλή προσέθεσε μάλιστα ότι κανένα Δημόσιο σε όλο τον κόσμο δεν είναι υποχρεωμένο να γνωρίζει την πορεία των ομολόγων μετά την έκδοση. Τη θέση αυτή υιοθέτησε πλήρως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ευ. Αντώναρος, δηλώνοντας την ίδια μέρα ότι η κυβέρνηση δεν είναι αρμόδια για το τι αγοράζουν τα Ταμεία ή ποια διαδρομή ακολουθούν τα ομόλογα.
Είναι όμως προφανές ότι πρόκειται για άποψη εντελώς αστήρικτη. Διότι η κυβέρνηση, δια του κ. Δούκα και του προϊσταμένου του υπουργού Γιώργου Αλογοσκούφη, είναι υποχρεωμένη απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση να απεικονίζει το συνολικό χρέος της "γενικής κυβέρνησης", η οποία εκτός από την κεντρική κυβέρνηση με τα υπουργεία της περιλαμβάνει τους ΟΤΑ και άλλα ΝΠΔΔ, μεταξύ των οποίων βεβαίως και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ενώ, επομένως, κάθε νέο ομόλογο που εκδίδει ο κ. Δούκας, όταν το κρατούν τράπεζες, ξένοι θεσμικοί επενδυτές και άλλοι τρίτοι, αυξάνει το χρέος, όταν καταλήγει σε ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία δεν το επηρεάζει. Σύμφωνα με την ισχύουσα λογιστική συνιστά απλώς ανακατανομή υποχρεώσεων στο εσωτερικό της γενικής κυβέρνησης. Αποκλείεται άρα το υπουργείο Οικονομικών να ανακοινώνει στην Ε.Ε. στοιχεία για το ύψος του χρέους χωρίς να ξέρει ποιο μέρος του κρατείται από ταμεία - πόσα και ποια ομόλογα δηλαδή έχουν αγοράσει - για να το αφαιρέσει. Εις δόξαν της "απογραφής", βέβαια, τα ασφαλιστικά ταμεία εξακολουθούν να μη δημοσιεύουν πλήρεις ισολογισμούς, ενώ με τη βούλα των Βρυξελλών έχει επαναφερθεί το παλιό καλό πρόσχημα της εξαίρεσης του δανεισμού για εξοπλισμούς ώσπου να παραληφθούν. Υπάρχει συνεπώς εδώ μεγάλο πεδίο για λογιστικούς "χειρισμούς". Σε κάθε περίπτωση πάντως η κυβέρνηση οφείλει να γνωρίζει πού βρίσκονται τα ομόλογα του δημοσίου χρέους. Δεν αληθεύει άλλωστε ότι οι κυβερνήσεις άλλων χωρών δεν παρακολουθούν πού πηγαίνουν τα ομόλογα που εκδίδουν.
"Κομμένα και ραμμένα" για τα Ταμεία
Ένα περίεργο χαρακτηριστικό του ομολόγου που πήρε το ΤΕΑΔΥ, και άγνωστο ακόμα πόσων άλλων ομολόγων που διοχετεύθηκαν σε ασφαλιστικά ταμεία - μόλις αποκαλύφθηκε η περίπτωση τέτοιου ομολόγου που κατέχει το ΤΣΠΕΑΘ - είναι ότι δεν έχει εισαχθεί σε καμμία αγορά ομολόγων, οπότε δεν είναι χρηματιστηριακά διαπραγματεύσιμο. Δεν εμφανίζεται, για παράδειγμα, στη δευτερογενή αγορά τίτλων όπου οι συναλλαγές γίνονται δημόσια υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος και κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί κάθε μέρα να βλέπει πώς ανεβοκατεβαίνουν οι αξίες των τίτλων και οι αποδόσεις τους.
Η εξωχρηματιστηριακή διάθεση ομολόγων δεν είναι παράνομη, ούτε στην Ελλάδα ούτε διεθνώς, είναι όμως πολύ πιο αδιαφανής. Όσο διαρκούν τα ομόλογα αυτού του είδους, η διακύμανση της αξίας τους δεν μπορεί να παρακολουθείται από εκείνους που τα κατέχουν. Θα βρουν την τιμή τους μόνο τη στιγμή που θα ψάξουν εξωχρηματιστηριακά κάποιον για να τα πουλήσουν. Έτσι, ο προκλητικός ισχυρισμός της ενεχόμενης στο σκάνδαλο Χρηματιστηριακής Ακρόπολις, ότι το ΤΕΑΔΥ θα μπορούσε τη συγκεκριμένη στιγμή να πουλήσει το ομόλογό του με κέρδος, είναι αδύνατο να διαψευσθεί ή να επαληθευθεί. Όσο το Ταμείο κρατά το ομόλογό του γνωρίζει μόνο την "υπόσχεση" του Δημοσίου για την τιμή που θα εξοφληθεί στη λήξη του το 2019! Στο μεταξύ δεν ξέρει αν το συμφέρει να το κρατάει ή να το πουλήσει και να το αντικαταστήσει με κάποιον άλλο τίτλο. Ποιον εξυπηρετεί αυτή η αδιαφάνεια;
Ούτε την απόδοση του ομολόγου που αγόρασε στα χρόνια που μεσολαβούν μπορεί άλλωστε να πιθανολογήσει με κάποια σιγουριά το Ταμείο. Διότι το δεύτερο περίεργο χαρακτηριστικό αυτών των ομολόγων είναι ότι είναι "δομημένα", η απόδοσή τους είναι καλή στην αρχή, αλλά κατόπιν εξαρτάται από σύνθετους παράγοντες, μεταβλητούς ανάλογα με τις εξελίξεις στις χρηματαγορές. Τα δομημένα ομόλογα δεν είναι εξ ορισμού κακά. Σε σχετικά ευνομούμενες καπιταλιστικές οικονομίες, όπου οι διοικήσεις των ασφαλιστικών ταμείων δεν είναι "ανίδεες" για να πέφτουν εύκολα θύματα "άπληστων" χρηματιστών, ούτε, προπάντων, διορίζονται και κατευθύνονται από υπουργούς, εφευρέθηκαν πρόσφατα σαν ένα εργαλείο αμοιβαία επωφελές για το κράτος και το ασφαλιστικό ταμείο. Για ένα Ταμείο, για παράδειγμα, που γνωρίζει ότι ας πούμε σε οκτώ χρόνια θα πρέπει να καταβάλει μεγάλα ποσά σε εφ άπαξ, γιατί τότε θα αρχίσει να βγαίνει στη σύνταξη ένας μεγάλος αριθμός των ασφαλισμένων του, μπορεί ένα ομόλογο να δομηθεί έτσι ώστε να αρχίσει να του δίνει μεγάλη ρευστότητα τότε που θα την χρειαστεί, ενώ εντωμεταξύ θα αποδίδει λιγότερο. Αποκαλείται τότε "κομμένο και ραμμένο" (tailormade) για το συγκεκριμένο ταμείο. Φυσικά, τίποτα παρόμοιο δεν ισχύει στην Ελλάδα, όπου οι δημογραφικές επιπτώσεις στις υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων εξακολουθούν να αγνοούνται πανηγυρικά, τόσο από κάθε Ταμείο χωριστά, όσο και σε επίπεδο εθνικής οικονομίας. (Η Ελλάδα παραμένει μόνη χώρα στην Ε.Ε. που δεν δημοσιεύει σχετικές προβολές.)
Οι καταιγιστικές αποκαλύψεις των τελευταίων εβδομάδων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι και το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών των κκ. Αλογοσκούφη και Δούκα εξέδωσε ομόλογα "κομμένα και ραμμένα" για τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά με άλλη έννοια...
Δημόσιο χρέος και ταμεία
Το υπέρογκο δημόσιο χρέος της Ελλάδας, για το οποίο δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι μειώνεται πραγματικά, συνιστά υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους να αποπληρώνει τους δανειστές του, να εξοφλεί δηλαδή τους τίτλους που κατέχουν όταν λήγουν, καταβάλλοντας εντωμεταξύ υψηλότερους τόκους, εφόσον βρισκόμαστε σε ανοδική φάση των επιτοκίων. Και έρχεται να συναντηθεί με το δεύτερο ανάλογων διαστάσεων πρόβλημα που είναι η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, η ικανότητά του δηλαδή να ανταποκρίνεται ύστερα από μερικά χρόνια στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει απέναντι στους ασφαλισμένους του, να τους καταβάλλει τις συντάξεις που τους έχει υποσχεθεί.
Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές θα έχει να αντιμετωπίσει και τα δύο αυτά πελώρια προβλήματα. Καμία σοβαρή και υπεύθυνη συζήτηση δεν γίνεται για τις πολιτικές με τις οποίες θα προσεγγισθούν. Απέναντι στους τρίτους δανειστές του Δημοσίου, εκείνους που μετέχουν στις διεθνείς αγορές, είναι βέβαιο ότι το ελληνικό κράτος θα εξαντλήσει κάθε δυνατότητα για να ανταποκρίνεται πλήρως στις υποχρεώσεις του. Διότι οποιαδήποτε παρέκκλιση θα οδηγούσε σε καταστροφικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία συνολικά, παραπέμποντας σε χρεοκοπία. Τίθεται όμως το ερώτημα, εφόσον τα πράγματα δυσκολέψουν πολύ: Θα είναι εξίσου συνεπές απέναντι στα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία που το έχουν δανείσει; Ή θα επιχειρήσει να "αναδιαρθρώσει" αυτό το μέρος του χρέους του; Ο πειρασμός να απορροφηθούν τίτλοι που κατέχουν τα Ταμεία στο δημόσιο χρέος, να φαγωθεί δηλαδή ξανά μέρος των αποθεματικών τους, σε εμπλοκή και με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση θα είναι μεγάλος. Τα ομόλογα τα "κομμένα και ραμμένα" για τα Ταμεία προσφέρονται για μια τέτοια εκμετάλλευση.
Η έρευνα γενικώς θα συνεχίζεται σε "βάθος χρόνου", νέα νομοθετικά πλαίσια θα καταρτίζονται, χωρίς να θίγεται το μείζον πρόβλημα όπου ενέχεται πολιτική ευθύνη: η αναχρηματοδότηση του υπέρογκου δημοσίου χρέους μέσω των ασφαλιστικών ταμείων.
Με την περιβόητη δήλωσή του για "ανίδεες διοικήσεις" και "άπληστους χρηματιστές", ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης ομολόγησε και επίσημα ότι σκανδαλώδεις προμήθειες υπήρξαν, προεξόφλησε μάλιστα την πιθανότητα περισσότερων κρουσμάτων που "διερευνώνται". Αλλά έχοντας ο ίδιος παραγγείλει την έρευνα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, με τους προέδρους των οποίων \Αλέξη Πιλάβιο\ και πρώην εισαγγελέα Γ. Ζορμπά βρίσκεται σε συνεννόηση - αυτό το μήνυμα θέλησε να περάσει δημοσιοποιώντας τη σύσκεψη της περασμένης Δευτέρας - μοιάζει να έχει σιγουρευτεί ότι στην ερευνητική διαδικασία δεν θα θιγούν πολιτικά πρόσωπα, ότι οι καταγγελίες του ΠΑΣΟΚ για υπερπρομήθειες με πιθανό προορισμό κάποιο "κεντρικό ταμείο" (υπαινιγμός για το κομματικό ταμείο της Νέας Δημοκρατίας) δεν θα τεκμηριωθούν. Πέρα όμως από μια τέτοια βολική για την κυβέρνηση διάσταση του σκανδάλου των προμηθειών, εφόσον περιορισθεί τελικά σε μερικούς, ασήμαντους πολιτικά, "άπληστους", τα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται είναι: σε ποια έκταση έχουν διατεθεί ομόλογα του δημοσίου στα ασφαλιστικά ταμεία, τι είδους ομόλογα είναι αυτά και κατά πόσον, με τους όρους που έχουν προβλεφθεί, διασφαλίζονται τα ταμεία από απώλειες. Σε αυτά τα ερωτήματα η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να απαντήσει.
Εξαιρετικά περίεργη ακούγεται η εμμονή του αρμόδιου για τις εκδόσεις των κρατικών ομολόγων υφυπουργού Οικονομικών Πέτρου Δούκα, ότι ο ίδιος δεν είχε καμία γνώση, καμία ενημέρωση και καμία πληροφόρηση για κανένα Ταμείο. Την Πέμπτη στη Βουλή προσέθεσε μάλιστα ότι κανένα Δημόσιο σε όλο τον κόσμο δεν είναι υποχρεωμένο να γνωρίζει την πορεία των ομολόγων μετά την έκδοση. Τη θέση αυτή υιοθέτησε πλήρως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ευ. Αντώναρος, δηλώνοντας την ίδια μέρα ότι η κυβέρνηση δεν είναι αρμόδια για το τι αγοράζουν τα Ταμεία ή ποια διαδρομή ακολουθούν τα ομόλογα.
Είναι όμως προφανές ότι πρόκειται για άποψη εντελώς αστήρικτη. Διότι η κυβέρνηση, δια του κ. Δούκα και του προϊσταμένου του υπουργού Γιώργου Αλογοσκούφη, είναι υποχρεωμένη απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση να απεικονίζει το συνολικό χρέος της "γενικής κυβέρνησης", η οποία εκτός από την κεντρική κυβέρνηση με τα υπουργεία της περιλαμβάνει τους ΟΤΑ και άλλα ΝΠΔΔ, μεταξύ των οποίων βεβαίως και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ενώ, επομένως, κάθε νέο ομόλογο που εκδίδει ο κ. Δούκας, όταν το κρατούν τράπεζες, ξένοι θεσμικοί επενδυτές και άλλοι τρίτοι, αυξάνει το χρέος, όταν καταλήγει σε ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία δεν το επηρεάζει. Σύμφωνα με την ισχύουσα λογιστική συνιστά απλώς ανακατανομή υποχρεώσεων στο εσωτερικό της γενικής κυβέρνησης. Αποκλείεται άρα το υπουργείο Οικονομικών να ανακοινώνει στην Ε.Ε. στοιχεία για το ύψος του χρέους χωρίς να ξέρει ποιο μέρος του κρατείται από ταμεία - πόσα και ποια ομόλογα δηλαδή έχουν αγοράσει - για να το αφαιρέσει. Εις δόξαν της "απογραφής", βέβαια, τα ασφαλιστικά ταμεία εξακολουθούν να μη δημοσιεύουν πλήρεις ισολογισμούς, ενώ με τη βούλα των Βρυξελλών έχει επαναφερθεί το παλιό καλό πρόσχημα της εξαίρεσης του δανεισμού για εξοπλισμούς ώσπου να παραληφθούν. Υπάρχει συνεπώς εδώ μεγάλο πεδίο για λογιστικούς "χειρισμούς". Σε κάθε περίπτωση πάντως η κυβέρνηση οφείλει να γνωρίζει πού βρίσκονται τα ομόλογα του δημοσίου χρέους. Δεν αληθεύει άλλωστε ότι οι κυβερνήσεις άλλων χωρών δεν παρακολουθούν πού πηγαίνουν τα ομόλογα που εκδίδουν.
"Κομμένα και ραμμένα" για τα Ταμεία
Ένα περίεργο χαρακτηριστικό του ομολόγου που πήρε το ΤΕΑΔΥ, και άγνωστο ακόμα πόσων άλλων ομολόγων που διοχετεύθηκαν σε ασφαλιστικά ταμεία - μόλις αποκαλύφθηκε η περίπτωση τέτοιου ομολόγου που κατέχει το ΤΣΠΕΑΘ - είναι ότι δεν έχει εισαχθεί σε καμμία αγορά ομολόγων, οπότε δεν είναι χρηματιστηριακά διαπραγματεύσιμο. Δεν εμφανίζεται, για παράδειγμα, στη δευτερογενή αγορά τίτλων όπου οι συναλλαγές γίνονται δημόσια υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος και κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί κάθε μέρα να βλέπει πώς ανεβοκατεβαίνουν οι αξίες των τίτλων και οι αποδόσεις τους.
Η εξωχρηματιστηριακή διάθεση ομολόγων δεν είναι παράνομη, ούτε στην Ελλάδα ούτε διεθνώς, είναι όμως πολύ πιο αδιαφανής. Όσο διαρκούν τα ομόλογα αυτού του είδους, η διακύμανση της αξίας τους δεν μπορεί να παρακολουθείται από εκείνους που τα κατέχουν. Θα βρουν την τιμή τους μόνο τη στιγμή που θα ψάξουν εξωχρηματιστηριακά κάποιον για να τα πουλήσουν. Έτσι, ο προκλητικός ισχυρισμός της ενεχόμενης στο σκάνδαλο Χρηματιστηριακής Ακρόπολις, ότι το ΤΕΑΔΥ θα μπορούσε τη συγκεκριμένη στιγμή να πουλήσει το ομόλογό του με κέρδος, είναι αδύνατο να διαψευσθεί ή να επαληθευθεί. Όσο το Ταμείο κρατά το ομόλογό του γνωρίζει μόνο την "υπόσχεση" του Δημοσίου για την τιμή που θα εξοφληθεί στη λήξη του το 2019! Στο μεταξύ δεν ξέρει αν το συμφέρει να το κρατάει ή να το πουλήσει και να το αντικαταστήσει με κάποιον άλλο τίτλο. Ποιον εξυπηρετεί αυτή η αδιαφάνεια;
Ούτε την απόδοση του ομολόγου που αγόρασε στα χρόνια που μεσολαβούν μπορεί άλλωστε να πιθανολογήσει με κάποια σιγουριά το Ταμείο. Διότι το δεύτερο περίεργο χαρακτηριστικό αυτών των ομολόγων είναι ότι είναι "δομημένα", η απόδοσή τους είναι καλή στην αρχή, αλλά κατόπιν εξαρτάται από σύνθετους παράγοντες, μεταβλητούς ανάλογα με τις εξελίξεις στις χρηματαγορές. Τα δομημένα ομόλογα δεν είναι εξ ορισμού κακά. Σε σχετικά ευνομούμενες καπιταλιστικές οικονομίες, όπου οι διοικήσεις των ασφαλιστικών ταμείων δεν είναι "ανίδεες" για να πέφτουν εύκολα θύματα "άπληστων" χρηματιστών, ούτε, προπάντων, διορίζονται και κατευθύνονται από υπουργούς, εφευρέθηκαν πρόσφατα σαν ένα εργαλείο αμοιβαία επωφελές για το κράτος και το ασφαλιστικό ταμείο. Για ένα Ταμείο, για παράδειγμα, που γνωρίζει ότι ας πούμε σε οκτώ χρόνια θα πρέπει να καταβάλει μεγάλα ποσά σε εφ άπαξ, γιατί τότε θα αρχίσει να βγαίνει στη σύνταξη ένας μεγάλος αριθμός των ασφαλισμένων του, μπορεί ένα ομόλογο να δομηθεί έτσι ώστε να αρχίσει να του δίνει μεγάλη ρευστότητα τότε που θα την χρειαστεί, ενώ εντωμεταξύ θα αποδίδει λιγότερο. Αποκαλείται τότε "κομμένο και ραμμένο" (tailormade) για το συγκεκριμένο ταμείο. Φυσικά, τίποτα παρόμοιο δεν ισχύει στην Ελλάδα, όπου οι δημογραφικές επιπτώσεις στις υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων εξακολουθούν να αγνοούνται πανηγυρικά, τόσο από κάθε Ταμείο χωριστά, όσο και σε επίπεδο εθνικής οικονομίας. (Η Ελλάδα παραμένει μόνη χώρα στην Ε.Ε. που δεν δημοσιεύει σχετικές προβολές.)
Οι καταιγιστικές αποκαλύψεις των τελευταίων εβδομάδων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι και το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών των κκ. Αλογοσκούφη και Δούκα εξέδωσε ομόλογα "κομμένα και ραμμένα" για τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά με άλλη έννοια...
Δημόσιο χρέος και ταμεία
Το υπέρογκο δημόσιο χρέος της Ελλάδας, για το οποίο δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι μειώνεται πραγματικά, συνιστά υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους να αποπληρώνει τους δανειστές του, να εξοφλεί δηλαδή τους τίτλους που κατέχουν όταν λήγουν, καταβάλλοντας εντωμεταξύ υψηλότερους τόκους, εφόσον βρισκόμαστε σε ανοδική φάση των επιτοκίων. Και έρχεται να συναντηθεί με το δεύτερο ανάλογων διαστάσεων πρόβλημα που είναι η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, η ικανότητά του δηλαδή να ανταποκρίνεται ύστερα από μερικά χρόνια στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει απέναντι στους ασφαλισμένους του, να τους καταβάλλει τις συντάξεις που τους έχει υποσχεθεί.
Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές θα έχει να αντιμετωπίσει και τα δύο αυτά πελώρια προβλήματα. Καμία σοβαρή και υπεύθυνη συζήτηση δεν γίνεται για τις πολιτικές με τις οποίες θα προσεγγισθούν. Απέναντι στους τρίτους δανειστές του Δημοσίου, εκείνους που μετέχουν στις διεθνείς αγορές, είναι βέβαιο ότι το ελληνικό κράτος θα εξαντλήσει κάθε δυνατότητα για να ανταποκρίνεται πλήρως στις υποχρεώσεις του. Διότι οποιαδήποτε παρέκκλιση θα οδηγούσε σε καταστροφικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία συνολικά, παραπέμποντας σε χρεοκοπία. Τίθεται όμως το ερώτημα, εφόσον τα πράγματα δυσκολέψουν πολύ: Θα είναι εξίσου συνεπές απέναντι στα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία που το έχουν δανείσει; Ή θα επιχειρήσει να "αναδιαρθρώσει" αυτό το μέρος του χρέους του; Ο πειρασμός να απορροφηθούν τίτλοι που κατέχουν τα Ταμεία στο δημόσιο χρέος, να φαγωθεί δηλαδή ξανά μέρος των αποθεματικών τους, σε εμπλοκή και με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση θα είναι μεγάλος. Τα ομόλογα τα "κομμένα και ραμμένα" για τα Ταμεία προσφέρονται για μια τέτοια εκμετάλλευση.
