Σωτήριες δημόσιες δαπάνες

Συμβαίνουν και αλλού. Οι αρχές στη Γαλλία ανησυχούν για τις πρακτικές των τραπεζών βλέποντάς τες να περιορίζουν τις πιστώσεις τους προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ένας μήνας έχει περάσει αφότου ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί ανήγγειλε το σχέδιο των 360 δισ. ευρώ από το κράτος για τη στήριξη του τραπεζικού τομέα προκειμένου να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της οικονομίας και να περιοριστεί η ήδη δρομολογημένη ύφεση. Οι τράπεζες αρχικά το δέχθηκαν και δεσμεύθηκαν να αυξήσουν τα δάνειά τους. Αλλά για την ώρα το σχέδιο δεν φαίνεται να αποδίδει. Και ο ειδικός μεσολαβητής που όρισε η τράπεζα της Γαλλίας, κρατώντας στα χέρια του πάνω από χίλιους φακέλους επιχειρήσεων που υποφέρουν από πιστωτική ασφυξία, συναντάται σήμερα με τους διευθύνοντες συμβούλους των τραπεζών, τους οποίους κάλεσε να παρουσιάσουν αναλυτικά την εξέλιξη των δανείων τους, γράφει η «Le Μonde».

Σε ανάλογο σκηνικό στην Ισπανία, «Σε αγωνία η βιομηχανία» τιτλοφορούσε χθες το κύριο άρθρο της η «Εl Ρais». Αν και εκτιμούσε ότι τα αντίστοιχα μέτρα εκεί θα οδηγήσουν «σε εύλογο χρόνο» στην αποκατάσταση της ροής των πιστώσεων, θεωρούσε αναγκαίες άμεσες δημόσιες παρεμβάσεις ώστε να στηριχθούν στο μεταξύ οι υγιείς επιχειρήσεις, όπως εξετάζονται για τους γίγαντες της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.

Νέα έξαρση εμφανίζει άλλωστε η κρίση στις ΗΠΑ. Καινούργιες πελώριες ζημίες αποκαλύφθηκαν τη Δευτέρα στην επανεθνικοποιημένη Fannie Μae των στεγαστικών δανείων, καθώς και στην ασφαλιστική πολυεθνική ΑΙG (29 και 24,5 δισ. δολάρια το τρίτο τρίμηνο αντίστοιχα). Θα χρειαστούν ανάλογη πρόσθετη κρατική χρηματοδότηση για να διασωθούν. Ταυτόχρονα χρεοκοπούσε αλυσίδα καταστημάτων, ενώ χιλιάδες απολύσεις ανήγγελλαν σειρά επιχειρήσεων. Παρά τους τεράστιους δημόσιους πόρους που έχουν διατεθεί σε ΗΠΑ και Ευρώπη, και παρά τις διαδοχικές μειώσεις των κεντρικών επιτοκίων, έξοδος από τη χρηματοοικονομική κρίση δεν διαφαίνεται. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οδήγησε την περασμένη εβδομάδα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να αναθεωρήσει δραστικά προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία, ένα μήνα μετά την κανονική του φθινοπωρινή έκθεση: κατά 2,2% μόλις τώρα βλέπει να αυξάνεται το παγκόσμιο προϊόν το 2009, στις ΗΠΑ το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 0,7%, στην ευρωζώνη κατά 0,5%.

Όσο για εμάς, την ώρα που ο υπουργός Οικονομίας επανασχεδιάζει τον κρατικό προϋπολογισμό στη βάση της πρόβλεψης ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,5% του χρόνου, και αυτή πλέον κρίνεται υπεραισιόδοξη. Η Εθνική Τράπεζα δημοσίευσε προβλέψεις της δικής της ερευνητικής μονάδας, σύμφωνα με την οποία η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι μόνον 1,8% (για την ακρίβεια μεταξύ 1,6 και 2,1%). Την αιτιολογεί με τη διεθνή κρίση που θα μειώσει τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών και κυρίως υπηρεσιών, καθώς αναμένει να πληγεί ο τουρισμός και η ναυτιλία, αλλά και με την προβλεπόμενη νέα σημαντική μείωση των επενδύσεων κατά 3,9%. Μόνον η κατανάλωση θα συνεχίσει να αυξάνεται με ρυθμό 2,1%, πιστεύουν οι ερευνητές της Εθνικής, χάρη στις αυξήσεις μισθών και συντάξεων. Η καλή είδηση του τελευταίου τριημέρου ήρθε από το Πεκίνο. Η κυβέρνηση εκεί ανήγγειλε για την επόμενη διετία ένα πρόγραμμα τόνωσης της κινεζικής οικονομίας ύψους 4 τρισεκατομμυρίων γιουάν (460 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 7% του ΑΕΠ της χώρας για κάθε έτος): οι πόροι θα διατεθούν κατά πρώτο λόγο για την ανάπτυξη των υποδομών και του τομέα των κατοικιών και αποσκοπούν στη συγκράτηση της σοβαρής επιβράδυνσης που αντιμετωπίζει η Κίνα λόγω της διεθνούς κρίσης, καθώς πέφτουν οι εξαγωγές της αλλά και οι ξένες επενδύσεις στη χώρα. Αλλά ταυτόχρονα συμβάλλουν στην παγκόσμια οικονομία, αν σκεφτούμε ότι από εκεί προέρχεται το 27% της παγκόσμιας ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια. Η ενίσχυση της ζήτησης των Κινέζων δίνει μια διέξοδο για τις εξαγωγές όλου του υπόλοιπου κόσμου.

Ολοένα περισσότεροι οικονομολόγοι και το ίδιο το ΔΝΤ συγκλίνουν πλέον στην άποψη ότι όσο επιβεβλημένες και αν ήταν οι παρεμβάσεις για τη στήριξη των τραπεζών στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, όσο αναγκαίες οι διαδοχικές μειώσεις των επιτοκίων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, δεν θα συγκρατήσουν την επερχόμενη σφοδρή παγκόσμια ύφεση. Χρειάζεται δημόσιος δανεισμός σε μεγάλη κλίμακα για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και δαπανών για τη στήριξη της παραγωγής, της απασχόλησης και των εισοδημάτων. Η εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα και μεγάλης πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στο αμερικανικό Κογκρέσο φαίνεται να διασφαλίζει ότι αυτό τον δρόμο θα ακολουθήσουν σύντομα οι ΗΠΑ. Πίεση σ΄ αυτήν την κατεύθυνση ασκείται στις πλούσιες από το πετρέλαιο χώρες της Μέσης Ανατολής. Αλλά η Ευρώπη μέχρι στιγμής περιορίζεται σε εθνικά επιμέρους μέτρα η επίδραση των οποίων, κατά την εκτίμηση του ΔΝΤ, παραμένει ουδέτερη στην πορεία της ύφεσης.