Eκλογές : συμπεράσματα και προοπτικές για το ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ με ένα νέο μίγμα «πολιτισμικής» Αριστεράς και σύγχρονων κοινωνικά ριζοσπαστικών χαρακτηριστικών, δημιούργησε τις προϋποθέσεις, ώστε να επιτευχθεί σημαντική εκλογική υποστήριξη και ευρύτερη πολιτική επιρροή, στη δεδομένη ευνοϊκή πολιτική συγκυρία. Η επικοινωνία του με τμήματα της δημοκρατικής κοινής γνώμης και η σύνδεσή του με τη νεολαία, συνιστούν τα πλέον ελπιδοφόρα και δυναμικά στοιχεία της επιτυχίας του.

Ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ παρά τη διατήρηση πολλών αριστερών στερεοτύπων στη διακήρυξή του, εξέφρασε μια αριστερή ταυτότητα, που εδραζόταν στο έδαφος σύγχρονων διακυβευμάτων. Αντιπαρατέθηκε με το δικομματισμό στο σύνολό του, με ιδιαίτερη έμφαση στη Ν.Δ που είχε την κυβερνητική ευθύνη. Ανέδειξε σωστά την προτεραιότητα αντιμετώπισης των συνεπειών της συντηρητικής καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, δηλαδή της συρρίκνωσης της δημοκρατίας με την οικονομική, κοινωνική και πολιτική έννοια (άρθρο 16, αφαίμαξη εισοδημάτων, υποβάθμιση των θεσμών, περιορισμός πολιτικών δικαιωμάτων, αναποτελεσματική διαχείριση των κοινοτικών πόρων, θυσία του περιβάλλοντος στο κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης, καταπάτηση των δημόσιων χώρων, αδυναμία εγγύησης της ασφάλειας βασικών αγαθών, παραβίαση δικαιωμάτων νέων εργαζομένων).

Έτσι εκφράζοντας δυναμικά και ουσιαστικά το αίτημα της δημοκρατικής εμβάθυνσης που έχει ανάγκη η χώρα , «έκλεισε τη στρόφιγγα» διαρροών προς το ΠΑΣΟΚ, αφού δεν του παραχώρησε αυτό το προνομιακό πεδίο. Εμφανίστηκε με πολιτική αυτοσυνειδησία και εξέφρασε πολίτες από διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες που θέλησαν να αντιπαρατεθούν στο δικομματισμό. Συγκέντρωσε περισσότερο την πολιτική υποστήριξη ανθρώπων με προβληματισμό, αντιστάσεις και αναζητήσεις για τα θέματα οργάνωσης - διαχείρισης της ζωής με σύγχρονους όρους και αντιμετώπισης της νέου τύπου αστικής προβληματικότητας και διακινδύνευσης.

Υπήρχαν βεβαίως αδύναμες πλευρές όπως η μη ολοκληρωμένη προβολή εναλλακτικών θέσεων στο υπό κρίση αναπτυξιακό υπόδειγμα της χώρας, ο μικρός βαθμός αναφοράς στους μικρομεσαίους, η ελλιπής αναφορά στην αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του κράτους με απαλλαγή του από τις πελατειακές σχέσεις και εμπέδωση της διαφάνειας στις συναλλαγές του .

Στο εκλογικό αποτέλεσμα απεικονίστηκε η συμβολή του κόμματος εν τω συνόλω και όλων των άλλων συνιστωσών, όπως δείχνει η σύνθεση της κοινοβουλευτικής ομάδας, οι σταυροί προτίμησης των υποψηφίων αλλά και η εικόνα του πλουραλισμού αριστερών ιδεών που ενυπήρχε στον κόσμο που μας εμπιστεύθηκε.

Στις εκλογές πήγαμε προφανώς με μια πολιτική γραμμή καθορισμένη από την πλειοψηφία. Όμως ταυτόχρονα και εξ αντικειμένου λειτούργησαν προς το εκλογικό σώμα όλα τα ρεύματα ιδεών του κόμματος και συσσωματώθηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα η επίδραση που αυτά έχουν στην κοινωνία.

Καθοριστική ήταν η συμβολή του σ. Αλαβάνου, ο οποίος σε μια μάχη έντονα χρωματισμένη από την παρουσία των πολιτικών αρχηγών, κατάφερε να εκφέρει έναν άμεσο και με στοχοθεσία πολιτικό λόγο, εκφράζοντας με προωθητικές συνθέσεις τους προβληματισμούς όλων των «ψυχών» της δικής μας Αριστεράς.

Έτσι πετύχαμε ένα εκλογικό αποτέλεσμα που είναι συνισταμένη δύναμη όλων των συνιστωσών του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ αλλά και των ρευμάτων του ΣΥΝ.

Τα προαναφερόμενα συμπεράσματα είναι χρήσιμα για τον καθορισμό των στοχεύσεών μας στο νέο πολιτικό τοπίο που μας θέτει προ μεγάλων ευθυνών.

Θα κριθούμε από πολλούς παράγοντες και κυριότερα:

i. Από την ικανότητα να ερμηνεύσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα με την ακρίβεια αποδεικτικών μέσων, αποφεύγοντας η μεν μειοψηφία να το θεωρήσει ως απλό προϊόν πολιτικής συγκυρίας, η δε πλειοψηφία να επιβεβαιώσει τη λεγόμενη αριστερή στροφή εν τω συνόλω.

Μπορούμε να εκφράσουμε την πολυδιάστατη δυναμική των πολιτών, μόνο αν διεισδύσουμε στα χαρακτηριστικά των νέων κοινωνικοπολιτικών ταυτοτήτων που διαμορφώνονται και κατανοήσουμε τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους πολλοί πολίτες μας ψήφισαν, χωρίς να ταυτίζονται εξ ολοκλήρου μαζί μας.

ii. Από την κατανόηση της ανάγκης και την επακόλουθη έμπρακτη προσπάθεια να διαμορφώσουμε μια Αριστερά σύγχρονη που θα σκέπτεται και θα δρα στο έδαφος των νέων αντιθέσεων και δεν θα αναπαραγάγει την ύπαρξή της αναπολώντας τα περασμένα και εξαντλώντας τα ιδεολογικοπολιτικά εφόδια και τις «προμήθειες» του παρελθόντος.

Αυτό το καθήκον υπερβαίνει τους γνωστούς έως τώρα εσωτερικούς μας διαχωρισμούς και μας θέτει όλους μπροστά στην ανάγκη τολμηρών αναπροσαρμογών. Απαιτεί νέους οραματικούς στοχασμούς, έντονη προσπάθεια για την προγραμματική αναβάθμιση και την επεξεργασία εναλλακτικών προτάσεων και ενεργή παρουσία στα κινήματα και στους θεσμούς. Πριν απ’ όλα όμως πρέπει να πάψουμε να δίνουμε την εικόνα ενός αμαλγάματος και να αναπτύξουμε την ενότητα μέσα από τη διαφορετικότητα στο εσωτερικό του ΣΥΝ και του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ

iii. Από την ανταπόκριση μας στις απαιτήσεις των πολιτών για ενισχυμένη παρουσία μας στα μέτωπα υπεράσπισης των κοινωνικών κατακτήσεων. Αυτό θα γίνεται αποτελεσματικά μόνο αν σε όλα τα μεγάλα θέματα προοπτικής που ανοίγουν (ασφαλιστικό, νέο αναπτυξιακό μοντέλο, προστασία του περιβάλλοντος ) είμαστε ικανοί να δείχνουμε μια διαφορετική κατεύθυνση αλλαγών, στη βάση εναλλακτικών πολιτικών προτάσεων, που ενώ αντιπαρατίθενται στη λογική της προτεραιότητας των κερδών ταυτόχρονα πείθουν ότι είναι πραγματοποιήσιμες.

iv. Από την επίτευξη μιας προγραμματικής αναβάθμισης και τεκμηριωμένης υποστήριξης ενός νέου προγράμματος ανόρθωσης της χώρας. Σε μια σχέση αλληλεπίδρασης με το λαό ο ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ πρέπει να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικής πλειοψηφίας που θα υποστηρίζει ένα πολιτικό πρόγραμμα ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων για την προσαρμογή της χώρας στη σύγχρονη εποχή, από την σκοπιά των δυνάμεων της εργασίας και του πολιτισμού, του «συνολικού» εργαζόμενου και πολίτη, με σαφείς διαχωριστικές γραμμές από τα αντίστοιχα εγχειρήματα που έγιναν στη χώρα μας στο παρελθόν και θα επιχειρηθούν πάλι από τη σκοπιά των δυνάμεων της αγοράς.

Στη βάση των προγραμματικών κεκτημένων πρέπει να παράγουμε νέες ιδέες και πολιτικές προτάσεις που θα ανοίξουν μια νέα ατζέντα, θα προκαλέσουν ρήξεις με το «συστημικό μονόδρομο» αλλά και με τις καθαγιασμένες διάχυτες νοοτροπίες χαμηλής απόδοσης, μειωμένης κοινωνικής ευθύνης, ατομικού σφετερισμού του δημόσιου χώρου και κλοπής των αγαθών μελλοντικών γενεών.

Αυτό το πρόγραμμα ριζοσπαστικών και ρεαλιστικών μεταρρυθμίσεων, πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη ότι σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον πολλά καθορίζονται εξωγενώς και άρα απαιτούνται ευρύτερες διεθνικές συμπράξεις για να προωθηθούν προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Ως εκ τούτου θα είναι εξ αντικειμένου βαθμιδωτό, αφού θα αναζητά έρεισμα στους εσωτερικούς συσχετισμούς, στο διεθνικό κίνημα και στην αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.

v. Από την ικανότητά μας να γινόμαστε δύναμη επιρροής για την αλλαγή του πολιτικού τοπίου. Πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είναι να προωθήσουμε συμμαχίες χωρίς να εμπλακούμε στο φθαρμένο δικομματικό σύστημα, όπως αυτές με τους Οικολόγους Πράσινους και τους Αριστερούς σοσιαλιστές. Αυτό όμως είναι δυνατόν να γίνει μόνο στη βάση ενός μεταρρυθμιστικού προγράμματος αναπτυξιακής και οικολογικής ανασυγκρότησης της χώρας.

vi. Από την ικανότητα μας να «συμφιλιωθούμε» με τις κοινωνικές δυνάμεις που εκφράζουμε και ταυτόχρονα να επιχειρήσουμε την αύξηση της επιρροής μας στα αγροτικά και εργατικά στρώματα. Η αυξημένη επιρροή μας στα στρώματα με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο αντί να μας δημιουργεί αισθήματα μειονεξίας σαν απόρροια εργατοκρατίας , πρέπει να κατανοηθεί ως απόδειξη ισχύος και ενθαρρυντικός λόγος για το μέλλον. Το έλλειμμα που έχουμε στα αγροτικά και εργατικά στρώματα μπορεί εν μέρει να μειωθεί μόνο αν υπάρξουν στοχοθετημένες πολιτικές προσέγγισης των δυναμικών τμημάτων αυτών των στρωμάτων δηλαδή των νεότερων ηλικιακά και πιο ενεργών παραγωγικά.

Υπάρχουν δυνατότητες για μεγαλύτερη επιρροή και ενίσχυση του ρόλου του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ στο πεδίο των ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων προς όφελος του λαού και της χώρας. Ελπίζω να φανούμε αντάξιοι των περιστάσεων και των δυνατοτήτων που έχουμε δημιουργήσει.