Οι διαδοχές με «δαχτυλίδια» δεν μας αφορούν
Φώτης Κουβέλης, Συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΦΑΣΟΥΛΑ, metro, Δημοσιευμένο: 2007-12-04
- Κύριε Κουβέλη σας αιφνιδίασε η απόφαση του Αλέκου Αλαβάνου να ανοίξει θέμα ηγεσίας στο ΣΥΝ;
- Δεν γνώριζα την απόφασή του ότι δεν θα είναι υποψήφιος πρόεδρος στο παροσεχές συνέδριο του Συνασπισμού. Το πληροφορήθηκα μετά τη γνωστοποίηση της απόφασής του στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος.
- Τί ακριβώς επιδιώκει, κατά την άποψή σας, ο κ. Αλέκος Αλαβάνος μέσα από μια τέτοια κίνηση. Αναμένετε κι΄ άλλες «εκπλήξεις»;
Επικαλέσθηκε προσωπικούς λόγους που τον οδήγησαν σ΄ αυτή την απόφαση. Η επίκληση των προσωπικών λόγων είναι απολύτως σεβαστή. Το σημαντικό πλέον είναι η συντεταγμένη πολιτική λειτουργία του Συνασπισμού, με όρους και συνθήκες πολιτικής αποτελεσματικότητας.
- Η απόφαση Αλαβάνου να μην διεκδικήσει εκ νέου την προεδρεία του κόμματος βοηθάει το ΣΥΝ, σε αυτή τη χρονική στιγμή ή θα τον βυθίσει και πάλι στην εσωστρέφεια;
Κύρια επιδίωξή μας πρέπει να είναι ένα παραγωγικό συνέδριο που θα ενισχύει τις προγραμματικές θέσεις και πολιτικές διεκδικήσεις του Συνασπισμού, θα προωθεί και θα προβάλλει το εναλλακτικό σχέδιό του για τη μετακίνηση της πολιτικής ζωής από τη συντηρητική θέση στην οποία σήμερα βρίσκεται προς μια ουσιαστική προοδευτική κατεύθυνση για όφελος της κοινωνίας. Ο Συνασπισμός μπορεί και πρέπει να έχει καταλυτικό ρόλο στον ανακαθορισμό των πολιτικών συσχετισμών. Η σύγχρονη ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά έχει την υποχρέωση να ανταποκριθεί στα αιτήματα και τις διεκδικήσεις μιας κοινωνίας που πλήττεται από τη νεοφιλελεύθερη συντηρητική πολιτική. Η συζήτηση και ο διάλογος, στην πορεία προς το συνέδριο, πρέπει να αναφέρεται και να αφορά στην κοινωνία και θα είναι εξαιρετικά αρνητικό να υποκατασταθεί από μια εσωστρεφή διαδικασία και από μια άγονη προεδρολογία. Κεντρικό μέλημά μας πρέπει να είναι η ισχυροποίηση του Συνασπισμού. Το εκλογικό ποσοστό που πήραμε είναι εντολή των πολιτών για πολιτική δράση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της κοινωνίας.
- Υπάρχει κίνδυνος «σύγκρουσης» των τάσεων στο ΣΥΝ, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται με αφορμή τη διαδοχή του Αλέκου Αλαβάνου;
Είναι ενδεχόμενο να υπάρξει αντιπαράθεση των τάσεων που λειτουργούν στο εσωτερικό του Συνασπισμού. Μια αντιπαράθεση που θα τροφοδοτείται από την προεδρολογία. Γι΄ αυτό και έχουμε την άποψη ότι πρέπει να υπάρξει συνθετική επιλογή για το νέο πρόεδρο. Ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να προέρχεται από τα στελέχη της κοινοβουλευτικής ομάδας. Μια τέτοια επιλογή διασφαλίζει τον ισχυρό λόγο του κόμματος και την κοινοβουλευτική του διάσταση. Έτσι μπορεί να αντιμετωπισθεί η υποβάθμιση του αποφασιστικού ρόλου του κόμματος και η αποφυγή της εσωστρέφειας.
- Δίνονται στο Συνασπισμό «δαχτυλίδια διαδοχής»;
Ο Συνασπισμός είναι το κόμμα της εσωκομματικής δημοκρατίας και λειτουργίας. Οι διαδοχές με «δαχτυλίδια» δεν μας αφορούν. Δεν επιλέξαμε και ούτε επιλέγουμε αρχηγοκεντρικό κόμμα. Θητεύουμε στις συλλογικές λειτουργίες, όσο κι΄ αν αυτές αξιώνουν κάποιες φορές την εσωκομματική δημοκρατική αντιπαράθεση, η οποία μπορεί να προβάλλει ως στοιχείο που αμφισβητεί την ενότητα. Δεν την αμφισβητεί. Εκείνο που αυτή αμφισβητεί είναι η μονολιθικότητα και ο συγκεντρωτισμός στη λήψη των αποφάσεων.
- Κύριε Κουβέλη, εσείς θα θέσετε υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου του ΣΥΝ;
Προωθώ συνθετικές και συναινετικές λύσεις και προτάσεις, όπως λίγο πριν σας είπα. Από την ύπαρξη τέτοιων λύσεων θα προσδιορίσω τη στάση μου και τις αποφάσεις μου. Ουδέποτε διεκδίκησα την παρουσία μου και την πολιτική μου λειτουργία με όρους προσωπικούς. Άλλωστε η προσωποκεντρική πολιτική λειτουργία είναι εξαιρετικά εύθραυστη και αναλώσιμη από βραχύβειες σκοπιμότητες και εν τέλει δεν αφορούν στην πολιτική που θέλει να αντέχει ως σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες και τις διεκδικήσεις τους.
- Γιατί ο νέος πρόεδρος θα πρέπει, σύμφωνα με τις απόψεις της Ανανεωτικής Πτέρυγας του ΣΥΝ, να είναι στέλεχος της κοινοβουλευτικής ομάδας; Δεν μπορεί κάποιο ηγετικό στέλεχος εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας να αναλάβει τα ηνία του κόμματος;
Η κοινοβουλευτική διάσταση του Συνασπισμού είναι ουσιαστικό στοιχείο και μέγεθος για τη λειτουργία του, την παραγωγή και ανάπτυξη της πολιτικής του και την παρουσία του. Αυτό το στοιχείο πρέπει να προσδιορίζεται και στο επίπεδο του προέδρου.
- Η κυβέρνηση με τον εκλογικό νόμο που προωθεί θέλει να αποκλείσει το ζήτημα των συνεργασιών των κομμάτων. Δείχνει να θέλει να αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ. Τίθεται τέτοιο θέμα κ. Κουβέλη;
Δεν τίθεται. Οι συνεργασίες προϋποθέτουν προγραμματικές συμπτώσεις και συμφωνίες. Αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν. Η κυβέρνηση όμως θέλει να αποκλείσει και το ενδεχόμενο συνεργασιών. Και θέλει να το αποκλείσει δια του εκλογικού νόμου. Από την άλλη πλευρά το ΠΑΣΟΚ την ώρα που θα έπρεπε να προσδιορίζει την πολιτική του με έναν ουσιαστικά δημοκρατικό τρόπο και να υπερασπίζεται την απλή αναλογική, καταθέτει πρόταση για το γερμανικό εκλογικό σύστημα. Νομίζω ότι πρόκειται για δύο θέσεις, της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, που ουσιαστικά θέλουν να συντηρήσουν το πολιτικό στερεότυπο του δικομματισμού. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών έδειξε ότι υπάρχει μια κίνηση των πολιτών για την αμφισβήτηση και ρηγμάτωση του πολιτικού στερεοτύπου του δικομματισμού. Αυτό τους ενδιαφέρει και θέλουν τη συντήρηση του δικομματισμού με τον εκλογικό νόμο.
- Η πορεία του κόμματός σας προς το συνέδριό του συναντιέται με μεγάλα κοινωνικά ζητήματα, όπως το κοινωνικο-ασφαλιστικό ζήτημα. Τί λέτε για τους κυβερνητικούς χειρισμούς:
Τα όσα ανακοινώνονται ως κυβερνητικές προθέσεις και θέσεις για το ασφαλιστικό σύστημα αποτελούν υπονόμευση του ασφαλιστικού κοινωνικού κεκτημένου. Το ασφαλιστικό σύστημα και η αντιμετώπιση των προβλημάτων του προϋποθέτουν άμεση αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής. Υπολογίζεται ότι οι ανασφάλιστοι εργαζόμενοι είναι περίπου 1,1 εκατομμύριο από την άποψη των διαφυγόντων εσόδων. Σ΄ αυτούς πρέπει να προστεθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι που εργάζονται σε συνθήκες μερικής, ελαστικής ή άτυπης απασχόλησης, που οι εισφορές τους δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις συνταξιοδοτικές ούτε τις υγειονομικές ανάγκες του, αλλά και άλλοι 500.000 περίπου εργαζόμενοι που ασφαλίζονται με μισθό μικρότερο από αυτόν που πραγματικά λαμβάνουν. Τεράστιος αριθμός εργαζομένων με το φόβο της απόλυσης αναγκάζονται να υποχωρούν στις εργοδοτικές πιέσεις και δουλεύουν σε καθεστώς ασφαλιστικής παρανομίας.
Η εισφοροδιαφυγή φέτος θα φτάσει το 21% των εσόδων των Ταμείων, δηλαδή τα 5,8 δις ευρώ. Πρόκειται για αλματώδη αύξηση, καθώς το 2006 οι ασφαλιστικοί φορείς έχασαν λόγω της «μαύρης εργασίας» 4,5 δις ευρώ. Οι απώλειες του Ι.Κ.Α. από αυτή την αιτία υπολογίζονται ότι ξεπερνούν τα 2,2, δις ευρώ. Ένας στους πέντε εργαζόμενους απασχολείται χωρίς να ασφαλίζεται. Παρά τον μύθο που καλλιεργείται ότι οι ανασφάλιστοι είναι κυρίως μετανάστες, τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι 2 στους 3 ανασφάλιστους είναι έλληνες και μάλιστα νεαρής ηλικίας. Και το Δημόσιο δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του.
- Δηλαδή;
Ο μεγαλύτερος κακοπληρωτής των ασφαλιστικών ταμείων είναι το ίδιο το δημόσιο. Η κυβέρνηση όχι μόνον δεν πληρώνει τα χρέη από τις ασφαλιστικές εργοδοτικές εισφορές δημοσίων οργανισμών, επιχειρήσεων κ.λ.π., αλλά δεν αποδίδει ολόκληρη και τη θεσμοθετημένη συμμετοχή του κράτους, που ανέρχεται σε 1% του Α.Ε.Π. στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης.
Εξάλλου, για αρκετές δεκαετίες τα αποθεματικά των ταμείων ήταν υποχρεωτικά άτοκα και στη συνέχεια απολάμβαναν ενός επιτοκίου κατά κανόνα πολύ χαμηλότερου του απλού επιτοκίου ταμιευτηρίου της αγοράς.
Η κρίση του χρηματιστηρίου, όπου τα χρήματα των εργαζομένων χρησιμοποιήθηκαν στην προσπάθεια μιας τεχνικής ανόδου των χρηματιστηριακών τιμών και αντιμετώπισαν τα περιουσιακά – αποθεματικά στοιχεία των ασφαλιστικών ταμείων. Επίσης, η πρόσφατη υπόθεση – σκάνδαλο των «δομημένων ομολόγων» είναι χαρακτηριστική περίπτωση της ληστρικής νοοτροπίας αντιμετώπισης του κοινωνικού χρήματος των ασφαλιστικών ταμείων.
Επίσης, οι χαριστικές ρυθμίσεις των οφειλομένων εισφορών υπέρ των επιχειρήσεων που παρανομούν, όχι μόνον είναι σκανδαλώδεις και προκλητικές, αλλά ενθαρρύνουν τη συνέχιση της παρανομίας. Όταν οι κυβερνήσεις αφήνουν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να αδρανούν και να μην εργάζονται, η εισφοροδιαφυγή οργιάζει.
Το κοινωνικοασφαλστικό σύστημα χρειάζεται μεταρρύθμιση. Το ζήτημα είναι προς ποια κατεύθυνση και με ποιους στόχους. Κι΄ αυτό είναι μια βαθύτατα πολιτική υπόθεση. Η μεταρρύθμισή του πρέπει να είναι δημοκρατική, με την έννοια ότι δεν πρέπει να προσβάλλει το ασφαλιστικό κεκτημένο και να προστατεύει τις εργασιακές σχέσεις ως κοινωνικό δικαίωμα που συνδέονται αποφασιστικά με το ασφαλιστικό σύστημα.
- Δεν γνώριζα την απόφασή του ότι δεν θα είναι υποψήφιος πρόεδρος στο παροσεχές συνέδριο του Συνασπισμού. Το πληροφορήθηκα μετά τη γνωστοποίηση της απόφασής του στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος.
- Τί ακριβώς επιδιώκει, κατά την άποψή σας, ο κ. Αλέκος Αλαβάνος μέσα από μια τέτοια κίνηση. Αναμένετε κι΄ άλλες «εκπλήξεις»;
Επικαλέσθηκε προσωπικούς λόγους που τον οδήγησαν σ΄ αυτή την απόφαση. Η επίκληση των προσωπικών λόγων είναι απολύτως σεβαστή. Το σημαντικό πλέον είναι η συντεταγμένη πολιτική λειτουργία του Συνασπισμού, με όρους και συνθήκες πολιτικής αποτελεσματικότητας.
- Η απόφαση Αλαβάνου να μην διεκδικήσει εκ νέου την προεδρεία του κόμματος βοηθάει το ΣΥΝ, σε αυτή τη χρονική στιγμή ή θα τον βυθίσει και πάλι στην εσωστρέφεια;
Κύρια επιδίωξή μας πρέπει να είναι ένα παραγωγικό συνέδριο που θα ενισχύει τις προγραμματικές θέσεις και πολιτικές διεκδικήσεις του Συνασπισμού, θα προωθεί και θα προβάλλει το εναλλακτικό σχέδιό του για τη μετακίνηση της πολιτικής ζωής από τη συντηρητική θέση στην οποία σήμερα βρίσκεται προς μια ουσιαστική προοδευτική κατεύθυνση για όφελος της κοινωνίας. Ο Συνασπισμός μπορεί και πρέπει να έχει καταλυτικό ρόλο στον ανακαθορισμό των πολιτικών συσχετισμών. Η σύγχρονη ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά έχει την υποχρέωση να ανταποκριθεί στα αιτήματα και τις διεκδικήσεις μιας κοινωνίας που πλήττεται από τη νεοφιλελεύθερη συντηρητική πολιτική. Η συζήτηση και ο διάλογος, στην πορεία προς το συνέδριο, πρέπει να αναφέρεται και να αφορά στην κοινωνία και θα είναι εξαιρετικά αρνητικό να υποκατασταθεί από μια εσωστρεφή διαδικασία και από μια άγονη προεδρολογία. Κεντρικό μέλημά μας πρέπει να είναι η ισχυροποίηση του Συνασπισμού. Το εκλογικό ποσοστό που πήραμε είναι εντολή των πολιτών για πολιτική δράση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της κοινωνίας.
- Υπάρχει κίνδυνος «σύγκρουσης» των τάσεων στο ΣΥΝ, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται με αφορμή τη διαδοχή του Αλέκου Αλαβάνου;
Είναι ενδεχόμενο να υπάρξει αντιπαράθεση των τάσεων που λειτουργούν στο εσωτερικό του Συνασπισμού. Μια αντιπαράθεση που θα τροφοδοτείται από την προεδρολογία. Γι΄ αυτό και έχουμε την άποψη ότι πρέπει να υπάρξει συνθετική επιλογή για το νέο πρόεδρο. Ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να προέρχεται από τα στελέχη της κοινοβουλευτικής ομάδας. Μια τέτοια επιλογή διασφαλίζει τον ισχυρό λόγο του κόμματος και την κοινοβουλευτική του διάσταση. Έτσι μπορεί να αντιμετωπισθεί η υποβάθμιση του αποφασιστικού ρόλου του κόμματος και η αποφυγή της εσωστρέφειας.
- Δίνονται στο Συνασπισμό «δαχτυλίδια διαδοχής»;
Ο Συνασπισμός είναι το κόμμα της εσωκομματικής δημοκρατίας και λειτουργίας. Οι διαδοχές με «δαχτυλίδια» δεν μας αφορούν. Δεν επιλέξαμε και ούτε επιλέγουμε αρχηγοκεντρικό κόμμα. Θητεύουμε στις συλλογικές λειτουργίες, όσο κι΄ αν αυτές αξιώνουν κάποιες φορές την εσωκομματική δημοκρατική αντιπαράθεση, η οποία μπορεί να προβάλλει ως στοιχείο που αμφισβητεί την ενότητα. Δεν την αμφισβητεί. Εκείνο που αυτή αμφισβητεί είναι η μονολιθικότητα και ο συγκεντρωτισμός στη λήψη των αποφάσεων.
- Κύριε Κουβέλη, εσείς θα θέσετε υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου του ΣΥΝ;
Προωθώ συνθετικές και συναινετικές λύσεις και προτάσεις, όπως λίγο πριν σας είπα. Από την ύπαρξη τέτοιων λύσεων θα προσδιορίσω τη στάση μου και τις αποφάσεις μου. Ουδέποτε διεκδίκησα την παρουσία μου και την πολιτική μου λειτουργία με όρους προσωπικούς. Άλλωστε η προσωποκεντρική πολιτική λειτουργία είναι εξαιρετικά εύθραυστη και αναλώσιμη από βραχύβειες σκοπιμότητες και εν τέλει δεν αφορούν στην πολιτική που θέλει να αντέχει ως σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες και τις διεκδικήσεις τους.
- Γιατί ο νέος πρόεδρος θα πρέπει, σύμφωνα με τις απόψεις της Ανανεωτικής Πτέρυγας του ΣΥΝ, να είναι στέλεχος της κοινοβουλευτικής ομάδας; Δεν μπορεί κάποιο ηγετικό στέλεχος εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας να αναλάβει τα ηνία του κόμματος;
Η κοινοβουλευτική διάσταση του Συνασπισμού είναι ουσιαστικό στοιχείο και μέγεθος για τη λειτουργία του, την παραγωγή και ανάπτυξη της πολιτικής του και την παρουσία του. Αυτό το στοιχείο πρέπει να προσδιορίζεται και στο επίπεδο του προέδρου.
- Η κυβέρνηση με τον εκλογικό νόμο που προωθεί θέλει να αποκλείσει το ζήτημα των συνεργασιών των κομμάτων. Δείχνει να θέλει να αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ. Τίθεται τέτοιο θέμα κ. Κουβέλη;
Δεν τίθεται. Οι συνεργασίες προϋποθέτουν προγραμματικές συμπτώσεις και συμφωνίες. Αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν. Η κυβέρνηση όμως θέλει να αποκλείσει και το ενδεχόμενο συνεργασιών. Και θέλει να το αποκλείσει δια του εκλογικού νόμου. Από την άλλη πλευρά το ΠΑΣΟΚ την ώρα που θα έπρεπε να προσδιορίζει την πολιτική του με έναν ουσιαστικά δημοκρατικό τρόπο και να υπερασπίζεται την απλή αναλογική, καταθέτει πρόταση για το γερμανικό εκλογικό σύστημα. Νομίζω ότι πρόκειται για δύο θέσεις, της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, που ουσιαστικά θέλουν να συντηρήσουν το πολιτικό στερεότυπο του δικομματισμού. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών έδειξε ότι υπάρχει μια κίνηση των πολιτών για την αμφισβήτηση και ρηγμάτωση του πολιτικού στερεοτύπου του δικομματισμού. Αυτό τους ενδιαφέρει και θέλουν τη συντήρηση του δικομματισμού με τον εκλογικό νόμο.
- Η πορεία του κόμματός σας προς το συνέδριό του συναντιέται με μεγάλα κοινωνικά ζητήματα, όπως το κοινωνικο-ασφαλιστικό ζήτημα. Τί λέτε για τους κυβερνητικούς χειρισμούς:
Τα όσα ανακοινώνονται ως κυβερνητικές προθέσεις και θέσεις για το ασφαλιστικό σύστημα αποτελούν υπονόμευση του ασφαλιστικού κοινωνικού κεκτημένου. Το ασφαλιστικό σύστημα και η αντιμετώπιση των προβλημάτων του προϋποθέτουν άμεση αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής. Υπολογίζεται ότι οι ανασφάλιστοι εργαζόμενοι είναι περίπου 1,1 εκατομμύριο από την άποψη των διαφυγόντων εσόδων. Σ΄ αυτούς πρέπει να προστεθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι που εργάζονται σε συνθήκες μερικής, ελαστικής ή άτυπης απασχόλησης, που οι εισφορές τους δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις συνταξιοδοτικές ούτε τις υγειονομικές ανάγκες του, αλλά και άλλοι 500.000 περίπου εργαζόμενοι που ασφαλίζονται με μισθό μικρότερο από αυτόν που πραγματικά λαμβάνουν. Τεράστιος αριθμός εργαζομένων με το φόβο της απόλυσης αναγκάζονται να υποχωρούν στις εργοδοτικές πιέσεις και δουλεύουν σε καθεστώς ασφαλιστικής παρανομίας.
Η εισφοροδιαφυγή φέτος θα φτάσει το 21% των εσόδων των Ταμείων, δηλαδή τα 5,8 δις ευρώ. Πρόκειται για αλματώδη αύξηση, καθώς το 2006 οι ασφαλιστικοί φορείς έχασαν λόγω της «μαύρης εργασίας» 4,5 δις ευρώ. Οι απώλειες του Ι.Κ.Α. από αυτή την αιτία υπολογίζονται ότι ξεπερνούν τα 2,2, δις ευρώ. Ένας στους πέντε εργαζόμενους απασχολείται χωρίς να ασφαλίζεται. Παρά τον μύθο που καλλιεργείται ότι οι ανασφάλιστοι είναι κυρίως μετανάστες, τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι 2 στους 3 ανασφάλιστους είναι έλληνες και μάλιστα νεαρής ηλικίας. Και το Δημόσιο δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του.
- Δηλαδή;
Ο μεγαλύτερος κακοπληρωτής των ασφαλιστικών ταμείων είναι το ίδιο το δημόσιο. Η κυβέρνηση όχι μόνον δεν πληρώνει τα χρέη από τις ασφαλιστικές εργοδοτικές εισφορές δημοσίων οργανισμών, επιχειρήσεων κ.λ.π., αλλά δεν αποδίδει ολόκληρη και τη θεσμοθετημένη συμμετοχή του κράτους, που ανέρχεται σε 1% του Α.Ε.Π. στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης.
Εξάλλου, για αρκετές δεκαετίες τα αποθεματικά των ταμείων ήταν υποχρεωτικά άτοκα και στη συνέχεια απολάμβαναν ενός επιτοκίου κατά κανόνα πολύ χαμηλότερου του απλού επιτοκίου ταμιευτηρίου της αγοράς.
Η κρίση του χρηματιστηρίου, όπου τα χρήματα των εργαζομένων χρησιμοποιήθηκαν στην προσπάθεια μιας τεχνικής ανόδου των χρηματιστηριακών τιμών και αντιμετώπισαν τα περιουσιακά – αποθεματικά στοιχεία των ασφαλιστικών ταμείων. Επίσης, η πρόσφατη υπόθεση – σκάνδαλο των «δομημένων ομολόγων» είναι χαρακτηριστική περίπτωση της ληστρικής νοοτροπίας αντιμετώπισης του κοινωνικού χρήματος των ασφαλιστικών ταμείων.
Επίσης, οι χαριστικές ρυθμίσεις των οφειλομένων εισφορών υπέρ των επιχειρήσεων που παρανομούν, όχι μόνον είναι σκανδαλώδεις και προκλητικές, αλλά ενθαρρύνουν τη συνέχιση της παρανομίας. Όταν οι κυβερνήσεις αφήνουν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να αδρανούν και να μην εργάζονται, η εισφοροδιαφυγή οργιάζει.
Το κοινωνικοασφαλστικό σύστημα χρειάζεται μεταρρύθμιση. Το ζήτημα είναι προς ποια κατεύθυνση και με ποιους στόχους. Κι΄ αυτό είναι μια βαθύτατα πολιτική υπόθεση. Η μεταρρύθμισή του πρέπει να είναι δημοκρατική, με την έννοια ότι δεν πρέπει να προσβάλλει το ασφαλιστικό κεκτημένο και να προστατεύει τις εργασιακές σχέσεις ως κοινωνικό δικαίωμα που συνδέονται αποφασιστικά με το ασφαλιστικό σύστημα.
