Επρεπε να σημάνει ώρα Ευρώπης

«Η οικονομική κρίση Made in America θα έπρεπε να σημάνει την ώρα της Ευρώπης», αναφέρει σε συνέντευξή του στον Φιλίπ Ριές, ο άνθρωπος που έχει ταυτιστεί με τη δημιουργία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο Ζακ Ντελόρ διατύπωσε τις σκέψεις του για το μέλλον της Γηραιάς Ηπείρου.

Τι σηματοδοτεί η τρέχουσα οικονομική κρίση

Στο επίπεδο των ιδεών, καταρχήν, η κρίση σηματοδοτεί «την πολιτική και ιδεολογική ήττα των φονταμενταλιστών της αγοράς, εκείνων που υποστήριζαν ότι η αγορά είναι τόσο σοφή που θα προχωρούσε από μόνη της σε αυτορύθμιση», ανέφερε. «Κατά δεύτερο λόγο, η κρίση μας δίνει ένα μάθημα φιλοσοφίας: Κάθε εξουσία που αφήνεται ανεξέλεγκτη οδηγείται σε κατάχρηση. Αναφέρομαι σε όλους εκείνους που από τα Ιμαλάια της βεβαιότητάς τους ασκούσαν κριτική στην οικονομία, στον κρατικό παρεμβατισμό και την ύπαρξη κανόνων που της έκαναν -όπως οι ίδιοι έλεγαν- περισσότερο κακό παρά καλό». Είναι οι ίδιοι τραπεζίτες που ζητούν σήμερα βοήθεια από το κράτος, αλλά πρώτα έχουν καταφέρει να διασφαλίσουν το μερίδιό τους, στις εποχές που όλα έβαιναν καλώς, επισήμανε ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν. «Πρόκειται για μια λογική αμοιβαιότητας των ζημιών και εξατομίκευσης των κερδών», τόνισε.

Ενίσχυση εθνικισμού

Για τον Ζακ Ντελόρ «η κατάσταση που έχει προκύψει από την κρίση θα έχει δύο σοβαρές επιπτώσεις. Σε πολιτικό επίπεδο, θα ενισχύσει τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό, τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονται να εκλέξουν το Κοινοβούλιό τους. Από την άλλη πλευρά, οι συνέπειες θα είναι ακόμη πιο δραματικές για τις φτωχές χώρες, παρά για τις πλούσιες ή αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό αναμένεται να αποτελέσει την ευκαιρία για ένα συνειδησιακό άλμα σε παγκόσμιο επίπεδο και ίσως να ωθήσει στην εξεύρεση παγκόσμιων λύσεων».

«Η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο ορισμένων ηγετών», επισήμανε χαρακτηριστικά ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Ωστόσο, μέχρι στιγμής μου δίνουν την εντύπωση ότι λούζονται μέσα σε αυτό που αποκαλώ έναν κομψό ευρωσκεπτικισμό, την άποψη ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παραπέρα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Φυσικά μπορεί να αλλάξουν στάση.

Όμως, αυτό που με ανησυχεί είναι ότι ο ευρωσκεπτικισμός κυριαρχεί επικίνδυνα στο επίπεδο των αρχηγών κρατών. Όταν τους βλέπουμε να δρουν, διακρίνουμε ότι ο δισταγμός και ο εγωισμός βασιλεύουν», εκμυστηρεύτηκε ο Ντελόρ. Τόνισε δε ότι «η Ευρώπη πρέπει να αναρωτηθεί τι δεν έκανε από αυτά που θα έπρεπε να έχει προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει ένα σοκ αυτής της ισχύος».

Πριν από τη κρίση, οι Ευρωπαίοι πλήρωσαν βαρύ τίμημα για όσα δεν έγιναν ώστε να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κρίσης. «Η Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση ήταν τραπεζική και δεν έφερε τα αποτελέσματα τα οποία θα περιμέναμε. Καθ όλη αυτή την περίοδο το ευρώ μας προστάτεψε, όμως δεν μας τόνωσε», υποστήριξε ο Ντελόρ.

«Πολλοί ενθουσιάστηκαν όταν ιδρύθηκε η ευρωζώνη, με τη σκέψη ότι το ευρώ θα οδηγούσε και σε μια πολιτική ένωση. Εγώ δεν το πίστεψα ποτέ. Ωστόσο, πίστευα τουλάχιστον ότι το ευρώ θα ενίσχυε τη δυνατότητα συνεργασίας και αλληλεγγύης εντός της Ε.Ε., όχι μόνο σε νομισματικό επίπεδο, αλλά και στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα».

Τι πρέπει να γίνει

Σε ερώτηση τι γίνεται από δω και στο εξής, ο Ντελόρ απάντησε: «Πρέπει να γίνουν πολλά, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ευρώπη θα πρέπει πρώτα απ όλα να αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ οικονομίας και νομίσματος στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και να γίνει έκκληση προς όλους για μια ελάχιστη αλληλεγγύη και σεβασμό των κανόνων. Κατά δεύτερο λόγο θα πρέπει να προσπαθήσουμε να θεσμοθετήσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια δέσμη λογικών κανόνων στην αγορά. Αν είναι δυνατόν να τους εφαρμόσουμε σε ολόκληρη την Ε.Ε. Οι Βρετανοί, που είναι τόσο εχθρικοί προς την πολιτική ένωση και δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ, διανύουν μια τόσο κακή περίοδο που θα μπορούσαν σήμερα να καταλάβουν την αναγκαιότητά του».

Ορατός ο κίνδυνος για καταστροφικές ευρωεκλογές

Δράση, τώρα, σε ενέργεια, σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης, ρυθμιστικό πλαίσιο στην οικονομία

Ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν επισήμανε και ορισμένα θετικά στοιχεία όσον αφορά την εξέλιξη των ευρωπαϊκών θεσμών: «Αν επί μια δεκαετία, πέραν της διεύρυνσης, δεν υπήρξε πρόοδος στο επίπεδο της αφομοίωσης των κρατών στην Ένωση, υπάρχει ένας θεσμός ο οποίος προόδευσε θεαματικά: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο». Ο Ζακ Ντελόρ, ολοκληρώνοντας την αιχμηρή κριτική του στα ευρωπαϊκά δρώμενα του σήμερα, υπογράμμισε: «Είναι προφανές ότι μια εκ νέου εξισορρόπηση της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ενωσης (ΕΝΕ), μια δράση στον τομέα της ενέργειας, ένα τολμηρό σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης, η υιοθέτηση αρχών ρύθμισης των οικονομικών στο σύνολο της Ευρώπης, θα επέτρεπαν την ανάκτηση του δυναμισμού στην Ένωση πριν από τις ευρωεκλογές, που διαφορετικά κινδυνεύουν να είναι καταστροφικές, τόσο εξαιτίας της αποχής όσο και εξαιτίας του αντιευρωπαϊκού αισθήματος που θα κερδίζουν οι εχθροί της «πολιτικής» Ευρώπης

Νομισματική ένωση

Πώς θέλετε να κάνουμε ένα αγώνα σε παγκόσμιο επίπεδο στο όνομα της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης (ΕΝΕ) όταν αυτή δεν έχει πρόσωπο. Ο πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, κάνει μια καταπληκτική δουλειά, αλλά περιβάλλεται από ανθρώπους που εμποδίζουν τη δράση την οποία θα μπορούσε να έχει ως επικεφαλής της ΕΝΕ, ή ως εντεταλμένος της, εφόσον θέλουμε να είμαστε προσεκτικοί. Υπενθυμίζω ότι στο ΔΝΤ εξακολουθούμε να μην έχουμε ενιαία εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ. Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα στο επίπεδο της Ε.Ε. συνολικά, με πολλές χώρες να μην επιθυμούν μια πολιτική Ευρώπη. Οι εχθροί αυτής κερδίζουν μέχρι στιγμής. Ωστόσο, χωρίς την ελάχιστη συνοχή και τη δυνατότητα εξωτερικής δράσης, η Ευρώπη είναι ανύπαρκτη», ανέφερε ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν.

Δεν προχωρούμε, είμαστε εγκλωβισμένοι σε συνταγματικούς καυγάδες, ανέφερε, συμπληρώνοντας: Επί 15 χρόνια εξηγώ ότι η Ευρώπη δημιουργήθηκε λόγω της διαφορετικότητάς της.

Σήμερα, αυτή η διαφορετικότητα θα μπορούσε να λειτουργήσει κυρίως στον τομέα της ενέργειας, για τη δημιουργία μιας κοινότητας ενέργειας που θα μας επιτρέψει τουλάχιστον να μιλάμε με μια φωνή για το θέμα αυτό. Η ώρα ήρθε. Όμως, ποιος θα έχει το σθένος να το κάνει στην Ευρώπη, με δεδομένο ποιοι είναι οι ηγέτες των κρατών και οι κυβερνήσεις;