Προεκλογική εκστρατεία στη βαριά σκιά της καταστροφής: Να μη μείνουμε στην επιφάνεια

Είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο όλη η σύντομη προεκλογική εκστρατεία να εξελιχθεί αποκλειστικά γύρω από το ζήτημα των πυρκαγιών, των ανθρώπινων δραμάτων που προκάλεσαν και των πολιτικών χειρισμών κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, και μάλιστα ως προς την επικοινωνιακή τους αποτελεσματικότητα και μόνο. Δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο επιδιώκεται συνειδητά από πολιτικά κόμματα και ΜΜΕ ή αν απλώς προκύπτει από την ένταση των στιγμών και την ευκολία "αξιοποίησής" τους με κάποιες γενικότητες και διάφορες φιλάνθρωπες διαθέσεις χωρίς επαύριον. Πάντως, οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε σοβαρά και να το αποτρέψουμε. Η εκλογική διαδικασία και οι εκλογές, αντικειμενικά, αφορούν όλα τα πολιτικά και προγραμματικά ζητήματα της χώρας, και βεβαίως και την αντιμετώπιση των συνεπειών των πυρκαγιών, καθώς και την αποτροπή ανάλογων φαινομένων στο μέλλον.

Δεν λέω να αντιμετωπίσουμε την επιχειρούμενη συρρίκνωση των πολιτικών και προγραμματικών ζητημάτων ρίχνοντας το μπαλάκι σε άλλο "γήπεδο" από εκείνο της επικαιρότητας, κάτι που μπορεί να δώσει μια εικόνα υποκρισίας, αδυναμίας παρέμβασης ή και μιζέριας. Λέω όμως ότι μπορούμε και πρέπει να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που προσφέρει αυτό το "γήπεδο", να πάμε λίγο βαθύτερα από τις επιφανειακές και δήθεν προφανείς αναλύσεις" και "λύσεις", που αποτελούν σήμερα το κέντρο του "διαλόγου", ο οποίος μονότονα επαναλαμβάνεται σε τηλεπαράθυρα και σε καφενεία. Αν το κάνουμε συστηματικά και με επιμονή, μπορούμε και πρέπει να αναδείξουμε σχεδόν όλα τα πολιτικά προβλήματα της χώρας που πολλοί, στην κυβέρνηση αλλά και σε κόμματα της αντιπολίτευσης, αποπειρώνται να βάλουν στην άκρη.

Πάρτε για παράδειγμα το περίφημο ερώτημα που τίθεται συνεχώς σχετικά με το "ποιος έβαλε" τις φωτιές και τις συνακόλουθες ανοησίες περί --ποτέ κατονομαζόμενων και γι αυτό σκοτεινών-- "κέντρων" που τις μεθόδευσαν ή περί --πιο κομψό αυτό-- "ασύμμετρων απειλών". Όποιος δεν αναφερθεί σε αυτούς τους αυτουργούς (;) είναι ύποπτος εξυπηρέτησης τους, "αντικειμενικά" βέβαια, ή συνενοχής. Σε αυτό τον δρόμο το ΚΚΕ δικαιώνεται ως προς τους ξένους δακτύλους, ενώ η Ν.Δ. με το ζόρι κρατιέται (;) από να αφεθεί στον κατήφορο των αντεθνικών συνωμοσιών και του εσωτερικού εχθρού. Μην μπούμε σε αυτό το γελοίο παιχνίδι. Ας θυμίσουμε στους πάντες ότι οι πυρκαγιές των δασών είναι παλαιότατο φαινόμενο και διαδεδομένο σε όλη τη Νότια Ευρώπη. Ότι, πράγματι, είναι έντονος ο πειρασμός και υπαρκτή η πρακτική να επωφελούνται κάποιοι, λιγότεροι ή περισσότεροι, ισχυρότεροι ή λιγότερο ισχυροί, για να δημιουργήσουν περιουσίες, οικοδομές, βοσκότοπους, τουριστικές εγκαταστάσεις, είτε από φωτιές που εκδηλώθηκαν από φυσικά αίτια είτε βοηθώντας τη δημιουργία τους ή την επέκταση τους. Ότι το κράτος σχεδόν ποτέ δεν κατάφερε να τους βρει και να τους τιμωρήσει, και ότι με αυτή την έννοια είναι το ίδιο σε σχέση "ασυμμετρίας" με τις ανάγκες της κοινωνίας. Ότι το κράτος, κεντρικό και αποκεντρωμένο, δεν έκανε τα όσα το ίδιο λέει ότι έπρεπε να κάνει για την πρόληψη, που ασφαλώς δεν είναι πανάκεια, αλλά σαφώς περιορίζει τα φαινόμενα: καθαρισμός δασών, πυροσβεστικοί κρουνοί, δασικοί δρόμοι, αντιπυρικές ζώνες, αναδασώσεις, οργάνωση της πυρασφάλειας τοπικά, πλαισίωση και εκπαίδευση των πολιτών, ιδίως των εθελοντών... Για όλα αυτά δεν υπάρχουν ευθύνες; Ποιοι δεν κάνουν τη δουλειά τους και ποιος τους ανέχεται ή τους προστατεύει; Αποδιοργανωμένες υπηρεσίες, απονευρωμένα στελέχη, καλλιέργεια της αντίληψης για μειωμένη δημόσια και κοινωνική παρέμβαση, είναι όλα αυτά, και άλλα πολλά και ανάλογα, προϊόντα ξένων και σκοτεινών παρεμβάσεων ή μήπως προκύπτουν από την ίδια τη λειτουργία του κράτους και του πολιτικού συστήματος, όπου και άλλοι παράγοντες εκτός από τους κύριους υπεύθυνους συμβάλλουν και αυτοί με τον τρόπο τους και τις αντιλήψεις τους; Καταγγέλθηκε, π.χ., τώρα και εκ των υστέρων, ότι οικοδομικός συνεταιρισμός αξιωματικών και μοναστήρι εμπόδισαν προ μηνών τον καθαρισμό του δάσους στην Πεντέλη, ακόμα και με δικαστικές προσφυγές αλλά και αυτοδικία. Ερώτημα: Ποιος και γιατί δεν κατάγγειλε εγκαίρως τα γεγονότα; Γιατί ακόμα και τώρα, μετά τις πυρκαγιές και την καταγγελία, δεν υπάρχει καμιά αντίδραση από την κυβέρνηση, τη δικαιοσύνη, άλλους πολιτικούς παράγοντες;

Αλλά και λίγο γενικότερα. Δεν αποτελούν ισχυρά στοιχεία πρόληψης τα μέτρα για τα οποία τόσες φορές έχουμε μιλήσει και για τα οποία, με απίστευτο παχυδερμισμό, οι κάθε λογής "αρμόδιοι" δεν λένε τίποτε; Θυμίζω τη δημοσίευση των δασικών χαρτών, τη σύνταξη του δασολογίου, την απαγόρευση αλλαγής χρήσης των δασικών εκτάσεων, την απαγόρευση χωρίς εξαιρέσεις της δόμησης εκτός σχεδίου πόλεως, την απεξάρτηση της κρατικής πολιτικής από τους "οικοδομικούς συνεταιρισμούς", την ουσιαστική εθνικοποίηση των δασών...

Αλλά και ως προς την καταστολή και την πυρόσβεση, ανάλογα ερωτήματα τίθενται που ξεπερνούν κατά πολύ τα συνωμοσιολογικά φληναφήματα και τις απλές "λύσεις". Η απόλυτα διαπιστωμένη έλλειψη συντονισμού ανάμεσα σε κρατικές υπηρεσίες όπως το Πυροσβεστικό Σώμα, η Πολιτική Προστασία, αλλά και οι Ένοπλες Δυνάμεις, οι υπηρεσίες υγείας κλπ. δεν θέτουν άραγε ένα γενικότερο πρόβλημα της ενιαίας πολιτικής και δράσης ως προς τα δάση; Ενιαίος φορέας πρόληψης, καταστολής και αποκατάστασης, από ποιους εμποδίζεται να αναδειχθεί; Ανταγωνιστικά υπουργεία και υπουργοί, διαγκωνιζόμενες ιεραρχίες και διοικήσεις υπηρεσιών, συντεχνιακές αντιδράσεις και κατοχυρωμένα δικαιώματα; Και γιατί τόση επιμονή στην άρνηση να ιδρυθεί αυτόνομο υπουργείο Περιβάλλοντος, στο οποίο θα έπρεπε πιθανότατα να ανατεθεί ο επιτελικός ρόλος και η εποπτεία του ενιαίου φορέα για τα δάση; Όλα αυτά δεν θέτουν, μαζί με άλλα, όπως η ουσιαστική αυτοτέλεια της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης κ.λπ., το συνολικό πρόβλημα του εκσυγχρονισμού του κράτους και των πολιτικών και επιτελικών αρμοδιοτήτων και εξουσιών του, ζητήματα που ξεπερνούν και τις ανούσιες προσωπικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε κυβερνητικούς παράγοντες.

Και, βέβαια, πάντα σχετικά με την καταστολή, ας θέσουμε και τα θέματα της κοινής ευρωπαϊκής κοινής πολιτικής, με κοινές υποδομές και μέσα, επιτελείο και προγραμματισμό, κάτι που μόλις τώρα θυμήθηκε η κυβέρνηση (και που, αν θυμάμαι καλά από την θητεία μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λοιδορούσαν οι υπηρεσίες όταν το θέταμε προς δεκαετίας...) και κάνει εσπευσμένες προτάσεις στην Ε.Ε.

Μετά την καταστολή της πυρκαγιάς, έρχεται και το κύριο ζήτημα της αποκατάστασης του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού, και με την ευκαιρία της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού, ώστε και η πρόληψη να βελτιωθεί και νέες προοπτικές να ανοίξουν γενικότερα για τις πληγείσες περιοχές. Το μόνο που έχουμε δει έως τώρα είναι κάποιες χρηματικές παροχές, για να μπορέσουν οι πληγέντες να ικανοποιήσουν τις επείγουσες ανάγκες. Έγινε, και γίνεται, με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Απέδειξε ότι το κράτος δεν είχε και δεν έχει εποπτεία της πραγματικότητας, των περιουσιών, των εκμεταλλεύσεων και του ζωικού και φυτικού κεφαλαίου τους, πράγματα που θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα για την άσκηση και της πιο στοιχειώδους αγροτικής ή περιφερειακής πολιτικής. Το αποτέλεσμα ήταν να αποχαλινωθούν οι ντόπιοι παράγοντες, και βουλευτές δυστυχώς, να οργανώνουν γενική "γιούργια" στα ταμεία, και να τους ακολουθούν (ποιος ξέρει από ποια πληροφόρηση και κινητοποίηση) της γης οι κολασμένοι από όλη την Ελλάδα, όπως και ντόπιοι παράγοντες της παραοικονομίας και της πελατειακής συναλλαγής. Με τέτοια ομολογημένη παραίτηση και διάλυση του κράτους, ποια αποκατάσταση και ποια προοπτική μπορεί να είναι αξιόπιστη, ποιο εμπνευσμένο και σύγχρονο περιεχόμενο μπορεί να έχει; Με τέτοια προσόντα θα μιλήσει γενικότερα και θα πείσει για σχεδιασμό που να αφορά όλη την περιοχή, πέρα από τους μίζερους τοπικισμούς, και τη Δυτική Ελλάδα γενικότερα, γιατί αλλιώς δεν έχει και κανένα σπουδαίο νόημα; Έτσι θα πείσει για την ανάγκη νέων ενεργειακών, τηλεπικοινωνιακών, λιμενικών υποδομών, για βιολογική γεωργία, για ανάπτυξη νέων προ προϊόντων, για προνομιακή μεταχείριση των νέων στη γεωργία και στην κτηνοτροφία κ.λπ..;

Ακόμα και "μονοθεματική", η προεκλογική εκστρατεία μπορεί να διευρυνθεί και να μας δώσει την ευκαιρία να εξειδικεύσουμε την κριτική και τις προτάσεις μας. Προτάσεις που, έτσι κι αλλιώς, δεν εξαντλούνται εδώ, γι αυτό και θα επανέλθουμε.