Οι "27" ενέκριναν το λείψανο του ευρω-συντάγματος

Σε συνθήκες αδιαφορίας, σχεδόν απάθειας, εγκρίθηκε σε δεύτερο στάδιο η νέα ευρωπαϊκή συνθήκη, αυτή που έμελλε να αντικαταστήσει το ευρωσύνταγμα. Το ευρωσύνταγμα σηματοδοτούσε τη μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε έναν οργανισμό πιο δομημένο - τόσο σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης, όσο και σε θέματα δημοκρατικής νομιμοποίησης. Η "μεταρρυθμιστική" συνθήκη αποτελεί άλλη μια ευρωπαϊκή συνθήκη, με τις ατέλειες, τις ελλείψεις και τις αντινομίες που χαρακτηρίζουν όλες τις συμφωνίες πολυμελούς προσυπογραφής. Στην πραγματικότητα η "μεταρρυθμιστική συνθήκη" είναι το κατακάθι της σύγκρουσης που έλαβε χώρα στη σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου και της διαδικασίας απάλειψης πλείστων όσων προτάσεων του ευρωσυντάγματος. Κι είναι το λείψανο του ευρωσυντάγματος αυτό που τιμήθηκε ως "ιστορική συμφωνία" προχτές στη Λισαβώνα - η οποία μάλιστα, δεν συγκέντρωσε καν το φως της δημοσιότητας, το οποίο (στη Λισαβώνα) ήταν στραμμένο στον φρεσκοδιαζευγμένο Νικολά Σαρκοζύ και στον "ταραξία" Λεχ Καζίνσκυ...

Τι δεν έχει - τι έχει

Η νέα συνθήκη δεν λέγεται λοιπόν "ευρωσύνταγμα", δεν αποδίδει στην Ε.Ε. χαρακτηριστικά σύμβολα (σημαία, εθνικό ύμνο ή λογότυπο), δεν περιλαμβάνει τις πολιτικές της Ε.Ε. (της εσωτερικής αγοράς, του ανταγωνισμού, της γεωργίας, της ΟΝΕ) αλλά τις διατηρεί στις παλαιές συνθήκες όπου βρίσκονταν. Από το ευρωσύνταγμα κρατά τις προτάσεις: α) για τον/την πρόεδρο και τον/την υπουργό Εξωτερικών της Ε.Ε. (με μια θητεία 2.5 ετών) και τη μείωση της σύνθεσης του "κολεγίου των επιτρόπων", β) για τη διεύρυνση της λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία (σε θέματα δικαστικής και αστυνομικής συνεργασίας) σε συνδυασμό με μιαν αντίστοιχη ενίσχυση των συναφών αρμοδιοτήτων της Ευρωβουλής και για την ανακατανομή των Κοινοτικών και των μεικτών αρμοδιοτήτων. Στην Ε.Ε. δηλαδή υπάγονται οι αρμοδιότητες που έχουν να κάνουν με την Τελωνειακή Ένωση, τον ανταγωνισμό, τη νομισματική πολιτική και το εμπόριο, ενώ τα θέματα που έχουν να κάνουν με την κοινωνική πολιτική, την ενέργεια, την εσωτερική αγορά και την έρευνα, τα κράτη-μέλη μοιράζονται τις αρμοδιότητες με την Ε.Ε. γ) Με περιοριστικές εξειδικεύσεις η Ε.Ε. χαρακτηρίζεται από μία ενιαία νομική προσωπικότητα, ενώ τέλος δ) διατηρείται η καινοτόμα πρόταση του ευρωσύνταγματος, κατά την οποία η Επιτροπή εντέλλεται να επεργαστεί ένα σχέδιο νόμου εφόσον αυτό αιτείται από ένα εκατομμύριο πολιτών.

Στη νέα συνθήκη δεν ορίζεται η υπεροχή του Κοινοτικού δικαίου έναντι της εθνικής νομοθεσίας (κατ απαίτηση της Βρετανίας), ενισχύεται ο ρόλος των Εθνικών Κοινοβουλίων, η εφαρμογή της "διττής πλειοψηφίας" (του 55% των κρατών-μελών που αντανακλά στο 65% του πληθυσμού) μετακυλίεται στο 2014 με τελικό ορίζοντα το 2017 (λόγω μιας μεταβατικής περιόδου) νοθευμένη μάλιστα με τον "μηχανισμό των Ιωαννίνων" κατ απαίτηση της Πολωνίας και τέλος, η Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων συμπυκνώνεται σε μια παράγραφο, από την ισχύ της οποίας αυτό-εξαιρούνται η Βρετανία και η Πολωνία.

Ο καθένας τη δική του ιστορία...

Αυτά λέει η νέα συνθήκη που εγκρίθηκε προχτές στη Λισαβώνα και αναμένεται να υπογραφεί τον Δεκέμβρη και πάλι στη Λισαβώνα. Στη σύνοδο Κορυφής, μετά από τις αλλεπάλληλες κρίσεις και τις συγκρούσεις, η θάλασσα είχε γίνει γιαούρτι. Ή σχεδόν. Διότι οι ηγέτες της Πολωνίας βρήκαν μιαν εξαιρετική ευκαιρία να οργανώσουν την τελευταία τους προεκλογική εκδήλωση στη ...Λισαβώνα (σήμερα είναι οι βουλευτικές εκλογές στην Πολωνία), έβαλαν στο λάβαρό τους τον "μηχανισμό των Ιωαννίνων" που γνωρίζει μέρες δόξης ενώ είχε λησμονηθεί και από τους συντάκτες του και απαίτησαν από όλους να δηλώσουν τον σεβασμό τους στην επ αόριστο αναβολή λήψης μιας απόφασης που δεν αρέσει σε ένα κράτος-μέλος... Από κοινού είπαν να ζητήσουν και μια θέση Γενικού Εισαγγελέα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - κι ό,τι άλλο έχετε ευχαρίστηση... Τελικά, ο "μηχανισμός των Ιωαννίνων" θα περιληφθεί σε Διακήρυξη, με τη ρητή όμως δέσμευση ότι η αναθεώρησή του απαιτεί ομοφωνία, ενώ αποφασίσθηκε επίσης να ζητηθεί από το δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων η επαύξηση (κατά τρεις) των θέσεων των γενικών εισαγγελέων.

Η Τσεχία διαπιστώνοντας ότι οι ηγέτες είχαν μείνει άπνοοι από τις πολύμηνες συγκρούσεις, θυμήθηκε να αξιώσει από την Επιτροπή να παρατά μια νομοθετική πρωτοβουλία, αν της το ζητούν τα κράτη-μέλη, πλην όμως προσέκρουσε στη ψυχρή άρνηση της Πορτογαλικής Προεδρίας να εγείρει τέτοιο θέμα. Η Αυστρία σκέφτηκε ότι με την ευκαιρία θα μπορούσε να γλυτώσει μια καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για το γεγονός ότι έχει θεσπίσει (παράνομες) ποσοστώσεις στην εγγραφή ξένων σπουδαστών στα Παν/μια της. Η προσφεύγουσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διευκολύνει την Πορτογαλική Προεδρία δήλωσε πως θα "παγώσει" την προσφυγή της για πέντε χρόνια, ενώ αίφνης η Βουλγαρία αξίωσε να κατοχυρωθεί το "β" στο "ευρώ", διότι αυτό συνάδει με το κυριλλικό της αλφάβητο και τη θεσμική πολυγλωσσία της Ε.Ε. Με την απάντηση της προεδρίας ότι το θέμα είναι άσχετο με τη νέα συνθήκη, τον λόγο πήρε η Ιταλία που έφερε στη Σύνοδο Κορυφής της δυσαρέσκειά της από μια πρόσφατη απόφαση της Ευρωβουλής. Συγκεκριμένα, στην κατεύθυνση περιορισμού των εδρών της Ευρωβουλής (από 750 σε 735) αρχής γενομένης τον Ιούνιο 2009, η Ιταλία (που είχε 78 έδρες, όπως εξάλλου η Γαλλία και η Βρετανία) αποκτά πλέον 72, ενώ η Γαλλία 74 και η Βρετανία 73. Η Ιταλία ισχυρίσθηκε ότι η καταχρηστική μείωση των εδρών της βασίζεται σε μια λανθασμένη ερμηνεία του εκλογικού σώματος, όπου κριτήριο είναι η μόνιμη διαμονή και όχι η υπηκοότητα και τελικά πέτυχε να λάβει μία ακόμη έδρα (σύνολο δηλαδή 73) αφαιρουμένου του δικαιώματος ψήφου από τον/την πρόεδρο της Ευρωβουλής.

Με τούτα και με κείνα, η πορτογαλική προεδρία έφερε σε αίσιο τέλος τη Σύνοδο Κορυφής, αποσπώντας τη συμφωνία στη νέα συνθήκη. Πού ήδη πήρε τη σειρά της στο πάνθεον των ευρωπαϊκών συνθηκών, δίπλα στην ημιτελή συνθήκη του Άμστερνταμ και την κακότεχνη συνθήκη της Νίκαιας.