Εξωφρενική η άρνηση για ξεχωριστό υπουργείο Περιβάλλοντος

Ακατανόητη και εξωφρενική χαρακτηρίζει την άρνηση της κυβέρνησης να ιδρυθεί ξεχωριστό υπουργείο Περιβάλλοντος ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μ. Παπαγιαννάκης στη συνέντευξή του στην "Αυγή". Επικρίνει την επιμονή της κυβέρνησης να κρατάει το περιβάλλον κολλημένο με τα δημόσια έργα και χωροταξία, τη συνδυάζει με την προτίμησή της για φτηνή ανάπτυξη και εξηγεί τον συμβολισμό και την πολιτική σημασία ενός υπουργείου Περιβάλλοντος, ιδιαίτερα όσον αφορά τον κατακερματισμό των φορέων.

Σχολιάζοντας τη νέα κυβέρνηση, ο Μ. Παπαγιαννάκης λέει ότι η συνέχεια της κυβερνητικής πολιτικής είναι σαφής, αλλά η "αλλαγή" είναι μάλλον ασαφής και αμφισβητήσιμη.

Συνέντευξη στον Κώστα ΚΑΡΗ

* Πώς σχολιάζετε την απόρριψη από την πλευρά του πρωθυπουργού της πρότασης πολιτικών στελεχών και περιβαλλοντικών οργανώσεων για ίδρυση ξεχωριστού υπουργείου Πειβάλλοντος;

Είναι ακατανόητο και εξωφρενικό το πείσμα της κυβέρνησης, του Κ. Σουφλιά και βεβαίως του κ. Καραμανλή, να αρνούνται την ίδρυση ξεχωριστού υπουργείου Περιβάλλοντος. Και μάλιστα χωρίς καμία εξήγηση ή δικαιολογία. Ενώ επιπλέον πολλά και έγκυρα στελέχη του κόμματος της Ν.Δ. και σήμερα της κυβέρνησης είχαν ταχθεί δημόσια και χωρίς επιφυλάξεις υπέρ της ίδρυσης τέτοιου υπουργείου στην προεκλογική περίοδο, για παράδειγμα η κ. Ντόρα Μπακογιάννη και ο κ. Κωστής Χατζηδάκης. Ας θυμίσουμε ότι είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν έχει υπουργείο Περιβάλλοντος. Και ότι στη λειτουργία των οργάνων της Ε.Ε. αυτή η μικρή λεπτομέρεια έχει τη σημασία της: στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος η ελληνική αντιπροσώπευση δεν έχει το βάρος που έχουν οι άλλες, στο δε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σπανίως παρουσιάστηκε Έλληνας υπουργός, όπως συμβαίνει τακτικά με τις άλλες χώρες. Ας σημειώσουμε τέλος, ότι στην ιεραρχία των υπουργείων της κυβέρνησης του κ. Νικολά Σαρκοζί (τον οποίο συχνά θαυμάζουν οι της Ν.Δ...), το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι για πρώτη φορά πρώτο τη τάξει! Δεν προδικάζει φυσικά αυτή η πρωτοκαθεδρία ότι η γαλλική κυβέρνηση θα κάνει ντε και καλά σωστή πολιτική ως προς το περιβάλλον, αλλά οι συμβολισμοί έχουν τη σημασία τους και εν πάση περιπτώσει θα είναι πρόσθετο στοιχείο κριτικής αν δεν κάνει πολιτική στο ύψος τους!

Με λίγα λόγια, η επιμονή της κυβέρνησης να κρατάει το περιβάλλον κολλημένο με τα δημόσια έργα και την χωροταξία (που θα μπορούσε να είναι τμήμα της περιβαλλοντικής πολιτικής αλλά που στο μυαλό της ταυτίζεται έως τώρα με το πού θα χτίσουμε...) προδίδει, πρώτον, επιδεικτική περιφρόνηση προς το περιβάλλον που δεν αξίζει να απασχολεί από μόνο του τη σκέψη της, κι ας λέει κατά καιρούς ότι αποτελεί "προτεραιότητά" της έτσι γενικά. Επιπλέον διατηρεί το δικαίωμα να λύνει το όποιο πρόβλημα ανακύπτει σε σχέση με το περιβάλλον με τελικό κριτήριο άλλες πραγματικές προτεραιότητες όπως τα δημόσια έργα (κλασικό παράδειγμα η εκτροπή του Αχελώου...) και η χωροθέτηση αναπτυξιακών επενδύσεων (πρόσφατο παράδειγμα το χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό...). Τέλος, επειδή γνωρίζει ότι η βασική περιβαλλοντική νομοθεσία διαμορφώνεται στην Ε.Ε., αποφεύγει να μετέχει με ξεχωριστό υπουργό Περιβάλλοντος που θα συμμερίζεται ή εν πάση περιπτώσει θα υφίσταται την πίεση των συναδέλφων του και θα τη μεταφέρει και στην Ελλάδα, αντίθετα θα μπορεί να μεταφέρει στις Βρυξέλλες τις "αναπτυξιακές" προτεραιότητες της κυβέρνησης και στους... υπολοίπους. Ορισμένοι από αυτούς, εξάλλου, άλλο που δεν θέλουν! Ας θυμίσουμε ότι η Ελλάδα με την Ισπανία είναι γνωστές για τη συμβολή τους στην καθυστέρηση της όποιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τη γη και τις χρήσεις της.

Αφετηρία να ξαναδούμε το οικοδόμημα εξουσιών και συντεχνιακών συμφερόντων

* Τι μπορεί να μας προσφέρει ένα ξεχωριστό υπουργείο Περιβάλλοντος;

Είναι προφανές ότι δεν αρκεί ένα ξεχωριστό υπουργείο Περιβάλλοντος για να αλλάξει και βελτιωθεί η πολιτική που ασκείται. Με την ίδρυσή του όμως θα αναγνωριζόταν έστω και συμβολικά η σημασία του αντικειμένου του. Θα υπήρχε υπουργός που εξ ορισμού θα ήταν συνομιλητής με τους ενδιαφερόμενους γενικώς και με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τα οικολογικά κινήματα και υπεύθυνος καταρχήν για τις όποιες συγκεκριμένες αποφάσεις ή επιλογές. Ο διάλογος και ενδεχόμενη αντιπαράθεση θα κέρδιζαν σε διαφάνεια. Ο υπουργός δεν θα μπορούσε τόσο εύκολα να συγχέει τις αρμοδιότητες του και τα αντικείμενα τους. Θα ήταν πιθανόν πιο "ευάλωτος", πολιτικά και προσωπικά, απέναντι στις πιέσεις και διεκδικήσεις των πολιτών και των κινημάτων. Θα είχε εξ ορισμού την υποχρέωση να έχει αποκλειστική απασχόληση το περιβάλλον: αλήθεια, πόσες φορές είδαμε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ σε καθαρά περιβαλλοντικές κυβερνητικές δράσεις;

Αντιθέτως είδαμε άλλους, γιατί τα μεγάλα προβλήματα του Περιβάλλοντος τα διαχειρίζονται πολλοί άλλοι, και αυτός ο κατακερματισμός είναι ένας επιπλέον λόγος για να υπάρξει ένα υπουργείο που σιγά σιγά θα ενοποιεί αντιλήψεις, σχέδια, προγράμματα και δράσεις. Η καταρχήν απόφαση ίδρυσης ξεχωριστού υπουργείου θα ήταν έτσι και μια καλή αφορμή και ευκαιρία να ξαναδούμε όλοι, και όχι μόνο η κυβέρνηση, τη συγκρότηση και τον καταμερισμό των αρμοδιοτήτων και των έργων της πολιτικής, την ανακατανομή τους κάτω από μια διαφορετική οπτική γωνία : π.χ. δεν θα ήταν πιο λογικό να συγκροτηθεί ο περιλάλητος ενιαίος φορέας για τα δάση (πρόληψη, καταστολή, αποκατάσταση, ανάπτυξη...) υπό την κύρια αρμοδιότητα του νέου υπουργείου, με παράλληλη επανεξέταση της εμπλοκής άλλων συναφών με το ζήτημα υπουργείων; Και γενικότερα δεν θα ήταν όλα αυτά μια ευκαιρία να ξαναδούμε όλο το απερίγραπτο οικοδόμημα εξουσιών, αρμοδιοτήτων, πρακτικών, συνηθειών, συντεχνιακών συμφερόντων, το οποίο αναδείχθηκε στη δημοσιότητα μέσα στην καταστροφή του περασμένου καλοκαιριού; Για όλους αυτούς τους λόγους και για άλλους, η ίδρυση ξεχωριστού υπουργείου Περιβάλλοντος θα ήταν ένα απλό βήμα εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού, βεβαίως υπό όρους, μεταξύ των οποίων η οι ουσιαστικές αρμοδιότητες, τα υλικά μέσα, η πολιτική προοπτική. Απλό και σαφές, αλλά φαίνεται ότι ακόμη κι αυτό δεν χωράει στην ανασυγκρότηση του κράτους της Ν.Δ...

Πιστή στη φτηνή ανάπτυξη

Και δεν χωράει γιατί είναι μάλλον ένα από τα ισχυρά συμπτώματα της γενικότερης αντίληψης της κυβέρνησης για το περιβάλλον και την αειφόρο ή βιώσιμη ανάπτυξη. Εξακολουθεί εμφανώς να πιστεύει στις αξίες και τις μεθόδους της "φτηνής", για να μην πω "φτηνιάρικης", ανάπτυξης, όπου η εν λόγω "ανάπτυξη" δεν πληρώνει (με ανοχή, ενθάρρυνση και επιβράβευση από τη μεριά της πολιτικής εξουσίας...) το κόστος που επιφέρει τόσο και κυρίως πάνω στους εργαζόμενους και τους ανθρώπους γενικότερα όσο και πάνω στο φυσικό και το ιστορικά κληρονομημένο περιβάλλον.

* Γενικότερα πώς κρίνετε τη νέα κυβέρνηση;

Αυτή η (νέα) κυβέρνηση ασφαλώς περιλαμβάνει πολλά νέα στελέχη όπως και διατηρεί σε βασικά υπουργεία την ίδια ηγεσία. Το εύκολο συμπέρασμα είναι το συνθηματικό εκείνο "αλλαγή και συνέχεια". Και η μεν "συνέχεια" είναι προφανής στην οικονομική πολιτική, στο περιβάλλον (φευ...), στα βασικά του κοινωνικού κράτους. Όσο για την "αλλαγή", μάλλον είναι ασαφής και αμφισβητήσιμη, μια και δεν εξαρτάται κυρίως από τα πρόσωπα. Με όλο το θάρρος της παλαιάς συναδελφικής και φιλικής σχέσης μας, θα ήθελα πολύ να δω πως θα τα καταφέρει ο Κωστής Χατζηδάκης με έναν από τους χειρότερος τομείς της έως τώρα κυβερνητικής δράσης που είναι οι μεταφορές και συγκοινωνίες, ιδιαίτερα το σιδηροδρομικό δίκτυο και τις σχετικές επενδύσεις, με δεδομένες τις γενικότερες κυβερνητικές επιλογές ως προς τις προτεραιότητες και τις κατανομές των (και κοινοτικών) κονδυλίων. Αντίστοιχα προβλήματα θα συναντήσει ο άλλος παλαιός συνάδελφος αλλά και ήδη παλαιός υφυπουργός, ο κ. Φώλιας ως προς τα προβλήματα της σύγχρονης και βιώσιμης ανάπτυξης πέρα από τα όσα λέγαμε πιο πάνω. Ανάλογα ερωτηματικά ανακύπτουν και για τη γεωργία, την παιδεία και άλλα. Βέβαια τα προβλήματα και τα ερωτηματικά τα θέτει ένας οποιοσδήποτε εχέφρων πολίτης, και κυρίως οι αριστεροί. Μπορεί να μην είναι ούτε προβλήματα ούτε ερωτήματα για την κυβέρνηση, και μάλλον αυτό δείχνει η έως τώρα πορεία της... Οπότε θα πρέπει να τη... βοηθήσουμε να τα συνειδητοποιήσει, εντός Βουλής και στην κοινωνία.