Εκρηκτικό κοκτέιλ χλιδής - φτωχοποίησης

Όλοι οι πολίτες, μικροί και μεγάλοι, βίωσαν με ειλικρινή και βαθιά θλίψη τον άδικο χαμό του δεκαεξάχρονου αγοριού από την σφαίρα ενός αδίστακτου ατόμου που ήταν πρώτα τραμπούκος και μετά αστυνομικός. Αλλά οι κουκουλοφόροι που λεηλάτησαν και κατέστρεψαν περιουσίες, όλοι αυτοί που συνετέλεσαν στο να βρεθούν μικρομαγαζάτορες και υπάλληλοι στο δρόμο, όλοι αυτοί που δεν δίσταξαν να βάλουν φωτιά σε βιβλιοθήκες, δεν έχουν καμιά σχέση με τη συλλογική λύπη και οργή του κόσμου για το τραγικό συμβάν. Οι «γνωστοί άγνωστοι», με κυνικό τρόπο, είδαν τον θάνατο του Αλέξη σαν μια χρυσή ευκαιρία παραπέρα ανάπτυξης της αναρχικής βίας, της «δημιουργικής βίας». Μιας βίας που υποτίθεται πως θα οδηγήσει σε ένα καλύτερο κόσμο. Μόνο που η βία των αντιεξουσιαστών, στη σημερινή συγκυρία, κάθε άλλο παρά δημιουργική είναι. Είναι καταστροφική και με την κύρια και με την συμβολική έννοια του όρου. Γιατί οδηγεί όχι μόνο στην καταστροφή υλικών αγαθών, αλλά και στην απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών και στην καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρόκειται καθαρά για φασιστική βία που οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια, στην συσπείρωση και ενδυνάμωση των πιο αντιδραστικών στοιχείων της ελληνικής κοινωνίας. Μ’ άλλα λόγια η βία των κουκουλοφόρων δεν οδηγεί στην προοδευτική αλλαγή αλλά στην μαύρη αντίδραση.

Βέβαια, οι γνωστοί άγνωστοι δεν είναι οι μόνοι υπαίτιοι της τωρινής κατάστασης. Η κυβέρνηση φέρει ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για τα γεγονότα. Η ακύρωση ενός σημαντικού έργου της κυβέρνησης Σημίτη με τον μαζικό διορισμό των «ημετέρων» σε θέσεις-κλειδιά της αστυνομικής διοίκησης, καθώς και η γενικευμένη απραξία της νεοδημοκρατικής διακυβέρνησης έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία των θλιβερών εξελίξεων που βλέπουμε σήμερα. Αυτή η απραξία πήρε ακραία μορφή όταν δόθηκε η οδηγία στην αστυνομία ν’ αντιμετωπίσει το πρόβλημα της βίας με τον τρόπο που ο πρωθυπουργός αντιμετωπίζει κάθε κρίση: με το να μην κάνει τίποτα, ή με το να παίρνει μέτρα κατόπιν εορτής. Πιο συγκεκριμένα, η αντίδραση της κυβέρνησης στην εξελισσόμενη εκρηκτική κατάσταση δεν ήταν τόσο η παρότρυνση για ένα πιο αποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης της κρίσης, όσο η οδηγία στους αστυνομικούς να αποφύγουν κάθε εμπλοκή που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα αιματηρά επεισόδια.

Αυτό ερμηνεύτηκε από τα σώματα ασφαλείας σαν παρότρυνση στην απραξία, στο να καταστούν δηλαδή παθητικοί παρατηρητές της καταστροφής. Μιας καταστροφής που πολλοί αστυνομικοί την είδαν σαν την απάντησή τους σ’ όλους αυτούς που τους κατηγορούν για αυταρχισμό και βαρβαρότητα.

Η ιδέα πως υπάρχει μια μέση οδός μεταξύ βίαιης καταστολής και απραξίας, η ιδέα πως ο αστυνομικός με επαγγελματική συνείδηση πρέπει να συνδυάζει την αποφυγή μη δικαιολογημένης βίας με τον ουσιαστικό έλεγχο μιας παράνομης κατάστασης, δεν φαίνεται να έχει περάσει από το μυαλό μιας μερίδας των οργάνων της δημόσιας τάξης. Όσο για την κυβέρνηση, η ιδέα πως ο κίνδυνος αιματηρών γεγονότων δεν δικαιολογεί την μοιρολατρική παραίτηση από κάθε προσπάθεια αποτελεσματικού ελέγχου δείχνει λιγότερο την έγνοια για την ανθρώπινη ζωή και περισσότερο τον φόβο του πολιτικού κόστους. Γιατί τίποτα δεν δικαιολογεί το κενό εξουσίας, το να αφήνεται η πρωτεύουσα και άλλες πόλεις στην καταστροφική μανία μερικών εκατοντάδων κουκουλοφόρων.

Πέρα όμως από την κυβερνητική απραξία, όλος ο πολιτικός κόσμος έχει ευθύνη για τα συμβάντα - αφού σ’ όλη την περίοδο της μεταπολίτευσης καμιά κυβέρνηση δεν τόλμησε να εξαλείψει το γκέτο των Εξαρχείων. Ούτε τόλμησε να καταργήσει την διαστρεβλωμένη έννοια του ασύλου, ενός θεσμού που σήμερα, αντί να προστατεύει, καταργεί τις ακαδημαϊκές ελευθερίες.

Τέλος πρέπει να εντάξει κανείς τη φασιστική νοοτροπία των αντιεξουσιαστών, την απραξία της κυβέρνησης, την αποδιοργάνωση της αστυνομίας και την ανευθυνότητα των πολιτικών σε ό,τι αφορά τα Εξάρχεια και το άσυλο, στο γενικότερο πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.

Η τελευταία εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και το μέγεθος των καταστροφών και την πρωτοφανή μαζική και, ως επί το πλείστον, ειρηνική κινητοποίηση των νέων. Πρόκειται για μια κρίση που εξηγείται από την υψηλή ανεργία των νέων από την μια μεριά και τους μισθούς πείνας από την άλλη. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο των εντεινόμενων ανισοτήτων, της χλιδής και επίδειξης πλούτου από την μεριά των εχόντων και της «φτωχοποίησης» και απελπισίας των μη εχόντων, ο θάνατος του άτυχου μαθητή λειτούργησε σαν καταλύτης που έφερε στην επιφάνεια τα συσσωρευμένα προβλήματα μιας μερίδας της νεολαίας που βιώνει καθημερινά τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση.