Ανεβαίνει ο παγκόσμιος πληθωρισμός
Ελίζα Παπαδάκη, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-07-20
Τον πληθωρισμό αναδεικνύουν σε ολοένα οξύτερο πρόβλημα σε όλον τον κόσμο οι πρόσφατες αναθεωρημένες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης όμως, όπου η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σημαντικά μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, το ΔΝΤ αναμένει η κάμψη της ζήτησης να οδηγήσει σε υποχώρηση του πληθωρισμού.
Αντίθετα, πολύ ανησυχητική εικόνα παρουσιάζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, όπου το Μάιο ο πληθωρισμός ήδη έφθασε το 8,6% κατά μέσο όρο, ωθούμενος από τη ραγδαία άνοδο των τιμών του πετρελαίου και των τροφίμων, και όπου καύσιμα και τρόφιμα αποτελούν πολύ μεγαλύτερο μέρος του καλαθιού του καταναλωτή. Στο νέο σενάριο του ΔΝΤ η τιμή του πετρελαίου είναι κατά 30% υψηλότερη παρόσο προβλεπόταν τον Απρίλιο, στη βάση των εξελίξεων στις αγορές που μεσολάβησαν. Το αποτέλεσμα είναι να διαβρώνεται η αγοραστική δύναμη στις χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος που εισάγουν πετρέλαιο και άλλες πρώτες ύλες. Οι ανατιμήσεις αυτές θα έχουν μονιμότερο χαρακτήρα, οπότε η πρόκληση για τέτοιες χώρες, υποστηρίζει το ΔΝΤ, είναι "πώς θα θρέψουν τους πεινασμένους τους χωρίς να θρέψουν τον πληθωρισμό, ή να εξαντλήσουν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα". Επιπλέον αναγνωρίζει την ανάγκη οι φτωχότερες χώρες να βοηθηθούν από τη διεθνή κοινότητα για να χρηματοδοτήσουν τις εισαγωγές τους και τις κοινωνικές τους δαπάνες, αλλά και για πολυμερείς προσπάθειες ώστε να επιτευχθεί μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση βασικών αγαθών.
Κρίσιμη συνάντηση για το εμπόριο
Πέρα από μεγαλόστομες διακηρύξεις όμως λίγα γίνονται σε μια τέτοια κατεύθυνση. Αμφίβολο είναι αν στη νέα συνάντηση του γύρου της Ντόχα αυτό το Σαββατοκύριακο στη Γενεύη θα σημειωθεί κάποια πρόοδος στις τελματωμένες επτά χρόνια τώρα διαπραγματεύσεις πλουσίων και αναπτυσσομένων χωρών για το παγκόσμιο εμπόριο. "Αν συλλογικά αποτύχουμε τούτη τη φορά, δύσκολα θα ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της αλλαγής του κλίματος, της ασφάλειας των τροφίμων και της ενεργειακής ασφάλειας", δήλωνε ο κύριος διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης επίτροπος Πίτερ Μάντελσον.
Έως τώρα συνεχίζεται χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα η βασική αντιπαράθεση στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού ανάμεσα στις πλούσιες ανεπτυγμένες χώρες και τις δυναμικά αναπτυσσόμενες για την πρόσβασή τους στις αγορές οι μεν των δε. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη κυρίως απαιτούν από τους άλλους να άρουν τα εμπόδια στις εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών, για να μειώσουν από την πλευρά τους τις ακόμα μεγάλες αγροτικές τους επιδοτήσεις, όπως θα ήταν απόλυτα αναγκαίο για τις πολύ φτωχές αφρικανικές χώρες ιδίως, η φωνή των οποίων ελάχιστα ακούγεται. Αλλά η Ινδία και άλλες χώρες με μεγάλη εγχώρια φτώχεια αποκρούουν δυσανάλογες περικοπές στους δασμούς τους, που θα εξέθεταν στο διεθνή ανταγωνισμό βιομηχανικούς κλάδους που τώρα μόλις άρχισαν να αναπτύσσουν, αυτοκίνητα, χημικά, κλωστοϋφαντουργία.
Από την Ευρώπη θα περίμενε κανείς μια πιο γενναιόδωρη στάση ώστε να αρχίσουν να περιορίζονται οι ανισότητες του παγκόσμιου εμπορίου. Αλλά ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, με το που ανέλαβε την προεδρία της Ένωσης αυτό το εξάμηνο, κατηγόρησε τον Πίτερ Μάντελσον ότι θυσιάζει τα συμφέροντα των Ευρωπαίων αγροτών χωρίς να παίρνει εγγυήσεις για ανάλογες παραχωρήσεις για τη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. Πίσω από τις πάγιες γαλλικές θέσεις, όπως εκφράζονταν παλαιότερα και από τον Ζακ Σιράκ, συντάσσεται άλλωστε μόνιμα και η Ελλάδα. Μετά από εσωτερικές διαβουλεύσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται τελικά πάντοτε ενιαία στις διαπραγματεύσεις και φέρει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την έως τώρα αποτυχία τους.
Σύννεφα στην Ευρωζώνη
Μεγάλη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα
Κατά 3,4% υποχώρησαν το Μάιο οι εξαγωγές της Ευρωζώνης, ανακοίνωσε προχθές η Eurostat, ενώ μια σειρά πρόσφατοι δείκτες υποδηλώνουν σαφή επιδείνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας, εγείροντας το ερώτημα αν οδεύουμε προς ύφεση.
Ειδικότερα, η βιομηχανική παραγωγή (μεταποίηση) στην Ευρωζώνη μειώθηκε το Μάιο κατά 1,9% έναντι του Απριλίου, στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ισπανία κατά 2,6%, στην Ιταλία κατά 1,4%.
Στην Ελλάδα η μείωση ήταν ακόμα μεγαλύτερη, 4,5%, στην Πορτογαλία 5,7%, στην Ολλανδία 6%.
Σε ετήσια βάση μάλιστα, σε σύγκριση δηλαδή με το Μάιο του 2007, η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πτώση όλης της Ευρωζώνης: 6,6%. Για ολόκληρο το πεντάμηνο έτσι παρουσιάζεται ετήσια μείωση 2,2%. Η βιομηχανική παραγωγή στη χώρα μας οπωσδήποτε παρακολουθεί τις τάσεις στην Ευρώπη όπου είναι ενσωματωμένη σε σημαντικό βαθμό, αλλά επιπλέον η δική μας παραγωγική βάση είναι πολύ ρηχή και έχει σοβαρά εγγενή προβλήματα. Η εικόνα διαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολη, κατά την εκτίμηση του ΣΕΒ, που επισημαίνει επίσης ότι πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν πλέον ζημίες ή οριακά μόνο κέρδη.
Στη μεγάλη πτώση του Μαϊου στην Ελλάδα συνέβαλαν οι περισσότεροι κλάδοι: 6,1% τα τρόφιμα-ποτά, 25,6% τα κλωστοϋφαντουργικά και 13,3% τα ενδύματα, με τους δύο τελευταίους κλάδους να επηρεάζονται καθοριστικά από την κρίση στο συγκρότημα Λαναρά. Επίσης 4,5% στα μη μεταλλικά ορυκτά (τσιμέντα) και 3,9% στα βασικά μέταλλα που επηρεάζονται από την κάμψη στις οικοδομές. Και ακόμα 6,1% στις ηλεκτρικές μηχανές και συσκευές, 41,7% (!) στα ραδιόφωνα-τηλεοράσεις-τηλέφωνα, 22,2% τα τελικά προϊόντα από μέταλλο. Αξιόλογη ετήσια άνοδο στο πεντάμηνο παρουσίασαν μόνο τα τσιγάρα 9,5% και τα υποδήματα 5% και τα μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 6,8%.
Στον πληθωρισμό τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για τον Ιούνιο δεν παρουσιάζουν χειροτέρευση της θέσης της Ελλάδας, αφού σε μας διατηρήθηκε στο υψηλό 4,9% του Μαϊου, ενώ στις περισσότερες χώρες ανέβηκε και στην Ευρωζώνη συνολικά αυξήθηκε από 3,7% σε 4%. Τον Ιούνιο ερχόμασταν έτσι έκτοι, μετά τη Σλοβενία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Κύπρο και την Ισπανία. Η επίδοση αυτή διόλου όμως δεν καθησυχάζει για το τί θα επακολουθήσει. Σε μέσα επίπεδα δωδεκαμήνου (Ιούλιος 2007 - Ιούνιος 2008) ο ελληνικός πληθωρισμός 3,9% ήταν μαζί με τον ισπανικό ο υψηλότερος της Ευρωζώνης (2,9%), ξεπερνώντας τον κατά μία μονάδα.
Ανησυχητική πρέπει να θεωρηθεί άλλωστε η συνέχιση της αύξησης των καταναλωτικών δανείων με υψηλό ρυθμό, 22,3% το Μάιο, μόλις κατά μια μονάδα χαμηλότερα από τον ίδιο μήνα του 2007, την ώρα που τα επιτόκια ανεβαίνουν.
Όσον αφορά την Ευρωζώνη, λίγους φαίνεται να έπεισε η αισιοδοξία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ που σε συνέντευξή του σε ευρωπαϊκές εφημερίδες προβλέπει ανάκαμψη αργότερα φέτος, ύστερα από δύο δυσμενή τρίμηνα.
Αντίθετα, πολύ ανησυχητική εικόνα παρουσιάζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, όπου το Μάιο ο πληθωρισμός ήδη έφθασε το 8,6% κατά μέσο όρο, ωθούμενος από τη ραγδαία άνοδο των τιμών του πετρελαίου και των τροφίμων, και όπου καύσιμα και τρόφιμα αποτελούν πολύ μεγαλύτερο μέρος του καλαθιού του καταναλωτή. Στο νέο σενάριο του ΔΝΤ η τιμή του πετρελαίου είναι κατά 30% υψηλότερη παρόσο προβλεπόταν τον Απρίλιο, στη βάση των εξελίξεων στις αγορές που μεσολάβησαν. Το αποτέλεσμα είναι να διαβρώνεται η αγοραστική δύναμη στις χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος που εισάγουν πετρέλαιο και άλλες πρώτες ύλες. Οι ανατιμήσεις αυτές θα έχουν μονιμότερο χαρακτήρα, οπότε η πρόκληση για τέτοιες χώρες, υποστηρίζει το ΔΝΤ, είναι "πώς θα θρέψουν τους πεινασμένους τους χωρίς να θρέψουν τον πληθωρισμό, ή να εξαντλήσουν τα συναλλαγματικά τους αποθέματα". Επιπλέον αναγνωρίζει την ανάγκη οι φτωχότερες χώρες να βοηθηθούν από τη διεθνή κοινότητα για να χρηματοδοτήσουν τις εισαγωγές τους και τις κοινωνικές τους δαπάνες, αλλά και για πολυμερείς προσπάθειες ώστε να επιτευχθεί μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση βασικών αγαθών.
Κρίσιμη συνάντηση για το εμπόριο
Πέρα από μεγαλόστομες διακηρύξεις όμως λίγα γίνονται σε μια τέτοια κατεύθυνση. Αμφίβολο είναι αν στη νέα συνάντηση του γύρου της Ντόχα αυτό το Σαββατοκύριακο στη Γενεύη θα σημειωθεί κάποια πρόοδος στις τελματωμένες επτά χρόνια τώρα διαπραγματεύσεις πλουσίων και αναπτυσσομένων χωρών για το παγκόσμιο εμπόριο. "Αν συλλογικά αποτύχουμε τούτη τη φορά, δύσκολα θα ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της αλλαγής του κλίματος, της ασφάλειας των τροφίμων και της ενεργειακής ασφάλειας", δήλωνε ο κύριος διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης επίτροπος Πίτερ Μάντελσον.
Έως τώρα συνεχίζεται χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα η βασική αντιπαράθεση στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού ανάμεσα στις πλούσιες ανεπτυγμένες χώρες και τις δυναμικά αναπτυσσόμενες για την πρόσβασή τους στις αγορές οι μεν των δε. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη κυρίως απαιτούν από τους άλλους να άρουν τα εμπόδια στις εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών, για να μειώσουν από την πλευρά τους τις ακόμα μεγάλες αγροτικές τους επιδοτήσεις, όπως θα ήταν απόλυτα αναγκαίο για τις πολύ φτωχές αφρικανικές χώρες ιδίως, η φωνή των οποίων ελάχιστα ακούγεται. Αλλά η Ινδία και άλλες χώρες με μεγάλη εγχώρια φτώχεια αποκρούουν δυσανάλογες περικοπές στους δασμούς τους, που θα εξέθεταν στο διεθνή ανταγωνισμό βιομηχανικούς κλάδους που τώρα μόλις άρχισαν να αναπτύσσουν, αυτοκίνητα, χημικά, κλωστοϋφαντουργία.
Από την Ευρώπη θα περίμενε κανείς μια πιο γενναιόδωρη στάση ώστε να αρχίσουν να περιορίζονται οι ανισότητες του παγκόσμιου εμπορίου. Αλλά ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, με το που ανέλαβε την προεδρία της Ένωσης αυτό το εξάμηνο, κατηγόρησε τον Πίτερ Μάντελσον ότι θυσιάζει τα συμφέροντα των Ευρωπαίων αγροτών χωρίς να παίρνει εγγυήσεις για ανάλογες παραχωρήσεις για τη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. Πίσω από τις πάγιες γαλλικές θέσεις, όπως εκφράζονταν παλαιότερα και από τον Ζακ Σιράκ, συντάσσεται άλλωστε μόνιμα και η Ελλάδα. Μετά από εσωτερικές διαβουλεύσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται τελικά πάντοτε ενιαία στις διαπραγματεύσεις και φέρει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την έως τώρα αποτυχία τους.
Σύννεφα στην Ευρωζώνη
Μεγάλη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα
Κατά 3,4% υποχώρησαν το Μάιο οι εξαγωγές της Ευρωζώνης, ανακοίνωσε προχθές η Eurostat, ενώ μια σειρά πρόσφατοι δείκτες υποδηλώνουν σαφή επιδείνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας, εγείροντας το ερώτημα αν οδεύουμε προς ύφεση.
Ειδικότερα, η βιομηχανική παραγωγή (μεταποίηση) στην Ευρωζώνη μειώθηκε το Μάιο κατά 1,9% έναντι του Απριλίου, στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ισπανία κατά 2,6%, στην Ιταλία κατά 1,4%.
Στην Ελλάδα η μείωση ήταν ακόμα μεγαλύτερη, 4,5%, στην Πορτογαλία 5,7%, στην Ολλανδία 6%.
Σε ετήσια βάση μάλιστα, σε σύγκριση δηλαδή με το Μάιο του 2007, η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πτώση όλης της Ευρωζώνης: 6,6%. Για ολόκληρο το πεντάμηνο έτσι παρουσιάζεται ετήσια μείωση 2,2%. Η βιομηχανική παραγωγή στη χώρα μας οπωσδήποτε παρακολουθεί τις τάσεις στην Ευρώπη όπου είναι ενσωματωμένη σε σημαντικό βαθμό, αλλά επιπλέον η δική μας παραγωγική βάση είναι πολύ ρηχή και έχει σοβαρά εγγενή προβλήματα. Η εικόνα διαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολη, κατά την εκτίμηση του ΣΕΒ, που επισημαίνει επίσης ότι πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν πλέον ζημίες ή οριακά μόνο κέρδη.
Στη μεγάλη πτώση του Μαϊου στην Ελλάδα συνέβαλαν οι περισσότεροι κλάδοι: 6,1% τα τρόφιμα-ποτά, 25,6% τα κλωστοϋφαντουργικά και 13,3% τα ενδύματα, με τους δύο τελευταίους κλάδους να επηρεάζονται καθοριστικά από την κρίση στο συγκρότημα Λαναρά. Επίσης 4,5% στα μη μεταλλικά ορυκτά (τσιμέντα) και 3,9% στα βασικά μέταλλα που επηρεάζονται από την κάμψη στις οικοδομές. Και ακόμα 6,1% στις ηλεκτρικές μηχανές και συσκευές, 41,7% (!) στα ραδιόφωνα-τηλεοράσεις-τηλέφωνα, 22,2% τα τελικά προϊόντα από μέταλλο. Αξιόλογη ετήσια άνοδο στο πεντάμηνο παρουσίασαν μόνο τα τσιγάρα 9,5% και τα υποδήματα 5% και τα μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 6,8%.
Στον πληθωρισμό τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για τον Ιούνιο δεν παρουσιάζουν χειροτέρευση της θέσης της Ελλάδας, αφού σε μας διατηρήθηκε στο υψηλό 4,9% του Μαϊου, ενώ στις περισσότερες χώρες ανέβηκε και στην Ευρωζώνη συνολικά αυξήθηκε από 3,7% σε 4%. Τον Ιούνιο ερχόμασταν έτσι έκτοι, μετά τη Σλοβενία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Κύπρο και την Ισπανία. Η επίδοση αυτή διόλου όμως δεν καθησυχάζει για το τί θα επακολουθήσει. Σε μέσα επίπεδα δωδεκαμήνου (Ιούλιος 2007 - Ιούνιος 2008) ο ελληνικός πληθωρισμός 3,9% ήταν μαζί με τον ισπανικό ο υψηλότερος της Ευρωζώνης (2,9%), ξεπερνώντας τον κατά μία μονάδα.
Ανησυχητική πρέπει να θεωρηθεί άλλωστε η συνέχιση της αύξησης των καταναλωτικών δανείων με υψηλό ρυθμό, 22,3% το Μάιο, μόλις κατά μια μονάδα χαμηλότερα από τον ίδιο μήνα του 2007, την ώρα που τα επιτόκια ανεβαίνουν.
Όσον αφορά την Ευρωζώνη, λίγους φαίνεται να έπεισε η αισιοδοξία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ που σε συνέντευξή του σε ευρωπαϊκές εφημερίδες προβλέπει ανάκαμψη αργότερα φέτος, ύστερα από δύο δυσμενή τρίμηνα.
