Χαμάς: Από στόχος, συνομιλητής;
Ελένη Τσερεζόλε, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2009-02-08
Μοιάζει σχεδόν νομοτελειακό: σε λίγο καιρό η απομόνωση της Χαμάς θα σπάσει και, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα καταστεί συνομιλητής και της Παλαιστινιακής Αρχής και του διεθνούς παράγοντα, ίσως και του ίδιου του Ισραήλ. Και τούτη εξέλιξη, στο μέτρο που πραγματοποιηθεί, είναι θετική, καθώς η "Αντίσταση" (Χαμάς στα αραβικά) νομιμοποιείται (και λόγω του φιλανθρωπικού της έργου) να εκφράζει τμήμα των Παλαιστινίων. Τα όποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν αν η Χαμάς (επι)κυριαρχήσει σε αυτή την έκφραση...
Η ισραηλινή επίθεση στη Γάζα έφερε στην επιφάνεια, με τον πιο σαφή τρόπο, τον ενδοπαλαιστινιακό διχασμό με σκληρούς χαρακτηρισμούς ένθεν κακείθεν. Ενδιαφέρον έχουν οι κατηγορίες, όχι μόνο της Φατάχ αλλά και άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων, όπως το μαρξιστικό Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης του Ζωρζ Χαμπάς, κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας. Η πρώτη έδωσε στη δημοσιότητα κατάλογο "εγκλημάτων της Χαμάς κατά του πατριωτικού λαού", με ονοματεπώνυμα ατόμων που εκτελέστηκαν, πυροβολήθηκαν στα πόδια ή ξυλοκοπήθηκαν αγρίως από μέλη της ισλαμιστικής οργάνωσης, στη διάρκεια της ισραηλινής εισβολής, ενώ το Μέτωπο κατήγγειλε τα "εγκλήματα του μηχανισμού της Χαμάς" στη Λωρίδα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι υπέρ της Χαμάς τάσσονται μη παλαιστινιακές οντότητες, δηλαδή κράτη (Ιράν, Συρία) ή οργανώσεις, ενώ εναντίον της συσπειρώνονται οι συνιστώσες που αποτελούν την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), και όχι μόνο η Φατάχ. Άραγε, η όποια ενίσχυση της Χαμάς, μετά τον πόλεμο της Γάζας, συνιστά καλό νέο για τον παλαιστινιακό αγώνα; Τον αγώνα με στόχο τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, στα σύνορα του 1967, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ αλλά και την αραβική πρωτοβουλία της Βηρυτού του 2002 -- πρόταση την οποία, ας μην το ξεχνάμε, εξακολουθεί να απορρίπτει το Ισραήλ; Και, δεύτερον, μήπως το Παλαιστινιακό Ζήτημα τείνει πλέον να εργαλειοποιηθεί στα χέρια άλλων δυνάμεων της περιοχής, στο πλαίσιο προώθησης των δικών τους συμφερόντων;
Με τις ευλογίες του Ισραήλ
Προκειμένου να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα, πρέπει να θυμηθούμε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά σχετικά με την προέλευση της Χαμάς, που φωτίζουν και τη σημερινή της στάση. Ιδεολογικό παρακλάδι της μεγάλης οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου, η Χαμάς ιδρύεται το 1987 από τον σεΐχη Γιασίν, με τη βοήθεια του Ισραήλ, το οποίο θεωρεί ότι έχει βρει το ιδανικό "όχημα" για να αντιμετωπίσει τη δυναμική της ΟΑΠ και του Γιάσερ Αραφάτ. Αργότερα βέβαια το Ισραήλ θα αλλάξει άρδην γνώμη, καθώς θα γίνει ο πρώτος στόχος των επιθέσεων της ισλαμιστικής οργάνωσης, η οποία θα πρωτοστατήσει στην υπονόμευση των Συμφωνιών του Όσλο. Από την κατάρρευση των τελευταίων, στην οποία θα συμβάλει κι αυτή (πρωταρχικός υπαίτιος είναι, πάντως, το Ισραήλ), η Χαμάς θα αρχίσει να διαμορφώνει προφίλ αδιαλλαξίας: όχι στην αναγνώριση του Ισραήλ, όχι στις διαπραγματεύσεις μαζί του, εμμονή στον ένοπλο αγώνα -- σημεία στα οποία βρίσκεται στον αντίποδα της ΟΑΠ. Η συνεχιζόμενη, από τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν ως σήμερα, αδιαλλαξία του Ισραήλ εξυπηρετεί απόλυτα τη στρατηγική της Χαμάς, στελέχη της οποίας (όπως ο σεΐχης Γιασίν ή ο Α. Ραντίζι) πέφτουν θύματα των "επιλεκτικών δολοφονιών" του Ισραήλ. Η έλλειψη σαφούς βελτίωσης της ζωής των Παλαιστίνιων στα κατεχόμενα εδάφη, η μεταχείριση των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς ως υπανθρώπων (ενδεικτική η συμπεριφορά προς τον Αραφάτ, που ουσιαστικά ήταν έγκλειστος στη Ραμάλα, στα τελευταία του χρόνια), η μονομερής αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Λωρίδα της Γάζας το καλοκαίρι του 2005 λειτούργησαν αντικειμενικά υπέρ της Χαμάς και της στρατηγικής της ρήξης, και σε βάρος της ΟΑΠ και της κύριας συνιστώσας της, της Φατάχ. Την ίδια στιγμή, τα σωρευμένα σφάλματα της Παλαιστινιακής Αρχής του Μαχμούντ Αμπάς, τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων, οδηγούν το 2006, διά της κάλπης, τη Χαμάς, η οποία παράλληλα κεφαλαιοποιεί το κοινωνικό της έργο (δίκτυα αλληλεγγύης), στην εξουσία. Η απορριπτική στάση των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της Χαμάς ενισχύει την τελευταία στον εμφύλιο αγώνα με τη Φατάχ που θα ξεσπάσει λίγο μετά τις εκλογές, απαλλάσσοντάς την ουσιαστικά από το "βάσανο" της διακυβέρνησης. Έτσι, από το 2007 παγιώνεται ο ενδοπαλαιστινιακός διχασμός: η Δυτική Όχθη υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, η Λωρίδα της Γάζας υπό τους ισλαμιστές της Χαμάς, που σπεύδουν να επιβάλουν και τους κανόνες τους: χώρια άνδρες και γυναίκες, μαντίλα υποχρεωτική για τις τελευταίες, οι οποίες "εξαφανίζονται" από τον δημόσιο χώρο κ.ο.κ. Η οργάνωση και οι άνθρωποί της διατηρούν παράλληλα ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας και ενίσχυσης με την Τεχεράνη, ενώ ο πολιτικός επικεφαλής της, Χαλέντ Μεσάαλ, παραμένει στη Δαμασκό.
Αγώνας για την εξουσία
Η ισραηλινή επίθεση στη Γάζα λειτούργησε καταλυτικά ως προς την αποκάλυψη μιας βαθύτερης παθολογίας του παλαιστινιακού αγώνα: ότι από τη δεκαετία του 1960 και ύστερα πολλές "αδελφές" αραβικές χώρες επιδίωξαν να τον χρησιμοποιήσουν για την προώθηση δικών τους συμφερόντων. Στο πλαίσιο αυτό, είναι φανερό ότι η Χαμάς βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με τη Συρία και, κυρίως, το Ιράν! Ούτε είναι τυχαίο άλλωστε ότι, τώρα, μετά την τραγωδία των αμάχων της Γάζας, ο Χ. Μεσάαλ επέλεξε τη στιγμή να θέσει θέμα εναλλακτικής εκπροσώπησης του παλαιστινιακού λαού, περιθωριοποιώντας την ΟΑΠ, την οργάνωση που, ας μην το ξεχνάμε, διεθνοποίησε τον παλαιστινιακό αγώνα και εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό από τον ΟΗΕ ως την FIFA. Θα φανταζόταν κανείς ότι ο Μεσάαλ προτείνει κάτι ριζικά διαφορετικό από την ΟΑΠ, ωστόσο η συνέντευξή του στη Liberation (26.1.2009) είναι αποκαλυπτική: "Είμαι έτοιμος να συζητήσω με το Ισραήλ, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί, στη βάση της κατάστασης της 4ης Ιουνίου του 1967", λέει ο Μεσάαλ. Και τονίζει ότι αυτός "νομιμοποιείται" να εκπροσωπεί τους Παλαιστίνιους, γιατί μπορεί "να τηρεί τις δεσμεύσεις του", σε αντίθεση με τον Αμπάς, καθώς εκείνο που μετρά με τους Ισραηλινούς "είναι η δύναμη": "Εγώ έχω δύναμη" θα πει στη δημοσιογράφο. Οι Ισραηλινοί δεν λένε κάτι το διαφορετικό: "Οι Άραβες καταλαβαίνουν μόνο τη δύναμη". Και δεν είναι η πρώτη φορά που ο λόγος της Χαμάς και των αδιάλλακτων Ισραηλινών παρουσιάζει ομοιότητες που θα πρέπει να προβληματίσουν...
Με άλλα λόγια, γίνεται φανερό από την τοποθέτηση του Μεσάαλ ότι ουσιαστικά το πρόβλημα της Χαμάς είναι η διαχείριση της εξουσίας -- εξ ου και το ζήτημα που έθεσε για νέο αντιπροσωπευτικό όργανο των Παλαιστινίων πέραν της ΟΑΠ, εξ ου και η αμφισβήτηση της νομιμοποίησης της τελευταίας. Άρα, η ισλαμιστική οργάνωση, με τη στρατηγική της σύγκρουσης που έχει επιλέξει, δεν έχει διαφορετικό στόχο από την ΟΑΠ, τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους· έχει στόχο την ίδια την ΟΑΠ! Μπορεί η ενίσχυση αυτής της οργάνωσης, με τη συγκεκριμένη επίσης πολιτικο-ισλαμιστική της ατζέντα, να είναι λοιπόν καλό νέο για τους Παλαιστίνιους και τον αγώνα τους; Όχι βέβαια ότι δεν νομιμοποιείται να έχει φωνή, αλλά είναι εξαιρετικά επικίνδυνο η ισλαμιστική αυτή φωνή να υπερισχύσει των άλλων, στο πλαίσιο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Παλαιστίνιων, φωνών. Η επικράτησή της, με τη σημερινή της μορφή, θα σημάνει τη συνολική οπισθοδρόμηση και την ένταξη του αγώνα αυτού σε μη παλαιστινιακές ατζέντες, όπως αυτή των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο (να είναι τυχαίες οι σκληρές δηλώσεις των στελεχών της Χαμάς κατά του προέδρου Μουμπάρακ;), της Τεχεράνης ή της Δαμασκού...Ούτε βέβαια ήταν τυχαίο ότι στη σύνοδο της Ντόχα, τον Ιανουάριο, μετείχε ο Μεσάαλ και όχι ο Αμπάς, στο πλευρό του Ιράν, της Συρίας, του Κατάρ, και όχι της Αιγύπτου ή της Σαουδικής Αραβίας.
Εκείνο που διακυβεύεται σήμερα είναι αυτό που ο Γιάσερ Αραφάτ στα μέσα της δεκαετίας του 1980 είχε ονομάσει "ανεξάρτητη εθνική απόφαση" (να διαφεντεύουν δηλαδή οι Παλαιστίνιοι, κι όχι αραβικές δυνάμεις, την εθνική τους υπόθεση) και για την οποία είχε έλθει σε σύγκρουση με τον σύρο πρόεδρο Άσαντ, τον πρεσβύτερο.
Σήμερα η Χαμάς ενισχύει με χρήματα του Ιράν (1.000 ευρώ για κάθε νεκρό) τα θύματα της Γάζας. Δεν πρόκειται για φιλανθρωπία, αλλά για συγκεκριμένη στρατηγική της Τεχεράνης που επιχειρεί να επιβληθεί ως υπέρτατος πάτρωνας του Παλαιστινιακού ενόψει της επερχόμενης μεγάλης διαπραγμάτευσης με την Ουάσινγκτον· το ίδιο ισχύει και για τη Δαμασκό. Θα καταφέρει να επιβιώσει ο παλαιστινιακός αγώνας από αυτούς τους "εναγκαλισμούς", που δεν προοιωνίζονται τίποτε θετικό για τον ίδιο; Θα καταφέρουν τα μέλη της αραβικής οικογένειας να φερθούν ανάλογα έναντι των Παλαιστινίων, και όχι ως άρπαγες μπροστά στη λεία τους; Η αραβική πρωτοβουλία του 2002 είναι εκείνη που δείχνει τον δρόμο...
Η ισραηλινή επίθεση στη Γάζα έφερε στην επιφάνεια, με τον πιο σαφή τρόπο, τον ενδοπαλαιστινιακό διχασμό με σκληρούς χαρακτηρισμούς ένθεν κακείθεν. Ενδιαφέρον έχουν οι κατηγορίες, όχι μόνο της Φατάχ αλλά και άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων, όπως το μαρξιστικό Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης του Ζωρζ Χαμπάς, κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας. Η πρώτη έδωσε στη δημοσιότητα κατάλογο "εγκλημάτων της Χαμάς κατά του πατριωτικού λαού", με ονοματεπώνυμα ατόμων που εκτελέστηκαν, πυροβολήθηκαν στα πόδια ή ξυλοκοπήθηκαν αγρίως από μέλη της ισλαμιστικής οργάνωσης, στη διάρκεια της ισραηλινής εισβολής, ενώ το Μέτωπο κατήγγειλε τα "εγκλήματα του μηχανισμού της Χαμάς" στη Λωρίδα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι υπέρ της Χαμάς τάσσονται μη παλαιστινιακές οντότητες, δηλαδή κράτη (Ιράν, Συρία) ή οργανώσεις, ενώ εναντίον της συσπειρώνονται οι συνιστώσες που αποτελούν την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), και όχι μόνο η Φατάχ. Άραγε, η όποια ενίσχυση της Χαμάς, μετά τον πόλεμο της Γάζας, συνιστά καλό νέο για τον παλαιστινιακό αγώνα; Τον αγώνα με στόχο τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, στα σύνορα του 1967, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ αλλά και την αραβική πρωτοβουλία της Βηρυτού του 2002 -- πρόταση την οποία, ας μην το ξεχνάμε, εξακολουθεί να απορρίπτει το Ισραήλ; Και, δεύτερον, μήπως το Παλαιστινιακό Ζήτημα τείνει πλέον να εργαλειοποιηθεί στα χέρια άλλων δυνάμεων της περιοχής, στο πλαίσιο προώθησης των δικών τους συμφερόντων;
Με τις ευλογίες του Ισραήλ
Προκειμένου να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα, πρέπει να θυμηθούμε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά σχετικά με την προέλευση της Χαμάς, που φωτίζουν και τη σημερινή της στάση. Ιδεολογικό παρακλάδι της μεγάλης οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου, η Χαμάς ιδρύεται το 1987 από τον σεΐχη Γιασίν, με τη βοήθεια του Ισραήλ, το οποίο θεωρεί ότι έχει βρει το ιδανικό "όχημα" για να αντιμετωπίσει τη δυναμική της ΟΑΠ και του Γιάσερ Αραφάτ. Αργότερα βέβαια το Ισραήλ θα αλλάξει άρδην γνώμη, καθώς θα γίνει ο πρώτος στόχος των επιθέσεων της ισλαμιστικής οργάνωσης, η οποία θα πρωτοστατήσει στην υπονόμευση των Συμφωνιών του Όσλο. Από την κατάρρευση των τελευταίων, στην οποία θα συμβάλει κι αυτή (πρωταρχικός υπαίτιος είναι, πάντως, το Ισραήλ), η Χαμάς θα αρχίσει να διαμορφώνει προφίλ αδιαλλαξίας: όχι στην αναγνώριση του Ισραήλ, όχι στις διαπραγματεύσεις μαζί του, εμμονή στον ένοπλο αγώνα -- σημεία στα οποία βρίσκεται στον αντίποδα της ΟΑΠ. Η συνεχιζόμενη, από τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν ως σήμερα, αδιαλλαξία του Ισραήλ εξυπηρετεί απόλυτα τη στρατηγική της Χαμάς, στελέχη της οποίας (όπως ο σεΐχης Γιασίν ή ο Α. Ραντίζι) πέφτουν θύματα των "επιλεκτικών δολοφονιών" του Ισραήλ. Η έλλειψη σαφούς βελτίωσης της ζωής των Παλαιστίνιων στα κατεχόμενα εδάφη, η μεταχείριση των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς ως υπανθρώπων (ενδεικτική η συμπεριφορά προς τον Αραφάτ, που ουσιαστικά ήταν έγκλειστος στη Ραμάλα, στα τελευταία του χρόνια), η μονομερής αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Λωρίδα της Γάζας το καλοκαίρι του 2005 λειτούργησαν αντικειμενικά υπέρ της Χαμάς και της στρατηγικής της ρήξης, και σε βάρος της ΟΑΠ και της κύριας συνιστώσας της, της Φατάχ. Την ίδια στιγμή, τα σωρευμένα σφάλματα της Παλαιστινιακής Αρχής του Μαχμούντ Αμπάς, τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων, οδηγούν το 2006, διά της κάλπης, τη Χαμάς, η οποία παράλληλα κεφαλαιοποιεί το κοινωνικό της έργο (δίκτυα αλληλεγγύης), στην εξουσία. Η απορριπτική στάση των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της Χαμάς ενισχύει την τελευταία στον εμφύλιο αγώνα με τη Φατάχ που θα ξεσπάσει λίγο μετά τις εκλογές, απαλλάσσοντάς την ουσιαστικά από το "βάσανο" της διακυβέρνησης. Έτσι, από το 2007 παγιώνεται ο ενδοπαλαιστινιακός διχασμός: η Δυτική Όχθη υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, η Λωρίδα της Γάζας υπό τους ισλαμιστές της Χαμάς, που σπεύδουν να επιβάλουν και τους κανόνες τους: χώρια άνδρες και γυναίκες, μαντίλα υποχρεωτική για τις τελευταίες, οι οποίες "εξαφανίζονται" από τον δημόσιο χώρο κ.ο.κ. Η οργάνωση και οι άνθρωποί της διατηρούν παράλληλα ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας και ενίσχυσης με την Τεχεράνη, ενώ ο πολιτικός επικεφαλής της, Χαλέντ Μεσάαλ, παραμένει στη Δαμασκό.
Αγώνας για την εξουσία
Η ισραηλινή επίθεση στη Γάζα λειτούργησε καταλυτικά ως προς την αποκάλυψη μιας βαθύτερης παθολογίας του παλαιστινιακού αγώνα: ότι από τη δεκαετία του 1960 και ύστερα πολλές "αδελφές" αραβικές χώρες επιδίωξαν να τον χρησιμοποιήσουν για την προώθηση δικών τους συμφερόντων. Στο πλαίσιο αυτό, είναι φανερό ότι η Χαμάς βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με τη Συρία και, κυρίως, το Ιράν! Ούτε είναι τυχαίο άλλωστε ότι, τώρα, μετά την τραγωδία των αμάχων της Γάζας, ο Χ. Μεσάαλ επέλεξε τη στιγμή να θέσει θέμα εναλλακτικής εκπροσώπησης του παλαιστινιακού λαού, περιθωριοποιώντας την ΟΑΠ, την οργάνωση που, ας μην το ξεχνάμε, διεθνοποίησε τον παλαιστινιακό αγώνα και εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό από τον ΟΗΕ ως την FIFA. Θα φανταζόταν κανείς ότι ο Μεσάαλ προτείνει κάτι ριζικά διαφορετικό από την ΟΑΠ, ωστόσο η συνέντευξή του στη Liberation (26.1.2009) είναι αποκαλυπτική: "Είμαι έτοιμος να συζητήσω με το Ισραήλ, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί, στη βάση της κατάστασης της 4ης Ιουνίου του 1967", λέει ο Μεσάαλ. Και τονίζει ότι αυτός "νομιμοποιείται" να εκπροσωπεί τους Παλαιστίνιους, γιατί μπορεί "να τηρεί τις δεσμεύσεις του", σε αντίθεση με τον Αμπάς, καθώς εκείνο που μετρά με τους Ισραηλινούς "είναι η δύναμη": "Εγώ έχω δύναμη" θα πει στη δημοσιογράφο. Οι Ισραηλινοί δεν λένε κάτι το διαφορετικό: "Οι Άραβες καταλαβαίνουν μόνο τη δύναμη". Και δεν είναι η πρώτη φορά που ο λόγος της Χαμάς και των αδιάλλακτων Ισραηλινών παρουσιάζει ομοιότητες που θα πρέπει να προβληματίσουν...
Με άλλα λόγια, γίνεται φανερό από την τοποθέτηση του Μεσάαλ ότι ουσιαστικά το πρόβλημα της Χαμάς είναι η διαχείριση της εξουσίας -- εξ ου και το ζήτημα που έθεσε για νέο αντιπροσωπευτικό όργανο των Παλαιστινίων πέραν της ΟΑΠ, εξ ου και η αμφισβήτηση της νομιμοποίησης της τελευταίας. Άρα, η ισλαμιστική οργάνωση, με τη στρατηγική της σύγκρουσης που έχει επιλέξει, δεν έχει διαφορετικό στόχο από την ΟΑΠ, τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους· έχει στόχο την ίδια την ΟΑΠ! Μπορεί η ενίσχυση αυτής της οργάνωσης, με τη συγκεκριμένη επίσης πολιτικο-ισλαμιστική της ατζέντα, να είναι λοιπόν καλό νέο για τους Παλαιστίνιους και τον αγώνα τους; Όχι βέβαια ότι δεν νομιμοποιείται να έχει φωνή, αλλά είναι εξαιρετικά επικίνδυνο η ισλαμιστική αυτή φωνή να υπερισχύσει των άλλων, στο πλαίσιο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Παλαιστίνιων, φωνών. Η επικράτησή της, με τη σημερινή της μορφή, θα σημάνει τη συνολική οπισθοδρόμηση και την ένταξη του αγώνα αυτού σε μη παλαιστινιακές ατζέντες, όπως αυτή των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο (να είναι τυχαίες οι σκληρές δηλώσεις των στελεχών της Χαμάς κατά του προέδρου Μουμπάρακ;), της Τεχεράνης ή της Δαμασκού...Ούτε βέβαια ήταν τυχαίο ότι στη σύνοδο της Ντόχα, τον Ιανουάριο, μετείχε ο Μεσάαλ και όχι ο Αμπάς, στο πλευρό του Ιράν, της Συρίας, του Κατάρ, και όχι της Αιγύπτου ή της Σαουδικής Αραβίας.
Εκείνο που διακυβεύεται σήμερα είναι αυτό που ο Γιάσερ Αραφάτ στα μέσα της δεκαετίας του 1980 είχε ονομάσει "ανεξάρτητη εθνική απόφαση" (να διαφεντεύουν δηλαδή οι Παλαιστίνιοι, κι όχι αραβικές δυνάμεις, την εθνική τους υπόθεση) και για την οποία είχε έλθει σε σύγκρουση με τον σύρο πρόεδρο Άσαντ, τον πρεσβύτερο.
Σήμερα η Χαμάς ενισχύει με χρήματα του Ιράν (1.000 ευρώ για κάθε νεκρό) τα θύματα της Γάζας. Δεν πρόκειται για φιλανθρωπία, αλλά για συγκεκριμένη στρατηγική της Τεχεράνης που επιχειρεί να επιβληθεί ως υπέρτατος πάτρωνας του Παλαιστινιακού ενόψει της επερχόμενης μεγάλης διαπραγμάτευσης με την Ουάσινγκτον· το ίδιο ισχύει και για τη Δαμασκό. Θα καταφέρει να επιβιώσει ο παλαιστινιακός αγώνας από αυτούς τους "εναγκαλισμούς", που δεν προοιωνίζονται τίποτε θετικό για τον ίδιο; Θα καταφέρουν τα μέλη της αραβικής οικογένειας να φερθούν ανάλογα έναντι των Παλαιστινίων, και όχι ως άρπαγες μπροστά στη λεία τους; Η αραβική πρωτοβουλία του 2002 είναι εκείνη που δείχνει τον δρόμο...
