Δεσμεύσεις; Yes, we can!
Δημήτρης Καράβελλας, Κυρ. Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2008-12-07
Στις διεθνείς διαπραγματεύσεις που γίνονται για το μείζον θέμα της κλιματικής αλλαγής, μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τρία βασικά ζητούμενα.
1 Το πρώτο αφορά το επείγον της υπόθεσης. Ολα τα επιστημονικά δεδομένα, όπως αυτά επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία της Διεθνούς Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), συγκλίνουν στο γεγονός ότι ο στόχος που πρέπει να τεθεί για το σύνολο του πλανήτη αφορά τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2ο C (σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα). Ο στόχος των 2ο C μεταφράζεται σε μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών κατά τουλάχιστον 50% σε σχέση με τα επίπεδα του έτους βάσης (1990).
Ενώ οι διπλωματικές διαδικασίες ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς, ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας, σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οσο καθυστερούν οι πολιτικές, και κυρίως η εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων, τόσο καταδικάζουμε τις επόμενες γενιές να ζήσουν πάνω σε έναν αφιλόξενο πλανήτη.
Οι επιστήμονες έχουν μιλήσει πια με απόλυτη σαφήνεια, τα δεδομένα είναι πλέον γνωστά και (επιτέλους) κοινώς αποδεκτά, ήρθε η ώρα να περάσουμε από την επιστημονική διάγνωση του προβλήματος στη δράση για την επίλυσή του.
2 Το δεύτερο ζήτημα σχετίζεται με την οικουμενικότητα της κλιματικής αλλαγής. Μια πρόκληση τέτοιου μεγέθους και βεληνεκούς απαιτεί παγκόσμια συνεργασία και συμφωνία. Οι ανεπτυγμένες χώρες, που πρώτες δημιούργησαν το πρόβλημα, επιβάλλεται να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αντιστοιχεί.
Παράλληλα, απαιτείται η βοήθεια και η δέσμευση των αναπτυσσόμενων χωρών προκειμένου να μην ακολουθήσουν και αυτές την καταδικασμένη πορεία της ανάπτυξης που βασίζεται στην υπερκατανάλωση ορυκτών καυσίμων.
Στο Πόζναν, το πολιτικό ζητούμενο είναι η εξεύρεση και διατύπωση ενός κοινού οράματος που θα αναγνωρίζει ότι οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά τουλάχιστον 30-40% έως το 2020, υιοθετώντας τα σχετικά πορίσματα της IPCC, και ότι αναπτυσσόμενες χώρες θα επιτύχουν μια «ουσιώδη απόκλιση» από τα σενάρια αναμενόμενης εξέλιξης («business as usual»).
Οι πλούσιες χώρες του Βορρά καλούνται να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να προτείνουν ξεκάθαρες και δημιουργικές λύσεις για τους μηχανισμούς χρηματοδότησης και τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας προς τις τρίτες χώρες.
3 Ολα τα παραπάνω δεν πρόκειται να γίνουν από μόνα τους. Το τρίτο λοιπόν ζητούμενο είναι να προκύψουν ηθικά και πολιτικά υπεύθυνοι ηγέτες, πρόθυμοι και ικανοί να πάρουν πάνω τους την πρόκληση και να πράξουν το καθήκον τους.
Απομένουν μόλις δώδεκα μήνες για να προκύψει μια νέα παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα στην Κοπεγχάγη. Αυτό θα γίνει μόνο αν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στο Πόζναν, στην κρίσιμη παγκόσμια διάσκεψη όπου, δοκιμάζεται το πολιτικό ανάστημα του κάθε ηγέτη.
*Οι κυβερνήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση παράλληλα με την οικονομική κρίση. Αν χρησιμοποιηθεί η οικονομική κρίση ως δικαιολογία για αναβολή αποφάσεων, οι πολιτικοί ηγέτες θα βυθίσουν τον πλανήτη και τους πολίτες που τους εμπιστεύθηκαν ακόμα πιο βαθιά μέσα στη δίνη της κλιματικής κρίσης.
Τώρα, στη διαδικασία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας, είναι η στιγμή για να τεθούν οι βάσεις για μια χαμηλής έντασης άνθρακα -και άρα βιώσιμης- οικονομίας. Η έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να τονώσουν το παγκόσμιο κλίμα αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
*Οπως πολύ πρόσφατα ειπώθηκε από τον διάσημο οικονομολόγο Sir Nicholas Stern κατά την επίσκεψή του στη Βουλή των Ελλήνων, χώρες σαν τη δική μας θα επηρεαστούν τα μέγιστα από την κλιματική αλλαγή και είναι προς άμεσο όφελός τους να διαδραματίσουν δυναμικό ρόλο στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις. Τι πρόκειται λοιπόν να πράξουν οι δικοί μας εθνικοί αντιπρόσωποι στο Πόζναν; Ποιες θα είναι οι συγκεκριμένες θέσεις που θα λάβει η χώρα μας και πώς σκέφτεται να τοποθετηθεί στις διαφαινόμενες διαφορετικές τάσεις που διαμορφώνονται μέσα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
*Δυστυχώς, άλλη μία φορά, τα αρμόδια υπουργεία που χειρίζονται το μείζον αυτό θέμα δεν θεώρησαν σκόπιμο να υπάρξει ένας σχετικός δημόσιος διάλογος γύρω από το Πόζναν. Μήπως υπήρξε σχετική συνεδρίαση στη Βουλή για να γνωρίζουν κατ’ αρχήν οι κοινοβουλευτικοί μας εκπρόσωποι τις θέσεις της Ελλάδας;
Αλλη μία φορά, όσοι ενδιαφερόμαστε και επιζητούμε τον διάλογο θα ενημερωθούμε εκ των υστέρων για τις θέσεις της χώρας μας. Παρ’ όλ’ αυτά, θέλουμε να αισιοδοξούμε, γιατί γνωρίζουμε ότι η χώρα μας μπορεί να ανταποκριθεί εγκαίρως στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής.
*Η νέα επιστημονική έκθεση του WWF Ελλάς «Λύσεις για την κλιματική αλλαγή: όραμα βιωσιμότητας για την Ελλάδα του 2050», που μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα της οργάνωσης www.wwf.gr, δείχνει ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις εκπομπές της κατά 67% έως το 2050, καλύπτοντας συνάμα τις αναπτυξιακές και ενεργειακές της ανάγκες. Ή παραποιώντας μια διάσημη πλέον φράση: Yes, we can -αρκεί να το θέλουμε.
*Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ είναι διευθυντής του WWF Ελλάς.
1 Το πρώτο αφορά το επείγον της υπόθεσης. Ολα τα επιστημονικά δεδομένα, όπως αυτά επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία της Διεθνούς Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), συγκλίνουν στο γεγονός ότι ο στόχος που πρέπει να τεθεί για το σύνολο του πλανήτη αφορά τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2ο C (σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα). Ο στόχος των 2ο C μεταφράζεται σε μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών κατά τουλάχιστον 50% σε σχέση με τα επίπεδα του έτους βάσης (1990).
Ενώ οι διπλωματικές διαδικασίες ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς, ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας, σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οσο καθυστερούν οι πολιτικές, και κυρίως η εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων, τόσο καταδικάζουμε τις επόμενες γενιές να ζήσουν πάνω σε έναν αφιλόξενο πλανήτη.
Οι επιστήμονες έχουν μιλήσει πια με απόλυτη σαφήνεια, τα δεδομένα είναι πλέον γνωστά και (επιτέλους) κοινώς αποδεκτά, ήρθε η ώρα να περάσουμε από την επιστημονική διάγνωση του προβλήματος στη δράση για την επίλυσή του.
2 Το δεύτερο ζήτημα σχετίζεται με την οικουμενικότητα της κλιματικής αλλαγής. Μια πρόκληση τέτοιου μεγέθους και βεληνεκούς απαιτεί παγκόσμια συνεργασία και συμφωνία. Οι ανεπτυγμένες χώρες, που πρώτες δημιούργησαν το πρόβλημα, επιβάλλεται να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αντιστοιχεί.
Παράλληλα, απαιτείται η βοήθεια και η δέσμευση των αναπτυσσόμενων χωρών προκειμένου να μην ακολουθήσουν και αυτές την καταδικασμένη πορεία της ανάπτυξης που βασίζεται στην υπερκατανάλωση ορυκτών καυσίμων.
Στο Πόζναν, το πολιτικό ζητούμενο είναι η εξεύρεση και διατύπωση ενός κοινού οράματος που θα αναγνωρίζει ότι οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά τουλάχιστον 30-40% έως το 2020, υιοθετώντας τα σχετικά πορίσματα της IPCC, και ότι αναπτυσσόμενες χώρες θα επιτύχουν μια «ουσιώδη απόκλιση» από τα σενάρια αναμενόμενης εξέλιξης («business as usual»).
Οι πλούσιες χώρες του Βορρά καλούνται να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να προτείνουν ξεκάθαρες και δημιουργικές λύσεις για τους μηχανισμούς χρηματοδότησης και τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας προς τις τρίτες χώρες.
3 Ολα τα παραπάνω δεν πρόκειται να γίνουν από μόνα τους. Το τρίτο λοιπόν ζητούμενο είναι να προκύψουν ηθικά και πολιτικά υπεύθυνοι ηγέτες, πρόθυμοι και ικανοί να πάρουν πάνω τους την πρόκληση και να πράξουν το καθήκον τους.
Απομένουν μόλις δώδεκα μήνες για να προκύψει μια νέα παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα στην Κοπεγχάγη. Αυτό θα γίνει μόνο αν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στο Πόζναν, στην κρίσιμη παγκόσμια διάσκεψη όπου, δοκιμάζεται το πολιτικό ανάστημα του κάθε ηγέτη.
*Οι κυβερνήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση παράλληλα με την οικονομική κρίση. Αν χρησιμοποιηθεί η οικονομική κρίση ως δικαιολογία για αναβολή αποφάσεων, οι πολιτικοί ηγέτες θα βυθίσουν τον πλανήτη και τους πολίτες που τους εμπιστεύθηκαν ακόμα πιο βαθιά μέσα στη δίνη της κλιματικής κρίσης.
Τώρα, στη διαδικασία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας, είναι η στιγμή για να τεθούν οι βάσεις για μια χαμηλής έντασης άνθρακα -και άρα βιώσιμης- οικονομίας. Η έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να τονώσουν το παγκόσμιο κλίμα αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
*Οπως πολύ πρόσφατα ειπώθηκε από τον διάσημο οικονομολόγο Sir Nicholas Stern κατά την επίσκεψή του στη Βουλή των Ελλήνων, χώρες σαν τη δική μας θα επηρεαστούν τα μέγιστα από την κλιματική αλλαγή και είναι προς άμεσο όφελός τους να διαδραματίσουν δυναμικό ρόλο στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις. Τι πρόκειται λοιπόν να πράξουν οι δικοί μας εθνικοί αντιπρόσωποι στο Πόζναν; Ποιες θα είναι οι συγκεκριμένες θέσεις που θα λάβει η χώρα μας και πώς σκέφτεται να τοποθετηθεί στις διαφαινόμενες διαφορετικές τάσεις που διαμορφώνονται μέσα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
*Δυστυχώς, άλλη μία φορά, τα αρμόδια υπουργεία που χειρίζονται το μείζον αυτό θέμα δεν θεώρησαν σκόπιμο να υπάρξει ένας σχετικός δημόσιος διάλογος γύρω από το Πόζναν. Μήπως υπήρξε σχετική συνεδρίαση στη Βουλή για να γνωρίζουν κατ’ αρχήν οι κοινοβουλευτικοί μας εκπρόσωποι τις θέσεις της Ελλάδας;
Αλλη μία φορά, όσοι ενδιαφερόμαστε και επιζητούμε τον διάλογο θα ενημερωθούμε εκ των υστέρων για τις θέσεις της χώρας μας. Παρ’ όλ’ αυτά, θέλουμε να αισιοδοξούμε, γιατί γνωρίζουμε ότι η χώρα μας μπορεί να ανταποκριθεί εγκαίρως στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής.
*Η νέα επιστημονική έκθεση του WWF Ελλάς «Λύσεις για την κλιματική αλλαγή: όραμα βιωσιμότητας για την Ελλάδα του 2050», που μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα της οργάνωσης www.wwf.gr, δείχνει ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις εκπομπές της κατά 67% έως το 2050, καλύπτοντας συνάμα τις αναπτυξιακές και ενεργειακές της ανάγκες. Ή παραποιώντας μια διάσημη πλέον φράση: Yes, we can -αρκεί να το θέλουμε.
*Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΒΕΛΛΑΣ είναι διευθυντής του WWF Ελλάς.
