Υπόθεση Τοπλού - Κάβο Σίδερο: Προγραμματικές σκέψεις με αφορμή ένα κίνημα
Αντώνης Ανηψητάκης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-11-30
Το περιβαλλοντικό και οικονομικοπολιτικό σκάνδαλο της Μονής Τοπλού προσφέρεται για πολιτικό προβληματισμό, γιατί εμπεριέχει τόσο τις αδυναμίες του πολιτικού μας συστήματος αλλά και γιατί περιγράφει, με μια αχνή αισιοδοξία, τους δρόμους υπέρβασής τους.
Θυμίζω συνοπτικά. Το 1989 η Μονή έρχεται σε επαφή με εγγλέζους μεσίτες. Τα μιλήσανε, τα συμφωνήσανε για να προχωρήσουν στην τουριστική αξιοποίηση της μοναστηριακής περιουσίας. Έτσι, το 1991 η Μονή ιδρύει ίδρυμα, την Παναγία Ακρωτηριανή, στο οποίο δωρίζει 26.000 στρέμματα, το καλύτερο οικόπεδο της Μεσογείου κατά τους κτηματομεσίτες, και οι Εγγλέζοι ιδρύουν εταιρεία, την Loyalward Ltd, αργότερα MINOAN, για να αναπτύξουν τουριστικά το "οικόπεδο". Το 1992, επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη, το ελληνικό Δημόσιο ενώ διεκδικεί την έκταση, ως καλός χριστιανός που δεν γνωρίζει η δεξιά του τι ποιεί η αριστερά του, εγκρίνει τη δωρεά των 26.000 στρεμμάτων στο Ίδρυμα. Η ανάθεση του έργου --κατ’ όνομα τουριστικού, ουσία real estate, κατ’ όνομα ήπιου, ουσία φαραωνικού--, με 5 χωριά στις ακτές, 7000 κλίνες, 3 γήπεδα γκολφ, 730 πισίνες, σταθμό αφαλάτωσης κ.ά. στους Εγγλέζους γίνεται με ένα διεθνή διαγωνισμό-μαϊμού. To 1995 υπογράφεται προσύμφωνο και το 1998 υπογράφεται η οριστική Σύμβαση, με την οποία τους παραδίδεται η έκταση για 80 χρόνια κι εκείνοι, ζάπλουτοι λόρδοι απ’ το πουθενά, ψαρεύουν μετόχους στο δευτερεύον υψηλού ρίσκου χρηματιστήριο του Λονδίνου. Πωλούνται και ενοικιάζονται μακροχρονίως πολυτελείς βίλες στον τελευταίο κρητικό παράδεισο, που θα γίνει ακόμα πιο παραδεισένιος με μερικές "γκολφερές" βελτιώσεις.
Το εκκρεμούν ιδιοκτησιακό τελεσιδικεί υπέρ της Μονής μετά τη σκανδαλώδη παραίτηση του Δημοσίου το 1999, επί κυβερνήσεως Σημίτη. Ο σκόπελος του ευρωπαϊκού προγράμματος Natura ξεπερνιέται με μια ογκώδη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που αγαλλιάζει τους αναπτυξιολάγνους, του κ. Σουφλιά μη εξαιρουμένου, που την εγκρίνει και το 2006 εκδίδει περιβαλλοντικούς όρους. Οι οικολόγοι, των οποίων οι λογικές προτάσεις τους να συμμαζευτεί το έργο αγνοούνται, προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, μαζί με 300 κατοίκους. Η τοπική κοινωνία αναστατώνεται. Οι ουκ ολίγοι παραμυθιασμένοι με το κινδυνεύον Ελντοράδο είναι αφιονισμένοι κατά των οικολόγων. Συκοφαντίες, διαβολές, απειλές κατά της "μειοψηφίας που καταστρέφει τον τόπο", κατά των "μίσθαρνων οργάνων" ξένων συμφερόντων. Το κλίμα τρομοκρατίας καθοδηγούν ο ηγούμενος, ο δήμαρχος Σητείας Νίκος Κουρουπάκης, διορισμένο μέλος του Ιδρύματος, ο αντινομάρχης Θ. Πατεράκης και ο μητροπολίτης Ευγένιος. Την ίδια στιγμή, οι Εγγλέζοι μοιράζουν αφειδώς υποσχέσεις για δουλειές.
Οι οικολόγοι ανθίστανται. Στηρίζονται απ’ το παγκρήτιο δίκτυο Οικοκρήτη, αλλά και κορυφαίες περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως το WWF. Προτάσσουν επιχειρήματα και αθροίζουν επίμονα δυνάμεις, πολιτικές, επιστημονικές, εγχώριες και διεθνείς. Έξι αιρετοί, της τοπικής και νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, ανάμεσά τους και ο επί οκταετία Δήμαρχος Ιτάνου Γιάννης Περάκης, ο οποίος πολεμήθηκε απ’ το Ίδρυμα, αναθέτουν στον δικηγόρο Φειδία Κοντεμενιώτη να ερευνήσει τη νομική πλευρά της υπόθεσης. Τα πορίσματα της έρευνας αποδεικνύουν το σκάνδαλο. Η τοπική κοινωνία κλονίζεται, το φάντασμα της μεγεθυμένης επανάληψης του αποτυχημένου εγχειρήματος Τροχανά-ΣΟΕ, που έχει αφήσει στην περιοχή μια ρημαγμένη νεκρόπολη, ξυπνά συνειδήσεις. Τα στοιχεία του Κοντεμενιώτη αξιοποιούνται και προκαλούν ερωτήσεις απ’ όλη την αντιπολίτευση, ενώ αναγκάζουν τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών να ερευνήσουν το θέμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστατεί με ερωτήσεις στη Βουλή και Ευρωβουλή, ο Α. Αλαβάνος, αξιοποιώντας το παράδειγμα του Βατοπεδίου, κάνει το θέμα πρωτοσέλιδο καταθέτοντας τεκμηριωμένο φάκελο στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Το επίσημο ΠΑΣΟΚ, με μια εξαιρετική ερώτηση του υπεύθυνου Περιβάλλοντος Σπύρου Κουβέλη, αναδεικνύει την ανάγκη περιβαλλοντικής προστασίας και επισημαίνει το σκάνδαλο. Ο Μ. Καρχιμάκης, που μέχρι εκείνη τη στιγμή διαγκωνίζονταν με το Νεοδημοκράτη Γ. Πλακιωτάκη για το ποιο κόμμα έχει προωθήσει περισσότερο τη "μεγάλη επένδυση", έκτοτε σιωπά. Εν τω μεταξύ, οι οικολόγοι κερδίζουν τη μάχη της δημοσιότητας. Πλειάδα εγκύρων δημοσιογράφων αναδεικνύουν το θέμα στον τύπο, τοπικό, αθηναϊκό και διεθνή, του Guardian συμπεριλαμβανομένου. Εκπομπές υψηλής τηλεθέασης βάζουν το Τοπλού στα σπίτια όλων. Απ’ την Αγγλία και την Αμερική ξεκινά μια συντονισμένη προσπάθεια σωτηρίας της περιοχής με αξιοποίηση του Διαδικτύου, στην οποία πρωτοστατούν δυο κορυφαίοι επιστήμονες, ο βρετανός βοτανολόγος Όλιβερ Ράκμαν και η αμερικανίδα αρχαιολόγος Τζένιφερ Μούντι, συγγραφείς του βιβλίου Η δημιουργία του κρητικού τοπίου (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Πάνω από 10.400 υπογραφές (ανάμεσα τους πάνω από 500 ειδικοί επιστήμονες, πάνω από 400 ακαδημαϊκοί) από όλο τον κόσμο, με εύγλωττα σχόλια, δίνουν φτερά και επιχειρήματα στον αγώνα. Ταυτόχρονα, στο ΣτΕ ο δικηγόρος Μάριος Χαϊνταρλής μαζεύει επιχειρήματα αξιοποιώντας την επίπονη δωρεάν προσφορά αρκετών επιστημόνων και πανεπιστημιακών.
Σήμερα, όλο αυτό το πολύμορφο κίνημα μπορεί βάσιμα να ελπίζει ότι θα δικαιωθεί. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας συζητήθηκε το θέμα στις 7 Νοεμβρίου, έπειτα από τέσσερις αναβολές. Η εισήγηση της κ. Χριστοφορίδου, αν υιοθετηθεί, μπορεί να γράψει Ιστορία στην προστασία του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στις περιοχές Natura και να περιορίσει την επιχειρούμενη γενικευμένη οικοπεδοποίηση. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, με την τεκμηριωμένη παραγγελία του, ουσιαστικά ξανανανοίγει το ιδιοκτησιακό και συμβάλει στη γενικότερη επανεξέταση του ζητήματος της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Η άλλη πλευρά, αποδυναμωμένη από τις εξελίξεις, προσπαθεί να διασωθεί εμμένοντας στο παραμύθι, πολώνοντας το κλίμα, καλλιεργώντας τον πιο χυδαίο τοπικισμό. Καθυβρίζουν όποιον διαφωνεί: Αλαβάνος, ΣΥΡΙΖΑ, Οικολόγοι έχουν την τιμητική τους, αλλά και το παράρτημα των γεωτεχνικών της Κρήτης, γιατί τόλμησε να συνεδριάσει στη Σητεία και να πάρει θέση παρεμφερή με αυτήν των οικολόγων. Στην απέλπιδα προσπάθειά τους, που κορυφώνεται σήμερα Κυριακή, με τη λαϊκή συνέλευση που συγκαλούν στη Σητεία προσκαλούν απαραιτήτως και όλους "όσοι έχουν ή είχαν ρόλο στα κοινά, ώστε να αποκαλυφθούν οι πραγματικές τους θέσεις ενώπιον του λαού". Πήραν ήδη μια πρώτη απάντηση απ’ τον Φοίβο Ιωαννίδη: "Προσβλέπω στην ενότητα της τοπικής κοινωνίας. Ενότητας πάντως που προϋποθέτει το σεβασμό στην αντίθετη άποψη, την αναζήτηση της αλήθειας και την εμμονή στη νομιμότητα".
***
Ο αγώνας συνεχίζεται, το διακύβευμα σταθερό: Θα μπορέσει η Σητεία να παραμείνει η κιβωτός που θα διασώσει την ψυχή και το τοπίο της Κρήτης και να γίνει το θετικό παράδειγμα για μια σταδιακή επούλωση των πολλαπλών πληγών της ή θα ακολουθήσει την πεπατημένη των βάναυσα κακοποιημένων βορείων ακτών του νησιού; Θα μπορέσει το ενδιαφέρον κίνημα αντίστασης, που φαίνεται να ανατρέπει τα φαραωνικά σχέδια οικοπεδοποίησης μιας ιδιαίτερα πλούσιας σε φυσικό και πολιτισμικό φορτίο περιοχής, να μετατραπεί σε ηγεμονική πολιτική δύναμη με πειστική πρόταση για την προστασία του τόπου και την ταυτόχρονη προκοπή των ανθρώπων του; Θα μπορέσει το μονοθεματικό "Όχι" στην επένδυση, να γίνει προγραμματικό "Ναι";
Για να κατανοήσει κάποιος και αυτή την υπόθεση, πρέπει να έχει στο νου του την εικόνα του ελληνικού "τρύπιου" και αναποτελεσματικού κράτους. Απέναντι σ’ αυτές τις τρύπες, έχουν παγιωθεί δυο πολιτικές στρατηγικές. Η μια, κυρίαρχη, υπηρετήθηκε δικομματικά, βιώνοντας την αδυναμία να κλείσει τις τρύπες, να προστατεύσει στοιχειωδώς τον δημόσιο χώρο, Ασωπούς, Κουρουπητούς κλπ.: τις διευρύνει, εκχωρώντας τα πάντα στους ιδιώτες, για ιερές και ανίερες επιχειρήσεις. Ο τρόπος νομιμοφανής και αδιαφανής ταυτόχρονα. Πολιτικοί και επιχειρηματίες όλων των επιπέδων μπαίνουν και βγαίνουν και υπερνικούν ελληνικούς νόμους, ευρωπαϊκές οδηγίες και όσους άμοιρους υπαλλήλους τιμούν τον όρκο τους. Υπάρχει και η άλλη στρατηγική της αποκάλυψης και καταγγελίας των τρυπών, που υπηρετεί η Αριστερά. Στις καλύτερες στιγμές της τις συνοδεύει με εναλλακτικές προτάσεις, που όμως ζητεί να εφαρμόσουν τα απρόθυμα κόμματα εξουσίας. Η ίδια, ουσιαστικά, δεν παίζει στο παιχνίδι της εξουσίας. Αποτέλεσμα αυτών των στρατηγικών είναι η σημερινή εικόνα της Ελλάδας, όπου πολλαπλασιάζονται οι τρύπες ως πληγές και όπου η Αριστερά κάποτε καταφέρνει να επουλώνει μερικές. Αν κάτι δείχνει το κίνημα για την υπόθεση Τοπλού-Κάβο Σίδερο είναι μια τρίτη στρατηγική, που αγωνιά να κλείσει τις τρύπες σήμερα, που πείθει εμβαθύνοντας στην οραματική διαχείριση των υπαρκτών δυνατοτήτων, που την ενδιαφέρει μόνο η λύση, και αποφεύγει να εξαργυρώσει επιτυχίες με κομματικά ποσοστά.
Αν κάτι δείχνει το κίνημα της Τοπλού, είναι πως μπορεί να υπάρξει ηγεμονία ενός μπλοκ δυνάμεων που εμμένει στη νομιμότητα, αξιοποιεί στο έπακρον το Διαδίκτυο κι ένα ευρύ δίκτυο επιστημόνων με κοινωνική και περιβαλλοντική συνείδηση. Ενός μπλοκ που περιλαμβάνει οικολόγους, αριστερούς, αλλά και δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες, παραμένοντας στο ΠΑΣΟΚ, μπορούν να του δώσουν αριστερό οικολογικό πρόσημο.
Ο Αντώνης Ανηψητάκης είναι νομαρχιακός σύμβουλος Λασιθίου, επικεφαλής της νομαρχιακής κίνησης "Το Λασίθι στην πλώρη".
Θυμίζω συνοπτικά. Το 1989 η Μονή έρχεται σε επαφή με εγγλέζους μεσίτες. Τα μιλήσανε, τα συμφωνήσανε για να προχωρήσουν στην τουριστική αξιοποίηση της μοναστηριακής περιουσίας. Έτσι, το 1991 η Μονή ιδρύει ίδρυμα, την Παναγία Ακρωτηριανή, στο οποίο δωρίζει 26.000 στρέμματα, το καλύτερο οικόπεδο της Μεσογείου κατά τους κτηματομεσίτες, και οι Εγγλέζοι ιδρύουν εταιρεία, την Loyalward Ltd, αργότερα MINOAN, για να αναπτύξουν τουριστικά το "οικόπεδο". Το 1992, επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη, το ελληνικό Δημόσιο ενώ διεκδικεί την έκταση, ως καλός χριστιανός που δεν γνωρίζει η δεξιά του τι ποιεί η αριστερά του, εγκρίνει τη δωρεά των 26.000 στρεμμάτων στο Ίδρυμα. Η ανάθεση του έργου --κατ’ όνομα τουριστικού, ουσία real estate, κατ’ όνομα ήπιου, ουσία φαραωνικού--, με 5 χωριά στις ακτές, 7000 κλίνες, 3 γήπεδα γκολφ, 730 πισίνες, σταθμό αφαλάτωσης κ.ά. στους Εγγλέζους γίνεται με ένα διεθνή διαγωνισμό-μαϊμού. To 1995 υπογράφεται προσύμφωνο και το 1998 υπογράφεται η οριστική Σύμβαση, με την οποία τους παραδίδεται η έκταση για 80 χρόνια κι εκείνοι, ζάπλουτοι λόρδοι απ’ το πουθενά, ψαρεύουν μετόχους στο δευτερεύον υψηλού ρίσκου χρηματιστήριο του Λονδίνου. Πωλούνται και ενοικιάζονται μακροχρονίως πολυτελείς βίλες στον τελευταίο κρητικό παράδεισο, που θα γίνει ακόμα πιο παραδεισένιος με μερικές "γκολφερές" βελτιώσεις.
Το εκκρεμούν ιδιοκτησιακό τελεσιδικεί υπέρ της Μονής μετά τη σκανδαλώδη παραίτηση του Δημοσίου το 1999, επί κυβερνήσεως Σημίτη. Ο σκόπελος του ευρωπαϊκού προγράμματος Natura ξεπερνιέται με μια ογκώδη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που αγαλλιάζει τους αναπτυξιολάγνους, του κ. Σουφλιά μη εξαιρουμένου, που την εγκρίνει και το 2006 εκδίδει περιβαλλοντικούς όρους. Οι οικολόγοι, των οποίων οι λογικές προτάσεις τους να συμμαζευτεί το έργο αγνοούνται, προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, μαζί με 300 κατοίκους. Η τοπική κοινωνία αναστατώνεται. Οι ουκ ολίγοι παραμυθιασμένοι με το κινδυνεύον Ελντοράδο είναι αφιονισμένοι κατά των οικολόγων. Συκοφαντίες, διαβολές, απειλές κατά της "μειοψηφίας που καταστρέφει τον τόπο", κατά των "μίσθαρνων οργάνων" ξένων συμφερόντων. Το κλίμα τρομοκρατίας καθοδηγούν ο ηγούμενος, ο δήμαρχος Σητείας Νίκος Κουρουπάκης, διορισμένο μέλος του Ιδρύματος, ο αντινομάρχης Θ. Πατεράκης και ο μητροπολίτης Ευγένιος. Την ίδια στιγμή, οι Εγγλέζοι μοιράζουν αφειδώς υποσχέσεις για δουλειές.
Οι οικολόγοι ανθίστανται. Στηρίζονται απ’ το παγκρήτιο δίκτυο Οικοκρήτη, αλλά και κορυφαίες περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως το WWF. Προτάσσουν επιχειρήματα και αθροίζουν επίμονα δυνάμεις, πολιτικές, επιστημονικές, εγχώριες και διεθνείς. Έξι αιρετοί, της τοπικής και νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, ανάμεσά τους και ο επί οκταετία Δήμαρχος Ιτάνου Γιάννης Περάκης, ο οποίος πολεμήθηκε απ’ το Ίδρυμα, αναθέτουν στον δικηγόρο Φειδία Κοντεμενιώτη να ερευνήσει τη νομική πλευρά της υπόθεσης. Τα πορίσματα της έρευνας αποδεικνύουν το σκάνδαλο. Η τοπική κοινωνία κλονίζεται, το φάντασμα της μεγεθυμένης επανάληψης του αποτυχημένου εγχειρήματος Τροχανά-ΣΟΕ, που έχει αφήσει στην περιοχή μια ρημαγμένη νεκρόπολη, ξυπνά συνειδήσεις. Τα στοιχεία του Κοντεμενιώτη αξιοποιούνται και προκαλούν ερωτήσεις απ’ όλη την αντιπολίτευση, ενώ αναγκάζουν τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών να ερευνήσουν το θέμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστατεί με ερωτήσεις στη Βουλή και Ευρωβουλή, ο Α. Αλαβάνος, αξιοποιώντας το παράδειγμα του Βατοπεδίου, κάνει το θέμα πρωτοσέλιδο καταθέτοντας τεκμηριωμένο φάκελο στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Το επίσημο ΠΑΣΟΚ, με μια εξαιρετική ερώτηση του υπεύθυνου Περιβάλλοντος Σπύρου Κουβέλη, αναδεικνύει την ανάγκη περιβαλλοντικής προστασίας και επισημαίνει το σκάνδαλο. Ο Μ. Καρχιμάκης, που μέχρι εκείνη τη στιγμή διαγκωνίζονταν με το Νεοδημοκράτη Γ. Πλακιωτάκη για το ποιο κόμμα έχει προωθήσει περισσότερο τη "μεγάλη επένδυση", έκτοτε σιωπά. Εν τω μεταξύ, οι οικολόγοι κερδίζουν τη μάχη της δημοσιότητας. Πλειάδα εγκύρων δημοσιογράφων αναδεικνύουν το θέμα στον τύπο, τοπικό, αθηναϊκό και διεθνή, του Guardian συμπεριλαμβανομένου. Εκπομπές υψηλής τηλεθέασης βάζουν το Τοπλού στα σπίτια όλων. Απ’ την Αγγλία και την Αμερική ξεκινά μια συντονισμένη προσπάθεια σωτηρίας της περιοχής με αξιοποίηση του Διαδικτύου, στην οποία πρωτοστατούν δυο κορυφαίοι επιστήμονες, ο βρετανός βοτανολόγος Όλιβερ Ράκμαν και η αμερικανίδα αρχαιολόγος Τζένιφερ Μούντι, συγγραφείς του βιβλίου Η δημιουργία του κρητικού τοπίου (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Πάνω από 10.400 υπογραφές (ανάμεσα τους πάνω από 500 ειδικοί επιστήμονες, πάνω από 400 ακαδημαϊκοί) από όλο τον κόσμο, με εύγλωττα σχόλια, δίνουν φτερά και επιχειρήματα στον αγώνα. Ταυτόχρονα, στο ΣτΕ ο δικηγόρος Μάριος Χαϊνταρλής μαζεύει επιχειρήματα αξιοποιώντας την επίπονη δωρεάν προσφορά αρκετών επιστημόνων και πανεπιστημιακών.
Σήμερα, όλο αυτό το πολύμορφο κίνημα μπορεί βάσιμα να ελπίζει ότι θα δικαιωθεί. Στο Συμβούλιο της Επικρατείας συζητήθηκε το θέμα στις 7 Νοεμβρίου, έπειτα από τέσσερις αναβολές. Η εισήγηση της κ. Χριστοφορίδου, αν υιοθετηθεί, μπορεί να γράψει Ιστορία στην προστασία του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στις περιοχές Natura και να περιορίσει την επιχειρούμενη γενικευμένη οικοπεδοποίηση. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, με την τεκμηριωμένη παραγγελία του, ουσιαστικά ξανανανοίγει το ιδιοκτησιακό και συμβάλει στη γενικότερη επανεξέταση του ζητήματος της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Η άλλη πλευρά, αποδυναμωμένη από τις εξελίξεις, προσπαθεί να διασωθεί εμμένοντας στο παραμύθι, πολώνοντας το κλίμα, καλλιεργώντας τον πιο χυδαίο τοπικισμό. Καθυβρίζουν όποιον διαφωνεί: Αλαβάνος, ΣΥΡΙΖΑ, Οικολόγοι έχουν την τιμητική τους, αλλά και το παράρτημα των γεωτεχνικών της Κρήτης, γιατί τόλμησε να συνεδριάσει στη Σητεία και να πάρει θέση παρεμφερή με αυτήν των οικολόγων. Στην απέλπιδα προσπάθειά τους, που κορυφώνεται σήμερα Κυριακή, με τη λαϊκή συνέλευση που συγκαλούν στη Σητεία προσκαλούν απαραιτήτως και όλους "όσοι έχουν ή είχαν ρόλο στα κοινά, ώστε να αποκαλυφθούν οι πραγματικές τους θέσεις ενώπιον του λαού". Πήραν ήδη μια πρώτη απάντηση απ’ τον Φοίβο Ιωαννίδη: "Προσβλέπω στην ενότητα της τοπικής κοινωνίας. Ενότητας πάντως που προϋποθέτει το σεβασμό στην αντίθετη άποψη, την αναζήτηση της αλήθειας και την εμμονή στη νομιμότητα".
***
Ο αγώνας συνεχίζεται, το διακύβευμα σταθερό: Θα μπορέσει η Σητεία να παραμείνει η κιβωτός που θα διασώσει την ψυχή και το τοπίο της Κρήτης και να γίνει το θετικό παράδειγμα για μια σταδιακή επούλωση των πολλαπλών πληγών της ή θα ακολουθήσει την πεπατημένη των βάναυσα κακοποιημένων βορείων ακτών του νησιού; Θα μπορέσει το ενδιαφέρον κίνημα αντίστασης, που φαίνεται να ανατρέπει τα φαραωνικά σχέδια οικοπεδοποίησης μιας ιδιαίτερα πλούσιας σε φυσικό και πολιτισμικό φορτίο περιοχής, να μετατραπεί σε ηγεμονική πολιτική δύναμη με πειστική πρόταση για την προστασία του τόπου και την ταυτόχρονη προκοπή των ανθρώπων του; Θα μπορέσει το μονοθεματικό "Όχι" στην επένδυση, να γίνει προγραμματικό "Ναι";
Για να κατανοήσει κάποιος και αυτή την υπόθεση, πρέπει να έχει στο νου του την εικόνα του ελληνικού "τρύπιου" και αναποτελεσματικού κράτους. Απέναντι σ’ αυτές τις τρύπες, έχουν παγιωθεί δυο πολιτικές στρατηγικές. Η μια, κυρίαρχη, υπηρετήθηκε δικομματικά, βιώνοντας την αδυναμία να κλείσει τις τρύπες, να προστατεύσει στοιχειωδώς τον δημόσιο χώρο, Ασωπούς, Κουρουπητούς κλπ.: τις διευρύνει, εκχωρώντας τα πάντα στους ιδιώτες, για ιερές και ανίερες επιχειρήσεις. Ο τρόπος νομιμοφανής και αδιαφανής ταυτόχρονα. Πολιτικοί και επιχειρηματίες όλων των επιπέδων μπαίνουν και βγαίνουν και υπερνικούν ελληνικούς νόμους, ευρωπαϊκές οδηγίες και όσους άμοιρους υπαλλήλους τιμούν τον όρκο τους. Υπάρχει και η άλλη στρατηγική της αποκάλυψης και καταγγελίας των τρυπών, που υπηρετεί η Αριστερά. Στις καλύτερες στιγμές της τις συνοδεύει με εναλλακτικές προτάσεις, που όμως ζητεί να εφαρμόσουν τα απρόθυμα κόμματα εξουσίας. Η ίδια, ουσιαστικά, δεν παίζει στο παιχνίδι της εξουσίας. Αποτέλεσμα αυτών των στρατηγικών είναι η σημερινή εικόνα της Ελλάδας, όπου πολλαπλασιάζονται οι τρύπες ως πληγές και όπου η Αριστερά κάποτε καταφέρνει να επουλώνει μερικές. Αν κάτι δείχνει το κίνημα για την υπόθεση Τοπλού-Κάβο Σίδερο είναι μια τρίτη στρατηγική, που αγωνιά να κλείσει τις τρύπες σήμερα, που πείθει εμβαθύνοντας στην οραματική διαχείριση των υπαρκτών δυνατοτήτων, που την ενδιαφέρει μόνο η λύση, και αποφεύγει να εξαργυρώσει επιτυχίες με κομματικά ποσοστά.
Αν κάτι δείχνει το κίνημα της Τοπλού, είναι πως μπορεί να υπάρξει ηγεμονία ενός μπλοκ δυνάμεων που εμμένει στη νομιμότητα, αξιοποιεί στο έπακρον το Διαδίκτυο κι ένα ευρύ δίκτυο επιστημόνων με κοινωνική και περιβαλλοντική συνείδηση. Ενός μπλοκ που περιλαμβάνει οικολόγους, αριστερούς, αλλά και δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες, παραμένοντας στο ΠΑΣΟΚ, μπορούν να του δώσουν αριστερό οικολογικό πρόσημο.
Ο Αντώνης Ανηψητάκης είναι νομαρχιακός σύμβουλος Λασιθίου, επικεφαλής της νομαρχιακής κίνησης "Το Λασίθι στην πλώρη".
