Hugo Chavez for ever?
Κώστας Ζαχαριάδης, Δημοσιευμένο: 2009-02-20
Ήταν το καλοκαίρι του 2005 όταν με την τριμελή αντιπροσωπεία της Νεολαίας ΣΥΝ βρέθηκα στο Καράκας της Βενεζουέλας για να συμμετέχουμε στο φεστιβάλ της ΠΟΔΝ ως παρατηρητές. Ήταν η πρώτη φορά που μελή της νεολαίας ΣΥΝ πήγαιναν στην χώρα του Σιμόν Μπολιβάρ. Επιστρέφοντας στην Αθήνα μαζί με τις εκδηλώσεις και την παρουσίαση της δουλειάς που κάναμε στην οργάνωση έγραψα και ένα άρθρο για την ενέδρα (το περιοδικό της Νεολαίας Συν ) με τίτλο «Βενεζουέλα η χώρα του υπαρκτού δημοκρατικού σοσιαλισμού».
Έκτοτε παρακολουθώ ανελλιπώς τις πολιτικές εξελίξεις όχι μόνο στην Βενεζουέλα αλλά και σ ολόκληρη την Λατινική Αμερική, ένα πείραμα που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και συναρπαστικό.
Για να δικαιολογήσω τον πομπώδη τίτλο του κειμένου μου έγραφα τότε μέσα στο κείμενο «το εξαιρετικά συναρπαστικό με την υπόθεση της Βενεζουέλας είναι ότι η επανάσταση δεν έχει γίνει μια φορά αλλά έχει γίνει 10. Ναι 10 ολόκληρες φορές...» και αναφερόμουν σε όλα τα δημοψηφίσματα τις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές που είχε κερδίσει η παράταξη της οποίας επικεφαλής ήταν και είναι ο πρόεδρος Τσαβες. Ο σοσιαλισμός του Τσάβες δεν ήταν και δεν είναι ένας σοσιαλισμός εφάπαξ. Ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τον λαό, δεν απαγορεύει τη πολιτική δραστηριότητα στην αντιπολίτευση κ.ο.κ. πράγματα καθόλου αυτονόητα για τον σοσιαλισμό του 20ου αιώνα. Αυτές οι καινοτομίες δημοκρατίας, η αποκέντρωση των εξουσιών και οι ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που γίνονται στο επίπεδο της οικονομίας και της κοινωνίας καθώς και η δημιουργία της περιφερειακής ένωσης της ALBA που στόχο έχει τη συνεργασία με όλες τις προοδευτικές κυβερνήσεις της Αμερικής με καθιστούσαν και με καθιστούν όχι ένθερμο αλλά φανατικό υποστηρικτή του εγχειρήματος της Μπολιβαριανής επανάστασης.
Πριν από λίγες μέρες διεξήχθη άλλο ένα δημοψήφισμα στη Βενεζουέλα. Αυτό για την άρση του συνταγματικού περιορισμού των 2 θητειών στη θέση του προεδρικού αξιώματος. Ο Τσάβες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δήλωσε ότι θέλει να παραμείνει πρόεδρος της χώρας μέχρι το 2019 και ότι αυτή είναι μια νίκη του σοσιαλισμού που διασφαλίζει ότι δεν θα έχει πισωγυρίσματα.
Θα μου επιτρέψετε νá έχω όχι μόνο διαφορετική αλλά αντίθετη άποψη από τον πρόεδρο Τσάβες. Η διαδικασία του σοσιαλισμού ουδέποτε υπήρξε υπόθεση των προσώπων. Τα πρόσωπα συμπύκνωναν, εξέφραζαν και εφάρμοζαν πολιτικές όχι ως αποτέλεσμα προσωπικής βούλησης αλλά ως αποτέλεσμα ώριμων αιτημάτων και συνισταμένων συγκρούσεων που εξελισσόταν στο εσωτερικό των κοινωνιών. Τα πρόσωπα αυτά καθ αυτά παίζουν ένα μικρό και σχετικό ρόλο στην διαμόρφωση της ιστορίας από μόνα τους. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τον υποτιμάμε αλλά όχι και να τον ανάγουμε σε κινητήριο μοχλό της ιστορίας.
Εδω αρχίζουν να ελλοχεύουν κίνδυνοι για το εγχείρημα του σοσιαλισμού στην Βενεζουέλα. Δεν υπάρχει άλλη πολιτική προσωπικότητα που να μπορεί να αντικαταστήσει τον Τσάβες για μια θητεία; Είναι δυνατόν να κινδυνεύει ο σοσιαλισμός απ αυτό; Θα καταρρεύσει ο σοσιαλισμός αν ο πρόεδρος αρρωστήσει όπως παθαίνουν εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο; Ποιος μας εγγυάται ότι οι εξουσιαστικές σχέσεις που αναπτύσσονται όχι μόνο όσον αφορά τον πρόεδρο αλλά μια ολόκληρη ηγετική ομάδα δεν κρύβουν μέσα τους το σπέρμα της αλαζονείας και γιατί όχι και της διαφθοράς αλλά και της απόστασης με την πραγματικότητα; Πως μπορούμε να εγγυηθούμε ότι η στάση αυτή δεν λειτουργεί ως αντιπαράδειγμα για το σύνολο των σχέσεων εξουσίας και υποταγής σε όλα τα αιρετά αξιώματα της χώρας;
Υπάρχουν πολλές «δικαιολογίες» ,εκεί είναι Λ. Αμερική δεν είναι Ευρώπη, εκεί οι ηγέτες παίζουν άλλο ρόλο και οι καταστάσεις είναι πιο προσωποπαγείς και υπάρχει και διαφορά στο μορφωτικό επίπεδο, το ψήφισε ο λαός δεν το επέβαλε, εκλογές θα γίνονται και προφανώς ο λαός θα αποφασίζει. Σίγουρα είναι σεβαστές...
Βεβαία δεν καθόλου τυχαία η ρήση «η εξουσία είναι σαν το βιολί την κρατάς με το αριστερό και την παίζεις με το δεξί» για να δείξει την αλλοτρίωση και την συντηριτικοποίηση που μπορεί να φέρει η μακρόχρονη παραμονή συγκεκριμένων ανθρώπων σε συγκεκριμένες θέσεις. Αν κάτι μας δίδαξε η ήττα του σοσιαλισμού του περασμένου αιώνα είναι ότι σοσιαλισμός, δημοκρατία και ελευθερία είναι έννοιες αδιαίρετες και συμπληρωματικές και θα πρέπει να διαπερνούν την καθημερινότητα της πολιτικής πρακτικής των υποκειμένων που προσπαθούν να μετασχηματίσουν τον κόσμο.
Η πολιτική όμως προχωρεί, δεν θα ήταν ευτυχές για το παγκόσμιο πείραμα του σοσιαλισμού να δούμε τον επόμενο αριστερό πρόεδρο της Βενεζουέλας να έρχεται μετά το βιολογικό τέλος του Τσάβες σαν να είναι ο Πάπας της λατινικής Αμερικής και σε καμία περίπτωση δεν θα ήταν ευτυχές ο επόμενος πρόεδρος της Μπολιβαρινης δημοκρατίας να είναι ο μικρός αδελφός του Τσάβες. Με εμπιστοσύνη στις αγωνιστικές, επαναστατικές και δημοκρατικές δυνάμεις του λαού της Βενεζουέλας και της Λατινικής Αμερικής είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν οι διέξοδοι για την περεταίρω ανάπτυξη των εναλλακτικών πολιτικών της αριστεράς σε μια δύσκολη παγκόσμια συγκυρία που το όραμα του νεοφιλελευθερισμού και της αχαλίνωτης αγοράς καταρρέει.
Κώστας Ζαχαριάδης
Μέλος ΚΣ της Νεολαίας ΣΥΝ
Έκτοτε παρακολουθώ ανελλιπώς τις πολιτικές εξελίξεις όχι μόνο στην Βενεζουέλα αλλά και σ ολόκληρη την Λατινική Αμερική, ένα πείραμα που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και συναρπαστικό.
Για να δικαιολογήσω τον πομπώδη τίτλο του κειμένου μου έγραφα τότε μέσα στο κείμενο «το εξαιρετικά συναρπαστικό με την υπόθεση της Βενεζουέλας είναι ότι η επανάσταση δεν έχει γίνει μια φορά αλλά έχει γίνει 10. Ναι 10 ολόκληρες φορές...» και αναφερόμουν σε όλα τα δημοψηφίσματα τις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές που είχε κερδίσει η παράταξη της οποίας επικεφαλής ήταν και είναι ο πρόεδρος Τσαβες. Ο σοσιαλισμός του Τσάβες δεν ήταν και δεν είναι ένας σοσιαλισμός εφάπαξ. Ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τον λαό, δεν απαγορεύει τη πολιτική δραστηριότητα στην αντιπολίτευση κ.ο.κ. πράγματα καθόλου αυτονόητα για τον σοσιαλισμό του 20ου αιώνα. Αυτές οι καινοτομίες δημοκρατίας, η αποκέντρωση των εξουσιών και οι ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που γίνονται στο επίπεδο της οικονομίας και της κοινωνίας καθώς και η δημιουργία της περιφερειακής ένωσης της ALBA που στόχο έχει τη συνεργασία με όλες τις προοδευτικές κυβερνήσεις της Αμερικής με καθιστούσαν και με καθιστούν όχι ένθερμο αλλά φανατικό υποστηρικτή του εγχειρήματος της Μπολιβαριανής επανάστασης.
Πριν από λίγες μέρες διεξήχθη άλλο ένα δημοψήφισμα στη Βενεζουέλα. Αυτό για την άρση του συνταγματικού περιορισμού των 2 θητειών στη θέση του προεδρικού αξιώματος. Ο Τσάβες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δήλωσε ότι θέλει να παραμείνει πρόεδρος της χώρας μέχρι το 2019 και ότι αυτή είναι μια νίκη του σοσιαλισμού που διασφαλίζει ότι δεν θα έχει πισωγυρίσματα.
Θα μου επιτρέψετε νá έχω όχι μόνο διαφορετική αλλά αντίθετη άποψη από τον πρόεδρο Τσάβες. Η διαδικασία του σοσιαλισμού ουδέποτε υπήρξε υπόθεση των προσώπων. Τα πρόσωπα συμπύκνωναν, εξέφραζαν και εφάρμοζαν πολιτικές όχι ως αποτέλεσμα προσωπικής βούλησης αλλά ως αποτέλεσμα ώριμων αιτημάτων και συνισταμένων συγκρούσεων που εξελισσόταν στο εσωτερικό των κοινωνιών. Τα πρόσωπα αυτά καθ αυτά παίζουν ένα μικρό και σχετικό ρόλο στην διαμόρφωση της ιστορίας από μόνα τους. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τον υποτιμάμε αλλά όχι και να τον ανάγουμε σε κινητήριο μοχλό της ιστορίας.
Εδω αρχίζουν να ελλοχεύουν κίνδυνοι για το εγχείρημα του σοσιαλισμού στην Βενεζουέλα. Δεν υπάρχει άλλη πολιτική προσωπικότητα που να μπορεί να αντικαταστήσει τον Τσάβες για μια θητεία; Είναι δυνατόν να κινδυνεύει ο σοσιαλισμός απ αυτό; Θα καταρρεύσει ο σοσιαλισμός αν ο πρόεδρος αρρωστήσει όπως παθαίνουν εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο; Ποιος μας εγγυάται ότι οι εξουσιαστικές σχέσεις που αναπτύσσονται όχι μόνο όσον αφορά τον πρόεδρο αλλά μια ολόκληρη ηγετική ομάδα δεν κρύβουν μέσα τους το σπέρμα της αλαζονείας και γιατί όχι και της διαφθοράς αλλά και της απόστασης με την πραγματικότητα; Πως μπορούμε να εγγυηθούμε ότι η στάση αυτή δεν λειτουργεί ως αντιπαράδειγμα για το σύνολο των σχέσεων εξουσίας και υποταγής σε όλα τα αιρετά αξιώματα της χώρας;
Υπάρχουν πολλές «δικαιολογίες» ,εκεί είναι Λ. Αμερική δεν είναι Ευρώπη, εκεί οι ηγέτες παίζουν άλλο ρόλο και οι καταστάσεις είναι πιο προσωποπαγείς και υπάρχει και διαφορά στο μορφωτικό επίπεδο, το ψήφισε ο λαός δεν το επέβαλε, εκλογές θα γίνονται και προφανώς ο λαός θα αποφασίζει. Σίγουρα είναι σεβαστές...
Βεβαία δεν καθόλου τυχαία η ρήση «η εξουσία είναι σαν το βιολί την κρατάς με το αριστερό και την παίζεις με το δεξί» για να δείξει την αλλοτρίωση και την συντηριτικοποίηση που μπορεί να φέρει η μακρόχρονη παραμονή συγκεκριμένων ανθρώπων σε συγκεκριμένες θέσεις. Αν κάτι μας δίδαξε η ήττα του σοσιαλισμού του περασμένου αιώνα είναι ότι σοσιαλισμός, δημοκρατία και ελευθερία είναι έννοιες αδιαίρετες και συμπληρωματικές και θα πρέπει να διαπερνούν την καθημερινότητα της πολιτικής πρακτικής των υποκειμένων που προσπαθούν να μετασχηματίσουν τον κόσμο.
Η πολιτική όμως προχωρεί, δεν θα ήταν ευτυχές για το παγκόσμιο πείραμα του σοσιαλισμού να δούμε τον επόμενο αριστερό πρόεδρο της Βενεζουέλας να έρχεται μετά το βιολογικό τέλος του Τσάβες σαν να είναι ο Πάπας της λατινικής Αμερικής και σε καμία περίπτωση δεν θα ήταν ευτυχές ο επόμενος πρόεδρος της Μπολιβαρινης δημοκρατίας να είναι ο μικρός αδελφός του Τσάβες. Με εμπιστοσύνη στις αγωνιστικές, επαναστατικές και δημοκρατικές δυνάμεις του λαού της Βενεζουέλας και της Λατινικής Αμερικής είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν οι διέξοδοι για την περεταίρω ανάπτυξη των εναλλακτικών πολιτικών της αριστεράς σε μια δύσκολη παγκόσμια συγκυρία που το όραμα του νεοφιλελευθερισμού και της αχαλίνωτης αγοράς καταρρέει.
Κώστας Ζαχαριάδης
Μέλος ΚΣ της Νεολαίας ΣΥΝ
