Αναζητώντας την Αριστερά της Πρότασης
Αντώνης Ανηψητάκης, Δημοσιευμένο: 2007-09-08
«Εκφράζουμε την ελπίδα ότι η αμέτρητη θλίψη από την καταστροφή εκτεταμένων περιοχών της πατρίδας μας δεν θα εξανεμιστεί σε ιδιοτελείς αντεγκλήσεις, αλλά θα γίνει αιτία να αλλάξουμε όλοι, λαός, αυτοδιοίκηση, κόμματα, κυβέρνηση τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το περιβάλλον».
(Απόσπασμα από το ομόφωνο ψήφισμα του Νομαρχιακού Συμβουλίου Λασιθίου της 31.8.07)
Βιώσαμε μια νέα μικρασιαστική καταστροφή χωρίς πόλεμο. 85 χρόνια μετά τη Σμύρνη καταφέραμε να κάψουμε μόνοι μας την Ελλάδα, και το μόνο που δεν ευθύνεται βέβαια είναι το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού και το όνομα της FYROM. Ήταν επόμενο, αφού φτάσαμε να θεωρούμε αρχαιότητες, δάση και περιοχές natura εμπόδιο στη χυδαία ανάπτυξή μας. Μετακυλούμε συστηματικά το κόστος αυτής της ανάπτυξης στο περιβάλλον και στα μυαλά μας. Μια χώρα διάσπαρτη από χωματερές, καλώδια, καταπατήσεις, αυθαιρεσίες, ανομίες. Φωτιές αποκαλύψεως. Τίποτα δεν μπορεί να μείνει ίδιο, κανείς μας δεν δικαιούται να συμπεριφέρεται όπως πριν, να εμφανίζεται αρειμάνιος και δικαιωμένος. Αυτονόητη ανάγκη επιβίωσης μάς το επιβάλλει.
30η Ιουνίου. Στα αποκαΐδια της Πάρνηθας. Συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΝ. Οργή, αλλά και ευφορία γιατί ο ΣΥΝ πάει καλά στις δημοσκοπήσεις. Αναρωτιέμαι από του βήματος:
«Πάμε καλά; Μα και η ΝΔ πάει καλά αφού φαίνεται να προηγείται, και το ΠΑΣΟΚ πάει καλά αφού κλείνει την ψαλίδα και ελπίζει, και το ΚΚΕ πάει καλά, μεγαλοεισπράκτωρ της δυσαρέσκειας, κι ο Καρατζαφέρης πάει καλά αποδεικνύοντας τη δεξιά μετατόπιση της Ελληνικής κοινωνίας.
Πως γίνεται λοιπόν να πηγαίνουμε όλοι καλά και η Ελλάδα να καίγεται; Πως γίνεται να καταδικάζεται ο δικομματισμός που μας έφερε σ’ αυτά τα χάλια και παράλληλα να θριαμβεύει με ποσοστά 80 – 85%;»
Μεσολάβησε η προκήρυξη εκλογών και η καταστροφή. Κάηκαν, άνθρωποι, τόποι, ιστορία, πολιτισμός. Επαναδιατυπώνω τις απαντήσεις μου.
1. Η αισιοδοξία όλων των κομμάτων εν μέσω καταστροφής αποδεικνύει την κρίση του πολιτικού συστήματος. Αισιοδοξούν γιατί έχουν ορίζοντα ποσοστών και όχι ορίζοντα λύσεων.
2. Ο δικομματισμός θριαμβεύει παρά τα αδιέξοδα και τις καταστροφές που έχει σωρεύσει γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση. Μ’ αυτή την έννοια ως αριστερός αποφεύγω να καταδικάζω το δικομματισμό γιατί θεωρώ ότι τον συντηρώ μη προτείνοντας εναλλακτική πρόταση εξουσίας.
3. Επαναστατική εναλλακτική πρόταση με τη ζαλάδα που επικρατεί παγκοσμίως στην αριστερά μετά τη μεγάλη ήττα και τον εκφυλισμό των λογής υπαρκτών σοσιαλισμών δεν υπάρχει ούτε στο βάθος του ορίζοντα, του δικού μου βίου τουλάχιστον. Η ήττα είναι ιστορική και θα διαρκέσει.
4. Για πολλά χρόνια η αριστερά μόνο ως μεταρρυθμιστική δύναμη μπορεί να υπάρξει, κι αυτό δεν είναι λίγο. Μια αριστερά που θα διεκδικεί την προοδευτική διεύθυνση της κοινωνίας, που θα έχει δηλαδή ταυτόχρονα κυβερνητική και κινηματική κουλτούρα. Μια αριστερά του ονείρου, αλλά και του λογισμού, που αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, επεξεργάζεται ρεαλιστικές, προοδευτικές λύσεις και αναζητεί πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες να κυβερνήσει για να τις εφαρμόσει.
Μια αριστερά που δεν θα εξαντλείται σε κινήματα διαμαρτυρίας και σε κάποιες προτάσεις προς δεξιές κυβερνήσεις, που στην καλύτερη περίπτωση θα τις υιοθετήσουν στρεβλά. Τα κινήματα εύκολα δομούνται πάνω σ’ ένα ΟΧΙ ενώ το ζητούμενο είναι να επιβάλλουν ένα ΝΑΙ. Στην παιδεία ας πούμε...
Κι η εξουσία δεν είναι ματαιόδοξο τρόπαιο για να τη σνομπάρουμε, αλλά βασικό εργαλείο μεταρρυθμίσεων που επιβάλλεται να διεκδικούμε.
5. Θα αποδεχόμουνα ένα μεγάλο συνασπισμό ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, κι ας μην τον ψήφιζα, αν μας έδινε επιτέλους τα στοιχειώδη, αυτά που η Δυτική Ευρώπη απολαμβάνει δεκαετίες, ένα αξιοπρεπές κράτος, όπου η Ελλάδα των νόμων θα ταυτιστεί κάποτε με την Ελλάδα της πράξης, μ’ ένα υπουργείο περιβάλλοντος, περιβάλλοντος μόνο, χωρίς δημόσια έργα κι ένα υπουργείο παιδείας, παιδείας μόνο, σοβαρής, χωρίς θρησκεύματα. Ένα κράτος που θα μπορεί να ξεχωρίζει τους κουκουλοφόρους απ’ τους διαδηλωτές, τους χούλιγκανς από τους φιλάθλους, τους απατεώνες απ’ τους σοβαρούς επενδυτές.
Αφελής; Ενδεχομένως.
6. Θα προτιμούσα όμως ένα μικρότερο κεντροαριστερό συνασπισμό, που πέραν των παραπάνω αυτονόητων εκσυγχρονισμών θα δούλευε για μια πιο δίκαιη, πιο μορφωμένη, πιο οικολογική, πιο ευρωπαϊστική, πιο αποκεντρωμένη και αυτοδιοικούμενη κοινωνία. Επιθυμώ δηλαδή μια συνεργασία ΠΑΣΟΚ – ΣΥΝ. Αυτό νομίζω θέλει κι ο πολύς κόσμος, που ζητάει εφικτές βελτιώσεις ΣΗΜΕΡΑ. Όμως δυστυχώς το πολιτικό κενό μεγαλώνει ανάμεσα σ’ ένα ΠΑΣΟΚ δεξιόστροφο, φατριασμένο, εθισμένο στην αποκλειστική νομή της εξουσίας και στην λαφυραγώγηση της αριστεράς κι ένα ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ που τραβάει «αριστερότερα» και στο συμβολαιογραφείο του ΣΥΡΙΖΑ υπογράφει συμβόλαιο αποκήρυξης του ΠΑΣΟΚ και μια πολιτική διαθήκη, όπου θεωρείται ιερό καθήκον αποκλειστικά και μόνο η κινηματική δράση και έγκλημα η ανάληψη οποιασδήποτε κυβερνητικής ευθύνης.
Δεν είναι ώριμες οι συνθήκες, μου λένε. Επείγει να ωριμάσουν οι πολιτικοί, απαντώ. Οι καιροί ου μενετοί.
7. Μέγιστο πρόβλημα του πολιτικού μας συστήματος είναι το έλλειμμα διαλόγου μέσα και ανάμεσα στις παρατάξεις. Το πρόβλημα μεγεθύνεται από τα εγχώρια εκλογικά συστήματα που μεταπολιτευτικά ψήφισαν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Το ισχύον π.χ. προτιμά να βγάλει κυβέρνηση στη ρουλέτα της μιας ψήφου παρά ν’ αναγκάσει τα κόμματα να αναζητήσουν κυβερνήσεις συνεργασίας.
Κι η αριστερά όμως μοιάζει να βολεύεται μ’ αυτά τα συστήματα. Την απλή αναλογική που θα επέβαλε το διάλογο, προωθητικούς συμβιβασμούς, προγραμματικές συγκλίσεις δεν την διεκδικεί πια.
Εν τέλει κανένα κόμμα δεν θέλει την απλή αναλογική γιατί κανένα δεν θέλει να διαλέγεται, αλλά και γιατί τυχόν υιοθέτησή της θα αποκάλυπτε για όλους προγραμματική ένδεια και συνθηματολογική φλυαρία.
Στις προσεχείς εκλογές ελπίζω ότι λόγοι επιβίωσης του λαού μας θα δώσουν, παρά τις δυσκολίες του εκλογικού νόμου, ένα αποτέλεσμα που θα αναγκάσει τα κόμματα να σοβαρευτούν. Δεν μπορώ να διανοηθώ επανάληψη αυτοδυναμιών, δηλαδή επιβράβευση όσων μας έφεραν σ’ αυτό το χάλι. Δεν θα μπορώ όμως και να συγχωρήσω μια αριστερά που θα παίζει αυτιστικά με τα αναμενόμενα αυξημένα ποσοστά της αδιαφορώντας για την εξουσία.
Ψηφίζω λοιπόν κριτικά τον ΣΥΡΙΖΑ και λυπάμαι που δεν μου δόθηκε η δυνατότητα να ψηφίζω ταυτόχρονα και τους ΟΙΚΟΛΟΓΟΥΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ αναγνωρίζοντας τους ως την πιο δραστήρια οικολογική δύναμη.
(Απόσπασμα από το ομόφωνο ψήφισμα του Νομαρχιακού Συμβουλίου Λασιθίου της 31.8.07)
Βιώσαμε μια νέα μικρασιαστική καταστροφή χωρίς πόλεμο. 85 χρόνια μετά τη Σμύρνη καταφέραμε να κάψουμε μόνοι μας την Ελλάδα, και το μόνο που δεν ευθύνεται βέβαια είναι το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού και το όνομα της FYROM. Ήταν επόμενο, αφού φτάσαμε να θεωρούμε αρχαιότητες, δάση και περιοχές natura εμπόδιο στη χυδαία ανάπτυξή μας. Μετακυλούμε συστηματικά το κόστος αυτής της ανάπτυξης στο περιβάλλον και στα μυαλά μας. Μια χώρα διάσπαρτη από χωματερές, καλώδια, καταπατήσεις, αυθαιρεσίες, ανομίες. Φωτιές αποκαλύψεως. Τίποτα δεν μπορεί να μείνει ίδιο, κανείς μας δεν δικαιούται να συμπεριφέρεται όπως πριν, να εμφανίζεται αρειμάνιος και δικαιωμένος. Αυτονόητη ανάγκη επιβίωσης μάς το επιβάλλει.
30η Ιουνίου. Στα αποκαΐδια της Πάρνηθας. Συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΝ. Οργή, αλλά και ευφορία γιατί ο ΣΥΝ πάει καλά στις δημοσκοπήσεις. Αναρωτιέμαι από του βήματος:
«Πάμε καλά; Μα και η ΝΔ πάει καλά αφού φαίνεται να προηγείται, και το ΠΑΣΟΚ πάει καλά αφού κλείνει την ψαλίδα και ελπίζει, και το ΚΚΕ πάει καλά, μεγαλοεισπράκτωρ της δυσαρέσκειας, κι ο Καρατζαφέρης πάει καλά αποδεικνύοντας τη δεξιά μετατόπιση της Ελληνικής κοινωνίας.
Πως γίνεται λοιπόν να πηγαίνουμε όλοι καλά και η Ελλάδα να καίγεται; Πως γίνεται να καταδικάζεται ο δικομματισμός που μας έφερε σ’ αυτά τα χάλια και παράλληλα να θριαμβεύει με ποσοστά 80 – 85%;»
Μεσολάβησε η προκήρυξη εκλογών και η καταστροφή. Κάηκαν, άνθρωποι, τόποι, ιστορία, πολιτισμός. Επαναδιατυπώνω τις απαντήσεις μου.
1. Η αισιοδοξία όλων των κομμάτων εν μέσω καταστροφής αποδεικνύει την κρίση του πολιτικού συστήματος. Αισιοδοξούν γιατί έχουν ορίζοντα ποσοστών και όχι ορίζοντα λύσεων.
2. Ο δικομματισμός θριαμβεύει παρά τα αδιέξοδα και τις καταστροφές που έχει σωρεύσει γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση. Μ’ αυτή την έννοια ως αριστερός αποφεύγω να καταδικάζω το δικομματισμό γιατί θεωρώ ότι τον συντηρώ μη προτείνοντας εναλλακτική πρόταση εξουσίας.
3. Επαναστατική εναλλακτική πρόταση με τη ζαλάδα που επικρατεί παγκοσμίως στην αριστερά μετά τη μεγάλη ήττα και τον εκφυλισμό των λογής υπαρκτών σοσιαλισμών δεν υπάρχει ούτε στο βάθος του ορίζοντα, του δικού μου βίου τουλάχιστον. Η ήττα είναι ιστορική και θα διαρκέσει.
4. Για πολλά χρόνια η αριστερά μόνο ως μεταρρυθμιστική δύναμη μπορεί να υπάρξει, κι αυτό δεν είναι λίγο. Μια αριστερά που θα διεκδικεί την προοδευτική διεύθυνση της κοινωνίας, που θα έχει δηλαδή ταυτόχρονα κυβερνητική και κινηματική κουλτούρα. Μια αριστερά του ονείρου, αλλά και του λογισμού, που αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, επεξεργάζεται ρεαλιστικές, προοδευτικές λύσεις και αναζητεί πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες να κυβερνήσει για να τις εφαρμόσει.
Μια αριστερά που δεν θα εξαντλείται σε κινήματα διαμαρτυρίας και σε κάποιες προτάσεις προς δεξιές κυβερνήσεις, που στην καλύτερη περίπτωση θα τις υιοθετήσουν στρεβλά. Τα κινήματα εύκολα δομούνται πάνω σ’ ένα ΟΧΙ ενώ το ζητούμενο είναι να επιβάλλουν ένα ΝΑΙ. Στην παιδεία ας πούμε...
Κι η εξουσία δεν είναι ματαιόδοξο τρόπαιο για να τη σνομπάρουμε, αλλά βασικό εργαλείο μεταρρυθμίσεων που επιβάλλεται να διεκδικούμε.
5. Θα αποδεχόμουνα ένα μεγάλο συνασπισμό ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, κι ας μην τον ψήφιζα, αν μας έδινε επιτέλους τα στοιχειώδη, αυτά που η Δυτική Ευρώπη απολαμβάνει δεκαετίες, ένα αξιοπρεπές κράτος, όπου η Ελλάδα των νόμων θα ταυτιστεί κάποτε με την Ελλάδα της πράξης, μ’ ένα υπουργείο περιβάλλοντος, περιβάλλοντος μόνο, χωρίς δημόσια έργα κι ένα υπουργείο παιδείας, παιδείας μόνο, σοβαρής, χωρίς θρησκεύματα. Ένα κράτος που θα μπορεί να ξεχωρίζει τους κουκουλοφόρους απ’ τους διαδηλωτές, τους χούλιγκανς από τους φιλάθλους, τους απατεώνες απ’ τους σοβαρούς επενδυτές.
Αφελής; Ενδεχομένως.
6. Θα προτιμούσα όμως ένα μικρότερο κεντροαριστερό συνασπισμό, που πέραν των παραπάνω αυτονόητων εκσυγχρονισμών θα δούλευε για μια πιο δίκαιη, πιο μορφωμένη, πιο οικολογική, πιο ευρωπαϊστική, πιο αποκεντρωμένη και αυτοδιοικούμενη κοινωνία. Επιθυμώ δηλαδή μια συνεργασία ΠΑΣΟΚ – ΣΥΝ. Αυτό νομίζω θέλει κι ο πολύς κόσμος, που ζητάει εφικτές βελτιώσεις ΣΗΜΕΡΑ. Όμως δυστυχώς το πολιτικό κενό μεγαλώνει ανάμεσα σ’ ένα ΠΑΣΟΚ δεξιόστροφο, φατριασμένο, εθισμένο στην αποκλειστική νομή της εξουσίας και στην λαφυραγώγηση της αριστεράς κι ένα ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ που τραβάει «αριστερότερα» και στο συμβολαιογραφείο του ΣΥΡΙΖΑ υπογράφει συμβόλαιο αποκήρυξης του ΠΑΣΟΚ και μια πολιτική διαθήκη, όπου θεωρείται ιερό καθήκον αποκλειστικά και μόνο η κινηματική δράση και έγκλημα η ανάληψη οποιασδήποτε κυβερνητικής ευθύνης.
Δεν είναι ώριμες οι συνθήκες, μου λένε. Επείγει να ωριμάσουν οι πολιτικοί, απαντώ. Οι καιροί ου μενετοί.
7. Μέγιστο πρόβλημα του πολιτικού μας συστήματος είναι το έλλειμμα διαλόγου μέσα και ανάμεσα στις παρατάξεις. Το πρόβλημα μεγεθύνεται από τα εγχώρια εκλογικά συστήματα που μεταπολιτευτικά ψήφισαν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Το ισχύον π.χ. προτιμά να βγάλει κυβέρνηση στη ρουλέτα της μιας ψήφου παρά ν’ αναγκάσει τα κόμματα να αναζητήσουν κυβερνήσεις συνεργασίας.
Κι η αριστερά όμως μοιάζει να βολεύεται μ’ αυτά τα συστήματα. Την απλή αναλογική που θα επέβαλε το διάλογο, προωθητικούς συμβιβασμούς, προγραμματικές συγκλίσεις δεν την διεκδικεί πια.
Εν τέλει κανένα κόμμα δεν θέλει την απλή αναλογική γιατί κανένα δεν θέλει να διαλέγεται, αλλά και γιατί τυχόν υιοθέτησή της θα αποκάλυπτε για όλους προγραμματική ένδεια και συνθηματολογική φλυαρία.
Στις προσεχείς εκλογές ελπίζω ότι λόγοι επιβίωσης του λαού μας θα δώσουν, παρά τις δυσκολίες του εκλογικού νόμου, ένα αποτέλεσμα που θα αναγκάσει τα κόμματα να σοβαρευτούν. Δεν μπορώ να διανοηθώ επανάληψη αυτοδυναμιών, δηλαδή επιβράβευση όσων μας έφεραν σ’ αυτό το χάλι. Δεν θα μπορώ όμως και να συγχωρήσω μια αριστερά που θα παίζει αυτιστικά με τα αναμενόμενα αυξημένα ποσοστά της αδιαφορώντας για την εξουσία.
Ψηφίζω λοιπόν κριτικά τον ΣΥΡΙΖΑ και λυπάμαι που δεν μου δόθηκε η δυνατότητα να ψηφίζω ταυτόχρονα και τους ΟΙΚΟΛΟΓΟΥΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ αναγνωρίζοντας τους ως την πιο δραστήρια οικολογική δύναμη.
